Ο ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ      

http://users.sch.gr/kontaxis

Τα μαθήματα

Αγορά Εργασίας 

Παιδαγωγικά Θέματα

Ευκαιρίες

Νέα από τα σχολεία

Εκδηλώσεις

Εργαστήρια

Τεχνικός Πολιτισμός

Χρήσιμες Συνδέσεις

Διδάσκοντας Τεχνολογία για όλους τους μαθητές
29-9-2015

Αθανάσιος Κονταξής

Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ12

Μηχανολόγος Μηχανικός

Προσοχή! Οι παρακάτω Οδηγίες αξιοποιούνται στο βαθμό που είναι συμβατές με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος για το μάθημα Τεχνολογίας Γυμνασίου που καθορίστηκε με την Αρ. Πρωτ. 137437/Γ2/2-9-2014 ΥΑ, ΦΕΚ Β΄2406/9-9-2014. Δείτε το νέο αναλυτικό πρόγραμμα εδώ

Επίσης, στο βαθμό που είναι συμβατές με το ΠΔ 121/2016 για την αξιολόγηση μαθητών Γυμνασίου

Περιεχόμενα

Α. Εισαγωγή - Η φύση του μαθήματος της Τεχνολογίας Γυμνασίου. 2

Β. Διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό – Καλές πρακτικές για το μάθημα της Τεχνολογίαςς . 2

Βασικό υλικό – πρόταση για διδασκαλία του μαθήματος. 2

Γενικές παρατηρήσεις για το μάθημα.. 2

Α΄ τάξη Γυμνασίου – Πρόταση διδασκαλίας ανά τρίμηνο. 2

Β΄ τάξη Γυμνασίου – Πρόταση διδασκαλίας ανά τρίμηνο. 3

Γ΄ τάξη Γυμνασίου - Υλικό σεμιναρίων για την Τεχνολογία Γ΄ Γυμνασίου

Γ. Συχνές Ερωτήσεις για τη διδασκαλία του  μάθήματος  της Τεχνολογίας . 3

Γ.1 Βασικά  Ερωτήματα για τη Διδακτική του μαθήματος. 3

• Που θα γίνονται οι εργασίες; Στο σπίτι ή στο σχολείο; 3

• Τα βιβλία και όλη η ύλη του μαθήματος προϋποθέτουν εργαστήριο. Εμείς στο σχολείο μας δεν έχουμε εργαστήριο. Πως μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τους μαθητές; 3

• Ζητάμε από τον εκπαιδευτικό να διδάξει κατασκευή μακέτας ή να ασχοληθεί  με κατασκευές, αλλά δεν έχει πάντοτε την  ανάλογη επιμόρφωση και εμπειρία. Πως θα το ρισκάρει να διδάξει κάτι που δεν ξέρει καλά; 4

Γ.2 Βασικά Παιδαγωγικά ερωτήματα.. 5

• Στο μάθημα ενεργοποιούνται κυρίως οι καλοί μαθητές. Οι υπόλοιποι συνήθως αρνούνται να κάνουν εργασίες κατά τη διάρκεια του έτους και στο τέλος, στην καλύτερη περίπτωση,  παρουσιάζουν μια εργασία που έχει γίνει από τους γονείς τους, είτε με copy paste από το Ιντερνετ. 5

• Οι μαθητές δεν έχουν μάθει να δουλεύουν σε ομάδες. Κάποιοι αρνούνται, κάποιοι δεν κάνουν τίποτα σε βάρος των άλλων, ορισμένες φορές τσακώνονται. Οι ομάδες μέσα στην τάξη είναι μεγάλος μπελάς. 6

• Πως θα πείσουμε τους μαθητές να αναλάβουν και να φέρουν σε πέρας εργασίες; 6

• Τι ακριβώς θα γίνεται στην τάξη κατά το στάδιο της εκπόνησης των εργασιών; Πως θα ελέγχουμε όλους τους μαθητές που κάνουν ξεχωριστά μάθημα; 7

• Τι κάνουμε αν μια διδακτική ώρα είναι σχεδιασμένη για προετοιμασία των εργασιών αλλά κανένας μαθητής δεν έχει προχωρήσει την εργασία του, ούτε έχει απορίες; 7

Δ. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ. 8

Α. Εισαγωγή

Το μάθημα της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο, από τη φύση του, μπορεί να αναδεικνύει την παιδαγωγική ελευθερία του διδάσκοντα, να αξιοποιεί τα ενδιαφέροντα και τα ταλέντα των μαθητών, να προσφέρει σε κάθε μαθητή ευκαιρίες διάκρισης, μέσα από εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης και αξιολόγησης της γνώσης.

