α. Φύτεμα του αμπελιού
Τα αμπέλια τα φύτευαν-όπως όλα σχεδόν τα δέντρα-κατά τη διάρκεια της σαρακοστής, γι’ αυτό και οι παππούδες μας έλεγαν για τη γονιμότητα της εποχής αυτής:
Σαράντα φας, σαράντα πιεις, σαράντα βάλει μεσ’ τη γης.
Με το αλέτρι, που το έσερναν ένα ζευγάρι ζώα (κυρίως βόδια), όργωναν το χωράφι. Εργάτες με ξινάρια έσκαβαν το χώμα για να το κάνουν αφράτο. Άνοιγαν λάκκους, βάθους 50 εκατοστών περίπου κι εκεί φύτευαν τις βέργες από ήμερο κλήμα, τις οποίες είχαν προετοιμάσει ως εξής: το Γενάρη, όταν κλάδευαν τα κλήματα, διάλεγαν τις κατάλληλες βέργες που ήθελαν να φυτέψουν, τις έδεναν σε μάτσο, τις έβαζαν σε ένα λάκκο και τις σκέπαζαν με λίγο φουσκί (κοπρόχωμα για λίπανση) και χώμα. Το φύτεμα γινόταν περισσότερο με την τεχνική των καταβολάδων, χρησιμοποιώντας άγριες κληματσίδες, οι οποίες ήταν περισσότερο ανθεκτικές στις ασθένειες των αμπελιών. Τις «φ’τιές», όπως ονόμαζαν τα νέα αμπέλια, τον πρώτο χρόνο τις περιποιούνταν και τις πότιζαν συχνά, με νερό που το μετέφεραν μέσα σε καδιά με τα ζώα τους. Τις άφηναν θαμμένες εκεί για ένα χρόνο περίπου και τις πότιζαν τακτικά ώστε να βγάλουν ριζίδια. Το φύτεμα γινόταν τον Απρίλιο ή Μάιο μήνα. Μόλις φύτευαν τη βέργα, την πότιζαν και σιγά-σιγά ρίζωνε στο χώμα και το νέο φυτό μεγάλωνε. Για να στηριχτεί την έδεναν σε ένα καλάμι κι όταν έφτανε στο ύψος των 60-70 εκατοστών, έκοβαν τη φούντα πάνω, για να σταυρώσει.
Τους λάκκους για το φύτεμα των αμπελιών, τους άνοιγαν με ένα εργαλείο που το έλεγαν πατόφτυαρο.
Β. Καλλιέργεια του αμπελιού
Η πρώτη δουλειά της χρονιάς, που γινόταν στο αμπέλι, ήταν το κλάδεμα. Αυτό γινόταν το Γενάρη μήνα. Πίστευαν πως αν κλάδευαν το χτήμα αυτό το μήνα, που ήταν γεμάτο το φεγγάρι, ήταν καλύτερα και οι κληματόβεργες, που κράταγαν σε δεμάτια για να ανάβουν το φούρνο, δε σάπιζαν όλο το χρόνο.
Η δεύτερη δουλειά ήταν το σκάψιμο, που γινόταν με το ξινάρι για να αφρατέψει το χώμα και να κοπούν τα αγριόχορτα. Κοπριές από ζώα αποτελούσαν το λίπασμα για τα φυτά.
Όταν πέταγαν τα πρώτα βλαστάρια, γινόταν το ράντισμα με ψεκαστήρα. Χρησιμοποιούσαν θειάφι και χαλκό και καθόλου άλλα φυτοφάρμακα.
Για να βοηθήσουν τις βέργες του αμπελιού, που βάραιναν με τα σταφύλια, τις έδεναν σε καλάμια, που τα ονόμαζαν φούρκες και τη δουλειά αυτή φούρκωμα.
Για να χοντρύνουν οι ρόγες των σταφυλιών κορφολογούσαν τα νεαρά βλαστάρια και χαράκωναν τις απολυτές (μακριά βλαστάρια). Όταν το φυτό ήταν μικρό, χαράκωναν, με ειδικό ψαλίδι, μια φορά γύρω την απολυτή. Όταν το φυτό ήταν μεγαλύτερο, χαράκωναν δύο φορές κι έβγαζαν ένα δαχτυλίδι από τη φλούδα της απολυτής.
Μια άλλη δουλειά που γινόταν στο αμπέλι ήταν το ξέφυλλο, δηλ. το κόψιμο περιττών φύλλων για να αερίζεται ο καρπός.
