mathsch

Σχολικά Εγχειρίδια

κάποιες σκέψεις ...

Η ανάγκη αναθεώρησης της μαθηματικής εκπαίδευσης αποτελεί το κεντρικό σημείο αναφοράς όλων των φορέων της εκπαίδευσης. Η ανάγκη συγγραφής σχολικών εγχειριδίων οδηγεί αναπόφευκτα στη θέσπιση κριτηρίων συγγραφής και αξιολόγησής τους.

Συνηθισμένο φαινόμενο στα σχολικά βιβλία είναι η φορμαλιστική παρουσίαση και, στην καλύτερη περίπτωση, το πλασματικό ντύσιμο μιας μαθηματικής έννοιας με ένα τεχνητά πραγματικό πλαίσιο, που τις περισσότερες φορές δημιουργεί δυσφορία στους μαθητές, οι οποίοι αντιλαμβάνονται διαισθητικά ότι υπάρχει κάτι το ψεύτικο.

Ο εκπαιδευτικός διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην επιτυχία ενός σχολικού βιβλίου, αφού είναι εκείνος ο παράγοντας της εκπαιδευτικής διαδικασίας που είναι υπεύθυνος για την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος σπουδών (Α.Π.Σ.) και ο κύριος διαχειριστής του υπάρχοντος διδακτικού υλικού. Στηρίζεται στο βιβλίο για το σχεδιασμό της διδασκαλίας, αλλά έχει το δικαίωμα και να αυτενεργεί επιλέγοντας, παραλείποντας, κατασκευάζοντας νέες και τροποποιώντας παλιές δραστηριότητες. Η ευχέρειά του και η προσωπική του φιλοσοφία είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που ορίζουν πόσα απ' τα παραπάνω θα υλοποιήσει κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Η πράξη όμως δείχνει:

Ι)    την πλήρη προσκόλλησή του στο ένα και επίσημο σχολικό εγχειρίδιο

ΙΙ) την άγνοια των διδακτικών στόχων του Α.Π.Σ. για το σχεδιασμό του προς διαπραγμάτευση μαθήματος

ΙΙΙ) την αγκύλωσή του στην ολοκληρωτική διδασκαλία του περιεχομένου του σχολικού βιβλίου με αυτοσκοπό όχι τους διδακτικούς στόχους αλλά την ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης

ΙV)  τον εφιάλτη της ανεπάρκειας του διδακτικού χρόνου

V)   την παντελή, σχεδόν, έλλειψη των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία,

και προσωπικά πιστεύω ότι μια προσέγγιση στη  λύση του προβλήματος είναι:

• η  πλήρη αποκόλλησή του από το ένα και επίσημο σχολικό εγχειρίδιο, η φιλοσοφία του οποίου θα πρέπει να αλλάξει. Τα σχολεία θέλουν δασκάλους με πρωτοβουλία και πρωτότυπες διδακτικές «γεύσεις» και όχι μάγειρες με έναν παμπάλαιο «τσελεμεντέ» που τον επαναλαμβάνουν συνεχώς και έτσι και κάνουν λάθος στη συνταγή  κάηκε και πήγε χαμένο όλο το φαγητό.
  

• η πλήρης ενημέρωση πάνω στους διδακτικούς στόχους του Α.Π.Σ. για το σχεδιασμό του προς διαπραγμάτευση μαθήματος. Η γνώση των στόχων δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο πολλές φορές αλλάζοντας πλαίσιο και μέθοδο διδασκαλίας μέσα από ένα κατάλληλο σενάριο να μη παρεκκλίνει της πορείας του, να πετύχει τους στόχους του και το κυριότερο να κερδίσει διδακτικό χρόνο.
  

• την πλήρη απαγκίστρωσή του από την ολοκληρωτική διδασκαλία του περιεχομένου του σχολικού βιβλίου με αυτοσκοπό όχι τους διδακτικούς στόχους αλλά την ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης. Αν καταφέρουμε να κάνουμε το μαθητή να κατανοήσει μέσα από τις κατάλληλες δραστηριότητες την προς διαπραγμάτευση έννοια, τότε δεν χρειάζεται να εξαντλήσουμε όλη τη γκάμα των ασκήσεων του σχολικού βιβλίου μήπως και μας ξεφύγει και κάποια ειδική περίπτωση, αφού πολύ καλά γνωρίζουμε ότι δεν είναι αυτός ο σκοπός μας.  Εύκολα θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα άλλο παρεμφερές πρόβλημα, μια άλλη άσκηση που να μην εμπίπτει στον «κανόνα» με τον οποίο έμαθαν να βρίσκουν λύσεις, για τη συγκεκριμένη κατηγορία, οι μαθητές. Ο σκοπός μας είναι να τους μάθουμε να προσεγγίζουν ένα άγνωστο πρόβλημα και όχι να τους μάθουμε τυποποιημένους αλγόριθμους λύσης.
  

• τον εφιάλτη της ανεπάρκειας του διδακτικού χρόνου δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να τον ξορκίσουμε εκτός και αν μειώσουμε δραστικά την ύλη που πρέπει να διδαχτεί, μπορούμε όμως να κερδίσουμε χρόνο:
  

1. παρακάμπτοντας την «διύλιση του κώνωπα» σε τυπικές αλγοριθμικές διαδικασίες

2. κατασκευάζοντας σενάρια που ενσωματώνουν περισσότερες από μια έννοιες ή

3. χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες που κατά κανόνα βοηθούν θετικά στο πρόβλημα του διδακτικού χρόνου.

• την επιλεκτική, στην αρχή τουλάχιστον, χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία από όλους τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς μετά από κατάλληλη και συνεχή σε βάθος χρόνου επιμόρφωση.
  

Αναφορά:  Πινάτσης Π (2007), Σχολικά εγχειρίδια και πλαίσια εφαρμογής ρεαλιστικών μαθηματικών, Πρακτικά 24ου Συνεδρίου ΕΜΕ, Κοζάνη.