Όμως είναι ένα απαιτητικό μάθημα.  Κατά τη διδασκαλία του ο εκπαιδευτικός είναι αναγκαίο να είναι σε θέση να αξιοποιεί τις βασικές αρχές της παιδαγωγικής αλλά επίσης θα πρέπει να διαθέτει ευρύτητα γνώσεων.

Οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν υποστηριχθεί μέχρι σήμερα όσο θα έπρεπε και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ποικιλία προσεγγίσεων αλλά και μεγάλες διαφορές στην ενεργοποίηση των μαθητών αλλά και στην αποτίμηση της χρησιμότητας του μαθήματος από μαθητές, γονείς αλλά και εκπαιδευτικούς.

Δείτε σχετικό άρθρο όπου υποστηρίζεται ότι ο τεχνολογικός εγγραμματισμός  αποτελεί γενική παιδεία

Ο Τεχνολογικός και επαγγελματικός εγγραμματισμός είναι γενική παιδεία

Β. Διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό – Καλές πρακτικές

Στην προσπάθειά μας για βοήθεια στους εκπαιδευτικούς, έχουμε συγκεντρώσει καλές πρακτικές και πλούσιο υλικό το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί, κυρίως από τους νέους εκπαιδευτικούς, αλλά και από αυτούς οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διδασκαλία του και επιθυμούν να δοκιμάσουν εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισής του. 

Βασικό υλικό – πρόταση για διδασκαλία του μαθήματος

Γενικές παρατηρήσεις για το μάθημα

Όπως αναφέρεται στις οδηγίες του μαθήματος[i]

Για τo μάθημα της Τεχνολογίας Α΄, Β΄ Γυμνασίου δεν διδάσκεται συγκεκριμένη ύλη, αφού η εκπαιδευτική διαδικασία προσαρμόζεται αυτόματα στα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες του κάθε μαθητή σύμφωνα με το ιδιαίτερο δυναμικό του. Επιπλέον, η εκπαιδευτική διαδικασία προσαρμόζεται στα δεδομένα του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, του οποίου προσπαθεί να αξιοποιήσει το μέγιστο των δυνατοτήτων προς όφελος των μαθητών. "

Α΄ τάξη Γυμνασίου – Πρόταση διδασκαλίας ανά τρίμηνο

Κατεβάστε παρουσίαση του Γ. Τούρλου για την Α΄ τάξη Γυμνασίου  http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/texnologia_files/1009TOURLOS_AGym_2010.ppt

Περιλαμβάνει θέματα όπως[ii]:

• Η γραπτή εργασία

• Η προφορική εργασία

• Η κατασκευή

• Η αξιολόγηση των μαθητών 

Β΄ τάξη Γυμνασίου – Πρόταση διδασκαλίας ανά τρίμηνο

Κατεβάστε παρουσίαση του Γ. Τούρλου για τη Β΄ τάξη Γυμνασίου

http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/texnologia_files/1009TOURLOS_BGymn_2010.ppt

Περιλαμβάνει θέματα όπως[iii]:

• Η ομαδική γραπτή εργασία

• Η ομαδική προφορική εργασία

• Η ομαδική κατασκευή

• Η αξιολόγηση των ομάδων

  Γ΄ τάξη Γυμνασίου - Υλικό σεμιναρίων για την Τεχνολογία Γ΄ Γυμνασίου

Γ. Συχνές Ερωτήσεις

Που θα γίνονται οι εργασίες; Στο σπίτι ή στο σχολείο;

Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια, το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών να πραγματοποιείται στο σχολείο, με τη βοήθεια του καθηγητή. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι στο σπίτι θα γίνεται κάποια προετοιμασία και στο σχολείο θα δημιουργούνται οι εργασίες. Η συγκέντρωση των πληροφοριών μπορεί να γίνεται εκτός σχολείου, στο περιβάλλον του μαθητή ή στο σπίτι. Επίσης, αναζήτηση πληροφοριών στο Ιντερνετ μπορεί να γίνεται στο πλαίσιο του μαθήματος πληροφορικής ή στην τυχόν βιβλιοθήκη, αν διαθέτει το σχολείο.  Η διαπραγμάτευση, ο σχεδιασμός, ο καταμερισμός δουλειάς, η σύνθεση των εργασιών είναι καλό να γίνονται στο σχολείο.

