Το Μοναστήρι της Κορώνας
Νοτίως της Καρδίτσας και σε απόσταση είκοσι χιλιομέτρων περίπου, λίγο πιο πάνω από το Μοσχάτο(Βλάσδο), στον ορεινό όγκο των περήφανων Αγράφων, βρίσκεται το ξακουστό Μοναστήρι της Κορώνας. Κτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων περίπου, σχεδόν κατακόρυφ απάνω από το θεσσαλικό κάμπο σε μια κατάφυτη από βελανιδιές και καστανιές πλαγιά, αποτελεί πραγματικό στολίδι και καύχημα για την περιοχή μας.
ΙεράΜονήΚορώνας.ΆποψητηςΜονής.Απότολεύκωμα"ΑΓΡΑΦΑ"
Όπως αποδεικνύεται από πατριαρχικά έγγραφα (σιγίλια), ευσεβείς χριστιανοί το 1123 μ.χ. έκτισαν εκεί το πρώτο μοναστήρι και το αφιέρωσαν στη Γέννηση της Παναγίας. Άγνωστο για ποιο λόγο - ίσως από επιδρομές βαρβάρων - ο πρώτος αυτός ναός καταστράφηκε.
Η ανέγερση του νέου ναού αποδίδεται λίγο πριν από τα μέσα του 16ουαι., ενώ η αγιογράφηση του έγινε το 1587 μ.Χ. από τον μοναχό Δανιήλ με έξοδα του "νέουκτήτορα" Ανδρέα Μπούνου.
Η παλαιότερη ονομασία του μοναστηριού ήταν «Μονήτης Κρυεράς Πηγής», αλλά από τις αρχές του 18ουαιώνα το συναντούμε ως Μονή Κορώνας. Η τελευταία αυτή ονομασία υποστηρίζεται ότι προήλθε από την πανοραμική θέση στηνοποίαβρίσκεται. Σαν πραγματικό κάστρο, πάνω σ' ένα φυσικό μετέωρο μπαλκόνι , αγναντεύει τον απέραντο θεσσαλικό κάμπο, ως τα Χάσια, την Όσσα και την Όθρυ.
Η προσφορά της Κορώνας στο Έθνος και την Ορθοδοξία είνα ιπολύ σημαντική. Ιδιαίτερα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το Μοναστήρι έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας ως Ελλήνων και Χριστιανών Ορθοδόξων. Υπάρχει μάλιστα η παράδοση που λέει ότι στη Μονή λειτούργησε Σχολή του Γένους, στην οποία εκτός των άλλων δίδαξε και ο Αναστάσιος Γόρδιος. Ακόμη, λέγεται πως σε περιόδους έντονων τουρκικών πιέσεων λειτούργησε εκεί και «ΚρυφόΣχολειό».
Ο Άγιος Σεραφείμ ο οποίος έγινε μοναχός στη Μονή Κορώνας
Μεγάλες ιερατικές μορφές πέρασαν κατά καιρούς από την Κορώνα. Στα τέλη του 16ου αιώνα ο ήρωας και εθνομάρτυρας Άγιος Σεραφείμ υπηρέτησε ως μοναχός αρχικά και ως Ηγούμενος στη συνέχεια, πριν γίνει Αρχιεπίσκοπος Φαναριού και Νεοχωρίου. Ο άξιος ιεράρχης Δαμασκηνός Παπανδρέου, Μητροπολίτης Κορίνθου, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Αντιβασιλέας από 31-12-1944 μέχρι 27-9-1946 υπηρέτησε στην Κορώνα. Ακόμη, ο συμπατριώτης μας από το Πιτσαρί(Αρτεσιανό) Καρδίτσας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, από την Κορώνα ξεκίνησε τη μεγάλη πορεία της εκκλησιαστικής του διακονίας και προσφοράς
Σήμερα η Μονή Κορώνας είναι από τα ελάχιστα μοναστήρια του Νομού μας που λειτουργούν. Λόγω και της μικρής απόστασης από την Καρδίτσα, όλο και περισσότεροι χριστιανοί νιώθουν την ανάγκη να επισκεφθούν το αξιόλογο αυτό λατρευτικό κέντρο ,όχι μόνο ως ευλαβικοί προσκυνητές, αλλά και για να παρευρεθούν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές που κατά καιρούς γίνονται εκεί.
Μεταφορά της εικόνας της Παναγίας από την Ι.Μ. Κορώνας στον Ι.Ν. Μεσενικόλα την 1η Αυγούστου κάθε έτους
Η μεγαλειώδης φυσική ομορφιά της περιοχής, η μακραίων η ιστορία τουΜοναστηριού και τα αμέτρητα θαύματα της Παναγίας και του Αγίου Σεραφείμ συγκινούν βαθιά κάθε επισκέπτη.
