Προσωπικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

εγώ, εσύ, αυτός, -ή, -ό (μου, σου, του/της, τος, τη, το)

Προσωπικές ονομάζονται οι αντωνυμίες οι οποίες αντικαθιστούν λέξεις που δηλώνουν πρόσωπα. Παρουσιάζουν δύο ειδών τύπους: τους δυνατούς και τους αδύνατους. Οι πρώτοι χρησιμοποιούνται για να δοθεί έμφαση ή για να τονιστεί μια αντίθεση, ενώ οι δεύτεροι, που είναι πιο συχνοί στον λόγο, χρησιμοποιούνται στις υπόλοιπες περιπτώσεις. Δηλώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου, π.χ. Δεν θέλω αυτούς, εσένα θέλω (δυνατοί τύποι). Δεν θέλει να σε δει στα μάτια του (αδύνατοι τύποι).

 

Όταν ένα όνομα που ειπώθηκε πριν από λίγο ξαναλέγεται με τον αντίστοιχο τύπο της προσωπικής αντωνυμίας τότε η αντωνυμία λέγεται επαναληπτική, π.χ.

• Τον Γιάννη τον είδα με τα μάτια μου.

 

Όταν η προσωπική αντωνυμία χρησιμοποιείται για να προαναγγείλει ένα όνομα που θα αναφερθεί παρακάτω, ονομάζεται προληπτική, π.χ.

• Να τος ο Γιάννης. Τον είδα με τα μάτια μου τον Γιάννη.

 

Κλίση

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Ορθογραφία

 

Το τελικό ν της προσωπικής αντωνυμίας στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους  (αυτόν, τον) διατηρείται στον γραπτό λόγο πάντοτε, π.χ.

• Αυτόν τον άνθρωπο δεν τον συνάντησε ποτέ.
• Τον άκουσα με προσοχή.
• Τον χτύπησε αυτοκίνητο.

 

Το τελικό ν προσωπικής αντωνυμίας (αυτή[ν], τη[ν]) στην αιτιατική ενικού του θηλυκού γένους διατηρείται στον γραπτό λόγο, μόνο όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από ένα από τα παρακάτω: κ, π, τ, ξ, ψ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ,  π.χ.

• Αν και ήρθε αργά, τη δέχτηκαν με χαρά.
• Όλοι την πίστεψαν, κανείς δεν τη φανέρωσε στον δάσκαλο.
• Αφού την ξέντυσε, την ψέκασε με κολώνια και τη φόρτωσε με κοσμήματα.
• Όταν μιλούσε η Θάλεια δεν την άκουγε κανένας.

 

 

Κτητικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

Κτητικές είναι οι αντωνυμίες που δηλώνουν σε ποιο πρόσωπο ανήκει κάτι. Χρησιμοποιούνται πολύ συχνά τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο.

Κτητικές αντωνυμίες είναι οι εξής:

α. μου, σου, του/της

β. δικός -ή -ό μου, δικός -ή, -ό σου, δικός -ή -ό του

 

α) μου, σου, του/της

Οι γενικές των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας μετά από ουσιαστικά. Χρησιμοποιούνται, όταν λέγεται απλά πως κάτι ανήκει σε κάποιο πρόσωπο, π.χ.

• Αυτό είναι το βιβλίο μου. Αυτό είναι το βιβλίο μας.

• Αυτό είναι το βιβλίο σου. Αυτό είναι το βιβλίο σας.

• Αυτό είναι το βιβλίο του. Αυτό είναι το βιβλίο τους.

 

β) δικός -ή -ό μου, δικός -ή, -ό σου, δικός -ή -ό του

Τα δικός, δική, δικό με τις γενικές των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας. Χρησιμοποιούνται στις περιπτώσεις που θέλει ο ομιλητής να δώσει έμφαση ή να αντιπαραθέσει αυτό για το οποίο γίνεται λόγος με κάτι άλλο, π.χ. Θέλει το δικό σου βιβλίο, όχι το δικό του. Η αντωνυμία αυτή έχει τρία πρόσωπα και δύο αριθμούς. Κλίνεται όπως τα επίθετα σε -ος, -η, -ο Ανάλογα με το πρόσωπο και τον αριθμό των κτητόρων, παρουσιάζει τους παρακάτω τύπους:

 

Α΄ πρόσωπο:

για έναν κτήτορα: δικός μου, δική μου, δικό μου,

για πολλούς κτήτορες: δικός μας, δική μας, δικό μας, π.χ.

