ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ
ΠΕΡΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΟ-ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ
ΣΤΗ ΒΑΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Εν όψει του γεγονότος ότι, εν προκειμένω, υφίσταται ένας ακόμη διάλογος για την Παιδεία, και με δεδομένο ότι αυτός πραγματοποιείται κατά την εποχή, όπου η γλώσσα της οθόνης, έχει αναφανδόν υποσκελίσει αυτήν της γραφής, θεωρούμε και φρονούμε πως πρέπει επιτέλους να σταματήσουν οι επιχωριάζουσες προχειρότητες και οι εμβαλωματικές παρεμβάσεις και ν’ αρθούμε στο ύψος των συγκαιρινών περιστάσεων και των απαιτήσεων που πολλαπλώς επιβάλλονται στην πολυτρόπως τεχνοτρονική εποχή μας. Ο Κινηματογράφος – πολυ-κωδικός, μέγα-παραμετρικός και λίαν υπερμορφικός –, εξ υπαρχής κλαδώνεται προς τρείς βασικές κατευθύνσεις: Επιστήμη, Τέχνη και Εκπαίδευση.
Ο Επιστημονικός Κινηματογράφος, είναι σχετικά αφανής στο ευρύ κοινό, καθώς η χρήση του, ιδιαίτατα στις θετικές επιστήμες, περιορίζεται στα επιστημονικά εργαστήρια και τα πανεπιστημιακά διδακτήρια, όπου η κάμερα εγκαθίσταται μεταξύ των άλλων επιστημονικών οργάνων και συσκευών και σχεδόν δεν υπάρχει πλέον καμία επιστήμη που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μην κάνει χρήση του κινηματογραφικού οργάνου. Ενίοτε όμως φτάνει και στο ευρύ κοινό με την ανάλογη μορφή των βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης με ταινίες όπως: Le Monde du Silence, The Hellstrom Chronicle, ή το IMAX Cosmic Voyage, και πληθώρα άλλων που φιλοξενούνται συχνάκις στα πολυποίκιλα τηλεοπτικά προγράμματα.
Ο Καλλιτεχνικός Κινηματογράφος, ως τέχνη και ψυχαγωγία κυρίως, δεν χρήζει ιδιαίτερων συστάσεων, καθώς η ανθρωπότης, εν τω συνόλω της, εγνώρισε –μέσω αυτού και μόνον– τον σύγχρονο κόσμο, καθώς και τον ρυθμό και το ιστορικό στίγμα της εποχής μας – πέραν της όποιας περιορισμένης εντόπιας δια ζώσης εμπειρίας και βέβαια πολύ πέραν της όποιας μέσω της λογο-γραφής εποπτείας –, έτσι ώστε για κάθε κάτοικο αυτού του πλανήτη ο Κινηματογράφος να είναι τόσον οικείος, όσον κι η θέα του απέραντου ουρανού. Ο Εκπαιδευτικός Κινηματογράφος, δηλαδή ο κινηματογράφος που καλείται να συνδράμει στην καθόλου εκπαιδευτική και μορφωτική αγωγή, είναι πλέον αρκούντως γνωστός σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αναλόγως με τις οικονομικές δυνατότητες των ιδρυμάτων και τις οικείες ικανότητες των διδασκόντων. «Ο κινηματογράφος προορίζεται να φέρει επανάσταση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και σε λίγα χρόνια θ’ αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό, αν όχι εξ ολοκλήρου, τη χρήση των σχολικών βιβλίων», είχε πει ο Thomas Edison στα 1922. Ήδη εκείνη την εποχή υπήρχαν αρκετοί ειδικευμένοι κινηματογραφικοί οίκοι παραγωγής αποκλειστικώς εκπαιδευτικού υλικού στις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες και κάθε σχολείο διέθετε μια τουλάχιστον φορητή μηχανή προβολής. Μπορεί μεν η προβλεπόμενη εξέλιξη απ’ τον Edison, για ενδεχόμενη εξ ολοκλήρου αντικατάσταση των βιβλίων να μην πραγματοποιήθηκε – και τούτο δεν είναι κατ’ ουδένα τρόπο ευκταίον –, αλλά η υπερκέραση της σελίδας απ’ την οθόνη είναι πλέον απολύτως αδιαμφισβήτητο γεγονός. Σελίδες και Οθόνες είναι πιά παντού, σε κάθε χώρο εργασίας, σε κάθε σπίτι και σε κάθε σχολειό, καθώς και στην τσέπη κάθε ατόμου – χάρις στην εκτεταμένη διάδοση των μικρο-υπολογιστών και την σχεδόν καθολική των πολυλειτουργικών κινητών τηλεφώνων – με διαρκή κι έντονη τάση αντικατάστασης των πρώτων απ’ τις δεύτερες, καθώς επί των οθονών φιλοξενούνται και οι σελίδες, αλλ’ όχι και το αντίστροφο. Η αναγνωσιμότητα πλέον των κειμένων γίνεται κατά 7/10 μέσω των οθονών και μόνον κατά 3/10 από τα εκτυπωμένα βιβλία. Ο χρόνος δε, που περνούν οι σύγχονοι άνθρωποι μπροστά στις πολυμεγέθεις οθόνες, είναι υπερεκατονταπλάσιος, εν σχέσει προς τα βιβλία, αλλά και τις επιοθόνιες σελίδες. Ωστόσο, η παραδοσιακώς μονότροπη λογοκρατική εκπαίδευση – των οπτικοακουστικά αγράμματων διδασκόντων –, δεν αποτελεί διόλου κατάλληλη αγωγή, για τη μορφή, και το πολλαπλό περιεχόμενο, των ποικιλόσχημων οθονών κι επ’ αυτού πρέπει να εστιασθεί, δομικά πλέον, ολόκληρη η εκπαιδευτική πολιτική με πλήρη επάρκεια και στα δύο συστήματα γραφής (αλφαβητική λογο-γραφή και εικονο-ηχο-γραφή), προς μια πληρέστερη συνύφανση του αλφαριθμητικού και του οπτικο-ακουστικού λόγου και της εν γένει σημειόσφαιρας. Τα ποικιλόμορφα και ποικιλώνυμα MEDIA (τεχνικώς καί λειτουργικώς), δεν ειναι παρά διεκτάσεις και υπο-εφαρμογές της καθ’ όλου κινηματογραφίας – της Lingua Universalis – (υπο-παράγωγα [τύπου multimedia], με ηλεκτρονική σκευή), κατ’ αντιστοιχίαν προς την τυπογραφία και τις αναλόγως ευρύτατες υποεφαρμογές της. Άλλωστε ό,τι και να εμφανίζεται στην οθόνη, όποιο όνομα και να φέρει, είναι πρωτίστως και πάντοτε κινηματογράφος, και δια του μηχανισμού του και μόνον επιτυγχάνεται, η όποια διαμεταφορά κι ολοκληρώνεται η δείνα αναγνώριση κι ανάγνωση. Απ’ τον Γαλαξία του Γουτεμβέργιου μετέβημεν ολοσχερώς στον ΟπτικοΑκουστικὸ Γαλαξία. Με το πάτημα του 21ου αιώνα και το εκτεταμένο πέρασμα απ’ τον υλικό στον λογισμικό πολιτισμό, έχουμε προ πολλού εισέλθει σε μιά μεγαφάση κινηματογραφοποίησης των πάντων και σχεδόν όλες οι επιστήμες έχουν ήδη κινηματογραφοποιηθεί, ως μας λέγουν λεπτομερώς και οι φιλόσοφοι Lipovetsky και Serroy (L’écran global, 2007). Η μετάβαση, από την πρωτοκαθεδρία της λογογραφής, στο πρωτείο της κινηματογραφής (ήτοι: απ’ την σελίδα στην οθόνη), μεταβάλλει άρδην και την κινηματογραφική προπαιδεία, που από επικουρικὴ έχει καταστεί όλως πρωταρχική – ως και η αλφάβητος άλλωστε. Δεν γράφουμε πια επιστολές, και δεν στέλνουμε cartes postales, καταγράφουμε όμως διαρκώς τα αενάως περιτρέχοντα συμβάντα – αν και σχεδόν πάντα λανθασμένα (με όρθια την οθόνη) – και τα διακινούμε αφειδώς (κατά κανόνα χύμα [ασύντακτα]) μέσω διαδικτύου και ραδιοκυμάτων, καθώς ο καθένας μας φέρει πλέον μιά μικροσυσκευή καταγραφής κινούμενης εικόνας και ήχου (VIDEO & AUDIO [ως άλλοτε στυλογράφου και σημειωματαρίου]). Ασφαλώς