Category Archives: φυσικοθεραπεία

Η ατελής οστεογένεση (osteogenesis imperfecta, OI) είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τα συχνά κατάγματα των οστών. Κατά συνέπεια, τα άτομα με αυτήν την διαταραχή μπορεί να περάσουν ένα σημαντικό χρονικό διάστημα ακινητοποιημένα και η ακινητοποίηση τις περισσότερες φορές γίνεται με την τοποθέτηση εκμαγείου το οποίο ακινητοποιεί το μέλος που έχει υποστεί κάταγμα. Η κατανόηση των διαφορετικών μεθόδων που χρησιμοποιούνται για να ακινητοποιηθεί ένα μέλος με κάταγμα καθώς επίσης και των κατάλληλων τεχνικών βοηθάει στην σωστή περιποίηση και αποκατάσταση ενός κατάγματος.

Μέθοδοι ακινητοποίησης

Η εφαρμογή μεθόδων σωστής ακινητοποίησης είναι κρίσιμες στην σωστή θεραπεία των καταγμάτων, την ανακούφιση του πόνου και τη δυνατότητα κάποιας ελευθερίας κινήσεων κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του κατάγματος. Ο τύπος της αγωγής που απαιτείται για καθένα άτομο εξαρτάται από το συγκεκριμένο μέρος του σώματος που έχει υποστεί το κάταγμα ή τα κατάγματα και τον τύπο του τραυματισμού. Η ακόλουθη είναι μια συνοπτική λίστα των διαφορετικών μορφών ακινητοποίησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

• τα εκμαγεία από γύψο είναι αυτά που συνήθως χρησιμοποιούνται αρχικά για την ακινητοποίηση ενός κατάγματος. Ο γύψος (ασβεστοκονίαμα) χρησιμοποιείται επειδή είναι εύπλαστος και οικονομικός. Χρησιμοποιείται γενικά στο οξύ στάδιο της θεραπείας του κατάγματος επειδή μπορεί εύκολα να φορμαριστεί στο κατάλληλο σχήμα που επιδιώκει ο γιατρός ώστε να κρατήσει το μέλος με το κάταγμα στη σωστή θέση.
• το εκμαγείο από φίμπεργκλας (fiberglass) είναι ελαφρύτερο και σταθερό και το εξωτερικό του είναι περισσότερο ανθεκτικό στο νερό από το γύψο. Εάν το εκμαγείο υγρανθεί, δεν θα αλλάξει τη μορφή, αλλά το εσωτερικό γέμισμα και η επένδυση θα παραμείνουν υγρά και θα προκληθεί ερεθισμός του δέρματος. Εάν αυτό συμβεί συνιστάται έλεγχος από τον γιατρό σας.
• όταν ένα εκμαγείο από φίμπεργκλας χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια εσωτερική επένδυση του εκμαγείου GORE-TEX? (GORE-TEX? Cast Liner), το άτομο μπορεί να συμμετέχει σε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν νερό χωρίς καμία ειδική διαδικασία ξήρανσης να είναι απαραίτητη όταν το εκμαγείο υγρανθεί.
• η τοποθέτηση του μέλος σε ορθοπεδικά σιδεράκια (braces) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διατηρήσει σταθερό ένα κάταγμα επιτρέποντας στις παρακείμενες αρθρώσεις ελευθερία στην κίνηση.
• η τοποθέτηση νάρθηκα (splinting) χρησιμοποιείται για την ακινητοποιήση και τη διατήρηση μιας συγκεκριμένης θέσης ενός οστού ή μιας άρθρωσης. Οι νάρθηκες σταθεροποιούνται στο άκρο με τους ελαστικούς επιδέσμους.
• οι έλξεις χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση της ευθυγράμμισης ενός οστού μετά από κάταγμα με την εφαρμογή δύναμης (βάρους) σε αυτό το μέρος του σώματος. Μπορεί επίσης να ανακουφίσει τους μυϊκούς σπασμούς ενώ το οστό θεραπεύεται (εικόνα).

