• Για τον Παυσανία

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

 

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

 

Ενδείξεις για τον βίο του Παυσανία υπάρχουν μέσα στο έργο του, αλλά γενικά δεν υπάρχουν εξωτερικές μαρτυρίες από την αρχαιότητα, κι έτσι δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε γιατη ζωή του. Έζησε τον 2ο αι. μ.Χ. και ο ίδιος αναφέρει (5.13.7) ως τόπο διαμονής του την περιοχή του Σιπύλου στη Μ. Ασία. Η γέννησή του τοποθετείται την εποχή του Τραϊανού, γύρω στο 110 μ.Χ.

 

 

 

Λεξιλογικός Πίνακας

φέρω[= φέρνω, κουβαλώ]
θ. φερ-, φορ-, φρ-, ενεκ-
[στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: Φερενίκη]

 

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στο λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Χρησιμοποίησε τo σύμβολo * πριν και μετά από το φερ, φορ, π.χ *φερ*, *φορ*, για να βρεις τις παράγωγες και σύνθετες λέξεις, καθώς και τη σημασία τους. Χρησιμοποιώντας τη σύνθετη αναζήτηση μπορείς να βρεις μόνο επίθετα ή μόνο ρήματα κ.τ.λ...

 

Όσες λέξεις δεν ξέρεις τι σημαίνουν πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται αριστερά της λέξης. Αφού τις συγκεντρώσεις όλες πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται δεξιά από το πλαίσιο αναζήτησης. Αντίγραψέ τες σ' ένα έγγραφο του Word ή του OpenOffice. Μελέτησε προσεκτικά τα παραδείγματα.

 

Ασκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

1. Να αναλύσετε τις παρακάτω λέξεις της α.ε. στα συνθετικά τους μέρη και να γράψετε τι μέρος του λόγου είναι το α΄ συνθετικό τους
2. Χρησιμοποιώντας ως α΄ συνθετικό τα παρακάτω ονόματα και ως β΄ συνθετικό το ρ. φέρω να σχηματίσετε επίθετα της ν.ε.
3. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τις κατάλληλες λέξεις από τον Λεξιλογικό Πίνακα

Πρόσθετες ασκήσεις

1. Να αντιστοιχίσεις τους ορισμούς με την κατάλληλη λέξη
2. Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τις συνώνυμές του
3. Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τις αντώνυμές τους
4. Να συμπληρώσεις τα κενά με την κατάλληλη λέξη

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο

1. Άσκηση ομόρριζων, © Κωνσταντίνα Σάιτ

Ασκήσεις μαθητών/τριών

1. Σταυρόλεξο για τη λέξη φέρω (της μαθήτριας Άννας Κούμπους)
2. Άσκηση σωστού λάθους και επιλογής λέξης (του μαθητή Χάρη Κωνσταντινίδη) google
3. Άσκηση σωστού λάθους και επιλογής λέξης (της μαθήτριας Μαργαρίτας Αργυροπούλου) google

 

Δεύτερο συνθετικό λέξη κλιτή - ρήμα: δεν θα διδαχθεί.

 

 

 

Το συντακτικό της ενότητας:

 

Τα είδη της μετοχής

 

 

Θυμηθείτε όσα διδαχθήκατε στην προηγούμενη τάξη (εγχειρίδιο Α΄ Γυμνασίου, Ενότητα 13 ) για τα είδη των επιρρηματικών μετοχών και τον συντακτικό ρόλο τους. Να εντοπίσετε τις επιρρηματικές μετοχές του κειμένου και να τις χαρακτηρίσετε ως προς το είδος τους (χρονική, τελική, αιτιολογική, τροπική, εναντιωματική, υποθετική).

Σημείωση:

Η θεωρία της μετοχής δε διδάχτηκε αναλυτικά σύμφωνα με τις νέες οδηγίες. Οπότε...