• Θα έρθουμε με το δικό μου αυτοκίνητο // Θα έρθουμε με το δικό μας αυτοκίνητο

 

Β΄ πρόσωπο:

για έναν κτήτορα: δικός σου, δική σου, δικό σου,

για πολλούς κτήτορες: δικός σας, δική σας, δικό σας, π.χ.

• Θα έρθουμε με το δικό σου αυτοκίνητο // Θα έρθουμε με το δικό σας αυτοκίνητο

 

Γ΄ πρόσωπο:

για έναν κτήτορα: δικός του/της, δική του/της, δικό του/της,

για πολλούς κτήτορες: δικός τους, δική τους, δικό τους, π.χ.

• Θα έρθουμε με το δικό του αυτοκίνητο // Θα έρθουμε με το δικό τους αυτοκίνητο

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Αυτοπαθείς

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

ο εαυτός μου, ο εαυτός σου, ο εαυτός του

 

Αυτοπαθείς αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που δείχνουν ότι το πρόσωπο που ενεργεί το ίδιο συγχρόνως δέχεται και την ενέργεια. Δεν χρησιμοποιούνται τόσο συχνά όσο οι προσωπικές και οι κτητικές αντωνυμίες. Εμφανίζονται συνήθως στον προφορικό λόγο, π.χ.

• Ενδιαφέρομαι μόνο για τον εαυτό μου
• Ενδιαφέρεσαι μόνο για τον εαυτό σου
• Ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Οριστικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

Οριστικές αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που διακρίνουν κάτι από άλλα όμοιά του. Η χρήση τους δεν είναι ιδιαίτερα συχνή.

Οριστικές αντωνυμίες είναι:

α. ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο

β. μόνος -η -ο μου, μόνος -η -ο σου, μόνος -η -ο του

 

α) Το επίθετο ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο, με το άρθρο, π.χ.

• Τον επισκέφτηκε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
• Το είδα με τα ίδια μου τα μάτια.
• Zημιώνει τον ίδιο τον εαυτό της.
• Ο Θεός ο ίδιος να έρθει, δεν σε πιστεύω.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

β) Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο, χωρίς το άρθρο και με τις γενικές των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας (μόνος μου, μόνη μου, μόνο μου κτλ.), π.χ.

• Μαγειρεύω μόνος μου.
• Να έρθεις μόνη σου από το σχολείο.
• Φοβάται να κοιμηθεί μόνη της στο σπίτι.
• Φέτος διακοπές θα πάμε μόνοι μας, γιατί οι φίλοι μας δεν μπορούν.
• Κανείς δεν σας ανάγκασε να πάτε· μόνες σας το αποφασίσατε.
• Άφησαν μόνα τους τα παιδιά στο σπίτι!

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Δεικτικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

Δεικτικές αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που χρησιμοποιούνται για να δείξουμε κάτι. Χρησιμοποιούνται πολύ συχνά τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο για να δείξουν –ανάλογα με τον τύπο της αντωνυμίας– πολύ κοντινά, κοντινά ή και μακρινά πρόσωπα, ζώα, πράγματα και καταστάσεις.

 

Δεικτικές αντωνυμίες είναι οι εξής:

α. αυτός, -ή, -ό

β. (ε)τούτος, -η, -ο

γ. εκείνος, -η, -ο

δ. τέτοιος, -α, -ο

ε. τόσος, -η, -ο

 

α) Αυτός, αυτή, αυτό

Χρησιμοποιείται για κοντινά πρόσωπα ή πράγματα ή για κάτι στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως, π.χ.

• Πήρε αυτά τα βιβλία και έφυγε.
• Τα έκανε όλα αυτά [που είπα προηγουμένως] και κοιμήθηκε.

 

ΠΡΟΣΟΧΗ

→ Συνήθως έχει θέση ουσιαστικού ή επίθετου που προσδιορίζει ένα έναρθρο ουσιαστικό.

→ Πολλές φορές συνοδεύεται από το που και τότε η δεικτική σημασία δεν είναι τόσο φανερή.

→ Κάποιες φορές τη συναντάμε με την πρόθεση για, δείχνοντας την αιτία.

→ Τέλος χρησιμοποιείται σε φράσεις όπως: μ' αυτά και μ' αυτά ή μ' αυτά κι εκείνα κλπ.

