ΙΣΤΟΡΙΑ-ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
La Révolution Française
Η Γαλλική Επανάσταση (1789 - 1799)
Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 ήταν μια κοινωνική επανάσταση που αποτέλεσε μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία όχι μόνο της Γαλλίας, αλλά και όλης της Ευρώπης γενικότερα.
Οργανώθηκε από την ανερχόμενη αστική τάξη, η οποία εμπνευσμένη από τα κηρύγματα των Διαφωτιστών και με κεντρικό σύνθημα το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα», θέλησε αρχικά να βελτιώσει την υπάρχουσα μοναρχία μετατρέποντάς την σε συνταγματική και όχι να την καταργήσει.
Στην πορεία όμως, η μοναρχία καταργήθηκε και μετά από περιόδους τρομοκρατίας αλλά και οργάνωσης δίκαιου κράτους, η νεοσύστατη Δημοκρατία περνώντας δια πυρός και σιδήρου κατάφερε τελικά να επιβιώσει.
Τα αίτια που οδήγησαν στην επανάσταση πρέπει να αναζητηθούν
στα ιδεολογικά ρεύματα που είχαν δημιουργηθεί με τις διδασκαλίες των φιλοσόφων και, κυρίως, στο κίνημα του Διαφωτισμού. Ο Ζαν Ζακ Ρουσσό, ο Ντιντερό, ο Βολταίρος και ο Μοντεσκιέ, κυρίως, δημιούργησαν με τα έργα τους ένα κλίμα κατάλληλο για κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις.
στα κοινωνικά και πολιτικά αίτια
Κατά το 18ο αιώνα oι νέες οικονομικές συνθήκες που επικράτησαν με την ανάπτυξη του εμπορίου και την πορεία προς τη βιομηχανική επανάσταση μετασχημάτισαν ριζικά την κοινωνία της δυτικής Ευρώπης. Η αστική τάξη αναπτύχθηκε και μεταβλήθηκε σε ρυθμιστικό παράγοντα των εξελίξεων.
Ωστόσο, η γαλλική κοινωνία εξακολουθούσε να είναι αριστοκρατική και φεουδαρχική. Ήταν χωρισμένη σε τρεις τάξεις που υφίσταντο από την περίοδο του Μεσαίωνα: τον Κλήρο και τους Ευγενείς, που κατείχαν όλα τα προνόμια και την Τρίτη Τάξη, που αποτελούνταν από αστούς, εμπόρους, τραπεζίτες, βιομήχανους, αγρότες και επαγγελματίες και που είχε μόνο υποχρεώσεις.
Η αριστοκρατία διατηρούσε τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού και μέσω αυτού παρεμπόδιζε την ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα.
Η αστική τάξη, αντίθετα, ενώ συγκέντρωνε στα χέρια της τη μεγαλύτερη οικονομική ισχύ, δεν είχε ανάλογο μερίδιο στην πολιτική εξουσία.
Παράλληλα, στα κατώτερα στρώματα υπήρχε έντονη δυσαρέσκεια. Οι λαϊκές τάξεις των πόλεων έβλεπαν να ανεβαίνουν συνεχώς οι τιμές των αγαθών και να καθηλώνονται τα εισοδήματα τους, ενώ οι αγρότες εξαναγκάζονταν σε καταβολή υπερβολικά υψηλών φόρων.
Υπήρχε μεγάλη δυσαρέσκεια στο λαό, ο οποίος σήκωνε όλα τα βάρη.
και στα οικονομικά αίτια.
Η κατάσταση στη Γαλλία το 18ο αι. δεν ήταν ρόδινη. Τα ταμεία του κράτους ήταν άδεια από τα τεράστια έξοδα των τελευταίων πολέμων και τις σπατάλες του παλατιού. Η οικονομική εξάντληση της χώρας ήταν φανερή. Οι φόροι είχαν πέσει στις πλάτες της τρίτης τάξης, ενώ οι δύο άλλες τάξεις, ευγενείς και κληρικοί, ήθελαν τα προνόμιά τους άθικτα και δε συνεισέφεραν στους φόρους.
