 |
Τριήμερο αφιέρωμα στο Κινηματογραφικό έργο τουΤαινίες / Ντοκιμαντέρ / Εισηγήσεις / Παρουσίαση βιβλίου2 – 4 Ιουνίου 2022στον θερινό Κινηματογράφο ‘Cine Naxos’.(Είσοδος ελεύθερη) |
 |
Απολογισμός της τιμητικής εκδήλωσης
“Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Κινηματογράφος”
Στην εκδήλωση αναδείχθηκε το συνολικό έργο του Ναξιώτη θεατρικού συγγραφέα και ιδιαίτερα το έργο του στον Ελληνικό Κινηματογράφο. Ακόμη παρουσιάστηκαν στοιχεία της προσωπικής του βιογραφίας και της σχέσης του με την γενέτειρά του το νησί της Νάξου.
Η εκδήλωση, με τίτλο βραδιάς «Ο Ι. Καμπανέλλης και ο κινηματογράφος» ξεκίνησε την Πέμπτη 2 Ιουνίου, στις 8 μ.μ. με χαιρετισμούς από τον Δήμαρχο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Δημήτριο Λιανό, τον Ευάγγελο Κατασαρά, Αντιδήμαρχο τομέα Πολιτισμού και την Κατερίνα Καμπανέλλη, σκηνογράφο-ενδυματολόγο, κόρη του τιμώμενου συγγραφέα.
Στην συνέχεια ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, σκηνοθέτης και Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, στην εισήγησή του με τίτλο: “Με αφορμή το Τότε…” σημείωσε τη σημασία του σεναρίου στον Κινηματογράφο και τόνισε την έλλειψη σεναριογράφων της αξίας του Ι. Καμπανέλλη στον νεώτερο Ελληνικό Κινηματογράφο. Ακολούθησε η παρουσίαση του νέου βιβλίου «Ο Ι. Καμπανέλλης και ο κινηματογράφος» από τον ίδιο τον συγγραφέα του, εκδότη και σκηνοθέτη Γιάννη Σολδάτο. Αναφέρθηκε συνοπτικά στις Ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν σε σενάρια του Ι. Καμπανέλλη και περιέγραψε ενδιαφέροντα στιγμιότυπα από τις προσωπικές συναντήσεις του με τον τιμώμενο συγγραφέα. Στη συνέχεια έγινε προβολή του 1ου μέρους του αυτοβιογραφικού ντοκιμαντέρ: Ι. Καμπανέλλης (διάρκειας 30’, του 1982), των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη απ’ την εμβληματική σειρά Μονόγραμμα της ΕΡΤ2, όπου ο τιμώμενος θεατρικός συγγραφέας μιλάει για τη ζωή και το έργο του. Η βραδιά τέλειωσε με την προβολή της ταινίας μυθοπλασίας “Το αμαξάκι” σε σκηνοθεσία Nτίνου Δημόπουλου και σενάριο Iάκωβου Kαμπανέλλη και Νίκου Κιούση.
Τη δεύτερη βραδιά του αφιερώματος με τίτλο «Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης βιογραφούμενος» άνοιξε η Κατερίνα Πολυχρονοπούλου, θεατρική σκηνοθέτης, με την πολυμεσική παρουσίαση της μελοποιημένης ποίησης του Ιάκωβου Καμπανέλλη, όπου ακούστηκαν γνωστά τραγούδια των μεγάλων μας συνθετών που αγνοούσαμε όμως ότι οι στίχοι τους είναι γραμμένοι από τον Καμπανέλλη. Ακολούθησε η προβολή του 2ου μέρους του ντοκιμαντέρ: Ι. Καμπανέλλης της σειράς Μονόγραμμα. Στη συνέχεια ο Δημήτρης Καλαντίδης, ιστορικός, κριτικός κινηματογράφου και πρόεδρος της ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας (ΟΚΛΕ) με την εισήγησή του: “Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια–Απ’ το θέατρο στον κινηματογράφο”, ανάλυσε το συγκεκριμμένο σενάριο καθώς και τις διαφορές μεταξύ της θεατρικής και της κινηματογραφικής γλώσσας. Η βραδιά έκλεισε με την προβολή των ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Νώντα Σαρλή: «Με κίτρινο άστρο στην καρδιά», για το θεατρικό έργο του Καμπανέλλη και «Ο κινηματογράφος του Ι. Καμπανέλλη», για το κινηματογραφικό έργο του Καμπανέλλη.
Η τρίτη βραδιά με τίτλο «Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Νάξος» ξεκίνησε με την προβολή του ντοκιμαντέρ “Η Νάξος του Ι. Καμπανέλλη”, 30′ το οποίο προλόγισε ο σκηνοθέτης του Δημήτρης Κιτσικούδης. Σ’ αυτό ο τιμώμενος συγγραφέας μιλάει για τα παιδικά του χρόνια στη Νάξο και τη σημασία αυτών των παιδικών βιωμάτων του στη δημιουργία τού μετέπειτα έργου του.
Η βραδιά και το αφιέρωμα έκλεισε με την προβολή της ταινίας “Σκιές στην άμμο” του Βασίλη Μαυρομάτη σε σενάριο Ι. Καμπανέλλη όπου απολαύσαμε την Ναξιώτισσα Καίτη Χωματά να τραγουδά αγαπημένα τραγούδια του νέου κύματος στις παρθένες παραλίες της Νάξου του 1970.
Η προσέλευση του κοινού ήταν σχετικά ικανοποιητική, ιδιαίτερα το Σάββατο 4 Ιουνίου.
Υπενθυμίζεται ότι η διοργάνωση του αφιερώματος έγινε από την Δημοτική Επιτροπή – Ι. Καμπανέλλης – του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με την συνεργασία της Κινηματογραφικής Λέσχης Νάξου και του κινηματογράφου Cine Naxos.
Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα και την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων και εντάσσεται στις εκδηλώσεις του «2022-Λογοτεχνικού Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη» του Υπουργείου Πολιτισμού.
Πρόγραμμα προβολών και εισηγήσεων |
Πέμπτη 2 Ιουνίου 2022, 8 μ.μ.
«Ο Ι. Καμπανέλλης και ο κινηματογράφος»Χαιρετισμοί:Δημήτριος Λιανός, Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Ευάγγελος Κατασαράς, Αντιδήμαρχος τομέα Πολιτισμού Κατερίνα Καμπανέλλη, σκηνογράφος-ενδυματολόγος, κόρη του τιμώμενου συγγραφέα Εισήγηση:“Με αφορμή το Τότε…” Γιώργος Τσεμπερόπουλος, Σκηνοθέτης, Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου Παρουσίαση βιβλίου:«Ο Ι. Καμπανέλλης και ο κινηματογράφος» του Γιάννη Σολδάτου, συγγραφέα, εκδότη και σκηνοθέτη Προβολή ντοκιμαντέρ:Ι. Καμπανέλλης ( Μέρος 1ο διάρκεια 30’, 1982) Αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη απ’ την εμβληματική σειρά Μονόγραμμα της ΕΡΤ2, όπου ο τιμώμενος θεατρικός συγγραφέας μιλάει για τη ζωή και το έργο του.
