Η εισβολή στο Βέλγιο

Η κατάληψη του Βελγικού φρουρίου Εμπέν-Εμαέλ

Το οχυρό Εμπέν-Εμαέλ (Fort Eben-Emael) ήταν ένα ισχυρά προστατευμένο βελγικό φρούριο, το οποίο βρισκόταν στα βελγο-ολλανδικά σύνορα, ανάμεσα στις πόλεις της Λιέγης και του Μάαστριχτ. Το φρούριο αυτό, είχε κατασκευαστεί ειδικά για να υπερασπιστεί τα σύνορα του Βελγίου από μελλοντική γερμανική επίθεση. Το Εμπέν-Εμαέλ, είχε τη φήμη του ισχυρότερου φρουρίου του κόσμου, το οποίο θεωρούνταν "απόρθητο" αλλά και ικανό να αποκρούσει οποιαδήποτε επίθεση. Ωστόσο, στην αρχή του Β' παγκοσμίου πολέμου όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν κατά του Βελγίου, κατάφεραν με τη βοήθεια 78 μόλις Γερμανών καταδρομέων οι οποίοι προσγειώθηκαν μέσα στο φρούριο με ανεμόπτερα, να το καταλάβουν. Ήταν ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα πολεμικά επιτεύγματα της γερμανικής πολεμικής μηχανής, που φυσικά χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από την γερμανική προπαγάνδα.

Πριν την έναρξη του Β' παγκοσμίου πολέμου, (από το 1930 έως και το 1939), οι Βέλγοι είχαν κατασκευάσει, "το κανάλι του Αλβέρτου" (The Albert Canal - προς τιμή του Βασιλιά Αλβέρτου). Ήταν ένα τεχνητό υδάτινο κανάλι, που συνέδεε τις μεγαλύτερες τότε βελγικές πόλεις (Αμβέρσα, Λιέγη) αλλά και ποταμούς του Βελγίου. Αυτό το μεγάλο υδάτινο κανάλι είχε σαν σκοπό να βοηθήσει και να συμβάλει στις γρήγορες εμπορικές μεταφορές μέσα στο Βέλγιο. Ωστόσο, λίγο πριν την έναρξη του Β' παγκοσμίου πολέμου, οι Βέλγοι διαπίστωσαν πως το "κανάλι του Αλβέρτου" που βρίσκονταν κοντά στα σύνορα με τη Γερμανία (σε γενικές γραμμές είχε βάθος 3,4 μέτρα, πλάτος σχεδόν 7 μέτρα και μήκος 130 χλμ), αποτελούσε ένα καλό φυσικό υδάτινο "κώλυμα" σε μια πιθανή μελλοντική γερμανική επίθεση. Εκτός από το υδάτινο κώλυμα, οι Βέλγοι είχαν φροντίσει να κατασκευάσουν και μια σειρά από οχυρά-φρούρια, έτσι ώστε να προστατεύεται αποτελεσματικά η επικράτειά τους. Ένα από αυτά τα φρούρια, βρισκόταν 20 χιλιόμετρα μακριά από τη Λιέγη και ακριβώς πάνω στα βέλγο-ολλανδο-γερμανικά σύνορα : Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα οχυρά του κόσμου εκείνη την εποχή, το οχυρό Εμπέν-Εμαέλ.

Το απόρθητο οχυρό

Όπως αναφέραμε παραπάνω, το οχυρό Εμπέν-Εμαέλ, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα οχυρά ολόκληρου του κόσμου για εκείνη την εποχή. Τα σχέδια κατασκευής του, είχαν ξεκινήσει κατά την δεκαετία του 1920, σε μια περιοχή η οποία εκτός των άλλων αποτελούσε μια σχεδόν τέλεια οχυρωματική περιοχή που αλληλοσυμπληρώνονταν με την βαριά οχύρωση του φρουρίου. Πιο συγκεκριμένα το Εμπέν-Εμαέλ, ήταν το μεγαλύτερο από ένα σύνολο 4 οχυρών που είχαν κατασκευάσει οι Βέλγοι στα σύνορα με τους Γερμανούς και τα οποία (από το Βορρά ως το Νότο), προστάτευαν την ευρύτερη περιοχή της Λιέγης.