δε, και πρέπει, να είμαστε σε θέση να τα συντάξουμε όλα αυτά με ικανοποιητικὴ επάρκεια, ώστε να μην ειναι ασύστατα και έωλα, μα πώς; Μιά απταίσθητη (touch-screen) και ενσυρόμενου περιεχομένου μικροοθόνη τηλεπικοινωνιακής μικροσκευής (smartphone), είναι και μιά συσκευὴ πρόχειρου μοντάζ, καθώς ευχερῶς προσφέρει την δυνατότητα αλληλοσύναψης εικόνων και ήχων (οπτικών και ακουστικών εγγραμμάτων) και συνεπώς στοιχειώδους αφηγήσεως (όπως μας κετέδειξε εσχάτως και ο J. L. Godard στό Adieu au Langage), φυσικώ τώ τρόπω δε, απαιτεῖ εννόηση του οικείου μηχανισμού και επαρκὴ γνώση των μεθόδων λειτουργικότητάς του – ώστε να μην είναι κανείς άχρηστος χρήστης – καθ’ ότι, οι ασύντακτες εικόνες, είναι σαν τις ασύντακτες λέξεις: επιεικώς ανόητες κι αισθησιογνωστικά επιβλαβείς. Όλοι μιλούν μια κάποια γλώσσα, αλλά μόνον δια της γραφής και της αναγνώσεως καθίστανται εγγράμματοι. Όλοι επίσης βλέπουν αφειδώς ταινίες, ή κάθε είδους οπτικο-ακουστικά κείμενα, αλλά αυτό που αναγνώνουν μόλις και είναι κάτι περισσότερο απ’ τους αγράμματους. Ο Κινηματογράφος, καθώς και τα εν γένει Οπτικο-Ακουστικά Μέσα στην εκπαίδευση, συγκροτούν ένα τρίπτυχο διδακτικό αντικείμενο, το οποίο συνίσταται από: α΄ ιστορική ανασκόπηση της νέας τέχνης, β΄ αισθητική θεώρηση και γ΄ γλωσσική ανάλυση κι επικοινωνιακή λειτουργία. Σκοπεί δε στην εκπαίδευση επί του Κινηματογράφου ως γλωσσικού οργάνου και διόλου στην εκπαίδευση επί άλλότριων γνωστικών αντικειμένων, δια του Κινηματογράφου. Το μάθημα του Κινηματογράφου, με την ανωτέρω περίπου στόχευση και διάρθρωση, πρωτοεισήχθη συστηματικά στη μέση εκπαίδευση, κατά το πρώτον εν Γαλλία, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, στο πλαίσιο των μαθημάτων αισθητικής αγωγής κι αποτελούσε μύηση στην 7η Τέχνη – ως μία εκ των Καλών Τεχνών και ιδία ως η κατ’ εξοχήν τέχνη του μοντέρνου κόσμου και συνεπώς της εποχής μας. Εκ παραλλήλου βέβαια, ο κινηματογράφος ως μείζον εποπτικό μέσο διδασκαλίας (όλων σχεδόν των μαθημάτων), ευρύνθηκε σημαντικά και συμπληρώθηκε με το επιδιασκόπιο, το μαγνητόφωνο κι ακολούθως το μαγνητοσκόπιο και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Όλα μαζί δε πήραν έκτοτε τ’ όνομα ΟπτικοΑκουστικά Μέσα (Media Audio-Visuelles), με τον κινηματογράφο να κατέχει την υπέρτατη θέση του υπερκωδικού γενάρχη, όσο και του γλωσσικού αγωγού ολόκληρου του οπτικο-ακουστικού γαλαξία. Για την άμεση εισαγωγή του μαθήματος χρειάστηκε να επιμορφωθούν εκατοντάδες κατάλληλοι διδάσκοντες κι ως προς αυτό συνέβαλε το ειδικό εγχειρίδιο του Henri Agel με τίτλο: Le Cinéma, ακολούθησε δε και το Esthétique Du Cinéma, το οποίο προορίζονταν ως μάθημα επιλογής στα Πανεπιστήμια. Στη συνέχεια όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες, με τον ένα, ή τον άλλο, τρόπο, ακολούθησαν το υπόδειγμα της Γαλλίας. Στην δε Ελλάδα, ήδη απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 1960 εγίνετο λόγος για μιαν αρχικώς περιορισμένη εισαγωγή του μαθήματος του Κινηματογράφου στη Μέση Εκπαίδευση και προς τούτο μεταφράστηκαν αμφότερα τα ανωτέρω βιβλία του Henri Agel. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα (ΒΕΙ), είχε συστήσει επαρκή ταινιοθήκη επιμορφωτικών ταινιών, τις οποίες και διένειμε στα σχολεία (μαζί με φορητές μηχανές προβολής 16 χλστ.), και στη συνέχεια προχώρησε σε παραγωγές ντοκυμανταίρ με συνεγάτες τους: Ρ. Μανθούλη, Φ. Μεσθεναίο και Ηρ. Παπαδάκη), ενώ η θεατρολόγος και κριτικός κινηματογράφου Ειρήνη Καλκάνη έκανε συστηματικά μαθήματα κινηματογράφου στην ΧΕΝ. Η λειτουργία της Κινηματογραφικής Λέσχης του Πανεπιστημίου Αθηνών, στον Κινηματογράφο ΙΡΙΣ και οι σχετικές συζητήσεις που εκεί εγίνοντο μ’ έγκριτους κριτικούς του κινηματογράφου: Μ. Πλωρίτη, Αντ. Μοσχοβάκη, Κ. Σκαλιόρα, Γ. Μπακογιαννόπουλο, Β. Ραφαηλίδη, καθώς και σκηνοθέτες: Γρ. Γρηγορίου, Μιχ. Κακογιάννη, Ν. Κούνδουρο, Ροβ. Μανθούλη, Δ. Κολάτο, έφτασαν και στο οικείο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων μέσω της ΕΦΕΕ, κατά την περίοδο της προεργασίας της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης (1964–’65). Εκλήθησαν τότε, οι Ρούσσος Κούνδουρος, ως Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μορφωτικού και Επιστημονικού Κινηματογράφου, καθώς και η Αγλαΐα Μητροπούλου, ως Γενική Γραμματέας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, να καταθέσουν σχετικές ιδέες και προτάσεις. Δεν μας είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες, εκτός απ’ το γεγονός ό,τι, οι Ευάγγελος Παπανούτσος και Γιώργος Θεοτοκάς, υπήρξαν ένθερμοι υποστηρικτές του θέματος, το οποίον, αν και έτυχε θετικώτατης αποδοχής, δεν προχώρησε περαιτέρω, λόγω της επακολουθήσασας ανάσχεσης, του συνόλου της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, απ’ τους επίορκους πραξικοπηματίες του 1967. Οι επακολουθήσασες μεταπολιτευτικά ‘μεταρρυθμίσεις’, είχαν κυρίως συντεχνιακές και διοικητικές προτεραιότητες κι υπήρξαν όλες κοντόθωρες, προβληματικές και παντειοτρόπως ημαρτημένες, λίαν γραφειοκρατικές κι ουσιωδώς αναχρονιστικές, παρά την διακαώς επιδιωκόμενη καινοφάνειά τους – πλήν ίσως, κι εν μέρει μόνον – αυτής του Αντώνη Τρίτση – επέφεραν, ως εγγενώς θνησιγενείς, ένα μετακυλιόμενο και διαρκώς διευρυνόμενο χάσμα, αντί των όλως απαραιτήτων και ζεόντων, σε κάθε τομέα, επικαιροποιήσεων. Πουθενά στον κόσμο, η εισαγωγή του μαθήματος, Κινηματογράφος στην εκπαίδευση, δεν συνάντησε τόσες αντιξοότητες, όπως και πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει μια τόσο κακοδιατεταγμένη και αμόρφωτη γραφειοκρατία. Ο Πέτρος Ευθυμίου, ως Υπουργός Παιδείας, είχε αποκαλύψει το 2002, στον τότε Σύμβουλο Κινηματογραφίας του ΥΠΠΟ, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, ότι το βασικό εμπόδιο ήταν, και παρέμενε πάντα, η αναχρονιστική περί παιδείας αντίληψη, της πανεπιστημιακής κοινότητας. Έτσι σήμερα, καλούμεθα να επαναλάβουμε τα αυτονόητα, ευρισκόμενοι ενώπιον μιας 36μελούς επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, στην οποία δεν μετέχει ούτε ένας στοιχειωδώς οπτικο-ακουστικά εγγράμματος, πράγμα διόλου ευοίωνο για