Πρώτα σημειών ένα ερώτημα, έπειτα διαβάζ εδώ σελίδα έως ότου βρίσκ το απάντηση.
ή, κατεβάζ αποθηκεύ το εξής αρχείο: http://users.sch.gr/ioakenanid/qatanomo.xls
Ελεύθερο ελληνικό γλώσσ κατάληξης: -ς =πληθυντικό. -ν =αντικείμενο. +(τ)α =επίρρημα. -ει =ενεργητικό ρήμα. –(ε)ται =παθητικό ρήμα. -οντα =ενεργητικό μετοχή. -(ο)μενο =παθητικό μετοχή. -μο =απαρέμφατο. +η =θηλυκό φυσικό γένο μόνα εις αντωνυμίας και άν απαραίτητο κρίνεται εις επίθετος, όχι γραμματικό γένο. Πτωτικό με άτονο τελικό φωνήεντα αφαιρόμενο =προσδιορισμό. Ρήμα με τελικό φωνήεντα αφαιρόμενο =ζητόμενο. Πρόθεση άτονο, άν έχει τόνο εις πρώτο συλλαβή: τίθεται μετά το ορίζομενο ονοματικό σύνολο.
1) Han κράτο Zhao μαρκήσιο μία πίνοντα αποκοιμάται. Να μή κρυολογεί, ο στέμμ φύλακα ον σκεπάζει με πανωφόρι. Μαρκήσιο ξυπνάει, ρωτάει και μαθαίνει ποιό ε σκεπάζει ον. Τότε τιμωρεί καί ένδυμ φύλακα, διότι καθήκονταν ε αμελεί· τιμωρεί καί στέμμ φύλακα, διότι υπέρ καθήκοντα ε πράττει.
2) Τίγρη δόντιν και νύχιν έχοντα φοβίζει άνθρωπος και ζώος· όλο δόντιν και νύχιν χάνοντα τίγρην κανένα δέν φοβάται. Ηγεμόν δόντις και νύχις είναι ποινήν και αμοιβήν επιβάλλοντα δύναμη. Τό δύναμην άν παραχωρεί ο ηγεμόνα ς ο το δύναμην λαμβάνοντ έλεο απομένει.
3) Wu κράτ Zheng δούκα ε επιθυμεί να επιδράμει εις Hu κράτο. Για κόλπο, ίδϊο κόρην ε παντρεύει με Hu κράτ ηγέτη. Ένα μέρα Zheng δούκα εν συνεδρίαση ρωτάει: «εμέ σκέπτεται να εκστρατεύει· εις ποιό κράτο να επιτίθεται;». Ο τάδε υπουργό αποκρίνεται: «ώ μεγαλειότατο, εις Hu κράτο να επιτίθεται». Τότε Zheng δούκα ορύεται: πώς τολμάει να προτείνει κάτι τέτοιο, όταν ξέρει οτι εμες σύν Hu κράτο με γάμο δεσμό έχει; ώ φρουρός! αποκεφαλίζ ον!». Αυτόν μαθαίνοντα Hu κράτ ηγέτη χαίρεται «όντως, εμ πεθερό είναι πιστό φίλο, εμε φόβον δέν έχει». Εις λίγο, με Wu κράτο αιφνιδιαστικό επίθεση, Hu κράτο χωρίς άμυνα πέφτει. Αλλα υπουργό κεφάλιν ε χάνει· αλήθειαν ε ξέρει, αλλα τί και πότε να λέγει δέν ε ξέρει.
4) Εν Song κράτο, ένα πλούσιο άνθρωπ αυλή τοίχο υπο καταιγίδα κάνει ρήγμα. Πλούσιο άνθρωπ μικρό γιό λέγει: «μπαμπά, τοίχο ρήγμα γρήγορα να κλείνει, γιατί διαρρήκτης να μπαίνει μπορεί» - «εντάξει. Βροχή μία να σταματάει, και θα επισκευάζει». Έπειτα ένα γέρο περνάει, λέγει: «εσες τοίχο έχει χαλνάει, ρήγμαν γρήγορα να κλείνει, γιατί διαρρήκτης να μπαίνει μπορεί» - «εσ καλοσύνη, ευχαριστεί». Εκείνο νύχτα, ενώ ακόμη βρέχει, διαρρήκτη μπαίνει κλέβει πολύ τιμαλφής. Πρωί πλούσιο βλέπει, «συμφορά! εμένς ε κατακλέβει»· μικρό γιό, ίχνον κοιτάζοντα λέγει: «κλέφτη απο εκείνο ρήγμα ε μπαίνει!» - «καλά λέγει! Κλέφτη πρέπει να είναι εκείνο γέρο που ε παρατηρεί ρήγμα και συμβουλεύει να επισκευάζει». Έτσι ο γέρο καλόν ε θέλει και μπελάν ε βρίσκει. Καλό συμβουλήν για να δίνει, ο άλλο το συμβουλήν πώς θα παίρνει: να εξετάζει πρέπει.