Σε γενικές γραμμές το Εμπέν-Εμαέλ, προστάτευε μια ήδη φυσικά οχυρωμένη περιοχή με τον καλύτερο τρόπο. Το οχυρό αποτελούνταν από ένα σύνολο πυργίσκων, ορυγμάτων, τούνελ και πολλών εκατοντάδων θέσεων παρατήρησης. Προστατεύονταν από μια βαθιά υδάτινη τάφρο, ενώ ήταν κατασκευασμένο πάνω σε ένα λόφο ο οποίος προστάτευε τα "νώτα" του. Οι Βέλγοι, όταν κατασκεύαζαν τα οχυρά τους εκείνη την εποχή, αν και έδειξαν τον ίδιο συντηρητικό "χαρακτήρα" με τους Γάλλους όσον αφορά την κατασκευή οχυρωμένων θέσεων (σαν την γαλλική γραμμή Μαζινό), εντούτοις αποδείχθηκαν πιο επιμελείς, καθώς φρόντισαν να συμπεριλάβουν στα οχυρά τους αρκετά νέα χαρακτηριστικά, ως αποτέλεσμα της εμπειρίας τους κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο.

 Τα όπλα στους πυργίσκους ήταν λιγότερο "ομαδοποιημένα" και άρα δυσκολότερα στην καταστροφή. Το οχυρό ήταν κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα μεγάλης αντοχής και μεγάλου πάχους, ενώ ο εξαερισμός βελτιώθηκε πάρα πολύ και τα ορύγματα ήταν βαθιά θαμμένα ώστε να προστατεύονται αποτελεσματικά. Υπήρχαν καλές εγκαταστάσεις υγιεινής και το γενικό καθεστώς διαβίωσης για τα στρατεύματα ήταν αρκετά ικανοποιητικό. Εκτός από τα παραπάνω, το οχυρό διέθετε ισχυρότατα πυροβόλα, ικανά να βομβαρδίσουν κάθε σπιθαμή της περιοχής που προστάτευε. Το "ακανόνιστου" σχήματος φρούριο, είχε περίπου 600 μέτρα μήκος από τα ανατολικά στα δυτικά και περίπου 750 μέτρα μήκος από το βορρά στο νότο.

Τα πυροβόλα του φρουρίου βρίσκονταν τόσο μέσα σε πύργους αλλά και μέσα σε τούνελ. Το φρούριο διέθετε 5 πυροβόλα των 60mm, ένα των 120mm (εμβέλεια 18 χιλιομέτρων), και 8 των 75mm με εμβέλεια 10,5 χιλιομέτρων. Εκτός από αυτά, το φρούριο διέθετε και 3 ψεύτικα πυροβόλα των 120mm ενώ κάθε σπιθαμή του οχυρού συνδέονταν μεταξύ τους με τούνελ.Τέλος, στο οχυρό υπήρχαν εκατοντάδες πολυβόλα, ενώ από πλευράς προσωπικού υπήρχαν 1200 Βέλγοι στρατιώτες. Όλοι οι Βέλγοι ήταν ετοιμοπόλεμοι παρά το γεγονός πως ανάμεσά τους υπήρχαν νοσοκόμοι, μάγειρες, γιατροί, διοικητικό προσωπικό κ.α.

 Έναρξη της Γερμανικής επίθεσης

Όταν το 1939 ο Αδόλφος Χίτλερ ξεκινούσε τον αιματηρό Β' παγκόσμιο πόλεμο επιτιθέμενος στην Πολωνία, οι Βέλγοι αντέδρασαν άμεσα και αμέσως εξόπλισαν το οχυρό με εφεδρείες. Πράγματι, οι Βέλγοι είχαν αντιδράσει σωστά : Στις 10 Μαΐου του 1940, οι Γερμανοί επιτέθηκαν εναντίον των "κάτω χωρών" (Ολλανδίας, Λουξεμβούργου και Βελγίου), με μια επιχείρηση με την κωδική ονομασία "επιχείρηση κίτρινο" (Fall Gelb - Case Yellow). Σε μια ευρύτερη επιθετική κίνηση των δυνάμεων της γερμανικής Βέρμαχτ, (μια κίνηση που είχε σαν πρωταρχικό σκοπό την επίθεση στη Γαλλία και την εκδίωξη των συμμαχικών δυνάμεων έως τη Μάγχη), ο γερμανικός στρατός βρέθηκε μπροστά στο οχυρό Εμπέν-Εμαέλ. Αν και αρχικά το οχυρό φάνταζε "απόρθητο", τα πράγματα θα αποδεικνύονταν εντελώς διαφορετικά.

 Γερμανικά σχέδια και κατάληψη

Οι Γερμανοί, είχαν σχεδιάσει την κατάληψη του οχυρού καλά εκ των προτέρων. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας τους, οι Γερμανοί στρατιώτες είχαν εξασκηθεί σε ένα ομοίωμα του οχυρού, σε ένα κάστρο στην κατεχόμενη Τσεχοσλοβακία. Ο ίδιος ο Αδόλφος Χίτλερ, είχε καταλάβει πως το οχυρό ήταν μεν ισχυρά προστατευμένο, αλλά δεν είχε καθόλου αεροπορική κάλυψη. Έτσι, εκπόνησε ένα σχέδιο ώστε οι γερμανικές δυνάμεις αρχικά να εισβάλουν μέσα από το φρούριο, περνώντας πάνω από αυτό με την χρήση ανεμόπτερων. Εάν αυτό γινόταν δυνατό, ο γερμανικός στρατός θα αξιοποιούσε και τα νέα αντιαρματικά και αντιοχυρωματικά του όπλα, όπλα "κοίλου γεμίσματος" που μπορούσαν να διατρήσουν τις ισχυρές οχυρώσεις και τελικά να καταλάβει εύκολα το οχυρό.