Τα βιβλία και όλη η ύλη του μαθήματος προϋποθέτουν εργαστήριο. Εμείς στο σχολείο μας δεν έχουμε εργαστήριο. Πως μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τους μαθητές;

Απ. Η ερώτηση αυτή περιλαμβάνει κατά τη γνώμη μας τρεις επιμέρους εκδοχές.

α. Το σχολείο έχει χώρο εργαστηρίου (ή μπορεί να εξασφαλίσει αίθουσα για το μάθημα)  αλλά δεν υπάρχουν καθόλου εργαλεία. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορείτε σχετικά με λίγα χρήματα (της τάξης των 300 ευρώ – θα τα ζητήσετε από τη Σχολική Επιτροπή), να δημιουργήσετε ένα υποτυπώδες εργαστήριο για αρκετές ασκήσεις. Κατεβάστε κατάλογο εξοπλισμού εργαστηρίων που προτείνει ο κ. Ι. Τούρλος με ενδεικτικές τιμές [iv] http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/texnologia_files/katalogosErgaleion.xls 

Στις δύσκολες εποχές όπου και τα παραπάνω χρήματα είναι πολλές φορές αδύνατον να βρεθούν, δείτε εναλλακτικές λύσεις παρακάτω.

β. Το σχολείο δεν διαθέτει καν ειδική αίθουσα για το μάθημα. Αυτή η περίπτωση είναι όντως πιο δύσκολη αλλά και πάλι μπορούν να γίνουν αρκετά πράγματα στην αίθουσα με απλά υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια αίθουσα.  Δηλαδή υλικά με βάση το χαρτί και τα παράγωγά του, φελιζόλ, υλικά μακέτας, σπάγγους, ξύλαράκια για σουβλάκια κλπ..

Βασικά εργαλεία για αυτές τις εργασίες είναι ψαλίδια, κόλες, θερμοπίστολο (κόστος περίπου 10 ευρώ), κόφτες και άλλος εξοπλισμός γραφείου.

 Επειδή οι κατασκευές της Α΄ τάξης είναι ατομικές μπορούν να γίνονται ακόμη και μέσα στην τάξη και οι μαθητές να τις μεταφέρουν στο σπίτι τους . Βεβαίως, δημιουργούνται προβλήματα όσον αφορά την  απώλεια χρόνου για το ξεκίνημα των εργασιών και τον καθαρισμό της τάξης.

Οι κατασκευές της Β΄ τάξης παρουσιάζουν πρόσθετα προβλήματα γιατί είναι ομαδικές και δεν μπορούν να μεταφερθούν στο σπίτι. Μια λύση είναι, το ομαδικό έργο να συνθέτεται από επιμέρους τμήματα (modules), για κάθε ένα από τα οποία να είναι υπεύθυνος ένας μαθητής. Στο τέλος, μπαίνει μια βάση και τοποθετούνται τα επιμέρους τμήματα.

Μια άλλη λύση είναι να εξασφαλιστεί ένας αποθηκευτικός χώρος όπου θα τοποθετούνται τα έργα με ασφάλεια, μέχρι το επόμενο μάθημα.

Δείτε ενδεικτικά παραδείγματα εργασιών που έχουν κατασκευαστεί σε σχολείο που δεν διέθετε χώρο για εργαστήριο (5^ο Καλιθέας  Εκπαιδευτικός Αικ. Τριανταφύλλου). Οι κατασκευές έχουν απλουστευθεί αλλά συνήθως ο κάθε μαθητής δημιουργεί περισσότερες από μία κατασκευή.

 http://www.4shared.com/dir/psOG82xU/triantafyllou.html

γ. Δεν έχει σημασία αν έχουμε ή όχι εργαστήρια. Δεν υπάρχουν χρήματα ούτε για συντήρηση εργαλείων ούτε για αναλώσιμα.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η διερεύνηση τρόπων κατασκευής ατομικών ή και ομαδικών έργων από ανακυκλώσιμα υλικά.