Προβολή ταινίας μυθοπλασίας:
«ΤΟ AMAΞAKI» 1957 – Ασπρόμαυρη – 106 λεπτά, Φίνος ΦιλμςΣκηνοθεσία: Nτίνος Δημόπουλος. Σενάριο: Iάκωβος Kαμπανέλλης, Νίκος Κιούσης Φωτογραφία.: Nτίνος Kατσουρίδης. Mουσική.: Mάνος Xατζιδάκις. Eρμηνεύουν: Oρέστης Mακρής, Aντιγόνη Bαλάκου, Bασίλης Aυλωνίτης, Γεωργία Bασιλειάδου, Στέφανος Στρατηγός, Παντελής Zερβός, Bασίλης Διαμαντόπουλος κ.ά. Eπίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Kάρλοβι Bάρι, 1958
|
Παρασκευή 3 Ιουνίου 8.30 μ.μ.«Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης βιογραφούμενος»Εισήγηση:“Η ποίηση στο έργο του Ι. Καμπανέλλη” Κατερίνα Πολυχρονοπούλου (Σκηνοθέτης) Προβολή ντοκιμαντέρ:Ι. Καμπανέλλης ( Μέρος 2ο διάρκεια 30’, 1982) Αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη απ’ την εμβληματική σειρά Μονόγραμμα της ΕΡΤ2, όπου ο τιμώμενος θεατρικός συγγραφέας μιλάει για τη ζωή και το έργο του. Εισήγηση:“Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια”– Απ’ το θέατρο στον κινηματογράφο Δημήτρης Καλαντίδης (Ιστορικός και κριτικός κινηματογράφου, πρόεδρος ΟΚΛΕ) Προβολή ντοκιμαντέρ:Προβολή δύο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Νώντα Σαρλή «Με κίτρινο άστρο στην καρδιά» 20’ , για το θεατρικό έργο του Καμπανέλλη. «Ο κινηματογράφος του Ι. Καμπανέλλη» 30’, για το κινηματογραφικό έργο του Καμπανέλλη.
|
Σάββατο 4 Ιουνίου 20.30 μ.μ.«Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Νάξος»Προβολή ντοκιμαντέρ:“Η Νάξος του Ι. Καμπανέλλη”, 30′ Προλογίζει ο σκηνοθέτης Δ. Κιτσικούδης Προβολή ταινίας μυθοπλασίας:«ΣKIEΣ ΣTHN AMMO» 1970 – Ασπρόμαυρη – διάρκεια 82′ Παραγωγή και σκηνοθεσία: Bασίλης Mαυρομάτης Σενάριο: Iάκωβος Kαμπανέλλης. Φωτογραφία.: Συράκος Δανάλης. Mουσική.: Γιάννης Σπανός. Παίζουν: Kαίτη Xωματά, Bασίλης Mαυρομάτης, Mιχάλης Bιολάρης, Tρύφων Kαρατζάς, Γιάννης Tότσικας, Bασίλης Aνδρεόπουλος, Αλέξης Γεωργίου. (Η ταινία είναι γυρισμένη στις παρθένες παραλίες της Νάξου του ’70)
Διοργάνωση: Η εκδήλωση είναι υπό την αιγίδα και την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Ευχαριστίες: Στο Αρχείο ΕΡΤ για την παραχώρηση των ντοκιμαντέρ “Μονόγραμμα: Ι. Καμπανέλλης” Στη Φίνος Φίλμς για την παραχώρηση της ταινίας “Το Αμαξάκι” Στον σκηνοθέτη Νώντα Σαρλή για την παραχώρηση των ντοκιμαντέρ του. Στην Ιουλία Μαυρομάτη-Χωματά για την παραχώρηση της ταινίας “Σκιές στην άμμο”
|
Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ της Ελίζας-Άννας Δελβερούδη
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα θεάτρου – 27 Μαρτίου 2022
και στα πλαίσια της ανακήρυξης απ’ το υπουργείο Πολιτισμού
του «2022-Λογοτεχνικού Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη»
η γενέτειρα Νάξος τιμά τον Ιάκωβο Καμπανέλλη
Μήνυμα του Ιάκωβου Καμπανέλλη για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου (2001)
Νομίζω πως το θέατρο δε θα πάψει ποτέ να υπάρχει. Νομίζω, όσο κι αν αυτό μπορεί να ακούγεται σαν παράδοξο, πως αυτή η πανάρχαιη Τέχνη, είναι και Τέχνη του μέλλοντος. Όχι επειδή θα το θέλουν αυτό οι δημιουργούντες το θέατρο, συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες και λοιποί συντελεστές κάθε θεατρικής παράστασης, αλλά επειδή θα το θέλει και στο μέλλον το κοινό, οι θεατές, εσείς.
Πού στηρίζω αυτή την αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον του θεάτρου; Στη σκέψη πως το θέατρο είναι δημιούργημα μιας ψυχικής ανάγκης του ανθρώπου που δε θα την αποβάλλει ποτέ. Σας καλώ να σκεφτούμε αυτή τη στιγμή όλοι μαζί, κάτι που – κατά κάποιο τρόπο – δικαιολογεί αυτά που σας λέω: μοιάζει κιόλας με παλιά ιστορία το ότι ο άνθρωπος περπάτησε στο Φεγγάρι! Δε μας κάνει πια εντύπωση το ότι ένα διαστημόπλοιο πήγε στον Άρη κι έφερε δείγματα του εδάφους του! Έχει αρχίσει η κατασκευή του τεράστιου διαστημικού σταθμού που θα δέχεται ακόμη και τουρίστες του διαστήματος, καθώς και νεόνυμφους για το γαμήλιο ταξίδι τους. Είναι πια κατάσταση ρουτίνας το ότι κάποια άλλα διαστημόπλοια εξερευνούν πλανήτες που βρίσκονται στα άκρα του ηλιακού μας συστήματος και στέλνουν φωτογραφίες τους στη Γη! Παρ’ όλο λοιπόν που σήμερα ζούμε στην εποχή κατάκτησης του διαστήματος, ταυτόχρονα πηγαίνουμε και στο θέατρο, στο χώρο μιας Τέχνης που υπάρχει και λειτουργεί με τα ίδια λιτά μέσα από τους καιρούς που το μέτρημα των ωρών με το ηλιακό ωρολόγιο ήταν μέγα τεχνολογικό επίτευγμα.
Την αποδεδειγμένη πια διαχρονική σχέση του ανθρώπου με το θέατρο, εγώ την θεωρώ σαν αιώνια σχέση. Γιατί πιστεύω πως το θέατρο εξελίχθηκε σε κοινωνικό φαινόμενο, αλλά, άρχισε σαν φυσικό φαινόμενο από τα χρόνια που ο πρωτόγονος ακόμα άνθρωπος άρχισε να απομνημονεύει τα βιώματά του και να τα αναπαριστά στη φαντασία του. Να προσχεδιάζει τις πράξεις του και να φαντάζεται πώς θα τις εκτελέσει. Ο πρώτος θίασος και οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις σχηματίστηκαν στο νου του ανθρώπου. Είναι μια έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του κάθε ανθρώπου να δημιουργεί παραστάσεις. Έχετε ποτέ συνειδητοποιήσει πως ο καθένας μας, χωρίς εξαίρεση, διαθέτει έναν ιδιωτικής χρήσεως θίασο στον οποίο εμείς οι ίδιοι είμαστε ο πρωταγωνιστής και ο θεατής. Και αρκετά συχνά μάλιστα και συγγραφέας και σκηνοθέτης και σκηνογράφος αυτού του θιάσου; Πότε και πώς; Μα αυτό δεν κάνουμε όταν προετοιμαζόμαστε για μια ενδιαφέρουσα ή κρίσιμη συνάντηση και τη φανταζόμαστε για να επιλέξουμε πώς θα συμπεριφερθούμε; Παραστάσεις του ιδιωτικής χρήσεως θιάσου μας δεν είναι οι αναμνήσεις μας; Καθώς και τα καθ’ ύπνον όνειρά μας;
Αν λοιπόν νομίζω πως το θέατρο δε θα πάψει ποτέ να υπάρχει, είναι γιατί πιστεύω πως ο άνθρωπος δε θα πάψει ποτέ να ζει χωρίς την αγωνία αυτής της αυτογνωσίας… Χωρίς την υπαρξιακή ανάγκη να γίνεται θεατής του εαυτού του και των πράξεών του… Τα ψυχικά συστατικά μας δηλαδή, απ’ τα οποία προέκυψε η Τέχνη του Θεάτρου, η οποία αναγεννιέται επί χιλιάδες χρόνια, και θα αναγεννιέται όσο θα υπάρχουν επί γης άνθρωποι – αλλά άνθρωποι όπως εμείς, παιδιά του έρωτα ενός πατέρα και μιας μάνας και όχι προϊόντα επιστημονικών εργαστηρίων.
Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων άνοιξε την αυλαία των εκδηλώσεων
για το έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη με την κινηματογραφική προβολή της ταινίας
“Το κανόνι και τ΄αηδόνι”
και του ντοκιμαντέρ “Η ιστορία των χρόνων μου”
Την Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2021 στις 7:30 μ.μ.
Στο Δημοτικό Θέατρο “Ιάκωβος Καμπανέλλης” στο Δημαρχείο
με Ελεύθερη Είσοδο.
(με την υποστήριξη της Κινηματογραφικής Λέσχης Νάξου)
Χαιρετισμός της Κατερίνας Καμπανέλλη, σκηνογράφου-ενδυματολόγου, κόρης του τιμώμενου συγγραφέα.
Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας
Λυπάμαι πολύ που δεν κατάφερα να είμαι σήμερα εδώ στη σημαντική αυτή μέρα, ημέρα έναρξης του Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη, αλλά ανειλημμένες υποχρεώσεις με κράτησαν στην Αθήνα.
Χαιρετίζω, λοιπόν, την έναρξη του έτους Καμπανέλλη, που ανακήρυξε το Υπουργείο Πολιτισμού για το 2022.
Είναι μεγάλη η χαρά μου που οι εκδηλώσεις ξεκινάνε από τη Νάξο, το γενέθλιο τόπο του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Σαν σήμερα, πριν από 100 χρόνια, γεννήθηκε εδώ, στο νησί αυτό, εκείνος που έμελλε να γίνει ο σημαντικότερος νεοέλληνας θεατρικός συγγραφέας και όχι μόνο.
Τον αποκάλεσαν πατριάρχη του νεοελληνικού θεάτρου, του απονεμήθηκε το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον εξέλεξαν παμψηφεί μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα θεάτρου, αλλά και επίτιμο διδάκτορα σε τρία πανεπιστήμια, τα έργα του και η προσωπικότητά του έτυχαν παγκόσμιας αναγνώρισης. Όλα αυτά με ένα απολυτήριο δημοτικού σχολείου. Όμως υπήρχε η στόφα, το ταλέντο, το πείσμα και το πάθος.
Δεν ξέχασε ποτέ τις ρίζες του. Δεν ξέχασε το νησί που τον γέννησε και πάντα γυρνούσε σε αυτό κάθε καλοκαίρι, μέχρις ότου δεν μπορούσε πια. Από το σπίτι του στα Απλώματα αγνάντευε το Αιγαίο, ανέπνεε τον θαλασσινό αέρα, πάταγε το αγαπημένο του χώμα, έπινε τον καφέ του στην παραλία με τους φίλους του, έκανε βόλτες στη Γρόττα, μάζευε ξύλα και πέτρες από τη θάλασσα, αναπολούσε τα παιδικά του χρόνια, τον πρώτο του δάσκαλο τον κύριο Μαϊτό. Ήταν ακόμα στο Δημοτικό όταν σε μία έκθεση έγραψε τη φράση “μία μέρα που ο χειμώνας έκλεψε από τον Ιούλιο”, ο δάσκαλος του είπε “εσύ μία μέρα θα γίνει συγγραφέας” και ο μικρός Ιάκωβος νόμισε πως τον μάλωνε και έβαλε τα κλάματα. Στη Νάξο ήταν που έπιασε για πρώτη φορά βιβλίο στα χέρια του το “Παραμύθι χωρίς όνομα” της Πηνελόπης Δέλτα και μαγεύτηκε. Στη Νάξο ήταν που έστησε, μικρό παιδί ακόμα, τα πρώτα θεατρικά βάζοντας τους φίλους του να μιμούνται ήρωες από το “Παραμύθι”. Στην παραλία της Γρόττας και στα Απλώματα ήταν που κοιτάζοντας τη θάλασσα πέρα ως πέρα έκανε τα πρώτα του όνειρα. Αυτές και άλλες αναμνήσεις έχει αποτυπώσει στο έργο του Μία συνάντηση κάπου αλλού. Γι’ αυτό και τις σκηνές του έργου της ονόμασε “Αναμνήσεις”.
Όποτε αναφερόταν στη Νάξο το έκανε με απέραντη αγάπη και με πολλή συγκίνηση. Όχι μόνο για τον τόπο, αλλά και για τους ανθρώπους του και για τους προγόνους του, τον προπάππου του που ήρθε στη Νάξο από τη Χίο με την καταστροφή της το 1822. Στο έργο του Ο δρόμος περνά από μέσα, αναφέρει ένα ρητό των Ινδιάνων της Αμερικής, για να τονίσει τη σημασία των καταβολών του ανθρώπου και πώς οι γενιές συνδέονται μεταξύ τους: “το σώμα μας γίνεται από τη στάχτη των προγόνων μας και η ψυχή μας από τον καπνό της ψυχής τους”.
Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό που οι εκδηλώσεις ξεκινάνε από τη Νάξο. Είμαι σίγουρη ότι θα το ήθελε και ο ίδιος. Επίσης, είναι πολύ σπουδαίο το ότι η Υπουργός Πολιτισμού, η κυρία Μενδώνη, αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή την ιδέα του Έτους Καμπανέλλη και εξέφρασε την επιθυμία να γίνουν και στη Νάξο τιμητικές εκδηλώσεις και αφιερώματα.
Απόψε θα παρακολουθήσετε την ταινία Το Κανόνι και τ’ Αηδόνι, η επιλογή της οποίας δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για μία ταινία αμιγώς Καμπανελλική, καθώς την έγραψε και τη σκηνοθέτησε ο ίδιος μαζί με τον αγαπημένο του αδελφό Γιώργο και πού γυρίστηκε σε μία πολύ δύσκολη για τη χώρα περίοδο, στην αρχή της δικτατορίας, με πολλά εμπόδια και ελάχιστα μέσα. Όμως ήταν μία εμπνευσμένη φωνή διαμαρτυρίας που κορυφώθηκε αργότερα με το Μεγάλο μας Τσίρκο.
Σας ευχαριστώ που παρευρίσκεστε σήμερα στην εναρκτήρια εκδήλωση του Έτους Καμπανέλλη.