 

Κατηγορηματική μετοχή

 

Έχει ήδη γίνει λόγος στην προηγούμενη τάξη για την κατηγορηματική μετοχή που μεταφράζεται με τη βοήθεια των λέξεων να, ότι /πως και που (κυρίως μετά από ρήματα ψυχικού πάθους). Συνοδεύει συγκεκριμένα είδη ρημάτων ως συμπλήρωμα και λειτουργεί ως κατηγορούμενο ή ομοιόπτωτος (κατηγορηματικός) προσδιορισμός. Αναφέρεται στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρήματος.

 

Οι μετοχές του κειμένου

 

Κατὰ δὲ τὴν ἐς Ὀλυμπίαν ὁδὸν ἔστιν ὄρος πέτραις ὑψηλαῖς ἀπότομον, Τυπαῖον καλούμενονεπιθετική μετοχή. Κατὰ τούτου τὰς γυναῖκας Ἠλείοις ἐστὶν ὠθεῖν νόμος, ἤν φωραθῶσιν ἐς τὸν ἀγῶνα ἐλθοῦσαι κατηγορηματική μετοχή, γιατί εξαρτάται από το φωραθῶσιν που είναι ρήμα που δηλώνει αίσθηση (όραση). τὸν Ὀλυμπικὸν ἤ καὶ ὅλως ἐν ταῖς ἀπειρημέναιςεπιθετική μετοχή, συνοδεύεται από άρθρο. σφίσιν ἡμέραις διαβᾶσαικατηγορηματική μετοχή, γιατί εξαρτάται από το φωραθῶσιν που είναι ρήμα που δηλώνει αίσθηση (όραση). τὸν Ἀλφειόν. Οὐ μὴν οὐδὲ ἁλῶναι λέγουσιν οὐδεμίαν, ὅτι μὴ Καλλιπάτειραν μόνην, ἥ ὑπό τινων καὶ Φερενίκη καλεῖται. Αὕτη προαποθανόντοςεπιρρηματική - αιτιολογική μετοχή, γενική απόλυτη αὐτῇ τοῦ ἀνδρός, ἐξεικάσασαεπιρρηματική - χρονική μετοχή αὑτὴν τὰ πάντα ἀνδρὶ γυμναστῇ, ἤγαγεν ἐς Ὀλυμπίαν τὸν υἱὸν μαχούμενονεπιρρηματική - τελική μετοχή· νικῶντοςεπιρρηματική - χρονική μετοχή δὲ τοῦ Πεισιρόδου, τὸ ἔρυμα ἐν ᾧ τοὺς γυμναστὰς ἔχουσιν ἀπειλημμένουςκατηγορηματική μετοχή, τοῦτο ὑπερπηδῶσαεπιρρηματική - χρονική μετοχή ἡ Καλλιπάτειρα ἐγυμνώθη. Φωραθείσηςεπιρρηματική - εναντιωματική μετοχή δὲ ὅτι εἴη γυνή, ταύτην ἀφιᾶσιν ἀζήμιον καὶ τῷ πατρί καὶ ἀδελφοῖς αὐτῆς καὶ τῷ παιδί αἰδῶ νέμοντεςεπιρρηματική - τροπική μετοχή - ὑπῆρχον δὴ ἅπασιν αὐτοῖς Ὀλυμπικαὶ νῖκαι - ἐποίησαν δὲ νόμον ἐς τὸ ἔπειτα ἐπὶ τοῖς γυμνασταῖς γυμνοὺς σφᾶς ἐς τὸν ἀγῶνα ἐσέρχεσθαι.

 

Ασκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

1. Στις παρακάτω φράσεις να υπογραμμίσετε τις κατηγορηματικές μετοχές και το ρήμα το οποίο συμπληρώνουν:
2. Να αναγνωρίσετε το είδος των μετοχών:

Πρόσθετες ασκήσεις

1. Να βρεθεί το είδος των μετοχών (επιθετική, επιρρηματική, κατηγορηματική)
2. Να βρεθεί το είδος των μετοχών (επιθετική, επιρρηματική, κατηγορηματική)
3. 1η Να βρεθεί το είδος των μετοχών (χρονική, τελική κ.τ.λ.)
4. 2η Να βρεθεί το είδος των μετοχών (χρονική, τελική κ.τ.λ.)
5. 3η Να βρεθεί το είδος των μετοχών (χρονική, τελική κ.τ.λ.)