Η καλύτερη λύση είναι να ψάξετε στο Ιντερνετ και στο You tube αλλά ενδεικτικές λύσεις μπορείτε να δείτε στο άρθρο: «Κατασκευές και εργασίες με ανακυκλώσιμα ή ελάχιστου κόστους υλικά» http://users.sch.gr/kontaxis/SEK/1401anakyklosima.htm

Ζητάμε από τον εκπαιδευτικό να διδάξει κατασκευή μακέτας ή να ασχοληθεί  με κατασκευές, αλλά δεν έχει πάντοτε την  ανάλογη επιμόρφωση και εμπειρία. Πως θα το ρισκάρει να διδάξει κάτι που δεν ξέρει καλά;

Απ. Για αυτόν ακριβώς το λόγο έχουμε συλλέξει υλικό και έχουμε καταγράψει εμπειρίες εκπαιδευτικών για να μπορούν ακόμη και οι νέοι εκπαιδευτικοί να ξεκινήσουν αξιοπρεπώς τη διδασκαλία αυτού του απαιτητικού πράγματι μαθήματος.

Συγκεκριμένα, στο υλικό που είναι διαθέσιμο μπορείτε να βρείτε:

α.  Άρθρο της εκπαιδευτικού Σεβασμίας Κυριακίδου με θέμα:
Υλικά Μακέτας ή Μοντέλου-Κλίμακα- Σχεδιασμός- Κατασκευή  Παραδείγματα     (αρχείο word)

β. Παρουσίαση εξοπλισμού από τον εκπαιδευτικό Καλλίνικο Χ. Κωνσταντίνου, καθηγητή Τεχνολογίας στο 2ο Γυμνάσιο Κρύας Βρύσης Γιαννιτσών http://users.otenet.gr/~foniflo/technology/labor_exoplismos.htm

γ. Ειδικά θέματα κατασκευών

γ.1. Πως κατασκευάζεται ένα βουνό, ένα τοπίο

Μπορούν να αξιοποιηθούν τσαλακωμένο χαρτί επενδυμένο με γυψόγαζα, φελιζόλ σε κομμάτια και εξωτερικά γυζόγαζα, αφρός πολυουρεθάνης, γύψος

γ.2. Πως γίνονται οι κατασκευές στο εργαστήριο; 

Δείτε βιντεοσκοπημένες τις ενότητες της ημερίδας με θέμα « Το εργαστήριο της Τεχνολογίας στην πράξη.  Χρήση εργαλείων και υλικών για την κατασκευή ατομικών και ομαδικών έργων» που πραγματοποιήθηκε  το 2001  http://users.sch.gr/kontaxis/ekdiloseis/110312Texnologia.htm

δ. Ενδεικτικά παραδείγματα έργων μαθητών στο μάθημα της Τεχνολογίας

• Ιωάννης Τούρλος – Ράλλειο Πειραματικό Γυμνάσιο Θηλέων http://www.4shared.com/dir/6Qrjmbss/tourlos.html

• Κατερίνα Τριανταφύλλου – 5^ο Γυμνάσιο Καλλιθέας– εργασίες με απλά υλικά http://www.4shared.com/dir/psOG82xU/triantafyllou.html

• Κώστας Κοτσανάς, Γυμνάσιο Κρεστένων - Κατασκευές κυρίως από αρχαία Ελληνική Τεχνολογία http://users.sch.gr/kkotsanas/technology/index.html

•  Αλέξανδρος Κολιάτσης - 5ο Γυμνάσιο Νίκαιας. Κατασκευές από αρχαία Ελληνική Τεχνολογία, παιχνίδια απ' όλο τον κόσμο κλπ
  http://www.4shared.com/dir/0b2PykAL/koliatsis.html

• Ηρακλής Ντούσης  - 2ο Γυμνάσιο Ρέντη http://www.irantousis.gr

  Κατασκευή τελεφερίκ :    http://youtu.be/QATS5HqDtbA

  Δραστηριότητες τμημάτων επιχείρησης: http://youtu.be/O2PdkqqWtDs

  Kατασκευή δειγμάτων  παγωτών    http://youtu.be/1dRHon5Dmsk

•  Άλλες εργασίες σχολείων
  http://users.otenet.gr/~foniflo/technology/links.htm