ΔυτικήάποψητηςΜ.Κορώνας,όπουκαιηείσοδος.Σκίτσοαπότοβιβλίο"ΙεράΜονήΚορώνας" τουΑρχιμ.Παντ.Παύλου
(Πηγή: Εγχειρίδιο τοπικής ιστορίας. Ν.Α. Καρδίτσας )
Μοναστήρι Παναγίας Πελεκητής
1. Γενικά
Σε μια διαδρομή 25 χιλιόμετρα ΝΔ της Καρδίτσας, στο δρόμο προς τη λίμνη Ν. Πλαστήρα μετά το χωριά Νεοχώρι, Μπελοκομύτη και Καρίτσα του δήμου Νευροπόλεως και ένα χιλιόμετρο από την Καρίτσα φθάνεις στο μοναστήρι της Πελεκητής, που είναι προς τιμή της Παναγίας Φανερωμένης, ωστόσο γιορτάζει και πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου.
Το μοναστήρι είναι κουρνιασμένο σαν αετοφωλιά σ?ένα απόκρημνο βράχο του βουνού Βουτσικάκι, σε υψόμετρο 1400 μέτρα και μόνο στη νότια και ανατολική πλευρά διακρίνεται κτίσμα, όπως αναπαλαιώθηκε και αναστυλώθηκε σήμερα, ενώ κάτω χαίνει κρημνός 500 μ.. Λέγεται πελεκητή, γιατί το μοναστήρι έγινε σε ένα πετρώδη βράχο, που η πέτρα πελεκήθηκε από ειδικούς μαστόρους και με υπόδειξη της Παναγίας και μάλιστα τότε έγινε και το πρώτο θαύμα της Παναγίας, όταν ο πρωτομάστορας γλίστρησε και κατακρημνίστηκε σε βάθος 500 μ. και σηκώθηκε σώος και αβλαβής. Στο μοναστήρι σώζεται σήμερα και ασημένια λειψανοθήκη του αγίου Χαραλάμπους.
2. Οι κτήτορες του μοναστηριού
Από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας μπορούμε να καταλήξουμε στο εξής συμπέρασμα σχετικά με τους κτήτορες του μοναστηριού. Πρώτος κτήτορας είναι ο πνευματικός Πορφύριος, σύμφωνα με τη μαρτυρία που προέρχεται από το σιγίλλιο του Πατριάρχη Ραφαήλ Β? που σώζεται στο μοναστήρι Βατοπαιδίου που καταλήγει μεταξύ άλλων «?δι? ου η μονή Σωτήρος Χριστού, η υπό του πνευματικού Πορφυρίου εν τη χώρα Καρίτζη της επαρχίας Φαναρίου κτισθείσα, αναγνωρίζεται ως σταυροπηγιακή, εν έτει ΖΡΙΔ (=1606) ινδ. δ? κατά μήνα Αύγουστο». Ασφαλώς πρόκειται για το ναό της Αναλήψεως και πρέπει να ιδρύθηκε πριν το 1500 μ.Χ. και ιστορήθηκε το 1654 από τους ευτελή Ιωάννη, ιερέα Νικόλαο και ιερομόναχο Ιάκωβο.
Δεύτερος κτήτορας του μοναστηριού σύμφωνα με την παράδοση και την τοιχογραφία του μοναστηριού που τον παριστάνει κτήτορα, είναι ο νέος οσιομάρτυρας Δαμιανός (1510-1568) ο οποίος καταγόταν από το Μερύχοβο του δήμου Σελάνων Καρδίτσας, μαρτύρησε στη Λάρισα και η μνήμη του γιορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου.
Τρίτος κτήτορας και των δυο ναών του μοναστηριού αναφέρεται ο ιερομόναχος Παχώμιος, σύμφωνα με τις σχετικές επιγραφές που υπάρχουν στους δύο ναούς. Δεύτερη ιστόρηση έγινε στα 1666 και ανακαινίστηκε στα 1674 από τον ευτελή Ιάκωβο και το γιό του Δημήτριο, με δαπάνη των ευσεβών χριστιανών.
3. Η αρχιτεκτονική του μοναστηριού
Η αρχιτεκτονική είναι περίεργη και ανάλογη του φυσικού και τεχνητού σπηλαίου. Αριστερά της εισόδου είναι μικρός ναός προς τιμή της Αναλήψεως του Σωτήρος. είναι «μονόκλιτος βασιλική» με νάρθηκα. Η σκεπή είναι μια κυλινδρική καμάρα που στηρίζεται σε ένα κεντρικό τόξο. Ο ναός ιστορήθηκε στα 1654.
Προσπερνώντας τη λιτή του ναού της Αναλήψεως, προχωρείς στο εσωτερικό της σπηλιάς και φθάνεις στο δεύτερο ναό, πιο μεγάλο και νοτερό του προηγουμένου, προς τιμή της Παναγίας Φανερωμένης, που αποτελεί και το καθολικό του μοναστηριού. Ο ναός είναι βυζαντινός, αθωνικού τύπου, με χορούς δεξιά και αριστερά, χωρίς κίονες και ιστορήθηκε στα 1666.