Η ακινητοποίηση θα πρέπει να κρατήσει το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα και θα πρέπει το άτομο να ενθαρρυνθεί ώστε όσο το δυνατόν γρηγορότερα να αρχίσει σταδιακά να χρησιμοποιεί το μέλος που έχει υποστεί το κάταγμα για να αποτραπεί έτσι η απώλεια οστικής μάζας. Η τοποθέτηση εκμαγείου από γύψο ή φίμπεργκλας ή νάρθηκα συνήθως γίνεται από έναν ορθοπεδικό τεχνικό, που εργάζεται υπό την καθοδήγηση ενός γιατρού, ο οποίος έχει γνώσεις σχετικά με την ατελή οστεογένεση.

Γενικές προφυλάξεις και φροντίδα

Μόλις τοποθετηθεί το εκμαγείο, οι ακόλουθες προφυλάξεις θα βοηθήσουν στο να εξασφαλιστεί ότι το άτομο με ατελή οστεογένεση θα επανέλθει στα κανονικά όσο το δυνατόν γρηγορότερα:

1. Ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού προσεκτικά σχετικά με τη σωματική δραστηριότητα που επιτρέπεται.
2. Να κινείτε συχνά τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών, αναλόγως, για να μειώσετε το πρήξιμο, να προλάβετε την ακαμψία των αρθρώσεων και να διευκολύνετε την κυκλοφορία του αίματος.
3. Μην αφήστε το εκμαγείο να βραχεί γιατί έτσι μπορεί να προκληθεί χαλάρωσή του και ερεθισμός του δέρματος.
4. Προφυλάξτε το εσωτερικό του εκμαγείου από βρωμιά, άμμο, σκόνη και διάφορες λοσιόν ή κρέμες. Μην βγάλετε την εσωτερική επένδυση του εκμαγείου.
5. Μην χρησιμοποιήστε λιπαρές ουσίες (λοσιόν και κρέμες για το δέρμα) ή πούδρα μέσα ή γύρω από τις άκρες του εκμαγείου. Οι λιπαρές ουσίες μαλακώνουν το δέρμα και μπορεί να προκληθεί τραυματισμός του δέρματος καθώς επίσης και χαλάρωση του εκμαγείου. Η πούδρα μπορεί να συσσωρευτεί κάτω από το εκμαγείο και να γίνει πληγή στο δέρμα.
6. Η εντριβή με οινόπνευμα βοηθάει στο να ξεράνει και να σκληραίνει το δέρμα. Τρίψτε το δέρμα κάτω από όλες τις άκρες του εκμαγείου με οινόπνευμα για εντριβές τέσσερις φορές ημερησίως κατά την πρώτη εβδομάδα, και κατόπιν όπως απαιτείται στις ενοχλημένες περιοχές.
7. Εάν παρέχεται παπούτσι για περπάτημα, πρέπει να φοριέται όλες τις ώρες εκτός του ύπνου.
8. Αποφύγετε το χτύπημα ή την πρόσκρουση του εκμαγείου ενάντια σε οποιαδήποτε σκληρή επιφάνεια.
9. Μην χρησιμοποιήσετε ένα ξένο αντικείμενο, όπως μια λίμα, για να ξύσετε κάτω από το εκμαγείο, δεδομένου ότι μπορεί να τραυματίσει το δέρμα και να προκαλέσει μόλυνση. Εάν η φαγούρα είναι πρόβλημα, πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό.
10. Ποτέ μη γεμίζετε με βαμβάκι ή χαρτί τουαλέτας κάτω από τις άκρες του εκμαγείου, δεδομένου ότι μπορεί να μπει μέσα στο εκμαγείο ή να μειώσει την κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει τα σοβαρά ιατρικά προβλήματα. Να είστε σίγουροι ότι τα παιδιά δεν βάζουν τα παιχνίδια, τα μολύβια, τα κραγιόνια, κ.λ.π., μέσα στο εκμαγείο τους.