→ Δεν πρέπει να συγχέεται με το γ' πρόσωπο (αυτός, -ή, -ό) της προσωπικής αντωνυμίας η οποία φανερώνει εκείνον ή εκείνο για το οποίο γίνεται λόγος, σε αντιδιαστολή προς το εγώ (α΄ πρόσωπο) και το εσύ (β΄ πρόσωπο).

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

β) (Ε)Τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο

Χρησιμοποιείται για πολύ κοντινά πρόσωπα ή πράγματα, π.χ.

• Δώσε στα παιδιά τούτο, για να σου δώσουν την μπάλα.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

γ) Εκείνος, εκείνη, εκείνο

Χρησιμοποιείται για πρόσωπα ή πράγματα που βρίσκονται μακριά, π.χ.

• Θέλει κι αυτά κι εκείνα.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

δ) Τέτοιος, τέτοια, τέτοιο

Χρησιμοποιείται για να δηλωθεί μια ποιότητα, π.χ.

• Ο Κώστας; Νομίζω πως κάνεις λάθος. Δεν είναι τέτοιος.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

ε) Τόσος, τόση, τόσο

Χρησιμοποιείται για να δηλωθεί μια ποσότητα, π.χ.

• Μίλησα με τόσους κι άλλους τόσους, που δεν θυμάμαι τον αριθμό τους.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Αναφορικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

Αναφορικές αντωνυμίες ονομάζονται αυτές που εισάγουν δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις, οι οποίες είτε αποτελούν όρους που βρίσκονται έξω από την κύρια πρόταση είτε είναι οι ίδιες όροι της πρότασης. Η χρήση τους είναι πολύ συχνή τόσο στον καθημερινό προφορικό λόγο όσο και στον γραπτό.

Η χρήση των αντωνυμιών που και ο οποίος, η οποία, το οποίο προσδιορίζεται και από παράγοντες σημασιολογικούς και υφολογικούς.

 

Αναφορικές αντωνυμίες είναι οι εξής:

α. που

β. ο οποίος, -α, -ο

γ. όποιος, -α, -ο

δ. όσος, -η, -ο

ε. ό,τι

στ. οποιοσδήποτε

ζ. οσοσδήποτε

η. οτιδήποτε

 

α) Που

Είναι άκλιτο και αναφέρεται σε ονόματα που μπορούν να βρίσκονται σε οποιοδήποτε γένος, αριθμό και πτώση, π.χ.

• Ο δρόμος που οδηγεί στο κέντρο της πόλης είναι κλειστός.
• Όλα τα κείμενα που έγραψε δημοσιεύτηκαν.

 

β) Ο οποίος, η οποία, το οποίο

Κλίνεται και στα τρία γένη μαζί με το άρθρο, όπως το επίθετο νέος, -α,-ο.

Χρησιμοποιείται στον λόγο αντί για την άκλιτη αντωνυμία που στις εξής περιπτώσεις:

 

i) για να αποφευχθεί ενδεχόμενη ασάφεια, π.χ.

• Χάθηκε το κουτί με τις φωτογραφίες, τις οποίες μου έδωσες χθες (είναι σαφές ότι έδωσε τις φωτογραφίες),

αντί

• Χάθηκε το κουτί με τις φωτογραφίες που μου έδωσες χθες (είναι ασαφές αν έδωσε το κουτί μόνο ή το κουτί με τις φωτογραφίες ή τις φωτογραφίες).

 

ii) για να αποφευχθεί επανάληψη του που, π.χ.

• Η καθηγήτρια που διδάσκει μουσική έχει μια φωνή με την οποία μαγεύει τα παιδιά,

αντί

• Η καθηγήτρια που διδάσκει μουσική έχει μια φωνή που μαγεύει τα παιδιά.

 

iii) σε πολύ τυπικό ύφος, π.χ.

• Οι αρχιερείς, οι οποίοι συμμετείχαν στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

γ) Όποιος, όποια, όποιο

Κλίνεται και στα τρία γένη χωρίς το άρθρο, όπως το επίθετο τίμιος, -α, -ο. Στη γενική του ενικού, συνήθως σε οικείο ύφος, παρουσιάζει και τους μορφολογικούς τύπους οποιανού (αρσ.), οποιανής (θηλ.), οποιανού (ουδετ.), στη γενική πληθυντικού τον τύπο οποιανών και για τα τρία γένη και στην αιτιατική του πληθυντικού του αρσενικού τον τύπο οποιανούς, π.χ.