Μία οικογένεια ευγενών - Jean-Baptiste Charpentier - La famille du duc de Penthièvre- 1768
Οι δύο αυτές τάξεις (ευγενείς και κληρικοί) όχι μόνο ήταν απαλλαγμένες από κάθε φορολογία, αλλά και έκαναν πολλές υπερβάσεις και καταχρήσεις σε βάρος του λαού, καθώς διατηρούνταν τα κατάλοιπα των φεουδαρχικών εθίμων. Αρνήθηκαν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμιστικές προτάσεις των οικονομολόγων Τυργκό και Νεκέρ επί Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, του βασιλιά της Γαλλίας, και δεν αποδέχονταν ούτε τον περιορισμό της βασιλικής χορηγίας προς αυτούς ούτε και κάποιο σχέδιο για φορολόγησή τους.
Εξάλλου, δυσμενείς καιρικές συνθήκες επιδείνωσαν την οικονομική κρίση (1785-1789). Μάλιστα, το χειμώνα του 1788-1789 η τιμή του ψωμιού ανέβηκε στα ύψη.
Η γενική δυσαρέσκεια αυξάνεται περισσότερο εξ αιτίας της κακής χρονιάς 1788
Α' φάση της επανάστασης - Η κατάρρευση του παλιού καθεστώτος (Μάιος 1789-Αύγουστος 1792)
Ο οικονομικός μαρασμός του κράτους οδήγησε το βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ΄ να ακολουθήσει τη συμβουλή του υπουργού Νεκέρ και να συγκαλέσει τις τρεις τάξεις (Γενική Συνέλευση των Τάξεων) στις Βερσαλλίες, την κατοικία του βασιλιά. Ο θεσμός της Γενικής Συνέλευσης των Τάξεων ήταν πολύ παλιός (είχε ιδρυθεί πριν πεντακόσια χρόνια), αλλά σχεδόν ποτέ δεν είχε λειτουργήσει. Η σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης των Τάξεων ισοδυναμούσε με ομολογία του βασιλιά ότι η χώρα ήταν σε αδιέξοδο.
Γενική Συνέλευση των Τάξεων
Η Συνέλευση άρχισε τις εργασίες της το Μάιο του 1789 με την πίστη ότι θα επέβαλλε στη Γαλλία τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις και θα έβγαζε τη χώρα από το αδιέξοδο. Γρήγορα όμως διαπιστώθηκαν μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των εκπροσώπων των τριών τάξεων. Η αστική τάξη βρήκε την ευκαιρία να ζητήσει σύνταγμα. Οι ευγενείς και οι κληρικοί δεν ήθελαν κάτι τέτοιο, φοβούνταν μήπως χάσουν τα προνόμιά τους. Έτσι, μπροστά στην αρνητική στάση των ευγενών και κληρικών, οι αστοί ανακήρυξαν το σώμα τους Εθνοσυνέλευση και στις 20 Ιουνίου 1789 ορκίστηκαν να μη διαλυθούν, (όρκος του Σφαιριστηρίου, η ιδρυτική πράξη της Γαλλικής Δημοκρατίας) όπως ήταν η θέληση του βασιλιά, αν δε δώσουν Σύνταγμα στη χώρα.
Ο όρκος του Σφαιριστηρίου - Πίνακας του Νταβίντ
Παρά την αντίθετη γνώμη και του βασιλιά, η Εθνοσυνέλευση συνέχισε τις εργασίες της. Έτσι γκρεμίστηκε στη Γαλλία το καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας, η δύναμη της Εθνοσυνέλευσης έγινε απεριόριστη και ονομάστηκε Συντακτική. Ήδη η Επανάσταση είχε ξεσπάσει. Τρία γεγονότα σηματοδοτούν αυτήν την περίοδο.
Η κατάληψη της Βαστίλης
Τα πλήθη φανατισμένα και εξαγριωμένα από φήμες ότι η βασιλική οικογένεια συνωμοτούσε κατά της Επανάστασης κινήθηκαν προς το φρούριο της Βαστίλης, τόπο φυλάκισης και βασανιστηρίων, μισητό σύμβολο της απολυταρχίας και το κατέλαβαν. Αυτό συνέβη στις 14 Ιουλίου του 1789 και η ημερομηνία αυτή είναι η εθνική γιορτή της Γαλλίας.