Η καλή κατασκοπεία και ο ανώτερος σχεδιασμός εκ μέρους των Γερμανών, σε συνδυασμό με την ανετοιμότητα της βελγικής πλευράς, βοήθησαν στο να εκτελεστεί το απόρρητο σχέδιο του Χίτλερ με απόλυτη επιτυχία. Πράγματι στις 10 Μαΐου του 1940, τα πρώτα γερμανικά ανεμόπτερα, (με επικεφαλής τον υπολοχαγό Ρούντολφ Γουίτζινγκ - Rudolf Witzig), προσγειώθηκαν μέσα στο φρούριο εντελώς αθόρυβα. Εκείνη την ώρα, αν και μέσα στο Εμπέν-Εμαέλ θα έπρεπε να βρίσκονται 1200 Βέλγοι στρατιώτες, μόλις οι 650 από αυτούς βρίσκονταν μέσα, με άλλους 233 στρατιώτες να βρίσκονται σε απόσταση 6 χιλιομέτρων μακριά, τη στιγμή της γερμανικής επίθεσης. Συνολικά, μόλις 78 αλεξιπτωτιστές της γερμανικής 7ης μονάδας "Flieger" (αργότερα εξελίχτηκε ως η πρώτη μεραρχία αλεξιπτωτιστών που μάλιστα συμμετείχαν και στην Κρήτη - Fallschirmjager Division), προσγειώθηκαν εντός του φρουρίου με ανεμόπτερα τύπου "DFS 230" οπλισμένοι με ειδικά ισχυρά εκρηκτικά για να επιτεθούν στο φρούριο και να καταστρέψουν τα πυροβόλα του.

 Η επιδρομή των Γερμανών έπιασε τους Βέλγους "στον ύπνο" : Οι Γερμανοί καταδρομείς χρησιμοποιώντας τα νέα όπλα με τις "κοίλες γομώσεις", κατέστρεψαν εύκολα ένα μεγάλο μέρος των αμυντικών εξοπλισμών του οχυρού και μάλιστα μέσα σε μόλις λίγα λεπτά. Αν και οι επιτιθέμενοι δεν ήταν σε θέση να διεισδύσουν στο εσωτερικό των στοών του φρουρίου, τελικά κατάφεραν να τις θέσουν εκτός μάχης, εγκλωβίζοντας μέσα τους Βέλγους έως ότου έρθουν οι ενισχύσεις. Πράγματι, το φρούριο τελικά παραδόθηκε μία ημέρα αργότερα, όταν και οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές ενισχύθηκαν από το γερμανικό 151ό σύνταγμα πεζικού και παρά το γεγονός πως οι Βέλγοι νωρίτερα είχαν καταστρέψει μία από τις βασικές γέφυρες, εμποδίζοντάς έτσι την ενίσχυση των γερμανικών δυνάμεων.

Επίλογος

Η επίθεση και η κατάληψη του φρουρίου Εμπέν- Εμαέλ σε μόλις 1 ημέρα, εντυπωσίασε και άφησε ικανοποιημένο τον Χίτλερ. Οι Γερμανοί είχαν μόνο 6 απώλειες και 21 τραυματίες, διατηρώντας σχεδόν όλες τις δυνάμεις τους μέσα στο φρούριο, έως ότου οι κύριες μονάδες επιτεθούν και το καταλάβουν ολόκληρο. Μετά την εξαιρετική επιτυχία του γερμανικού στρατού, ο ίδιος ο Χίτλερ παρασημοφόρησε όλους τους συμμετέχοντες στην επίθεση. Έως τότε, το Εμπέν-Εμαέλ θεωρούνταν ως ένα από τα ισχυρότερα φρούρια στον κόσμο, ενώ ήταν ο "συνδετικός κρίκος" της βελγικής κύριας γραμμής άμυνας εναντίον της γερμανικής επίθεσης στον Β' παγκόσμιο πόλεμο. Η απώλεια του Εμπέν- Εμαέλ μέσα σε μια ημέρα, σήμανε ουσιαστικά την αμυντική κατάρρευση ολόκληρου του Βελγίου και έδωσε ένα σκληρό πλήγμα στο βελγικό στρατό, πλήγμα από το οποίο δεν ήταν σε θέση να βγει έως και το τέλος του Β' παγκοσμίου πολέμου.