Η πρόληψη στοχεύει στην προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας και στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου για εξαρτητικές μορφές συμπεριφοράς. Εκτός από αντικειμενική και κατάλληλη για κάθε ηλικιακή ομάδα ενημέρωση, δίνεται έμφαση στη βιωματική μάθηση, με στόχο τη διανοητική και συναισθηματική κινητοποίηση, την ενεργητική συμμετοχή, τη βαθύτερη κατανόηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής.

Το σχολείο μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη, αλλά και να ωφεληθεί από αυτήν. Τα προγράμματα που διοργανώνονται σε σχολικές μονάδες είναι μια βασική μέθοδος πρόληψης εξαρτητικών μορφών συμπεριφοράς για παιδιά και εφήβους. Οι παρεμβάσεις αυτές είναι πιο αποτελεσματικές όταν απευθύνονται σε όλες τις ομάδες του σχολείου (εκπαιδευτικοί και άλλο προσωπικό, μαθητές, γονείς), προσαρμόζονται στις ανάγκες τους, χρησιμοποιούν βιωματικές μεθόδους και δεν επικεντρώνονται μόνο σε θέματα χρήσης ουσιών και άλλες βλαπτικές μορφές συμπεριφοράς αλλά ευρύτερα στην αγωγή υγείας. Τα προγράμματα πρόληψης συμβάλλουν θετικά στην εκπαιδευτική αποστολή του σχολείου, αφού δυναμώνουν τους δεσμούς ανάμεσα στα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, βελτιώνουν το ψυχολογικό και κοινωνικό κλίμα στην τάξη και αυξάνουν την ικανοποίηση των παιδιών από το σχολείο.