“Το κανόνι και τ΄αηδόνι”
Έτος: 1968
Διάρκεια: 105′ Λεπτά
Είδος: Κοινωνική
Σκηνοθεσία: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Σενάριο: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Συγγραφέας: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Φωτογραφία: Συράκος Δανάλης
Μουσική συνθεση: Νίκος Μαμαγκάκης
Εταιρία παραγωγης: Σίσυφος Φιλμ
Παραγωγός: Γιώργος Καμπανέλλης
Ηθοποιοί: Μάνος Κατράκης , Νίκη Τριανταφυλλίδη (Βασιλική) , Γιώργος Καμπανέλλης (Γερμανός αξιωματικός) , Γιώργος Δάνης (Ιταλός διοικητής) , Γιώργος Τζώρτζης (Γρηγόρης Αυξεντίου) , Βαγγέλης Καζάν , Διονύσης Παπαγιαννόπουλος (Τριανταφύλλου, πλούσιος Πατρινός) , Θόδωρος Κατσαδράμης , Νάσος Κεδράκας , Σπύρος Κωνσταντόπουλος , Δημήτρης Κατσούλης , Μαρία Ζαφειράκη , Βάνια Λιάτσικα , Κώστας Παππάς , Κώστας Στύλιαρης , Αθηνόδωρος Προύσαλης , Δημήτρης Κάσιος , Αναστασία Πανταζοπούλου , Γεράσιμος Λειβαδάς , Ελένη Κριτή , Γιώργος Καλατζής , Γιάννης Αλεξανδρίδης , Θόδωρος Πετρόπουλος , Δημήτρης Μαραγκούδης , Νίκος Κάπιος
Σπονδυλωτή ταινία, αποτελούμενη από τρεις αυτόνομες ιστορίες με κοινό θέμα: τη συμπεριφορά των Ελλήνων όταν βρίσκονται υπό ξένο ζυγό.
Κέρδισε το βραβείο σεναρίου και 3 ειδικές μνείες β’ ανδρικών ρόλων στο 9ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1968 και το βραβείο κριτικών καλύτερης ταινίας.
Η δράση στη Σύρο και οι παρεξηγήσεις που επιφέρουν μια μπουκάλα λάδι και το ρολόι της εκκλησίας είναι τραγικά σπαρταριστές και αναδεικνύουν σκηνοθετική μαστοριά και κινηματογραφική αξία, με εξαιρετικού επιπέδου αφήγηση, ερμηνείες, φωτογραφία και μοντάζ που μόνο ελληνικό σινεμά δεν θυμίζουν.
Όχι πως οι άλλες δύο ιστορίες με τον μυστικό γάμο στην Κύπρο και την επίταξη του σπιτιού ενός Έλληνα από γερμανό αξιωματικό στην Πάτρα είναι κακές, απλά είναι ο πήχυς τόσο ψηλά της πρώτης ιστορίας που οι άλλες δύο απλά δεν τη συναγωνίζονται. Παρ΄ ότι ανόμοιου ύφους και αισθητικής, στο σύνολό τους τα τρία μέρη της ταινίας εκφράζουν ξεκάθαρα το μήνυμα περί κατοχής και των μικρών αυτών πολέμων ενάντια στον κάθε μορφής και ταυτότητα κατακτητή.
Περίληψη της ταινίας:
Η πρώτη, με τίτλο “Το ρολόι”, είναι μια κωμική ιστορία που διαδραματίζεται στη Σύρο το 1943. Ο Ιταλός διοικητής του νησιού (Γιώργος Δάνης) προσπαθεί μάταια να επιβληθεί στους κατοίκους που χλευάζουν τις ιταλικές δυνάμεις κατοχής και συχνά σκαρώνουν έξυπνες φάρσες σε βάρος τους.
Η δεύτερη, με τίτλο “Ο μυστικός γάμος”, είναι μια μελαγχολική ιστορία αγάπης και διαδραματίζεται στην Κύπρο, το 1957, εποχή του ένοπλου αγώνα κατά των Άγγλων κατακτητών. Λίγο πριν από τον γάμο του, ο μαχητής της ΕΟΚΑ Γρηγόρης Αυξεντίου (Γιώργος Τζώρτζης) αναγκάζεται να αφήσει τη μνηστή του, τη Βασιλική (Νίκη Τριανταφυλλίδη), η οποία δεν θα τον ξαναδεί ποτέ.
Η τρίτη ιστορία, “Οι αντίπαλοι”, είναι σουρεαλιστική και διαδραματίζεται στην Πάτρα, την εποχή της γερμανικής κατοχής. Περιγράφει την παράξενη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον Τριανταφύλλου, έναν πλούσιο ντόπιο πατριώτη (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος) και σε έναν Γερμανό αξιωματικό (Γιώργος Καμπανέλλης), που επιτάσσει ένα δωμάτιο στο σπίτι του.
Ο Έλληνας δίνει έναν ιδιόμορφο αγώνα για να διώξει τον Γερμανό από το σπίτι του. Ο τελευταίος, όμως, βοηθάει όταν συλλαμβάνεται ο εμψυχωτής (Μάνος Κατράκης), φίλος του Έλληνα. Στο τέλος, καθώς ο Γερμανός εγκαταλείπει το σπίτι, αποχαιρετιούνται με ένα γάβγισμα όλο θλίψη.
2022 – «Έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη»
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννησή του, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ανακηρύσσει το 2022 ως «Έτος Ιάκωβου Καμπανέλλη». Στις 2 Δεκεμβρίου 2021, ημέρα των γενεθλίων του, θα πραγματοποιηθεί η εναρκτήρια εκδήλωση του «Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη». Το σύνολο των εκδηλώσεων, στο πλαίσιο του αφιερωματικού έτους, τελούν υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ.
H διαδικασία για την κήρυξη «Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη» ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020, μετά από την επιστολή της κυρίας Άννας Ψαρούδα-Μπενάκη, ως Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, στην οποία «η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εκφράζει την ένθερμη υποστήριξή της στην ανακήρυξη του έτους Δεκέμβριος 2021-Δεκέμβριος 2022 ως «Έτους Ιάκωβου Καμπανέλλη, κατόχου της έδρας της Θεατρικής Δραματουργίας της Ακαδημίας, επί δώδεκα έτη συναπτά». Να σημειωθεί ότι το ίδιο αίτημα είχε υποβάλει ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, τόπος καταγωγής του θεμελιωτή του σύγχρονου νεοελληνικού θεάτρου.
«Η ανακήρυξη του 2022 ως “Έτους Καμπανέλλη”», δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, «αποτελεί ελάχιστο αντίδωρο στο τεράστιο πνευματικό έργο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης στο αξεπέραστο έργο του, κατέγραψε με μοναδικό τρόπο την ελληνική ιστορία και την κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής περιόδου. Κατάφερε, όσο κανείς άλλος, να συνθέσει, με ρεαλισμό αλλά και λυρισμό, τις δυσκολίες, τον αγώνα, αλλά και τη δύναμη και την ελπίδα του ελληνικού λαού. Εκτός όμως από τη διαχρονική αξία του έργου του, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, υπήρξε σπουδαίος Έλληνας. Ένας πνευματικός άνθρωπος, ένας ανήσυχος πολίτης και ένας θαρραλέος αγωνιστής, σύμβολο αντίστασης κάθε μορφής φασισμού. Ο Καμπανέλλης υπήρξε ένας μοναδικός άνθρωπος. Όσοι είχαμε την τιμή και την χαρά να τον γνωρίσουμε, διδαχθήκαμε πολλά από αυτή την συναναστροφή. Ευφυής, καλοσυνάτος, μεγάθυμος, ευαίσθητος, ποιητικός, νησιώτης».