Η κατάληψη της Βαστίλης
Ο μεγάλος φόβος
Στην ύπαιθρο οι αγρότες, φοβισμένοι και αβέβαιοι για την έκβαση της επανάστασης, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1789 πυρπόλησαν αρχοντικά, κατέστρεψαν μοναστήρια και κατοικίες επισκόπων και δολοφόνησαν μερικούς από τους ευγενείς που τόλμησαν να αντισταθούν.
Οι ημέρες του Οκτωβρίου
Τον Οκτώβριο του 1789, οι γυναίκες, αγανακτισμένες από την τεράστια αύξηση της τιμής του ψωμιού και αναστατωμένες από φήμες σύμφωνα με τις οποίες ο βασιλιάς ήταν απρόθυμος να συνεργαστεί με την Εθνοσυνέλευση, έκαναν πορεία ως τις Βερσαλλίες, την κατοικία του βασιλιά, και ζήτησαν ακρόαση. Καθώς δεν ικανοποιήθηκαν από την υποδοχή της Εθνοσυνέλευσης, παραβίασαν τις πύλες και μπήκαν στα ανάκτορα, απαιτώντας να επιστρέψει ο βασιλιάς στο ανάκτορο του Κεραμικού στο Παρίσι, γεγονός που πραγματοποιήθηκε την επόμενη μέρα.Η πρωτεύουσα τώρα ζούσε στον πυρετό της επανάστασης.
Η πορεία προς τις Βερσαλλίες
Οι τρεις παραπάνω λαϊκές εξεγέρσεις είχαν αποφασιστικό αποτέλεσμα όσον αφορά στην πορεία των πολιτικών γεγονότων που εξελίσσονταν στις Βερσαλλίες.
Οι μεταρρυθμίσεις που ψηφίστηκαν από την Εθνοσυνέλευση ήταν ριζοσπαστικές. Τα φεουδαρχικά προνόμια καταργήθηκαν, η χώρα διαιρέθηκε σε 83 ισοπληθείς περιφέρειες, που διοικούνταν από εκπροσώπους εκλεγμένους από το λαό. Η Εκκλησία περιορίστηκε από την κρατική επιρροή και τα εκκλησιαστικά κτήματα και οι περιουσίες δημεύτηκαν και μοιράστηκαν στο λαό. Η εξουσία του βασιλιά περιορίστηκε στο ελάχιστο. Αυτή η αναδιοργάνωση και αποκέντρωση εξέφραζε τη φιλελεύθερη πίστη στην αναγκαιότητα της ατομικής ελευθερίας και της απελευθέρωσης από τις παλιές ανισότητες. Η Συντακτική Εθνοσυνέλευση δημοσίευσε την περίφημη "Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη" (26 Αυγούστου 1789) ως ένα προσύνταγμα. Η ιδιοκτησία διακηρύχτηκε φυσικό δικαίωμα όπως και η ελευθερία, η ασφάλεια και η «αντίσταση στην καταπίεση». Η ελευθερία του λόγου, η ανεξιθρησκία και η ελευθεροτυπία διακηρύχθηκαν απαραβίαστες. Διακηρύχθηκε επίσης το δικαίωμα των πολιτών για ίση μεταχείριση στα δικαστήρια. Κανείς δεν μπορούσε να φυλακιστεί ή να υποστεί οποιαδήποτε ποινή παρά μόνο σύμφωνα με το νόμο.
Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη
Μέσα σε ατμόσφαιρα αντιπαραθέσεων και των έντονων ιδεολογικών διαφορών, οι οποίες κράτησαν δύο χρόνια, ψηφίστηκε το Σύνταγμα του 1791 το οποίο καθιέρωνε την συνταγματική μοναρχία. Κατά το σύνταγμα αυτό, την εκτελεστική εξουσία ασκούσε ο βασιλιάς και την νομοθετική η Συνέλευση. Πολιτικά δικαιώματα αναγνωρίστηκαν μόνο στους ενεργούς πολίτες, δηλαδή σε όσους κατείχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους, ενώ οι υπόλοιποι δε συμμετείχαν στην πολιτική ζωή. Τρίτη εξουσία αναγνωριζόταν η δικαστική. Οι υπάλληλοι και οι δικαστές θα εκλέγονταν και δε θα διορίζονταν από τον βασιλιά, όπως συνέβαινε προηγουμένως.