την ουσιαστική επίλυση του χρονίζοντος θέματος, το οποίον ενέχει αμιγώς ποιοτική διάσταση. Τόσο στο Υπουργείο Παιδείας, όσο και στο Υπουργείο Πολιτισμού δεν υπάρχει ουδείς γνώστης του αντικειμένου ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ, της δε προσφάτως υποβαθμισθείσης αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού (επί υπουργείας Κ. Τασούλα), προΐσταται πλεονάζουσα αρχαιολόγος. Ωστόσο ας φαντασθούμε το αντίστροφο, για να δούμε πιο παραστατικά κι ολοκάθαρα, τη φρίκη, τη χυδαιότητα και την απέραντη αγραμματοσύνη, του να βάζεις τους καραγωγούς στη θέση των πιλότων διαστημοπλοίων. Τα σχετικώς πρόσφατα προγράμματα: ‘ΜΕΛΙΝΑ’ (1995–’04) και ‘ΠΑΜΕ ΣΙΝΕΜΑ;’ (1999–’03), υπήρξαν, μόνο και μόνο, λόγω της σχετικής ευρωκοινωτικής προτροπής και χρηματοδότησης, τα οποία και κακοποιήθηκαν βάναυσα μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στο οποίον είχεν ανατεθεί η υλοποίησή τους – πέραν πάσης προσδοκίας φυσικά, λόγω πασιφανούς ακαταλληλότητος. Η παντελής άγνοια και η συνεπαγόμενη κακοδιαχείριση, επί αγνώστου αντικειμένου, καθώς και η ανηλεής διασπάθιση των όποιων πόρων υπήρξαν κατέκδηλα και το όλον αποτέλεσμα πολύ κατώτερο του μετρίου. Ωστόσο υπήρξαν και υπάρχουν αρκετά φωτεινά παραδείγματα, οφειλόμενα όμως αποκλειστικά στην αμέριστη φιλοτιμία αρκετών κινηματογραφόφιλων καθηγητών, οι οποίοι και στελεχώνουν τις υπερπεντήκοντα Κινηματογραφικές Λέσχες, ανά τη χώρα, καθώς και του Δημήτρη Σπύρου, ιδρυτού και Δ/ντού του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους. Αν στην Γαλλία, του 1950, υπήρξε ανάγκη για ταχύρρυθμη επιμόρφωση εκπαιδευτικών, για την εισαγωγή του μαθήματος Κινηματογράφος, στη μέση εκπαίδευση, στη σημερινή Ελλάδα αυτό δεν θα απαιτηθεί, δεδομένου ότι υπερδισχίλιοι μορφωμένοι και καταρτισμένοι (διαφόρων βαθμίδων), είναι ήδη διαθέσιμοι και το μόνο που απομένει είναι η σχετική προς τούτο απόφαση.
ΟΙ ΠΡΟΣΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΥΠΟΜΝΗΜΑ
ΑΒΔΕΛΙΩΔΗΣ ΔΗΜΟΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος, τ. Διδάσκων του Παντείου Πανεπιστημίου
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ιστορικός Κινηματογράφου και διδάσκει στη Σχολή Σταυράκου
ΒΑΛΟΥΚΟΣ ΣΤΑΘΗΣ Διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, Συγγραφέας και Σεναριογράφος
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Συγγραφέας και Κριτικός Κινηματογράφου, Πρόεδρος της ASIFA Hellas.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΘΑΝΑΣΗΣ Δρ Κινηματογραφικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Sorbonne Nouvelle-Paris
ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Διδάκτωρ Αισθητικής Φιλοσοφίας του Paris I, Pantheon - Sorbonne.
ΓΕΩΡΓΑΣ ΒΑΣΟΣ Σκηνοθέτης και Εκδότης
ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Καθηγητής Μαθηματικών κι Επιμελητής της Κινηματογραφικής Λέσχης
Ηλιούπολης.
ΔΕΛΛΗΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ Διδάκτωρ Αισθητικής του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και Καθηγητής Μ.Ε.
ΔΕΝΔΡΑΜΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Υπ. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης
ΔΕΡΜΕΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Καθηγητής των Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του
Παν/μίου Ιωαννίνων, μέλος του Media Communications και Cultural Studies Association (MeCCSA), καθώς
και της International Visual Sociology Association.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΩΤΗΡΗΣ Ανθρωπολόγος / Συγγραφέας
ΔΟΪΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (Τομέας Φιλοσοφίας)
του Α. Π. Θ.
ΖΕΡΒΟΥΛΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Σκηνοθέτης – Παραγωγός και Συγγραφέας
ΘΕΟΣ ΔΗΜΟΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος και Δοκιμιογράφος
ΚΑΚΑΒΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Σεναριογράφος και Πρόεδρος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος
ΚΑΛΑΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Διδάκτωρ του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών
Λεσχών.
ΚΑΛΔΑΡΑ ΞΕΝΙΑ Εκ μέρους του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης
ΚΑΝΤΖΟΥΡΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ζωγράφος / Σκηνοθέτης και τ. Καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών
του Α.Π.Θ.
ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κριτικός Κινηματογράφου και Συγγραφέας
ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΜΑΡΙΑ Καθηγήτρια ΕΚΠΑ Τμήμα Επικοινωνίας & Μεσων Μαζικής Ενημέρωσης, καθώς και
Γραμματέας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος
ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ ΝΙΚΟΣ Σκηνοθέτης / Συγγραφέας
ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ Συγγραφέας / Σκηνοθέτης και Κριτικός Κινηματογράφου
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Καθηγητής Πληροφορικής Κινηματογραφίας στο Τμήμα Μηχανικών
Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ ΗΡΑΚΛΗΣ Συγγραφέας και Κριτικός Λογοτεχνίας, Θεάτρου και Κινηματογράφου.
ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ ΡΟΒΗΡΟΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος και Συγγραφέας, καθώς και τ. Διευθυντής
της ΕΡΤ.
ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ ΘΑΝΟΣ Μουσικοσυνθέτης, τ. Υπουργός Πολιτισμού.
ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ Αν. Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης και Θεωρίας του Πολιτισμού
στο Πολυτεχνείο Κρήτης
ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Κριτικός Κινηματογράφου, τ. Διδάσκων της Σχολής Σταυράκου και τ.
Σύμβουλος του Υπουργείου Πολιτισμού
ΜΠΟΥΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Συγγραφέας και Δ/ντής του ATHENS ANIMFEST.
ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΤΑΚΗΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος τ. Διδάσκων της Σχολής Σταυράκου
και Συγγραφέας
ΠΕΡΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος
ΠΛΕΙΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ.
ΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Καθηγητής Φιλοσοφίας και Αισθητικής στο Τμήμα Θεωρητικών Σπουδών της ΑΣΚΤ
ΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Διδάκτωρ Φιλοσοφίας ΑΠΘ και Εκδότις του περιοδικού ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ.
ΡΕΝΤΖΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ Σκηνοθέτης /Συγγραφέας κι εντεταλμένος Επίκουρος Καθηγητής στο Μεταπτυχιακό
Πρόγραμμα ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΕΧΝΗΣ της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
ΣΗΦΙΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Σκηνοθέτης Κινουμένων Σχεδίων & Καθηγητής στην École des Arts Décoratifs.
ΣΚΟΥΡΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Λογοτέχνης / Θεατρικός Συγγραφέας
ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Ιστορικός του Ελληνικού Κινηματογράφου, Εκδότης και Διδάσκων στην
Σχολή Σταυράκου.
ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Σεναριογράφος και Σύμβουλος Εκπαίδευσης Ενηλίκων
ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Αρχιτέκτων / Συγγραφέας και Καθηγητής ΕΜΠ.
ΣΤΕΦΑΝΗ ΕΥΑ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος και Επ. Καθηγήτρια Κινηματογράφου στο ΕΚΠΑ. (Τμήμα
Θεατρολογίας).
ΤΗΛΙΓΑΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Ο/Α στο Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας της Σχολής
Μουσικής ϗ Οπτικο-ακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου
ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Κριτικός – Ιστορικός Κινηματογράφου
ΤΣΕΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος
ΦΕΡΡΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΑΝΟΣ Πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών
ΨΥΚΟΥ ΕΛΙΝΑ Σκηνοθέτης / Παραγωγός και Πρόεδρος της Ένωσης Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού
Κινηματογράφου