ε. Άλλες ιδέες για εργασίες

ε.1 «Κατασκευές και εργασίες με ανακυκλώσιμα ή ελάχιστου κόστους υλικά» http://users.sch.gr/kontaxis/SEK/1401anakyklosima.htm

ε.2. Στο Μικρό Οδηγό Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Θεμάτων στο Ιντερνετ μπορείτε να βρείτε πρόσθετες ιδέες για εργασίες και κατασκευές μαθητών

ε.3 Αξιοποιήστε τις διδακτικές επισκέψεις με τις προτάσεις που υπάρχουν στη σελίδα Τεχνικός Πολιτισμός Δείτε ενδεικτικά τα εργαστήρια του Ιδρύματος Ευγενίδου Δυνατότητες βιωματικών εργαστηρίων στο Ίδρυμα Ευγενίδου

Στο μάθημα ενεργοποιούνται κυρίως οι καλοί μαθητές. Οι υπόλοιποι συνήθως αρνούνται να κάνουν εργασίες κατά τη διάρκεια του έτους και στο τέλος, στην καλύτερη περίπτωση,  παρουσιάζουν μια εργασία που έχει γίνει από τους γονείς τους, είτε με copy paste από το Ιντερνετ.

Απ. Το μάθημα της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο, αποτελεί, από τη φύση του, μια ευκαιρία για τους μαθητές «ενός κατώτερου θεού». Αυτούς που για κοινωνικούς, και οικογενειακούς λόγους αλλά και για λόγους μαθησιακών ιδιαιτεροτήτων, δεν έχει καταφέρει να τους κερδίσει το σχολείο.

Μερικές απλές συμβουλές:

·         Φροντίστε από τις πρώτες ημέρες να δίνετε κάθε φορά μικρές δραστηριότητες σε κάθε μάθημα, ώστε κάθε μαθητής να έχει κάτι να φέρει στο επόμενο.  Αυτό πρέπει να γίνει συνήθεια στους μαθητές («έτσι είναι το μάθημα»).
Οι δραστηριότητες στην αρχή μπορούν να είναι πολύ απλές του τύπου: Παρατήρησα  τον ηλιακό θερμοσίφωνα και κατάλαβα ότι….  Έβγαλα και αυτές τις φωτογραφίες. Ρώτησα τον πατέρα μου για το θέμα και μου είπε …. Επισκέφθηκα το κατάστημα και μου έδωσαν αυτά .. (προσπέκτους, κάρτες ή εκτυπώσεις λογιστή, φωτοτυπίες κανονισμών…

·         Έχετε διαθέσιμα φύλλα δραστηριοτήτων για τις περιπτώσεις που δεν έχουν φέρει τις εργασίες που έχουν αναλάβει.

Περισσότερα για τη συγκεκριμένη ερώτηση  δείτε στο άρθρο:

Πώς να κάνω μάθημα όταν  οι μαθητές έχουν χαμηλές επιδόσεις; ; http://users.sch.gr/kontaxis/paidagogika/1304epipedo.htm

Επίσης, πιο εξειδικευμένες κατευθύνσεις ενεργοποίησης των μαθητών μπορείτε να βρείτε στο άρθρο για τις Ερευνητικές Εργασίες (αξιοποιήστε το με τις ανάλογες προσαρμογές) και ιδιαίτερα στην παράγραφο :
«Σχεδιασμός Ερευνητικών Δραστηριοτήτων για όλους τους μαθητές» http://users.sch.gr/kontaxis/mathimata/ataxi/1203EreunitikiDiadikasies.htm#Sxediasmos

Οι μαθητές δεν έχουν μάθει να δουλεύουν σε ομάδες. Κάποιοι αρνούνται, κάποιοι δεν κάνουν τίποτα σε βάρος των άλλων, ορισμένες φορές τσακώνονται. Οι ομάδες μέσα στην τάξη είναι μεγάλος μπελάς.