Η κατάσταση όμως που δημιουργούνταν στη Γαλλία ανησυχούσε όχι μόνο τους ντόπιους ευγενείς που έβλεπαν τα προνόμιά τους να χάνονται, αλλά και μονάρχες άλλων χωρών, που αισθάνονταν ανασφαλή τη θέση τους, όσο οι ιδέες της Γαλλικής επανάστασης διαδίδονταν σ` όλη την Ευρώπη. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η οικογένειά του προσπάθησε να δραπετεύσει από τη Γαλλία, αλλά αποκαλύφτηκε και αναγκάστηκε να ορκιστεί πίστη στο Σύνταγμα.
Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ΄
Στο μεταξύ η θητεία της Συντακτικής Συνέλευσης είχε εξαντληθεί και διαλύθηκε, αφού πρώτα ψήφισε το νόμο που αναγνώριζε δικαίωμα ψήφου σε όλους τους ενήλικους άνδρες. Η καινούρια Συντακτική Συνέλευση ονομάστηκε Νομοθετική. Απαρτιζόταν από φιλοβασιλικούς, μετριοπαθείς αριστερούς (Γιρονδίνους) και ακραίους αριστερούς (Ορεινούς). Και ενώ η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας ήταν πολύ ρευστή ακόμα και εμφανίζονταν ποικίλες αντιδράσεις, κλήρος και εξόριστοι ευγενείς (εμιγκρέδες) ζήτησαν βοήθεια από την Αυστρία και την Πρωσία, με σκοπό να ξαναφέρουν τη μοναρχία. Ο γαλλικός λαός όμως, αν και εξουθενωμένος από την αβέβαιη κατάσταση, δημιούργησε στρατό και τόλμησε να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Αυστρίας.
Η Μαρία-Αντουανέτα και τα παιδιά της
Β' φάση - Η ριζοσπαστική επανάσταση (Σεπτέμβριος 1792- Ιούλιος 1794)
Το καλοκαίρι του 1792 η επανάσταση είδε την πτώση των μετριοπαθών αστών ηγετών, των Γιρονδίνων (ονομασία από τον τόπο καταγωγής πολλών εξ αυτών, τη Γιρόνδη) και την αντικατάστασή τους από ριζοσπάστες δημοκράτες, τους Ιακωβίνους, (ονομάστηκαν έτσι από τον παρισινό σύλλογο που ανήκαν), που διακήρυσσαν ότι κυβερνούσαν στο όνομα του λαού και επιθυμούσαν την πτώση της Μοναρχίας.
Δύο ήταν, κυρίως, οι λόγοι αυτής της μεταβολής της πορείας των γεγονότων.
Πρώτον, η συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση και η αύξηση των τιμών. Οργισμένα πλήθη στις πόλεις ζητούσαν ψωμί στις προεπαναστατικές τιμές και έλεγχο του αυξανόμενου πληθωρισμού. Οι κατώτερες πολιτικοποιημένες τάξεις αισθάνονταν απογοήτευση.
Γάλλος στρατιώτης της εποχής
Ο δεύτερος λόγος της δραματικής καμπής των γεγονότων ήταν το γεγονός ότι η Γαλλία είχε εν τω μεταξύ εμπλακεί σε πόλεμο με πολλές χώρες της Ευρώπης. Η Γαλλία εμφανιζόταν ως απειλή για τη διεθνή σταθερότητα. Οι πόλεμοι εναντίον της επαναστατικής Γαλλίας έφθασαν να θεωρηθούν ζήτημα εθνικής επιβίωσης για τις άλλες χώρες. Η Αγγλία, η Αυστρία και η Πρωσία απαιτούσαν όχι μόνο την αποκατάσταση της τάξης και των δικαιωμάτων του μονάρχη και τον αναθεματισμό της επανάστασης αλλά και την εξαφάνιση των γαλλικών ιδεών.