5) Άνθρωπ φύση: καλό είναι; ή κακό; - Ούτε καλό, ούτε κακό, απλώς συμφέρονταν γυρεύει. Ο Wang Liang, περίφημο αμαξηλάτη, αγαπάει ίδϊο άλογος – γιατί; διότι θέλει άλογος γρήγορα να τρέχει. Yue κράτ Gou Jian βασιλέα, ίδϊο λαόν πάρα πολύ ε φροντίζει – γιατί; διότι θέλει λαό να πολεμάει γενναία εν πόλεμο. Γιατρό απο πάσχοντ πληγή ρουφάει αίμα και πύο – γιατί; όχι εκ καλοσύνη, αλλα για κέρδο. Άμαξ κατασκευαστή, δημόσια προσεύχεται κόσμο να είναι πλούσιο. Φέρετρ κατασκευαστή, ελπίζει κοσμο να πεθαίνει. Φερετροποιό κακό δέν είναι, αμαξοποιό καλό δέν είναι. Αλλά, μόνο άν κόσμο πλούσιο, τότε άμαξαν αγοράζει· μόνο άν κόσμο πεθαίνει, φερετροποιό κερδίζει. Εις κάθε καλό που συμβαίνει, κάποιο κερδίζει· εις κάθε κακό, επίσης κάποιο κερδίζει.
6) Yue κράτ Gou Jian βασιλέα ε νικάται υπο Wu κράτ βασιλέα Fu Cha, τότε Jian βασιλέα ε γίνεται υπηρέτη εις νικητή και πεζό προπορευόμενο διαλαλεί οτι βασιλέα Fu Cha μεγαλοπρεπά θα περνάει. Εντέλει, ήτταν να εκδικέται μία καταφέρνει, εις Gusu πόλη σκοτώνει Fu Cha.
Πολύ παλιά, Zhou δυναστεί Wen βασιλέα, υπο Shang δυναστεί κακό βασιλέα εν φυλακή κρατέται, δέν δείχνει λύπη ούτε αγανάκτηση. Τελικά σ το Muye, Wen βασιλέ γιό καταστρέφει Shang δυναστεί κακό βασιλέα και κατακτά κράτο.
Γι’ αυτό, το παλαιό βιβλίο λέγει: ο σοφός ντροπήν δέν ξέρει. Ήτταν και ταπείνωσην καταδέχεται, έως ότου νικάει.
7) Shang δυναστεί τελευταίο βασιλέα περιώνυμο, μία φτιάχνει chopsticks απο ελεφαντόδοντο. Αυτόν βλέποντα υποκόμη Ji πολύ ανησυχεί. Σ ο λέει: «γιατί, τί πειράζει;» - Απαντάει: «αφού χρησιμοποιεί chopsticks απο ελεφαντόδοντο, έπειτα το πήλινος σκεύον παρατάει, απο ημιπολύτιμο λίθο σκεύονς θέλει· περιφρονεί γεύμας απο σπόρος και λαχανικός, ζητάει το σπάνιο κρέα απο βόδι και απο ελέφαντα και λεοπάρδαλη· δέν θα φοράει ρούχος απο κάνναβι, δέν θα τρώει εν κατοικία απο μπαμπού και ψάθα, αλλα θα θέλει ρούχο πολυτελή κεντημένος και μέγαρος με υψηλό ταράτσας. Εμε πολύ ανησυχεί οτι εκείνο ώρα έρχεται». Ji υποκόμη έτσι σκέπτομενο απο Shang δυναστεί βασιλέ υπηρεσία ε φεύγει και αποσύρομενο ζεί. Αργότερα Wen βασιλέ γιό μία συναντάει Ji πρώην υποκόμη, ό βοηθάει να κατακτάει Shang κράτο.