• Όποια παιδιά έχουν μαζί τους ταυτότητα να μείνουν στην αίθουσα.
• Οποιανών τα ονόματα αρχίζουν από δέλτα να έρθουν εδώ.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

δ) Όσος, όση, όσο

Κλίνεται και στα τρία γένη χωρίς το άρθρο, όπως το επίθετο ελεύθερος, -η, -ο, π.χ.

• Όσες φορές και να μου το πεις, δεν το θυμάμαι.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

ε) Ό,τι

Είναι άκλιτο κι έχει τη σημασία του οτιδήποτε, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και τη σημασία του όποιος, -α, -ο, π.χ.

• Ο Γιώργος θα κάνει ό,τι (= οτιδήποτε) πεις εσύ.
• Ξυπνάει καθημερινά ό,τι (=όποια) ώρα θέλει.

 

στ) Οποιοσδήποτε, οσοσδήποτε, οτιδήποτε

Αποτελούν σύνθεση των αντωνυμιών όποιος, -α, -ο, όσος,-η, -ο και ό,τι με το επίθημα -δήποτε. Οι δύο πρώτες διατηρούν την κλίση που έχουν πριν από τη σύνθεση, ενώ η τρίτη είναι άκλιτη, π.χ.

• Οποιοσδήποτε και να σας το πει και οσεσδήποτε φορές, εσείς θα κάνετε οτιδήποτε θέλετε.

 

 

Ερωτηματικές

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

Ερωτηματικές ονομάζονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούνται, όταν θέλουμε να ρωτήσουμε κάτι. Η χρήση τους είναι πολύ συχνή στον προφορικό λόγο, κυρίως σε κειμενικά είδη που περιέχουν πολλές ερωτήσεις (συνεντεύξεις, ερωταποκρίσεις κτλ.).

 

Ερωτηματικές αντωνυμίες είναι οι εξής:

α. τι

β. ποιος, -α, -ο

γ. πόσος, -η, -ο

 

α) Τι

Είνα άκλιτο και χρησιμοποιείται στην αρχή των ερωτήσεων: π.χ.

• Τι κάνεις;

ΠΡΟΣΟΧΗ Δεν παίρνει τόνο.

 

β) Ποιος, ποια, ποιο

Παρουσιάζει δεύτερους τύπους στη γενική ενικού και πληθυντικού και στην αιτιατική πληθυντικού: ποιου / ποιανού, ποιας / ποιανής, ποιων / ποιανών, ποιους / ποιανούς. Aυτοί οι δεύτεροι τύποι είναι πολύ συχνοί στον προφορικό λόγο, σε οικείο ύφος, καθώς και στη λογοτεχνία, π.χ.

• Ποια άσκηση έχουμε σήμερα;
• Ποιανού είναι το βιβλίο;

 

Στη γενική ενικού χρησιμοποιείται συχνά σε τυπικό και σε ουδέτερο ύφος, αντί για το αρσενικό και ουδέτερο ποιου/ποιανού, ο τύπος τίνος. Αντίστοιχα, στη γενική πληθυντικού μπορεί να εμφανίζεται σε όλα τα γένη, αντί για το ποιων/ποιανών, ο τύπος τίνων, π.χ.

• Tίνος παιδιού είναι το βιβλίο;
• Tίνων είναι η σειρά;

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

γ) Πόσος, πόση, πόσο

Κλίνεται όπως το επίθετο ελεύθερος, -η, -ο, π.χ.

• Πόσα μολύβια έχεις στην τσάντα σου;

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Αόριστες

 

Ορισμός – Λειτουργία – Χρήση:

 

Αόριστες αντωνυμίες λέγονται οι αντωνυμίες που χρησιμοποιούνται για κάποιο άτομο ή για κάποιο πράγμα που δεν το ονομάζουμε είτε γιατί δεν το ξέρουμε είτε γιατί δεν θέλουμε να το ονομάσουμε. Η χρήση τους είναι συχνή τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο.