11. Ανυψώστε το άκρο κατά τη διάρκεια των πρώτων-πρώτων ημερών μετά από τον τραυματισμό. Η ανύψωση βοηθάει στην μείωση του πρηξίματος και της δυσφορίας. Η εφαρμογή μιας σακουλίτσας με πάγο στην τραυματισμένη περιοχή μπορεί επίσης να βοηθήσει.
12. Μην κόψετε τις τραχιές άκρες ή το ίδιο το εκμαγείο από μόνοι σας αλλά πάντα ελάτε σε επαφή με το γιατρό σας.
13. Μην αφαιρείτε ποτέ ένα εκμαγείο οι ίδιοι. Ο γιατρός σας έχει ένα ειδικό εργαλείο για να κάνει αυτό.
14. Επιθεωρήστε το εκμαγείο καθημερινά και ελάτε σε επαφή με το γιατρό εάν οποιαδήποτε προβλήματα προκύψουν (π.χ., εάν το εκμαγείο γίνεται χαλαρό, σπάσει, ραγίσει, ή μαλακώσει). Αφότου τοποθετηθεί το εκμαγείο, να ζητήσετε από το γιατρό ένα γραπτό κατάλογο οδηγιών που έχουν να κάνουν με τη φροντίδα του εκμαγείου. Μερικά από τα προβλήματα που μπορούν να εμφανιστούν περιλαμβάνουν τα εξής:
    • πόνος που δεν υποχωρεί από το φάρμακο που ο γιατρός έχει χορηγήσει.
    • αίσθηση πίεσης από το εκμαγείο που δείχνει ότι μπορεί να είναι πάρα πολύ σφιχτό.
    • το άκρο να το αισθάνεστε κρύο ή ναρκωμένο ή το δέρμα κοντά στο εκμαγείο να εμφανίζεται υπόλευκο-μπλε ή να υπάρχει μια ασυνήθιστη μυρωδιά από το εκμαγείο.
    • ο πόνος, το μούδιασμα ή ένα συνεχές τσούξιμο των δάχτυλων των χεριών ή των ποδιών, αναλόγως.
15. Κατά την μετακίνηση ενός παιδιού με ατελή οστεογένεση που φορά εκμαγείο, να είστε βέβαιοι ότι ανυψώνετε και μετακινείτε το παιδί κρατώντας ταυτόχρονα και το εκμαγείο επειδή το πρόσθετο βάρος μπορεί να δημιουργήσει μοχλό και να τραυματίσει το μέρος του σώματος κοντά στην άκρη του εκμαγείου. Επίσης, μην ανυψώστε το παιδί κρατώντας μόνο το εκμαγείο.
16. Εν κατακλείδι, χρησιμοποιήστε την κοινή λογική. Προστατεύστε το εκμαγείο από οποιαδήποτε ζημία έτσι ώστε μπορεί να προστατεύσει το τραυματισμένο μέλος και να του δώσει τη δυνατότητα να θεραπευτεί.

Οι παραπάνω πληροφορίες παρέχονται από τη Nancy B. White, Ορθοπεδικός Τεχνικός, Kingsport.  Δείτε επίσης:

• Δομή οστού (συνοπτική αναπαράσταση με τη βοήθεια γραφικών) από το 
• Τι είναι κάταγμα από το www.medicinenet.com

Ο μακροπρόθεσμος στόχος για τα άτομα με ατελή οστεογένεση (osteogenesis imperfecta, OI) είναι το να έχουν ανεξαρτησία σε όλες τις λειτουργίες της ζωής (π.χ., ατομική φροντίδα, μετακίνηση, διασκέδαση, κοινωνικότητα, εκπαίδευση και εργασία). Oι περισσότεροι άνθρωποι με OI μπορούν να επιτύχουν κάποιο επίπεδο ανεξάρτητης κινητικότητας και λειτουργίας, με τη βοήθεια της φυσικοθεραπείας και της εργασιοθεραπείας, της κατάλληλης άσκησης, με χειρουργικές επεμβάσεις, φάρμακα, βοηθητικού εξοπλισμού και διάφορων λειτουργικών προσαρμογών στο σπίτι, το σχολείο ή τον εργασιακό χώρο.