Έτσι, σοφό: απο παραμικρό καταλαβαίνει σημείος απο καιρός, και ανάλογα δράει.
8) Song κράτο, χωρικό μία βρίσκει μέγα ωραιότατο πολύτιμο λίθο. Τον πηγαίνει δώρο για κυβερνήτη. Κυβερνήτη λέγει: εμε πολύ ευχαριστεί, αλλα δέν τον δέχεται. Χωρικό έκπληκτο απαντάει: τέτοιο θησαυρό εις ευγενή αφέντη αρμόζει, όχι εις χωρικό. Κυβερνήτη απαντάει: Κατ εσέ θησαυρό το πολύτιμο λίθο, κατ εμέ θησαυρό το άρνηση να λαμβάνει το πολύτιμο λίθο.
9) Εις Chu κράτο θρόνο βασιλέα Zhuang ανεβαίνει έπειτα τρία χρόνο κανένα διάταγμαν δέν βγάζει, κανένα εγχείρημαν δέν κάνει. Απο στρατό δεξιό επίτροπο λέγει: «σ το νότιο λόφο ένα μεγάλο πουλί μία κατεβαίνει, για τρία χρόνο δέν έχει πετάει ούτε λαλεί. Τί είδο πουλί είναι;». Zhuang βασιλέα απαντάει: «τρία χρόνια δέν φτερουγίζει, για να αναπτύσσει φτερός· δέν πετάει και δέν λαλεί, για να παρατηρεί κόσμο. Άν και ακόμη δέν πετάει, όταν μία απογειώνεται, θα φτάνει ουρανό. Άν και ακόμη δέν λαλεί, όταν μία ακούεται θα καταπλήσσει οικουμένη».
Μισό χρόνο έπειτα, Zhuang βασιλέα αρχίζει προσωπικά να χειρίζεται δημόσιο υπόθεσης· ε καταργεί 10 καθιερώνομενο πρακτική, επιβάλλει 9 μέτρο, εκτελεί 5 υπουργό, προσλαμβάνει 6 πολυτάλαντο ερημίτη. Αμέσως το κράτο αποκτάει μεγάλο ευταξία. Επίσης, Chu κράτ στρατιωτικό δύναμης εισβάλλοντα κατακτάει Qi και Jin κράτος. Εις Song συγκαλόντα τοπικό ηγεμόνας, Zhuang βασιλέα ε αποκτάει πλήρη ηγεμονία.
Zhuang βασιλέα: μικρά δέν ε κάνει καλό, πρόωρα δέν ε αποκαλύπτει σκοπό· γι’ αυτός ε κατορθώνει μεγάλο επιτυχία.
10) Zhao κράτ Xiang βασιλέα κάποτε υπο Wang Liang αρματοδρομίαν μαθαίνει. Ύστερα, ο δύο κάνει αγώνα. Τρία φορά ο βασιλέα αλλάζει άλογος, και τρία φορά ηττάται υπο Wang Liang· τότε λέγει: εσέ δέν έχει διδάσκει όλος, γι’ αυτό εμέ ηττάται. Wang Liang απαντάει: όλο τεχνικήν ς εσέ έχει διδάσκει, αλλα εσέ λάθα εφαρμόζει. Εις αρματηλασία το πιό σπουδαίο είναι να ενώνει άλογος με άρμα, επίσης αρματηλάτ νού να ενώνεται με άλογ κίνηση. Όταν εμες αλληλο ε αγωνίζεται, εσε νοιάζεται να ξεπερνάει εμε και απασχολέται άν εμε μπροστά ή πίσω απ εσέ· εσ νού αποσυνδέεται απο άλογ βηματίζειμο, γι’ αυτό εσέ χάνει αγώνα.
Για νίκη χρειάζεται συγκέντρωση. Για άριστο αποτέλεσμα χρειάζεται νού με σώμα και έργο ένωση.
11) Όταν Κίνα υπο Shang δυναστεί τελευταίο βασιλέα κυβερνάται, Zhou φυλή ηγέτη (μετέπειτα Zhou δυναστεί ιδρυτή) Wen βασιλέα έρχεται· Wen βασιλέα έχει απο πολύτιμο λίθο δίσκο, τόν κατέχοντα: υψηλό αξιωματούχο θεωρέται. Απο Shang βασιλέα στέλνει άξιο άνδρα να παίρνει πολύτιμο λίθ δίσκο, Wen βασιλέα αρνέται, δέν τον δίνει. Έπειτα, απο Shang βασιλέα στέλνει ανάξιο άνδρα, Wen βασιλέα πρόθυμα δίνει πολύτιμο λίθ δίσκο.