 

Αόριστες αντωνυμίες είναι οι εξής:

α. ένας, μια/μία, ένα

β. κανένας/κανείς, καμιά/καμία, κανένα

γ. κάποιος, -α, -ο

δ. μερικοί, -ές, -ά

ε. κάτι, κατιτί

στ. τίποτε/τίποτα

ζ. κάμποσος, -η, -ο

η. κάθε

θ. καθένας, καθεμιά/καθεμία, καθένα

ι. καθετί

ια. ο, η, το δείνα,

ιβ. ο, η, το τάδε

ιγ. άλλος, -η, -ο

 

α) Ένας, μία/μια, ένα

Οι τύποι αυτοί συμπίπτουν με τους τύπους του αριθμητικού, που χρησιμεύει και για το αόριστο άρθρο. Δηλώνει πρόσωπα ή πράγματα με άγνωστη ταυτότητα, π.χ.

• Ήρθε ένας και άνοιξε την πόρτα.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

β) Κανένας/κανείς, καμιά/καμία, κανένα

Κλίνεται μόνο στον ενικό. Το κανείς έχει δύο σημασίες:

i) σημαίνει κάποιος, όταν η φράση δεν έχει άρνηση, π.χ.

• Αν σ' ενοχλήσει κανείς, να μου το πεις.
• Έχεις καμιά καραμέλα;

 

ii) σημαίνει ούτε ένας, όταν η φράση είναι αρνητική, π.χ.

• Κανείς δεν μίλησε (ούτε ένας).

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

γ) Κάποιος, κάποια, κάποιο

Δηλώνει συγκεκριμένο πρόσωπο ή πράγμα, του οποίου η ταυτότητα δεν είναι γνωστή, π.χ.

• Χτύπησε κάποιος την πόρτα.
• Το διάβασα σε κάποιο βιβλίο.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

δ) Μερικοί, μερικές, μερικά

Δηλώνει λίγα πρόσωπα ή πράγματα, των οποίων η ταυτότητα δεν είναι σαφής. Κλίνεται μόνο στον πληθυντικό, π.χ.

• Μερικοί δεν ήθελαν να τον ακούσουν.
• Μερικές από αυτές τις ταινίες είναι πολύ καλές.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

ε) Κάτι, κατιτί

Είναι άκλιτα και δηλώνουν κάποιο πράγμα του οποίου η ταυτότητα δεν είναι σαφής. Αναφέρονται σε ονόματα που μπορούν να βρίσκονται σε οποιοδήποτε γένος, αριθμό και πτώση, π.χ.

• Αγόρασα κάτι που θα σου αρέσει πολύ.
• Δώσε μου κατιτί.

 

στ) Τίποτε/τίποτα

Αναφέρεται σε ονόματα που μπορούν να βρίσκονται σε οποιοδήποτε γένος, αριθμό και πτώση. Είναι άκλιτο και έχει δύο σημασίες:

i) έχει τη σημασία του κάτι, όταν βρίσκεται σε ερωτηματική ή υποθετική πρόταση, π.χ.

• Έχει τίποτε να φάμε;
• Έχεις τίποτε να μου πεις;

 

ii) έχει αρνητική σημασία, όταν η φράση είναι αρνητική, π.χ.

• Δεν άκουσα τίποτε από όσα είπες.

 

ζ) Κάμποσος, κάμποση, κάμποσο

Δηλώνει ένα ποσό αρκετό αλλά όχι καθορισμένο, π.χ.

• Είχε κάμποσο κόσμο στην αίθουσα και δυσκολεύτηκα να βρω θέση.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

η) Κάθε

Προσδιορίζει αόριστα πρόσωπα ή πράγματα. Είναι άκλιτο και χρησιμοποιείται ως επίθετο, με ή χωρίς άρθρο, με ονόματα οποιασδήποτε πτώσης, π.χ.

• (Η) Κάθε πόλη έχει την ιστορία της.

 

θ) Καθένας, καθεμιά/καθεμία, καθένα

Δηλώνει κάθε πρόσωπο ή πράγμα ενός συνόλου χωριστά, π.χ.

• Ο καθένας έχει τον ρόλο του.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

ι) Καθετί

Σημαίνει άλλοτε οτιδήποτε και άλλοτε τα πάντα. Είναι άκλιτο και συνηθίζεται με ή χωρίς άρθρο στην ονομαστική και την αιτιατική, π.χ.

• Προσέχω το καθετί που λες. (οτιδήποτε λες)
• Καθετί στο νησί ήταν εκπληκτικό. (τα πάντα...)