Η μάχη του Βαλμύ-1792
Τον Απρίλιο του 1792 ξέσπασε ο πόλεμος. (Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου δημιουργήθηκε ο Εθνικός Ύμνος της Γαλλίας, η Μασσαλιώτιδα). Οι γαλλικές δυνάμεις συνάντησαν σοβαρή αντίσταση. Τον Αύγουστο οι σύμμαχοι στρατοί της Αυστρίας και της Πρωσίας είχαν περάσει τα σύνορα και απειλούσαν να καταλάβουν το Παρίσι. Μανία οργής και απελπισίας κατέλαβε την πρωτεύουσα. Επικράτησε η πεποίθηση ότι οι στρατιωτικές συμφορές ήταν αποτέλεσμα προδοτικών συναλλαγών με τον εχθρό από μέρους του βασιλιά και των συντηρητικών οπαδών του.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1792 συνήλθε η καινούρια Συνέλευση, η οποία, καταργώντας τελείως τη βασιλεία, ανακήρυξε τη δημοκρατία. Τον Δεκέμβριο ξεκίνησε η δίκη του βασιλιά, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1793 αποκεφαλίστηκε με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ενώ λίγο καιρό αργότερα την ίδια τύχη είχε και η βασίλισσα Μαρία Αντουανέτα.
Η γκιλοτίνα, ονoμάστηκε έτσι από το δημιουργό της γάλλο γιατρό Joseph Ignace Guillotin.
Στο μεταξύ στο εσωτερικό της χώρας ξέσπασε αντεπανάσταση. Τότε και για να παταχθεί η αντεπανάσταση, συγκροτήθηκε η Eπιτροπή Εθνικής Σωτηρίας με κύρια μέλη τους Δαντόν, Μαρά και Ροβεσπιέρο, καθώς και το Επαναστατικό Δικαστήριο με εννέα μέλη, που δίκαζε και καταδίκαζε σε θάνατο όλους όσους συνωμοτούσαν κατά της επανάστασης.
Maximilien de Robespierre, 6 Μαΐου 1758 - 28 Ιουλίου 1794
Ο Δαντόν πρότεινε να παρθούν τρομοκρατικά μέτρα εναντίον των φιλοβασιλικών για να μην έχουν βοήθεια από το εσωτερικό οι εξωτερικοί εχθροί. Πράγματι πολλοί ευγενείς καρατομήθηκαν, ενώ η πρώτη νίκη έστεψε τα γαλλικά όπλα στο Βαλμί, όπου νίκησαν τους Πρώσους.
Georges Danton, 26 Οκτωβρίου 1759 - 5 Απριλίου 1794
Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκε μια εκπληκτικά επιτυχημένη αναδιοργάνωση του στρατού. Ως τον Φεβρουάριο του 1793 η Αγγλία, η Ολλανδία , η Ισπανία και η Αυστρία βρίσκονταν σε πόλεμο με τη Γαλλία. Για να αντιμετωπίσουν αυτόν το συμμαχικό συνασπισμό οι Γάλλοι οργάνωσαν ένα στρατό που κέρδιζε τις μάχες τη μια μετά την άλλη. Ως το 1796 κατέλαβαν τις Κάτω Χώρες, τη Ρηνανία, τμήματα της Ισπανίας, της Ελβετίας, της Σαβοΐας και έφτασαν ως την Ιταλία, διαλύοντας το συμμαχικό συνασπισμό.
Την περίοδο αυτή η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε περισσότερες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.
Ο θάνατος του Μαρά - Πίνακας του Jacques-Louis David. Ο Μαρά δολοφονήθηκε στο λουτρό του από τη Σαρλότ Κορντέ τον Ιούλιο 1793
Την περίοδο αυτή η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε περισσότερες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.
Ανάμεσα στις σημαντικότερες ήταν
- η κατάργηση της δουλείας στις γαλλικές αποικίες,
- η απαγόρευση της προσωποκράτησης για χρέη,
- η καθιέρωση του μετρικού (δεκαδικού) συστήματος μέτρων και σταθμών
- η κατάργηση των πρωτοτοκίων, έτσι ώστε μια περιουσία να μην κληρονομείται αποκλειστικά από τον πρωτότοκο γιο αλλά να μοιράζεται εξ ίσου σε όλους τους κληρονόμους.
- η ιδιοκτησία των εχθρών της επανάστασης δημεύτηκε προς όφελος του κράτους και των κατώτερων τάξεων. Τα μεγάλα κτήματα τεμαχίστηκαν και προσφέρθηκαν για πώληση στους φτωχότερους πολίτες με ευνοϊκούς όρους.