Αυτό που αναφέρετε είναι πράγματι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των καθηγητών στη Β΄ τάξη. Για αυτό, αρκετοί εκπαιδευτικοί προτιμούν στο σχολείο να κάνουν «κανονικό μάθημα», όπως και στα υπόλοιπα μαθήματα και η ομαδική δουλειά να γίνεται στα σπίτια των παιδιών. Όμως, η ομαδική δουλειά είναι στόχος του μαθήματος. Προφανώς, δεν είναι δυνατόν να μάθουν οι μαθητές να δουλεύουν ομαδικά μέσα σε μια μέρα. Χρειάζεται βήμα – βήμα προσέγγιση (πχ στην αρχή να δουλεύουν δύο – δύο), προσπαθήστε να γνωρίσετε τους μαθητές[v] ώστε να είστε σε θέση να τους καθοδηγήσετε για να αναλάβουν συγκεκριμένους ρόλους, και να υπάρξει ανάλογη σύνθεση των ομάδων. Σημειώνουμε επίσης ότι η σύνθεση των ομάδων στη Β΄ τάξη θα πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ανομοιογενής ως προς το επίπεδο των μαθητών.[vi]

 

Πως θα πείσουμε τους μαθητές να αναλάβουν και να φέρουν σε πέρας εργασίες;

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, για αυτό το λόγο πρέπει να προετοιμαστούμε κατάλληλα ώστε να μην αποτύχουμε. Σε καμία περίπτωση δεν ζητάμε από τους μαθητές να δηλώσουν την ατομική εργασία που θα εκπονήσουν ή την ομαδική που θα συμμετάσχουν πριν προετοιμάσουμε το έδαφος.
Αναφέρουμε από την αρχή την υποχρέωση αυτή του μαθήματος, αναδεικνύοντας το θετικό της προσέγγισης και το σκοπό. [vii]

Είναι αναγκαίο οι πρώτες εργασίες που ανατίθενται στην αρχή να φροντίσουμε να πραγματοποιηθούν οπωσδήποτε και μέσα στο χρονοδιάγραμμα. Το καλύτερο είναι, με προσωπική κουβέντα, να έχουμε εξασφαλίσει τις πρώτες απλές αλλά ενδιαφέρουσες εργασίες από μαθητές οι οποίοι βρίσκονται στο επίκεντρο της τάξης.  Είναι σίγουρο μετά την πρώτη επιτυχημένη παρουσίαση θα ανέβει το ενδιαφέρον και άλλων μαθητών. Οι λίγοι που δεν θα καταφέρουμε να πείσουμε ώστε να συμμετάσχουν αυθόρμητα θα προσπαθήσουμε να τους προσφέρουμε ευκαιρίες να ενθουσιαστούν και να διαπρέψουν.

Ένα σημαντικό στοιχείο που ενεργοποιεί τους μαθητές είναι η ανάδειξη της ωφελιμότητας του έργου τους. Σε αυτό βοηθούν εξωστρεφείς δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να τους βοηθήσουν να αναδείξουν την αξία τους στους υπόλοιπους μαθητές, αλλά κυρίως στους δικούς τους, στους φίλους τους, στην τοπική κοινωνία. [viii]

Τι ακριβώς θα γίνεται στην τάξη κατά το στάδιο της εκπόνησης των εργασιών; Πως θα ελέγχουμε όλους τους μαθητές που κάνουν ξεχωριστά μάθημα;

Κατά την εκπόνηση των εργασιών, οι μαθητές θα πρέπει να λύνουν τις απορίες τους, να μελετούν την εργασία τους, να συνθέτουν τα συμπεράσματά τους ή να δημιουργούν απλές κατασκευές μέσα στην τάξη. Προφανώς κάτι τέτοιο διευκολύνεται με τις ομαδικές εργασίες. Είναι ευνόητο ότι πολύ πιο εύκολα μπορεί ένας εκπαιδευτικός να ελέγχει και να καθοδηγεί 4-5 ομάδες μαθητών που εργάζονται σε μία τάξη παρά 20 ξεχωριστούς μαθητές. Η κατάσταση διευκολύνεται αν κάποια ομάδα μαθητών μπορεί να δουλέψει σε κάποιον άλλο χώρο, όπως βιβλιοθήκη, εργαστήριο πληροφορικής, κάποια διπλανή αίθουσα κλπ.