Ύστερα, Wen βασιλέα εις Wei ποταμό επισκέπτεται ψαρεύοντα Taigong Wang (απολύμενο εκ Shang αυλή), ζητάει ο Taigong Wang να γίνεται στρατιωτικό σύμβουλο, με ό κατακτάει Shang δυναστεί κράτο.
Έτσι Wen βασιλέα καί άξιον καί ανάξιον κατάλληλα χρησιμοποιεί: εις ανάξιο άνθρωπο δίνει πολύτιμο λίθ δίσκο για να γίνεται υψηλό αξιωματούχο με αναξιότητα να καταστρέφει Shang δυναστεί βασιλέα. Άξιο άνθρωπον Taigong Wang προσλαμβάνει.
Δηλαδή για να υπερισχύει: οπωσδήποτε καί ανάξιον καί άξιον κατάλληλα να χρησιμοποιεί χρειάζεται.
12) Ο Zheng Zi ε είναι λιπόσαρκο, ισχνό. Ύστερα αυτ φίλο βλέπει, Zheng Zi εύσαρκο, γερό. Θαυμάζει, ρωτάει: εσέ ισχνό, τώρα πώς εύσαρκο; Zheng Zi απαντάει: επειδή μάχην έχει κερδίζει – τί μάχην; - κοιτάζ: εμε ε διαβάζοντα παλαιό βασιλές αρετής, αγαπάει αρετής· βγαίνει βλέπει ευγενής και πλούσιος διασκεδάζοντας, επιθυμεί απ ός διασκέδασης· τότε εμέ ισχνό, επειδή το δύο αντίθετο τραβάει εμε: ένα μεριά τραβάει: διασκέδασης, άλλο μεριά τραβάει: αρετής. Τώρα παλαιό βασιλές αρετής υπερνικάοντα θριαμβεύει, γι’ αυτό λέγει: εμε έχει κερδίζει μάχη· και έτσι τώρα εμέ εύσαρκο, γερό.
Εις νικάειμο: δύσκολο δέν είναι να νικάει άλλος, δύσκολο είναι να νικάει εαυτό.
13) Wei κράτ ηγεμόν στρατηγό ε πολιορκεί πόλη εν οποίο ίδϊο γιό είναι· πόλ ηγεμόνα απειλεί: άν πολιορκίαν δέν λύνει, απο στρατηγό γιόν σκοτώνει· στρατηγό εις πολιορκία επιμένει· το πόλ ηγεμόνα: απο πολιορκόντα στρατηγό γιόν θανατώνοντα σούπαν κάνει και στέλνει εις στρατηγό. Ο στρατηγό αδίστακτα το σούπαν όλον καταπίνει και έπειτα το πόλην τσακίζοντα κατακτάει. Wei κράτ ηγεμόνα θαυμάζει: «εμ στρατηγό για εμ χάρη ίδϊο γιόν ε τρώγει!», αλλα σύμβουλο παρατηρεί: «αφού ίδϊο γιόν τρώγει, άλλο ποιόν δέν θα φάγει;». Τότε Wei κράτ ηγεμόνα ο στρατηγόν ανταμείβει, αλλα ποτέ δέν εμπιστεύεται ον.
Παράλληλο ιστορία: άρχοντα με υπασπιστή πηγαίνει κυνήγι και με βέλο χτυπάει ελαφάκι· υπασπιστήν διατάζει: «πηγαίν φέρν ελαφάκι»· υπασπιστή πηγαίνει παίρνει ελαφάκι τραυματίζομενο, αλλα καθώς ελαφίνα θρηνόντα απο κοντά ακολουθεί λυπέται και τον αφήνει. – Πού είναι ελαφάκι που εμε ε χτυπάει; - Εμε: ελαφίν θρήνον μή αντέχοντα ε αφήνει το – Έ βλάκα! με οργή φωνάζοντα, στρατηγό ο υπασπιστήν απολύει, ο υπασπιστή μπογαλάκιν μαζεύει φεύγει. Τρία μήνα αργότερα, ο άρχοντα ο υπασπιστήν ανακαλόντα διορίζει εκπαιδευτή εις ίδϊο γιό. Άρχοντ αμαξηλάτη με απορία ρωτάει: που μία τιμωρεί, έπειτα γιατί προσλαμβάνει; Απαντάει: αυτό, ελάφι να υποφέρει δέν αντέχει, απ εμέ γιό να κακοπαθαίνει πώς θα αντέχει;
Δηλαδή, με μεγάλο ικανότητας άνθρωπο εγωισμόν προδίδοντα αξιόπιστο δέν είναι, ενώ με αδύνατο χαρακτήρα άνθρωπο καλοσύνην προδίδοντα αξιόπιστο γίνεται.