Τα θεατρικά του έργα, τα οποία υπερβαίνουν τα 40, διδάχτηκαν και διδάσκονται από όλους σχεδόν τους νεοέλληνες σκηνοθέτες. Ανέβηκαν στις κρατικές σκηνές, καθώς και από ιδιωτικούς θιάσους, με μεγάλη επιτυχία. Ο Καμπανέλλης με το έργο του τοποθέτησε την ελληνική δραματουργία στο διεθνές θεατρικό γίγνεσθαι. Το έργο- σταθμός, στη δραματουργία του, Η αυλή των θαυμάτων, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1957, στο Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, σκηνικά Γιάννη Τσαρούχη και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Η παράσταση θεωρήθηκε καλλιτεχνικό γεγονός και γνώρισε τη θερμότατη υποδοχή του κοινού, καθιερώνοντας τον Καμπανέλλη ως αναμορφωτή της νεοελληνικής δραματουργίας. Ο εορτασμός της επετείου από τα 100 χρόνια γέννησης του Ιάκωβου Καμπανέλλη αποτελεί τιμή και αναγνώριση για το Ελληνικό Θέατρο.
Τόσο “Η αυλή των θαυμάτων”, όσο και το Παραμύθι χωρίς όνομα (1959), βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, την οποία ο Καμπανέλλης γνώριζε από παιδί, αναδείχθηκαν ως τα δύο πιο αγαπητά και πολυπαιγμένα θεατρικά του έργα. Το 1973, εν μέσω της δικτατορίας, παρουσίασε Το μεγάλο μας τσίρκο (1973) με το θίασο Καρέζη – Καζάκου και μουσική Σταύρου Ξαρχάκου, μετατρέποντας το θέατρο Αθήναιον, σε χώρο αντιδικτατορικών εκδηλώσεων.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής φυλακίστηκε στο Μαουτχάουζεν. Αποτύπωσε την τραγική του εμπειρία στο χρονικό του Μαουτχάουζεν (1961). Με τη δύναμη της ψυχής του και τη δημιουργική του πένα, μετουσίωσε τον πόνο σε όραμα, ελπίδα και αγάπη ζωής. Η μαρτυρία του αποτέλεσε τεράστια εκδοτική επιτυχία. Με τις συνεχείς επανεκδόσεις της, μέχρι σήμερα, αναδεικνύεται ως το επίτευγμα της αντιπολεμικής λογοτεχνίας, το οποίο προκαλεί το ενδιαφέρον του κοινού και της κριτικής.
Να σημειωθεί ότι η πρόσφατη γαλλική έκδοση του «Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, τιμήθηκε με το βραβείο μεταφρασμένης λογοτεχνίας Prix du Livre Etranger 2020 France Inter – Le Journal du Dimanche (εκδόσεις Albin Michel, 2020 – σε μετάφραση της Solange Festal-Livanis). Οι Γάλλοι κριτικοί το αποθέωσαν:
«Το πιο εντυπωσιακό, είναι η ενέργεια που ξεπηδά απ’ τα κεφάλαια, το χιούμορ ως όπλο ενάντια στην οδύνη, η αξιοπρέπεια που ορθώνεται σαν γροθιά. Μια γλώσσα ξεκάθαρη, ζωντανή, αυθάδικη, που επιβάλλεται ανάμεσα στις τραχιές φωνές. Το ανείπωτο βρήκε τον γραφέα του. (…) Νούμερο 37734, τιμή και σέβας», έγραψε η Le Figaro, (15.01.2020). Η απήχηση του βιβλίου αποτέλεσε κίνητρο για να γράψει τους στίχους των τεσσάρων τραγουδιών του ομώνυμου κύκλου, που μελοποίησε κατά τρόπο αριστουργηματικό ο Μίκης Θεοδωράκης. Το έργο αυτό παρουσιάζεται, ως σήμερα, με μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Ο Καμπανέλλης, εκτός από θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος και δοκιμιογράφος, υπήρξε και στιχουργός. Έγραψε τραγούδια, που η μελοποίηση τους με τη μουσική των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Σταύρου Ξαρχάκου, συνέβαλαν στην εξέλιξη του νεοελληνικού τραγουδιού, έγιναν επιτυχίες και τραγουδιούνται μέχρι σήμερα.
Εξίσου γόνιμη ήταν και η συμβολή του στον νεοελληνικό κινηματογράφο ως σεναριογράφου σε ταινίες: Η Στέλλα (1955) του Μιχάλη Κακογιάννη, ο Δράκος (1956) του Νίκου Κούνδουρου, Η αρπαγή της Περσεφόνης (1956) του Γρηγόρη Γρηγορίου, Το Αμαξάκι (1957) του Ντίνου Δημόπουλου, Τα Κορίτσια στον Ήλιο (1968) του Βασίλη Γεωργιάδη, αλλά ενίοτε και ως σκηνοθέτη σε δικές του ταινίες όπως Η Χιονάτη και τα εφτά γεροντοπαλίκαρα (1960) και Το κανόνι και τ’ αηδόνι (1968).
Για την προσφορά του έχει τιμηθεί από την Πολιτεία, με τις ύψιστες διακρίσεις. Τιμήθηκε ως επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κύπρου (1996), της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ (1999) και του τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1999). Εξελέγη παμψηφεί και αναγορεύθηκε Ακαδημαϊκός (1999), εγκαινιάζοντας την έδρα του Θεάτρου, στην Ακαδημία Αθηνών. Η Προεδρία της Δημοκρατίας του απένειμε το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα (2000). Από το 2003 έως το 2007 διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής των Εφήβων, διαδεχόμενος τον Αντώνη Σαμαράκη.
Τα μεγάλα γεγονότα του Λογοτεχνικού Έτους 2022 Ιάκωβος Καμπανέλλης:
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022
Έκδοση και παρουσίαση του δίγλωσσου τόμου “Ιάκωβος Καμπανέλλης”. Ο επετειακός τόμος εντάσσεται στη σειρά αφιερωματικών λευκωμάτων του ΥΠΠΟΑ.
ΜΑΡΤΙΟΣ – ΙΟΥΛΙΟΣ 2022
Έκθεση αφιερωμένη στον συγγραφέα, το έργο και την εποχή του στο Μουσείο Μπενάκη – Πινακοθήκη Γκίκα.
Διοργάνωση παραλλήλων εκπαιδευτικών δράσεων σε συνεργασία με θεατρικούς φορείς και πανεπιστημιακά Τμήματα Θεατρικών και Μουσικών Σπουδών στο πλαίσιο της έκθεσης.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2022
Αφιέρωμα στον κινηματογραφικό Ιάκωβο Καμπανέλλη σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Παρουσίαση ταινιών σε σενάριο του συγγραφέα. Ταινιοθήκη της Ελλάδας – αίθουσα Λαΐς.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2022
Διοργάνωση κύκλου εκδηλώσεων σε συνεργασία με τον Δήμο Νάξου, με παρουσίαση του δίγλωσσου τόμου Ιάκωβος Καμπανέλλης, συναυλίες, αναγνώσεις, εργαστήρια, παραστάσεις ερασιτεχνικού θεάτρου- στη Νάξο, τόπο γέννησης του Ιάκωβου Καμπανέλλη, όπου λειτουργεί το ομώνυμο Μουσείο.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟ – ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού συνεργάζεται με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού για την παρουσίαση του έργου του συγγραφέα στον διεθνή χώρο.
Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζονται συμπράξεις με επιλεγμένους εκδοτικούς οίκους, που ειδικεύονται στη μετάφραση και έκδοση θεατρικών έργων και με ακαδημαϊκές έδρες ελληνικών σπουδών σε ξένα πανεπιστήμια. Η μεταφραστική και εκδοτική δραστηριότητα θα υποστηριχθεί με ειδικά οργανωμένες εκδηλώσεις σε διεθνή φόρα και εκθέσεις Βιβλίου, σε πανεπιστημιακά Ιδρύματα και καλλιτεχνικούς φορείς, καθώς και με επιστημονικές συναντήσεις.