- Οι αποζημιώσεις που προηγουμένως είχαν υποσχεθεί στους ευγενείς για την απώλεια των προνομίων τους καταργήθηκαν.
- Για την περιστολή της αύξησης του κόστους ζωής καθορίστηκαν με νόμο μέγιστα όρια τιμών για το σιτάρι και άλλα αγαθά πρώτης ανάγκης.
- Οι έμποροι που κερδοσκοπούσαν εις βάρος των φτωχών απειλήθηκαν με λαιμητόμο.
- Ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις έγιναν στον τομέα της θρησκείας. Έγινε προσπάθεια να καταργηθεί ο Χριστιανισμός και να αντικατασταθεί από τη λατρεία της λογικής. Για το σκοπό αυτό υιοθετήθηκε ένα νέο ημερολόγιο, που άρχιζε την αρίθμηση των ετών από τη χορήγηση της γέννησης της Δημοκρατίας, 22 Σεπτεμβρίου 1792, και διαιρούσε τους μήνες με τέτοιο τρόπο ώστε να καταργηθεί η Κυριακή. Αργότερα αντικαταστάθηκε από τη λατρεία του Υπέρτατου Όντος, ώσπου το 1974 η Εθνοσυνέλευση αποφάσισε ότι η θρησκεία ήταν μια ιδιωτική υπόθεση κάθε ατόμου, ότι θα χωρίζονταν η Εκκλησία από το Κράτος και ότι θα ήταν ανεκτή κάθε πίστη.
Επαναστατικό δικαστήριο δικάζει έναν ευγενή (διακρίνεται αριστερά). Τα περισσότερα από τα μέλη του δικαστηρίου φορούν τους χαρακτηριστικούς κόκκινους σκούφους, που έγιναν ένα από τα σύμβολα της γαλλικής επανάστασης.
Η περίοδος της Τρομοκρατίας
Όμως, τα στρατιωτικά επιτεύγματα και οι κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις δεν ήταν χωρίς αντίτιμο. Για να εξασφαλίσουν την πραγματοποίησή τους οι ηγέτες της Γαλλίας κατέφυγαν σε αιματηρή δικτατορία γνωστή ως «Βασιλεία του Τρόμου», με την κατάσταση στα χέρια του Ροβεσπιέρου, που εξαπέλυσε τρομερά τρομακτικά μέτρα, από τα οποία δε γλίτωσαν ούτε παλιοί δημοκρατικοί, όπως ο Ντιμουλέν, Δαντόν κ.ά. Τελικά η τρομοκρατία του Ροβεσπιέρου τερματίστηκε με τον αποκεφαλισμό του στις 27 Ιουλίου του 1794( 9 Θερμιδώρ, σύμφωνα με το επαναστατικό ημερολόγιο). Η πτώση του Ροβεσπιέρου σημειώνει την αρχή της παρακμής της επανάστασης, η οποία τώρα πια άρχισε να εκφυλίζεται.
Η αδυσώπητη τρομοκρατία της Επιτροπής, αναμφίβολα πέτυχε το σκοπό της, που ήταν να σώσει τη Γαλλία από την εχθρική συμμαχία των ευρωπαϊκών κρατών. Αν όμως το αντίτιμο σε ανθρώπινες ζωές που πληρώθηκε για τη σωτηρία αυτή άξιζε να πληρωθεί, αυτό είναι ένα ζήτημα που οι ιστορικοί, καθώς και όλοι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι, δεν θα μπορέσουν ίσως ποτέ να δώσουν απάντηση.
Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη ή ο Θάνατος
Γ' φάση ( Αύγουστος 1794 -Νοέμβριος 1799)
Η Επιτροπή Δημόσιας Ασφαλείας, αν και μπόρεσε να σώσει τη Γαλλία, δεν μπόρεσε τελικά να σώσει την ίδια την ύπαρξή της. Απέτυχε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό, χάνοντας έτσι την υποστήριξη των λαϊκών στρωμάτων. Επί πλέον ο κόσμος είχε αγανακτήσει από την Τρομοκρατία. Ως τον Ιούλιο του 1794 η Επιτροπή είχε μείνει ουσιαστικά χωρίς υποστηρικτές.