 

ια - ιβ) (Ο, η, το) δείνα, (ο, η, το) τάδε

Και οι δύο χρησιμοποιούνται συνήθως στον ενικό και για τα τρία γένη, όταν δεν θέλουμε να ονομάσουμε πρόσωπα ή πράγματα, π.χ.

• Ας πούμε ότι έρχεται ο δείνα και σου λέει να πας στο τάδε μέρος, τι θα του πεις;

 

ιγ) Άλλος, άλλη, άλλο

Δηλώνει ένα πρόσωπο ή πράγμα που διακρίνεται από κάποιον ή κάτι άλλο, π.χ.

• Δεν θέλω αυτό το βιβλίο, το άλλο θέλω.
• Άλλοι είναι υπεύθυνοι για την κατάσταση και όχι εγώ

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Ασκήσεις

 

• Άσκηση για τη διάκριση άρθρου και προσωπικής αντωνυμίας. *
• Άσκηση για τη διάκριση άρθρου και κτητικής αντωνυμίας. *
• Άσκηση για τη διάκριση άρθρου, προσωπικής και κτητικής αντωνυμίας. **
• Βρες στο κείμενο τις λέξεις που μοιάζουν με άρθρα είναι όμως προσωπικές ή κτητικές αντωνυμίες **
• Άσκηση για τη διάκριση οριστικού και αόριστου άρθρου, προσωπικής και κτητικής αντωνυμίας. ***
• 2 Άσκηση για τη διάκριση οριστικού και αόριστου άρθρου, προσωπικής και κτητικής αντωνυμίας. ***
• Άσκηση για τη διάκριση του αόριστου άρθρου από την αόριστη αντωνυμία. **
• Άσκηση για τη διάκριση του αόριστου άρθρου, του αριθμητικού και της αόριστης αντωνυμίας. ***
• Άσκηση για τη διάκριση του οριστικού ή αόριστου άρθρου, του αριθμητικού, της προσωπικής ή κτητικής ή αόριστης αντωνυμίας. ***
• Άσκηση για τη διάκριση εμπρόθετου άρθρου και εμπρόθετης αντωνυμίας **
• Άσκηση για τη διάκριση της αναφορικής αντωνυμίας «που» και του ερωτηματικού επιρρήματος «πού»
• Άσκηση για τη διάκριση του «που», «πού» και του «πως», «πώς»
• Μπορείς να διακρίνεις πότε η αντωνυμία «σου» είναι προσωπική και πότε κτητική;
• Άσκηση για τη διάκριση της προσωπικής αντωνυμίας από την κτητική
• Μπορείς να βρεις πότε η αντωνυμία αυτός, -ή, -ό είναι προσωπική και πότε δεικτική; (1η)
• Μπορείς να βρεις πότε η αντωνυμία αυτός, -ή, -ό είναι προσωπική και πότε δεικτική; (2η)
• Βρες τις δεικτικές αντωνυμίες του κειμένου
• Βρες τις αόριστες αντωνυμίες του κειμένου
• Βρες στο παρακάτω κείμενο τις δεικτικές και τις αόριστες αντωνυμίες
• Βρες τις αναφορικές αντωνυμίες του κειμένου
• Βρες τις αντωνυμίες του κειμένου «Δρόμο παίρνω… δρόμο αφήνω!» και στη συνέχεια βρες το είδος τους
• Μπορείς να βρεις τις αντωνυμίες του κειμένου;
• Εντόπισε τις αντωνυμίες του κειμένου

 

Βιβλιογραφία

 

	Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Σωφρόνης Χατζησαββίδης - Αθανασία Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α, 2011
	Νεοελληνική Γραμματική, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941
	Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας, David Holton - Peter Mackridge - Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Πατάκης, Αθήνα, 1999
	Γραμματική της Νέας Ελληνικής, Χρ. Κλαίρης - Γ. Μπαμπινιώτης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2005
	Γραμματική Ε, Στ Δημοτικού, Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton - Μιχ. Γεωργιαφέντης - Γεώργιος Κοτζόγλου - Μαργαρίτα Λουκά, ΟΕΔΒ, Αθήνα
	Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό, Γιάννη Β. Παπαναστασίου, Αθήνα, 1989
	Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1996, κα' έκδοση
	Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006
	Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006
	Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006
	Λεξικό Κοινής Ελληνικής, Μανόλη Τριανταφυλλίδη
	Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, Ακαδημίας Αθηνών