Ειδικής αναφοράς χρήζουν δύο μεγάλες εκδηλώσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο, που στόχο έχουν την προσέλκυση του ενδιαφέροντος της διεθνούς επιστημονικής και καλλιτεχνικής κοινότητας και του εκδοτικού κόσμου στον δημιουργό και το έργο του, αλλά και την ισχυροποίηση της παρουσίας της ελληνικής λογοτεχνικής και δραματικής γραφής και βιβλιοπαραγωγής στον διεθνή χώρο.
Παρίσι
Εκδήλωση σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού, το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, την έδρα Ιστορίας και Λογοτεχνίας της Ανωτάτης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού, και άλλους φορείς.
Λονδίνο
Εκδήλωση σε συνεργασία με την Έδρα Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας “Κοραής” του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο King’s College του Λονδίνου, με το Hellenic Centre και άλλους φορείς.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού θα χορηγήσει -κατόπιν σχετικού αιτήματος και ειδικής αξιολόγησης- την αιγίδα του σε εκδηλώσεις που προγραμματίζονται να οργανωθούν από διάφορους πολιτιστικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς προς τιμήν του συγγραφέα.
Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921-2011)
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης γεννήθηκε στη Νάξο στις 2 Δεκεμβρίου 1921 και είναι το έκτο από τα εννέα παιδιά του Στέφανου Καμπανέλλη, εμπειρικού φαρμακοποιού, και της Αικατερίνης Λάσκαρη. Ο πατέρας του καταγόταν από την Χίο, ενώ η μητέρα του προερχόταν από παλιά αρχοντική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης.
Ήδη από μαθητής στο δημοτικό σχολείο ο μικρός Ιάκωβος διακρίνεται για την κλίση του στη λογοτεχνία. Μετά τις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου, όπου έχει συμμαθητή τον Μανόλη Γλέζο, έντονα βιοποριστικά προβλήματα αναγκάζουν την οικογένεια να μεταφερθεί στην Αθήνα. Εγκαθίστανται στο Μεταξουργείο. Tην ημέρα εργάζεται και το βράδυ σπουδάζει σχεδιαστής τεχνικού σχεδίου στη νυχτερινή Σιβιτανίδειο Σχολή.
Την ίδια εποχή, στην περιοχή που έμενε, στο Μεταξουργείο, γνωρίζεται με συνομηλίκους του που έχουν κοινές λογοτεχνικές ανησυχίες όπως οι: Τάσος Λειβαδίτης, Κώστας και Αλέξανδρος Κοτζιάς, Δημήτρης Χριστοδούλου και Ρένος Αποστολίδης. Παράλληλα, εμπλουτίζει τις γνώσεις του με αναγνώσεις βιβλίων, κυρίως λογοτεχνίας και ιστορίας, που του αποκαλύπτουν την ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και τα μυστικά της γραφής.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής (1942), σχεδιάζει μαζί μ’ ένα φίλο του να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή. Επειδή το χρηματικό ποσό που χρειάζονταν ήταν υπέρογκο, αποφασίζουν να περάσουν στην Ελβετία μέσω Αυστρίας. Στην διαδρομή από Βιέννη προς Ελβετία σε έναν έλεγχο συλλαμβάνονται στο Ίνσμπρουκ. Ο Καμπανέλλης μεταφέρεται στην Βιέννη για ανάκριση και καταλήγει στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως και εξοντώσεως Μαουτχάουζεν.
Εκεί θα παραμείνει ως τις 5 Μαΐου 1945, όταν το στρατόπεδο απελευθερώθηκε από τον αμερικανικό στρατό. Οι συγκρατούμενοι του, χίλιοι εκατό Έλληνες και Ελληνοεβραίοι, τον εκλέγουν αντιπρόσωπο τους στη Διεθνή επιτροπή που φροντίζει για την ανάρρωση και την επιστροφή τους στην Ελλάδα και στο Ισραήλ.
Στην Αθήνα, που έχει απελευθερωθεί από τον γερμανικό ζυγό αλλά μαστίζεται από έντονες πολιτικές αναταραχές, μια παράσταση που βλέπει τυχαία στο Θέατρο Τέχνης, τον μαγεύει και τον οδηγεί να στραφεί στο θέατρο. Στερούμενος όμως των τυπικών προσόντων (απολυτήριο γυμνασίου), δεν μπορεί να φοιτήσει ως ηθοποιός στις δραματικές σχολές και αφιερώνεται στη συγγραφή θεατρικών έργων.
Πρώτο του έργο το: Άνθρωποι και ημέρες (1946), που παραμένει ανέκδοτο. Με το Χορός πάνω στα στάχυα (1950), που ανεβαίνει από τον θίασο του Αδαμάντιου Λεμού, εγκαινιάζει τη μακριά πορεία του στη νεοελληνική σκηνή. Ακολουθούν: Ο κρυφός ήλιος, Ο μπαμπάς ο πόλεμος, Οδυσσέα γύρισε σπίτι, και τα μονόπρακτα: Η οδός, Ο γορίλας και η ορτανσία κ. ά., που θα παιχτούν πολύ αργότερα.
Η γνωριμία του με την τότε νεοεμφανιζόμενη ηθοποιό, Μελίνα Μερκούρη, του εμπνέει το θεατρικό Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια. Η πετυχημένη μεταφορά του στον κινηματογράφο από τον Μιχάλη Κακογιάννη, ματαιώνει την προγραμματισμένη παράσταση. Η προβολή της ταινίας Στέλλα σε ξένα φεστιβάλ κινηματογράφου επιβάλλει αμέσως τους συντελεστές της διεθνώς. Ακολουθεί η συνεργασία του με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο Ο Δράκος (1955), που θεωρείται ταινία – σταθμός στην ιστορία του νεοελληνικού κινηματογράφου και της παγκόσμιας ταινιοθήκης.
Η αναγνώριση ως θεατρικού συγγραφέα έρχεται με το έργο Έβδομη μέρα της Δημιουργίας (1956), που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη στο Εθνικό Θέατρο και αγκαλιάζεται από κοινό και κριτικούς.
Το μονόπρακτο Αυτός και το πανταλόνι του (1957), παίχτηκε με δύο άλλα μονόπρακτα του Λουίτζι Πιραντέλλο και του Άντον Τσέχωφ σ’ ένα ρεσιτάλ υποκριτικής του Βασίλη Διαμαντόπουλου.
Η αυλή των θαυμάτων (1957), που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν στο Θέατρο Τέχνης, με σκηνικά Γιάννη Τσαρούχη και μουσική Μάνου Χατζιδάκι, μετά τη θερμή υποδοχή του από το κοινό, θεωρείται καλλιτεχνικό γεγονός και καθιερώνει τον Καμπανέλλη ως αναμορφωτή της νεοελληνικής δραματουργίας. Η απήχηση της παράστασης οδηγεί στην ανανέωση της συνεργασίας του με τον Κουν και την επόμενη σεζόν.