4. Αγιογραφίες
Το τέμπλο και στους δύο ναούς είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο και μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας. Ειδικότερα στο ναό της Αναλήψεως οι αγιογραφίες είναι άφθαστης τέχνης κριτικής σχολής και αποδίδονται στους αγιογράφους Ιωάννη, ιερέα Νικόλαο και ιερομόναχο Ιάκωβο και η ιστόρηση έγινε στο 1654. Στο τέμπλο της Αναλήψεως εκτός από τις κυκλικές εικόνες του Δωδεκάορτου, υπάρχει πιο πάνω και άλλη σειρά με προτομές αγίων, επίσης μέσα σε κυκλικό πλαίσιο. Πάνω από το τέμπλο στο μέσο, υψώνεται επιβλητικά ο χρυσοποίκιλτος ξυλόγλυπτος σταυρός με την αγιογραφία του Εσταυρωμένου και τα λυπητερά ανάμεσα σε δυο ξυλόγλυπτους δράκους. Η όλη τεχνοτροπία του σταυρού προσεγγίζει το μπαρόκ.
Το τέμπλο του καθολικού είναι επίσης ξυλόγλυπτο και χρυσοποίκιλτο άφθαστης τέχνης με δεύτερη σειρά πάλι εικόνων πάνω από το Δωδεκάορτο μέσα σε τοξωτά διάχωρα που χωρίζουν με κιονίσκους ξυλόγλυπτους με ελικοειδείς αυλακώσεις. Το καθολικό ιστορήθηκε στα 1666 από τον Ιάκωβο και το γιό του Δημήτριο.
Από τις εικόνες όλες η πιο χαρακτηριστική και σπάνια είναι η μικρή φορητή εικόνα που παριστάνει την «Παναγία την Ελεούσα» ή «Παναγία της Πελεκητής». Είναι ζωγραφισμένη σε ξύλο και είναι πλαισιωμένη με ασημένια πόδια με σκαλισμένους αγγέλους προς τα άκρα και στο κέντρο είναι επιχρυσωμένη και στολισμένη με ημιπολύτιμους λίθους. Η μικρή αυτή είναι και θαυματουργή εικόνα έχει διαστάσεις 0,04 Χ 0,23 μ. η ελαιογραφία και με την ασημένια ποδιά έχει διαστάσεις 0,21 Χ 0,23 μ..
Ο αρχιμανδρίτης Αχίλλιος Σιώκας ευστόχως ισχυρίζεται ότι οι μορφές έχουν αναγεννησιακή επίδραση. Εδώ επίσης βρίσκουμε την παλιότερη τοιχογραφία του αρχιεπισκόπου αγίου Σεραφείμ (1666).
5. Νεότερη πολιτική ιστορία
Το μοναστήρι ανήκει στη μητρόπολη Φαναρίου και Νεοχωρίου μετά το 17οαιώνα, ενώ πριν υπαγόταν στη μητρόπολη Λιτσάς και Αγράφων. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν κρησφύγετο κλεφτών και αρματολών, καθώς και άλλα μοναστήρια των Αγράφων. Και σήμερα σώζεται η κρυφή πόρτα εξόδου διαφυγής των κλεφτών σε περίπτωση επιδρομής των Τουρκαλβανών.
Με την απελευθέρωση της Ελλάδος, ενώ το μοναστήρι ανήκε στην τουρκοκρατούμενη περιοχή της Θεσσαλίας, μόνοι τους οι μοναχοί με τους κατοίκους της περιοχής μετέφεραν τους πασσάλους των ορίων πάνω από το μοναστήρι, για να είναι ενταγμένοι στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Όμως πολύ γρήγορα μετανόησαν για την πράξη τους αυτή, γιατί με το ληστρικό νόμο του Όθωνα (19 Δεκεμβρίου 1833), έπρεπε το μοναστήρι να διαλυθεί, γιατί είχε κάτω από 6 μοναχούς και η περιουσία του να περιέλθει στο κράτος. Με την απειλή όμως να ενταχθούν και πάλι στην τουρκοκρατούμενη επικράτεια, δεν ίσχυσε ο παραπάνω νόμος για το μοναστήρι της Πελεκητής και έτσι διασώθηκε το μοναστήρι.
Το μοναστήρι ανήκε στο νομό Ευρυτανίας και μόλις πριν από λίγα χρόνια υπάγεται στο νομό Καρδίτσας. Σήμερα το μοναστήρι έχει δυο μοναχούς με Ηγούμενο τον Αρχιμανδρίτη Αχίλλιο Σιώκα.
Γιώργος Καλλιώρας
Αναζήτηση
Εκπαίδευση
Υλικό Φυσικής
Νέα για τις Πανελλαδικές
AeiTei.gr: Υπολογισμός Μορίων
Τελευταίες Καταχωρήσεις
Μετάφραση
