Η συμφωνία του Μονάχου
Πρόκειται για την συμφωνία που επέτρεπε στους Ναζί την κατοχή της Σουδητίας. Η συμφωνία υπογράφηκε στις 30 Σεπτεμβρίου του 1938 μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, δηλαδή της Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας και Γερμανίας, χωρίς όμως την παρουσία και την συγκατάθεση της Τσεχοσλοβακίας. Για τις ευρωπαϊκές χώρες, ήταν μια αποτυχημένη απόπειρα εκτόνωσης της επεκτατικής πολιτικής των Ναζί. Εξ αιτίας της αποχής της Τσεχοσλοβακίας από τη συμφωνία και της μη τήρησης της Συνθήκης του Λοκάρνο από τη Γαλλία, ονομάστηκε επίσης "Διαταγή του Μονάχου" και "Προδοσία του Μονάχου" αντίστοιχα
Τσάμπερλεν, Daladier, Χίτλερ και Μουσολίνι, λίγο πριν την υπογραφή της συμφωνίας (πηγή: wikepedia.org)
Από το Μάρτιο του 1938 η Γερμανική εκστρατεία κατά της Τσεχοσλοβακίας έτεινε στη κορύφωσή της. Το κύριο σύνθημα της χιτλερικής προπαγάνδας ήταν η κατηγορία για διώξεις ενάντια των Γερμανικών πληθυσμών στη Σουδητία και η αξίωση γιααυτονομία των Σουδητών. Στη Τσεχοσλοβακία, βαρύτατες οχυρώσεις κάλυπταν τα σύνορα προς την Γερμανία και η εγγύηση της βοήθειας από την Γαλλία (Συνθήκη του Λοκάρνο) και η συμμαχία της με την Σοβιετική Ένωση ενδυνάμωναν πολύ τη θέση της.
Τις πρώτες ώρες της 30ης Σεπτεμβρίου, ο Daladier παραβιάζοντας κατηγορηματικές υποχρεώσεις της Γαλλίας, μαζί με τον Τσάμπερλεν και τον Μουσολίνι, υπέγραψαν στο Μόναχο την παραχώρηση της Σουδητίας στους Γερμανούς και κατ' επέκταση ολόκληρης της Τσεχοσλοβακίας με την πανίσχυρη βιομηχανία της. Επιβάλλεται έτσι στην κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας να τηρήσει τη συμφωνία και να παραχωρήσει τη Σουδητία στους Γερμανούς οριστικά στις 10 Οκτωβρίου. Λίγες ώρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Τσάμπερλεν θα πείσει τον Χίτλερ να υπογράψουν μια ακόμα συμφωνία, αυτή της ειρήνης μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Γερμανίας
Όπως οι Τσεχοσλοβάκοι, έτσι και οι Σοβιετικοί, που είχαν επίσης συμφωνία αμοιβαίας στρατιωτικής βοήθειας με τους πρώτους, έδειχναν επίσης εξοργισμένοι με το αποτέλεσμα της συμφωνίας, θεωρώντας πως Γερμανία και Δυτική Ευρώπη επιχειρούν να μοιραστούν την Κεντρική Ευρώπη, ίσως και τους ίδιους αργότερα. Έτσι η εξωτερική πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης τους επόμενους μήνες αλλάζει ριζικά και οδηγεί λίγο αργότερα στο Σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ
Στην Αγγλία ο Τσώρτσιλ καταδίκασε την συμφωνία σαν μια καταστροφή πρώτου βαθμού και σαν μια από τις μεγαλύτερες διπλωματικές ήττες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Χαρακτηριστικά, σε ομιλία του στο Βρετανικό κοινοβούλιο, αναφέρει για την συμφωνία του Μονάχου:
" Δεχτήκαμε μια ολοκληρωτική ήττα... αποδεχτήκαμε μια ήττα χωρίς πόλεμο, οι συνέπειες της οποίας θα μας ακολουθούν...Και αυτό είναι μόνο η αρχή του απολογισμού"
30 Σεπτεμβρίου 1938: Επιστρέφοντας στο Λονδίνο ο Νέβιλ Τσάμπερλεν επιδεικνύει την υπογραμμένη δεύτερη Συνθήκη με τον Χίτλερ, της "έντιμης ειρήνης"
Ωστόσο, η Αγγλία εξακολουθούσε να βαδίζει στο δρόμο που ακολούθησε ο υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Χάλιφαξ στη προηγούμενη συνάντησή του με τον Χίτλερ τον Νοέμβριο του 1937. Η αρχική αντίδραση των Βρετανών ήταν θετική και με τις επευφημίες της βασιλικής οικογένειας, ο Τσάμπερλεν επέστρεψε στην Αγγλία ως ήρωας, δίνοντας ομιλία στο συγκεντρωμένο κοινό και αναφέροντας πως
"I believe it is peace for our time"
(μετ. Πιστεύω πως είναι ειρήνη για την εποχή μας)
φράση η οποία έγινε διάσημη για την ειρωνική της έννοια, καθώς την επόμενη μέρα, τη 1 Οκτωβρίου, ξεκίνησε η κατοχή της Σουδητίας
Ο Χίτλερ, αμέσως μετά την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης με τη Μεγάλη Βρετανία, θεώρησε οτι πιέστηκε για την υπογραφή της από τους στρατηγούς και τους διπλωμάτες του, μετάνιωσε γι αυτή του την απόφαση και ανέφερε χαρακτηριστικά στο επιτελείο του
"Κύριοι, αυτή ήταν η πρώτη μου διεθνής συνεδρίαση, και μπορώ να σας διαβεβαιώσω οτι θα είναι και η τελευταία μου"
Όσο για τη Συμφωνία του Μονάχου, ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει στα σχέδιά του για την εισβολή στη Τσεχοσλοβακία. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη κρίση στην αρχηγία της Γερμανίας, καθώς πολιτικοί και στρατηγοί προέβλεπαν σε αυτή την εισβολή την αρχή ενός μεγαλύτερου πολέμου
Η συμφωνία αυτή, έδειξε την αναποφασιστικότητα - αν όχι τη δειλία των ΑγγλοΓάλλων - ενθάρρυνε την επιθετικότητα και την αδιαλλαξία του Χίτλερ και αποτέλεσε το ορόσημο για την παγκόσμια αφύπνιση. Η ρεαλιστική πολιτική που απαιτούσε ένωση των δυνάμεων κατά του Χίτλερ άρχισε να προβάλει στα φωτισμένα πνεύματα της εποχής σαν τη μόνη λύση που μπορούσε να αποτρέψει τα σχέδια του Χίτλερ