Το έργο Η ηλικία της νύχτας (1959) ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν στο Θέατρο Τέχνης, χωρίς όμως την αναμενόμενη ανταπόκριση από το κοινό. Με την παράσταση Παραμύθι χωρίς όνομα (1959), βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, που ο Καμπανέλλης γνώριζε από παιδί, πειραματίζεται σε νέους τρόπους έκφρασης. Η σκηνική αυτή αλληγορία, που ανεβαίνει από το θίασο του Βασίλη Διαμαντόπουλου και της Μαρίας Αλκαίου, παρά τους εξαιρετικούς συντελεστές της και τη συμβολή του Μάνου Χατζιδάκι στη μουσική, δε γίνεται δεκτή και σύντομα κατεβαίνει.
Ωστόσο, τα έργα Η αυλή των θαυμάτων και Παραμύθι χωρίς όνομα, θα αναδειχθούν στη συνέχεια ως τα δύο πιο αγαπητά και πολυπαιγμένα θεατρικά του.
Η αντιμετώπιση αυτών των έργων και το έντονο ασταθές πολιτικό κλίμα της ταραγμένης δεκαετίας του ’60, προβληματίζει τον Καμπανέλλη που βρίσκεται σε μια κρίσιμη περίοδο καμπής και αναθεωρήσεων των εκφραστικών του μέσων. Αποφασίζει να επισκεφθεί το Λονδίνο, όπου θα μείνει εκεί για κάποιο διάστημα για να ενημερωθεί για τις νέες καλλιτεχνικές και θεατρικές τάσεις. Καρπός αυτής της εμπειρίας είναι το έργο Η γειτονιά των αγγέλων (1963), που ανεβαίνει μόλις έρχεται στην Ελλάδα από το θίασο Τζένης Καρέζη, με μουσική Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάζοντας ένα νέο σκηνικό λόγο εν είδει λαϊκής όπερας.
Η εμπειρία του στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως που τον απασχολούσε πολλά χρόνια πριν, αποτυπώνεται στο χρονικό του, Μαουτχάουζεν. Μια μαρτυρία που κυκλοφορεί αρχικά από τις εκδόσεις Θεμέλιο (1961) και εν συνεχεία από τις εκδόσεις Κέδρος, γίνεται αμέσως εκδοτική επιτυχία και με τις συνεχείς επανεκδόσεις μέχρι σήμερα, αναδεικνύεται ως επίτευγμα της αντιπολεμικής λογοτεχνίας. Η απήχηση του βιβλίου παρακινεί τον Καμπανέλλη να γράψει τους στίχους των 4 τραγουδιών του ομώνυμου κύκλου, που μελοποιεί ο Μίκης Θεοδωράκης και παρουσιάζονται με μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έως σήμερα.
Η επιβολή της δικτατορίας στις 21 Απριλίου 1967, αναστέλλει την καλλιτεχνική δραστηριότητα της χώρας, και, όπως όλοι οι συγγραφείς, αποφασίζει και ο Καμπανέλλης να σιωπήσει. Διακόπτει τη σιωπή του με το έργο Αποικία των τιμωρημένων (1970), μια διασκευή για θέατρο του διηγήματος του Φραντς Κάφκα, που ανεβαίνει στην Πειραματική Σκηνή της Πόλης της Μαριέττας Ριάλδη, και το έργο Το μεγάλο μας τσίρκο (1973), που ανεβάζει ο θίασος Καρέζη – Καζάκου, με μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και εξελίσσεται σε αντιδικτατορική εκδήλωση. Το κουκί και το ρεβύθι (1974) και Ο εχθρός λαός (1975), που ανέβηκαν από τον ίδιο θίασο και ανήγαγαν τον Καμπανέλλη σε σύμβολο αντίστασης κάθε μορφής φασισμού.
Με το έργο Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα (1976), που διαρθρώνεται σε τέσσερα μονόπρακτα: Ο πιστός άνθρωπος, Ο πανηγυρικός, Ο άνθρωπος και το κάδρο και Η γυναίκα και ο Λάθος, και ανέβηκαν σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, ο Καμπανέλλης τελειοποιεί τη γραφή και το ύφος που είχε εγκαινιάσει με το μονόπρακτο Αυτός και το πανταλόνι του.
Το 1978 ξεκινά η έκδοση των Απάντων του με τον τίτλο “Θέατρο”, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος. Στη σειρά αυτή έχουν εκδοθεί οι 9 πρώτοι τόμοι (Α – Θ), όπου το θεατρικό κείμενο συνοδεύουν φωτογραφικό υλικό και μικρό ανθολόγιο κριτικών των πρώτων παραστάσεων τους.
Ο Κάρολος Κουν ανεβάζει Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού (1978) που παίζεται με επιτυχία στο Θέατρο Τέχνης. Το δρόμο προς τη σκηνή παίρνει και το έργο του Ο μπαμπάς ο πόλεμος, έργο του 1952, που παίζεται σε σκηνοθεσία Γιώργου Λαζάνη στο Θέατρο Τέχνης το 1980.
Το 1981 του ανατίθεται η Διεύθυνση Ραδιοφωνίας της ΕΡΤ, όπου θα παραμείνει μέχρι το 1987, γεγονός που θα αναστείλει τις δραστηριότητες του στο θέατρο. Το 1987 μετατίθεται στην αντιπροεδρία της ΕΡΤ, θέση από την οποία αποχωρεί τον επόμενο χρόνο. Μετά από 8 χρόνια απουσίας ο Καμπανέλλης επιχειρεί δυναμική επιστροφή στη σκηνή με το έργο Ο Αόρατος θίασος (1989), που παίζεται σε σκηνοθεσία Γιώργου Μιχαηλίδη στο Εθνικό Θέατρο.
Ο προβληματισμός του για τις σύγχρονες σχέσεις στη φθίνουσα μικροαστική κοινωνία της εποχής και οι προκλήσεις τυχοδιωκτισμού και διαφθοράς, εκφράζονται στο έργο Ο δρόμος περνά από μέσα (1991), που ανεβαίνει στο Πειραματικό Θέατρο της Πόλης της Μαριέττας Ριάλδη σε δική του σκηνοθεσία. Η σύγκρουση του ατόμου με την πραγματικότητα εντοπίζεται στο μονόπρακτο Ο Επικήδειος (1997), που αν και γραμμένο παλαιότερα, τώρα αρχίζει να ερμηνεύεται στη σκηνή. Με την τριλογία Ο Δείπνος (Γράμμα στον Ορέστη, Ο Δείπνος, Πάροδος Θηβών) (1993), που ανεβαίνει σε δική του σκηνοθεσία στο Εθνικό Θέατρο, συνομιλεί με Έλληνες και ξένους συγγραφείς του παγκόσμιου θεάτρου που έγραψαν έργα βασισμένα σε θέματα και μορφές της αρχαίας τραγωδίας. Διανοίγει από δω έναν νέο κύκλο έργων του, πειραματικού χαρακτήρα, που αποκαλεί «Σπουδές και Απόπειρες».
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το έργο Στη Χώρα Ιψεν, όπου ο Καμπανέλλης δίνει μια νέα ερμηνεία του έργου του Ίψεν Βρυκόλακες και έχει θερμή υποδοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Ίψεν στο Όσλο.
Τα επόμενα έργα: Η τελευταία πράξη, Μια συνάντηση κάπου αλλού, Μια Κωμωδία, Οι δύσκολες νύχτες του κυρίου Θωμά, διευρύνουν και συμπληρώνουν τη θεατρική του προσφορά. Το τελευταίο είναι μια ενδελεχής μελέτη ηρώων, συνομηλίκων του συγγραφέα, με ανησυχίες και αγωνίες για τη φθορά του σώματος, συνδεδεμένες με υπαρξιακά ερωτήματα.