Γιατί είναι καλές οι δραστηριότητες στο νερό για τα άτομα με ατελή οστεογένεση

Δεν είναι συχνό να βρίσκει κάποιος κάτι που του κάνει καλό και να τον διασκεδάζει κιόλας. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στην περίπτωση των ατόμων με ατελή οστεογένεση, τόσο παιδιών όσο και ενηλίκων, και τα παιχνίδια στο νερό και το κολύμπι. Η πισίνα, τα SPA ή, στην περίπτωση των νηπίων, η μπανιέρα είναι μέρη για διασκέδαση, χαλάρωση και όπου μπορούν να είναι ενεργά σωματικά σε ένα σχετικά ασφαλές περιβάλλον. Τα παιχνίδια στο νερό και η κολύμβηση παρέχουν χρόνο και τόπο για

• χαλάρωση και απόλαυση μιας ψυχαγωγικής δραστηριότητας
• βελτίωση και διατήρηση της γενικής φυσικής κατάστασης
• αύξηση της αεροβικής κατάστασης
• αποκατάσταση μετά από ένα κάταγμα ή χειρουργική επέμβαση
• ανάπτυξη νέων κινητικών δεξιοτήτων

Το νερό έχει άνωση. Στο νερό ένα άτομο μπορεί να κινήσει τα χέρια και τα πόδια πιο ελεύθερα απ' ότι στο έδαφος. Η άνωση του νερού παρέχει επίσης μια μέτρια αντίσταση που δεν θα βλάψει τις εύθραυστες αρθρώσεις. Το ζεστό νερό χαλαρώνει και μπορεί επίσης να απαλύνει τον πόνο. Τα παιχνίδια στο νερό δεν απαιτούν πολλές ειδικές δεξιότητες. Υπάρχουν πολλές συσκευές βοηθητικές για το κολύμπι που παρέχουν άνεση και ασφάλεια για τους μη-κολυμβητές, για εκείνους που μαθαίνουν να κολυμπούν, τα νήπια και καθένα που χρειάζεται μια μικρή βοήθεια στο νερό. Η κολύμβηση, ιδιαίτερα το κρόουλ ή η ελεύθερη κολύμβηση, είναι διασκεδαστική και ευεργετική από μόνη της. Αλλά και δραστηριότητες που δεν απαιτούν κολύμπι, όταν εκτελούνται στο νερό, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα επίσης. Αυτές περιλαμβάνουν το περπάτημα μέσα στο νερό (ακόμη και με τη βοήθεια περπατούρας), την στήριξη του ατόμου σε ένα σωσίβιο ή άλλο σώμα που επιπλέει και την εκτέλεση ασκήσεων με κλωτσιές, ή ακόμη το να κάθεται το άτομο σε ρηχά νερά και να πλατσουρίζει. Φυσικά, ακριβώς όπως οποιαδήποτε άλλη άσκηση, τα άτομα με ατελή οστεογένεση ή, αν πρόκειται για παιδιά, οι γονείς τους πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους ή/και τον φυσικοθεραπευτή ή εργοθεραπευτή τους για να καθορίσουν τι είναι ασφαλές για το συγκεκριμένο άτομο με τη συγκεκριμένη σειρά συμπτωμάτων της ατελούς οστεογένεσης. Αυτοί οι επαγγελματίες είναι συχνά μια καλή πηγή πληροφοριών για το ποιες πισίνες είναι κατάλληλες ώστε να μπορεί το άτομο να μπαίνει και να βγαίνει εύκολα και για το ποιος εξοπλισμός είναι κατάλληλος για το κολύμπι.  Δείτε επίσης:

• Gross Motor Development of Infants with Osteogenesis Imperfecta (στα αγγλικά)

Πηγή: από newsletter στο site του Osteogenesis Imperfecta Foundation (OIF)