Τα αμπέλια τα φύτευαν-όπως όλα σχεδόν τα δέντρα-κατά τη διάρκεια της σαρακοστής, γι’ αυτό και οι παππούδες μας έλεγαν για τη γονιμότητα της εποχής αυτής:
Σαράντα φας, σαράντα πιεις, σαράντα βάλει μεσ’ τη γης.
Με το αλέτρι, που το έσερναν ένα ζευγάρι ζώα (κυρίως βόδια), όργωναν το χωράφι. Εργάτες με ξινάρια έσκαβαν το χώμα για να το κάνουν αφράτο. Άνοιγαν λάκκους, βάθους 50 εκατοστών περίπου κι εκεί φύτευαν τις βέργες από ήμερο κλήμα, τις οποίες είχαν προετοιμάσει ως εξής: το Γενάρη, όταν κλάδευαν τα κλήματα, διάλεγαν τις κατάλληλες βέργες που ήθελαν να φυτέψουν, τις έδεναν σε μάτσο, τις έβαζαν σε ένα λάκκο και τις σκέπαζαν με λίγο φουσκί (κοπρόχωμα για λίπανση) και χώμα. Το φύτεμα γινόταν περισσότερο με την τεχνική των καταβολάδων, χρησιμοποιώντας άγριες κληματσίδες, οι οποίες ήταν περισσότερο ανθεκτικές στις ασθένειες των αμπελιών. Τις «φ’τιές», όπως ονόμαζαν τα νέα αμπέλια, τον πρώτο χρόνο τις περιποιούνταν και τις πότιζαν συχνά, με νερό που το μετέφεραν μέσα σε καδιά με τα ζώα τους. Τις άφηναν θαμμένες εκεί για ένα χρόνο περίπου και τις πότιζαν τακτικά ώστε να βγάλουν ριζίδια. Το φύτεμα γινόταν τον Απρίλιο ή Μάιο μήνα. Μόλις φύτευαν τη βέργα, την πότιζαν και σιγά-σιγά ρίζωνε στο χώμα και το νέο φυτό μεγάλωνε. Για να στηριχτεί την έδεναν σε ένα καλάμι κι όταν έφτανε στο ύψος των 60-70 εκατοστών, έκοβαν τη φούντα πάνω, για να σταυρώσει.
Τους λάκκους για το φύτεμα των αμπελιών, τους άνοιγαν με ένα εργαλείο που το έλεγαν πατόφτυαρο.
Β. Καλλιέργεια του αμπελιού
Η πρώτη δουλειά της χρονιάς, που γινόταν στο αμπέλι, ήταν το κλάδεμα. Αυτό γινόταν το Γενάρη μήνα. Πίστευαν πως αν κλάδευαν το χτήμα αυτό το μήνα, που ήταν γεμάτο το φεγγάρι, ήταν καλύτερα και οι κληματόβεργες, που κράταγαν σε δεμάτια για να ανάβουν το φούρνο, δε σάπιζαν όλο το χρόνο.
Η δεύτερη δουλειά ήταν το σκάψιμο, που γινόταν με το ξινάρι για να αφρατέψει το χώμα και να κοπούν τα αγριόχορτα. Κοπριές από ζώα αποτελούσαν το λίπασμα για τα φυτά.
Όταν πέταγαν τα πρώτα βλαστάρια, γινόταν το ράντισμα με ψεκαστήρα. Χρησιμοποιούσαν θειάφι και χαλκό και καθόλου άλλα φυτοφάρμακα.
Για να βοηθήσουν τις βέργες του αμπελιού, που βάραιναν με τα σταφύλια, τις έδεναν σε καλάμια, που τα ονόμαζαν φούρκες και τη δουλειά αυτή φούρκωμα.
Για να χοντρύνουν οι ρόγες των σταφυλιών κορφολογούσαν τα νεαρά βλαστάρια και χαράκωναν τις απολυτές (μακριά βλαστάρια). Όταν το φυτό ήταν μικρό, χαράκωναν, με ειδικό ψαλίδι, μια φορά γύρω την απολυτή. Όταν το φυτό ήταν μεγαλύτερο, χαράκωναν δύο φορές κι έβγαζαν ένα δαχτυλίδι από τη φλούδα της απολυτής.
Μια άλλη δουλειά που γινόταν στο αμπέλι ήταν το ξέφυλλο, δηλ. το κόψιμο περιττών φύλλων για να αερίζεται ο καρπός.