Ο Καμπανέλλης, εκτός από θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος και δοκιμιογράφος, υπήρξε και στιχουργός. Έγραψε τραγούδια, που η μελοποίηση τους με τη μουσική των Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρου Ξαρχάκου, συνέβαλαν στην εξέλιξη του νεοελληνικού τραγουδιού, έγιναν επιτυχίες και τραγουδιούνται μέχρι σήμερα.
Εξίσου γόνιμη ήταν και η συμβολή του στον νεοελληνικό κινηματογράφο ως σεναριογράφου (Νίκου Κούνδουρου Ο Δράκος (1956), Γρηγόρη Γρηγορίου Η αρπαγή της Περσεφόνης (1956), Ντίνου Δημόπουλου Το Αμαξάκι (1957) και Βασίλη Γεωργιάδη Τα Κορίτσια στον Ήλιο (1968)) αλλά ενίοτε και ως σκηνοθέτη σε δικές του ταινίες όπως Η Χιονάτη και τα εφτά γεροντοπαλίκαρα (1960) και Το κανόνι και τ’ αηδόνι (1968).
Μεγάλο μέρος της δραστηριότητας του αφιέρωσε επίσης στο Ραδιόφωνο με πλήθος εκπομπών ως συγγραφέας και παραγωγός με πρωτότυπα θέματα ή διασκευές λογοτεχνικών – θεατρικών έργων.
Ως αρθρογράφος, δοκιμιογράφος και αφηγητής, συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Ελευθερία» (1963-1965), «Ανένδοτος» (1965-1966) και «Τα Νέα» (1975).
Το 1999 συνέβαλε στην κίνηση αποκέντρωσης της καλλιτεχνικής αγωγής, υποστηρίζοντας την ιδέα του ηθοποιού Δημήτρη Παπαγιάννη και του Λάμπρου Μίχου, Δημάρχου Δήμου Αγίας Βαρβάρας, για την ίδρυση της πρώτης Δημοτικής Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης.
Από το 2003 έως το 2007 διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής των Εφήβων, διαδεχόμενος τον Αντώνη Σαμαράκη.
Για την όλη προσφορά του ως συγγραφέα αλλά και ως ευαισθητοποιημένου πολίτη, τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις και αναγορεύθηκε επίτιμος δημότης πολλών πόλεων. Εκλέχτηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κύπρου (1996), της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ (1999) και του τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1999). Εξελέγη παμψηφεί και αναγορεύθηκε Ακαδημαϊκός (1999), εγκαινιάζοντας την έδρα του Θεάτρου στην Ακαδημία Αθηνών. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του τάγματος του Φοίνικα (2000).
Πέθανε στις 29 Μαρτίου 2011, λίγο μετά την εκδημία της γυναίκας του.
Ο Καμπανέλλης συνετέλεσε ώστε το νεοελληνικό θέατρο να βγει από την απομόνωση που βρισκόταν και το οδήγησε από την ηθογραφία και την επιθεώρηση, στον κοινωνικό ρεαλισμό, στον ποιητικό συμβολισμό, στη σάτιρα και στην αφαίρεση. Θεωρείται ο πατριάρχης του νεοελληνικού θεάτρου και ο κύριος εκφραστής των καταστάσεων που βιώνει η κοινωνία μας το τελευταίο ήμισυ του 20ου αιώνα. Συνοδοιπόροι του είναι οι: Λ. Αναγνωστάκη, Δημ. Κεχαίδης. Γ. Σκούρτης, Μ. Ευθυμιάδης, Μ. Ποντίκας, Γ. Διαλεγμένος, Α. Πάνου, Β. Κατσικονούρης κ.ά. Μετά το θάνατο του δημιουργήθηκε το Αρχείο Καμπανέλλη, το site www.kambanellis.gr και το Θεατρικό Μουσείο Ιάκωβος Καμπανέλλης στη Νάξο.
Τα θεατρικά του έργα, που υπερβαίνουν τα 40, διδάχτηκαν και διδάσκονται από όλους σχεδόν τους νεοέλληνες σκηνοθέτες και έχουν παιχτεί από τις κρατικές σκηνές (Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ και διάφορα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) της Ελλάδας, της Κύπρου (Θ.Ο.Κ.), καθώς και από ιδιωτικούς θιάσους. Τα κείμενα του έχουν μεταφραστεί και παιχτεί στις ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σουηδία, Ρουμανία. Βουλγαρία, Νορβηγία, Λιθουανία, Τουρκία, Ισραήλ, Αυστραλία και Κίνα.
Θάνος Φωσκαρίνης
(από τον επίσημο ιστότοπο του Ιάκωβου Καμπανέλλη)
Ο Καμπανέλλης ως σεναριογράφος στον Κινηματογράφο:
| 1955 | Στέλλα (βασισμένο στο θεατρικό έργο η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια) |  |
Σκηνοθεσία: Μιχάλη Κακογιάννη |
| 1956 | Ο Δράκος | |
Σκηνοθεσία: Νίκου Κούνδουρου |
| 1956 | Οι Άσσοι του γηπέδου | Σκηνοθεσία: Βασίλη Γεωργιάδη | |
| 1956 | Η Αρπαγή της Περσεφόνης | Σκηνοθεσία: Γρηγόρη Γρηγορίου | |
| 1956 | Δολλάρια και Όνειρα | Σκηνοθεσία σε συνεργασία με τον Λέοντα Ελευθεριάδη | |
| 1957 | Το Αμαξάκι (σε συνεργασία με τον Νίκο Κιούση) | Σκηνοθεσία: Ντίνου Δημόπουλου | |
| 1958 | Η Λίμνη των Πόθων (διασκευή σεναρίου) | Σκηνοθεσία: Γιώργου Ζερβού | |
| 1959 | Το Ποτάμι (σε συνεργασία) | Σκηνοθεσία: Νίκου Κούνδουρου | |
| 1960 | Η Χιονάτη και τα Εφτά Γεροντοπαλίκαρα | |
Σκηνοθεσία: Ιάκωβου Καμπανέλλη |
| 1960 | Ραντεβού στην Κέρκυρα (κινηματογραφική διασκευή) | Σκηνοθεσία: Ντίμη Δαδήρα | |
| 1960 | Το ραντεβού της Κυριακής | Σκηνοθεσία: Ερρίκου Θαλασσινού | |
| 1966 | Με τη Λάμψη στα Μάτια (επιμέλεια σεναρίου) | Σκηνοθεσία: Πάνου Γλυκοφρύδη | |
| 1966 | Η Έβδομη Μέρα της Δημιουργίας (βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο) | Σκηνοθεσία: Βασίλη Γεωργιάδη | |
| 1968 | Το Κανόνι και το Αηδόνι | Σκηνοθεσία: Γιώργου και Ιάκωβου Καμπανέλλη | |
| 1968 | Κορίτσια στον Ήλιο | Σκηνοθεσία: Βασίλη Γεωργιάδη | |
| 1970 | Σκιές στην Άμμο | Σκηνοθεσία: Βασίλη Μαυρομάτη | |
| 1970 | Ένας Γερμανός στα Καλάβρυτα | Σκηνοθεσία: Μεμά Παπαδάτου | |
| 1977 | Χίλια Χρόνια Πριν: Βυζάντιο – Η Γιορτή των Καλενδών | Σκηνοθεσία: Ροβήρου Μανθούλη |
Τέλος η ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη Γυμνοί στο Δρόμο του 1969 βασίζεται στο θεατρικό έργο του Η Γειτονιά των Αγγέλλων