Στο επίπεδο της επίλυσης αποριών ή της προσπάθειας να λυθεί κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μια ομάδα ή ένας μαθητής, τα πράγματα είναι εύκολα καθώς αυτό μπορεί να  γίνει μέσα από συζήτηση και προσπάθεια συμμετοχής όλων των μαθητών, κάτι ανάλογο που γίνεται και κατά την κλασσική παράδοση των μαθημάτων. Το πρόβλημα προκύπτει στη φάση της ανάλυσης και σύνθεσης των εργασιών μέσα στην τάξη. Αν έχουν τεθεί αναλυτικά οι στόχοι της εργασίας, τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν, ο ρόλος του κάθε μέλους της ομάδας και το χρονοδιάγραμμα, τότε είναι δυνατόν να τα καταφέρουμε, παρά τις δυσκολίες που έχει ένα τέτοιο εγχείρημα. Οι δυσκολίες προέρχονται από το γεγονός ότι οι μαθητές δεν έχουν μάθει να δουλεύουν κατ’ αυτόν τον τρόπο μέσα στην τάξη, αλλά ούτε και οι εκπαιδευτικοί. Ωστόσο, η εμπειρία που υπάρχει διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, από αρκετά γυμνάσια ή και λύκεια όπου ακολουθείται αυτή η προσέγγιση στο μάθημα της Τεχνολογίας, αποδεικνύεται ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Αν δεν  καταφέρουμε να αλλάξουμε την κατάσταση μέσα στην τάξη, τότε αναγκαστικά περιοριζόμαστε στο να ζητάμε από κάθε μαθητή ή ομάδα μαθητών να μας παρουσιάσουν το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η εργασία τους και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Και αυτό έχει την αξία του καθώς, στο βαθμό που επιτευχθεί, κάνει όλους τους μαθητές κοινωνούς του προβληματισμού κάθε εργασίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για κάθε ενδεχόμενο, όπως επιχειρούμαι να παρουσιάσουμε στην επόμενη ερώτηση.

Τι κάνουμε αν μια διδακτική ώρα είναι σχεδιασμένη για προετοιμασία των εργασιών αλλά κανένας μαθητής δεν έχει προχωρήσει την εργασία του, ούτε έχει απορίες;

 Αν και ανάλογες καταστάσεις πρέπει να αποφεύγονται, δεν είναι καθόλου απίθανες, ιδιαίτερα στις αρχές της προσπάθειας που καταβάλλουμε για να αλλάξουμε το κλίμα στην τάξη. Για αυτό το λόγο, ο καθηγητής θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ώστε να πραγματοποιηθεί ικανοποιητικά η διδασκαλία. Οι λύσεις που υπάρχουν σε αυτήν την περίπτωση είναι οι εξής:

α. Γνωρίζοντας ο εκπαιδευτικός τις εργασίες που έχουν αναλάβει οι μαθητές, έχει προετοιμάσει κάποια ερωτήματα, διλήμματα  ή εύλογες απορίες που προκύπτουν και  που αναδεικνύουν τη δουλειά που πρέπει να κάνουν οι μαθητές.

β. Παρουσιάζει ένα σχετικό «αυθεντικό» πρόβλημα από την κοινωνική ή επαγγελματική πραγματικότητα .

γ. Αλλάζει εντελώς το κλίμα της αδράνειας και πραγματοποιεί μια έρευνα πεδίου σε κάποιο χώρο του σχολείου (πχ Λεβητοστάσιο για τεχνικά θέματα, Σκάλες και διάδρομοι για θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας, Αυλή  για διερεύνηση δυνατοτήτων δημιουργίας ζώνης πρασίνου και καλλωπισμού του χώρου, Αίθουσες για εντοπισμό δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας κλπ.  Εναλλακτικά, αλλά με λιγότερες δυνατότητες επιτυχίας, μπορείτε να προβάλετε μια εκπαιδευτική ταινία ή ένα μικρό βίντεο, ή μία προσομοίωση και να ζητήσετε την καταγραφή συγκεκριμένων παρατηρήσεων και τη συζήτηση. Πιο απλά, μπορείτε να έχετε προετοιμάσει ένα σημαντικό δίλημμα - αυθεντικό κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο είναι προσιτό και ενδιαφέρον στους μαθητές πχ τουριστική ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος, διατήρηση κοινής ησυχίας και νυχτερινή διασκέδαση κλπ  

Δ. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