Διαγωνίσματα

• Διαγώνισμα 9ης

 

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Ο Αιλιανός στο παρακάτω απόσπασμα αναφέρει την περίπτωση της Φερενίκης, η οποία επίσης προσπάθησε να παρακολουθήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

 

Φερενίκη τὸν υἱὸν ἦγεν ἐς Ὀλύμπια ἀθλεῖν. Κωλυόντων δὲ αὐτὴν τῶν Ἑλλανοδικῶν τὸν ἀγῶνα θεάσασθαι, παρελθοῦσα ἐδικαιολογήσατο πατέρα μὲν Ὀλυμπιονίκην ἔχειν καὶ τρεῖς ἀδελφοὺς καὶ αὐτὴ παῖδα Ὀλυμπίων ἀγωνιστήν· καὶ ἐξενίκησε τὸν δῆμον καὶ τὸν εἴργοντα νόμον τῆς θέας τὰς γυναῖκας, καὶ ἐθεάσατο Ὀλύμπια.

 

Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 10.1

 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

 

Το τόλμημα της Καλλιπάτειρας να παρακολουθήσει τους αγώνες στην Ολυμπία αψηφώντας τη σχετική απαγόρευση ενέπνευσε τον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη να γράψει γι’ αυτήν.

 

- Αρχόντισσα Ροδίτισσα, πώς μπήκες;
Γυναίκες διώχνει μια συνήθεια αρχαία
εδώθε. – Έχω ένα ανίψι, τον Ευκλέα,
τρία αδέρφια, γιο, πατέρα Ολυμπιονίκες·

να με αφήσετε πρέπει, Ελλανοδίκες,
και εγώ να καμαρώσω μες στα ωραία
κορμιά, που για το αγρίλι του Ηρακλέα
παλεύουν, θιαμαστές ψυχές αντρίκιες.

Με τες άλλες γυναίκες δεν είμαι όμοια·
στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζει
με της αντρειάς τα αμάραντα προνόμια.

Με μάλαμα γραμμένος το δοξάζει
σε αστραφτερό κατεβατό μαρμάρου
ύμνος χρυσός του αθάνατου Πινδάρου».

 

Λορέντζος Μαβίλης, Καλλιπάτειρα

 

Ερωτήσεις

 

1. Ποια στοιχεία για τη σημασία που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στον αθλητισμό, και ιδιαίτερα στους Ολυμπιακούς Aγώνες, διακρίνοντας το ποίημα του Λ. Μαβίλη, στο απόσπασμα από τον Αιλιανό και στο κείμενο της Ενότητας;

 

2. Με βάση τα παραπάνω παράλληλα κείμενα, το κείμενο της Eνότητας και τις γνώσεις σας από την Ιστορία, να αναφέρετε περιορισμούς που είχε να αντιμετωπίσει μια γυναίκα στην Ελλάδα της κλασικής εποχής.

 

Περισσότερα κείμενα για την Ολυμπία

 

Ἄλλων τε πολλῶν καὶ καλῶν ἔργων ἕνεκα, ὦ ἄνδρες, ἄξιον Ἡρακλέους μεμνῆσθαι, καὶ ὅτι τόνδε τὸν <Ὀλυμπιακὸν> ἀγῶνα πρῶτος συνήγειρε δι' εὔνοιαν τῆς Ἑλλάδος. ἐν μὲν γὰρ τῷ τέως χρόνῳ ἀλλοτρίως αἱ πόλεις πρὸς ἀλλήλας διέκειντο· ἐπειδὴ δὲ ἐκεῖνος τοὺς τυράννους ἔπαυσε καὶ τοὺς ὑβρίζοντας ἐκώλυσεν, ἀγῶνα μὲν σωμάτων ἐποίησε, φιλοτιμίαν [δὲ] πλούτου, γνώμης δ' ἐπίδειξιν ἐν τῷ καλλίστῳ τῆς Ἑλλάδος, ἵνα τούτων ἁπάντων ἕνεκα εἰς τὸ αὐτὸ συνέλθωμεν, τὰ μὲν ὀψόμενοι, τὰ δ' ἀκουσόμενοι· ἡγήσατο γὰρ τὸν ἐνθάδε σύλλογον ἀρχὴν γενήσεσθαι τοῖς Ἔλλησι τῆς πρὸς ἀλλήλους φιλίας.