Εκλέχτηκε καινούρια Εθνοσυνέλευση, από ανθρώπους μετριοπαθών τάσεων, που αποτελούνταν από μια βουλή με 500 άτομα και μια γερουσία από 250 άτομα κατά το αμερικανικό πρότυπο. Μεγάλο μέρος του έργου των εξτρεμιστών ριζοσπαστών καταργήθηκε. Οι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν, οι Ιακωβίνοι αναγκάστηκαν να κρυφτούν για να αποφύγουν τη σύλληψη. Η νέα κατάσταση κατέστησε δυνατή την επιστροφή ιερέων, φιλοβασιλικών και άλλων φυγάδων από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα να προσθέσουν το βάρος τους στην αυξανόμενη συντηρητική τάση.
Το 1795 η Εθνοσυνέλευση υιοθέτησε νέο σύνταγμα, που παρείχε δικαίωμα ψήφου σε όλους τους ενήλικες άνδρες που ήξεραν να διαβάζουν και να γράφουν. Εφόσον δεν ήταν σκόπιμη η παλινόρθωση της μοναρχίας, επειδή θα δημιουργούσε τον κίνδυνο επανόδου στην εξουσία της παλιάς αριστοκρατίας, η διακυβέρνηση της χώρας ανατέθηκε σε ένα εκλεγμένο πενταμελές "Διευθυντήριο". Το νέο σύνταγμα περιελάμβανε όχι μόνο ένα χάρτη των δικαιωμάτων του πολίτη αλλά και μια διακήρυξη των καθηκόντων του. Αυτή ανέφερε ρητά την υποχρέωση των πολιτών να μην ξεχνούν ότι «ολόκληρη η κοινωνική τάξη πραγμάτων στηρίζεται στη διατήρηση της ιδιοκτησίας».
Το Διευθυντήριο διαλύθηκε το 1799 μετά από ανωμαλίες και πραξικοπήματα. Ένα τέτοιο πραξικόπημα φιλοβασιλικών έδωσε την ευκαιρία στον αξιωματικό Ναπολέοντα Βοναπάρτη να πάρει την κυβέρνηση και να εγκαθιδρύσει το καθεστώς της Υπατείας, να στεφθεί αργότερα αυτοκράτορας και να κυβερνήσει τη Γαλλία ως το 1815.
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης
Ο αντίκτυπος
Η Γαλλική Επανάσταση ήταν η κοινωνική επανάσταση που κατήργησε την απόλυτη μοναρχία στη Γαλλία γκρεμίζοντας το φεουδαρχικό σύστημα και αντικαθιστώντας το με το δημοκρατικό και ωθώντας σε αναδιοργάνωση ακόμη και την ίδια τη ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η Γαλλική Επανάσταση ενέπνευσε τους λαούς όλης της Ευρώπης στο να παλέψουν ενάντια στην εκμετάλλευση και την απολυταρχική μοναρχία, αποτελώντας το έναυσμα για τον ξεσηκωμό στην Ισπανία, την Ιταλία και στην Ελλάδα.
Είναι αυτή που καθιέρωσε την έμμεση και αντιπροσωπευτική δημοκρατία που ισχύει σε όλο το δυτικό κόσμο σήμερα και είναι αυτή που ως συνέχεια ή και αποτέλεσμα του Διαφωτισμού έβαλε τις βάσεις για να γεννηθεί ένας πιο δημοκρατικός κόσμος. Είναι τέλος αυτή που γέννησε μια νέα τάξη πέραν από τις τάξεις του κλήρου και των ευγενών που υπήρχαν προ αυτής, γέννησε και ενίσχυσε την πάντα αναγκαία για μία χώρα και μία δημοκρατία αστική τάξη.
|
ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ |
|
...διαβάστε
|
Πηγή πληροφοριών
http://www.netschoolbook.gr/
https://el.wikipedia.org
http://ebooks.edu.gr/
Ε. Burns - Ευρωπαϊκή Ιστορία, εκδ. Παρατηρητής
Αντρέ Μωρουά - Ιστορία της Γαλλίας, εκδ. Όμηρος