 

Λυσίας, Ολυμπικός, 1-2

 

(Ἡρακλῆς) τὸν Ὀλυμπικὸν ἀγῶνα συνεστήσατο, κάλλιστον τῶν τόπων πρὸς τηλικαύτην πανήγυριν προκρίνας τὸ παρὰ τὸν Ἀλφειὸν ποταμὸν πεδίον, ἐν ᾧ τὸν ἀγῶνα τοῦτον τῷ Διὶ τῷ πατρίῳ καθιέρωσε. στεφανίτην δ' αὐτὸν ἐποίησεν, ὅτι καὶ αὐτὸς εὐηργέτησε τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων οὐδένα λαβὼν μισθόν. τὰ δ' ἀθλήματα πάντα αὐτὸς ἀδηρίτως ἐνίκησε, μηδενὸς τολμήσαντος αὐτῷ συγκριθῆναι διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς ἀρετῆς, καίπερ τῶν ἀθλημάτων ἐναντίων ἀλλήλοις ὄντων·

 

Διόδωρος Σικελιώτης, 4, 14, 1-2

 

θέλεις Ὀλύμπια νικῆσαι; κἀγώ, νὴ τοὺς θεούς· κομψὸν γάρ ἐστιν. Ἀλλὰ σκόπει τὰ καθηγούμενα καὶ τὰ ἀκόλουθα καὶ οὕτως πτου τοῦ ἔργου. δεῖ ς' εὐτακτεῖν, ἀναγκοτροφεῖν, ἀπέχεσθαι πεμμάτων, γυμνάζεσθαι πρὸς ἀνάγκην, ἐν ὥρᾳ τεταγμένῃ, ἐν καύματι, ἐν ψύχει, μὴ ψυχρὸν πίνειν, μὴ οἶνον, ὡς ἔτυχεν, ἁπλῶς ὡς ἰατρῷ παραδεδωκέναι σεαυτὸν τῷ ἐπιστάτῃ, εἶτα ἐν τῷ ἀγῶνι παρορύσσεσθαι, ἔστι δὲ ὅτε χεῖρα ἐκβαλεῖν, σφυρὸν στρέψαι, πολλὴν ἁφὴν καταπιεῖν, ἔσθ' ὅτε μαστιγωθῆναι καὶ μετὰ τούτων πάντων νικηθῆναι. ταῦτα ἐπισκεψάμενος, ἂν ἔτι θέλῃς, ἔρχου ἐπὶ τὸ ἀθλεῖν.

 

Ἐπίκτητος, Ἐγχειρίδιον, 29,2

 

Μετάφραση

 

Θέλεις να νικήσεις στα Ολύμπια; Κι εγώ μα τους θεούς· διότι είναι κατιτί ωραίο. Αλλά εξέταζε τα προηγούμενα και τα επακόλουθα και έπειτα να επιχειρείς. Πρέπει να υπακούς σε ορισμένη διδασκαλία· να τρως καταναγκαστική τροφή, ν' απέχεις από γλυκίσματα, να γυμνάζεται αναγκαστικά σ' ορισμένη ώρα, με τη ζέστη, με το ψύχος, να μη πίνεις ψυχρό νερό ούτε κρασί όπως τύχει, αλλά να παραδώσεις τον εαυτό σου στα χέρια του προπονητή, όπως στα χέρια γιατρού, έπειτα κατά τη διάρκεια της πάλης να κάνεις τάφρους—πότε να βγάλεις το χέρι σου, να στραγγουλίσεις το πόδι σου, να καταπιείς σκόνη πολλή, να μαστιγωθείς κάποτε, και ύστερ' από όλ' αυτά, να νικηθείς.

 

Μετάφραση Αρ. Καμπάνης