14) Δύο περίφημο στρατηγό, απο μακρινό εκστρατεία επιστρέφοντα χάνει το δρόμο. – Τώρα δρόμον πώς να βρίσκει; Τί να κάνει; - Ο άλλο στρατηγό απαντάει: εις παλιό άλογ σοφία βασίζετ, λύν και αφήν, θα οδηγεί εμες. Εις στρατιά μπροστά φέρνει παλιό άλογο, τό οδηγεί, παλιό άλογον ακολουθόντα για επιστροφή το δρόμον εύκολα ε βρίσκει.
Άλλο περίσταση, 2 στρατηγό με στρατιά μία απο δίψα πολύ βασανίζεται, εν δάσο καθόλου νερόν δέν βρίσκει. – Τώρα τί να κάνει; - Άλλο στρατηγό απαντάει: Μυρμήγκις χειμώνατα κατοικεί λόφ με ήλιο μεριά, καλοκαίρια κατοικεί σκιερό μεριά. Όπου τουλάχιστο ένα ίντσα ψηλό μυρμηγκοφωλιά, εκεί απο κάτω πάντοτε νερό. Τότε βρίσκεις μηρμυγκοφωλιά, εκεί σκάβει, νερόν βρίσκει, ε σώζεται.
Κρητικό παροιμία λέει «τα χρόνια είναι φρόνια». Χρόνος είναι σοφία. Συνετό άνθρωπο ακόμη και παλιό άλογ και μυρμήγκ σοφίαν εμπιστεύεται, και έτσι σώζεται. Πόσα μάλλον εκ αρχαίο σοφό άνθρωπος να μαθαίνει αξίζει! Όποιο απο αρχαίος σοφίαν περιφρονεί, άκρο ανοησίαν φανερώνει.
15) Ιεραρχία ε είναι: δημόσιο λειτουργό, απο πάνω πρωθυπουργό, απο πάνω βασιλέα. Εις Song κράτο, δημόσιο λειτουργό μία συστήνει Κομφούκιο εις πρωθυπουργό. Πρωθυπουργό υπο Κομφούκι αρετή και αξία καταπλήσσεται. Έπειτα, Κομφούκιο όχι παρόντα, δημόσιο λειτουργό ρωτά πρωθυπουργό: Κομφούκιον ήδη γνωρίζει, πώς ς εσέ φαίνεται; Εις δημόσιο λειτουργό απαντάει: «τώρα που εμέ έχει γνωρίζει Κομφούκιο, εσέ ς εμέ φαίνεται ψύλλο ή ψείρα. Εμε Κομφούκιον εις βασιλέα θα συστήνει». Δημόσιο λειτουργό απαντάει: ο μεγαλειότατο, Κομφούκιον όταν γνωρίζει, εσέν ώς ψύλλο ή ψείρα θα βλέπει. Αυτόν λογαριάζοντα ο πρωθυπουργό δέν ε συστήνει Κομφούκιο εις βασιλέα απο Song κράτο.
Όλο αξιωματούχο και δημόσιο λειτουργό έτσι κάνει: απο εαυτό αξιότερον δέν προωθεί. Ος αληθινά άξιον να βρίσκει όποιο θέλει, ο ίδιο να ψάχνει πρέπει και εις ήδη αξιωματούχο και δημόσιο λειτουργός να μή βασίζεται.
16) Εν Wei κράτο ένα άνθρωπο η ίδϊο κόρην εις γάμο μία δίνοντα, ς αυτή συμβουλεύει: εσέ για εαυτό αποταμιεύ για ώρα ανάγκ, διότι ς αυτό εποχή παντρεύμενο γυναίκα να παρατάται σπάνιο δέν είναι. Η κόρη το συμβουλήν ακολουθόντα, κρυφά αποταμιεύει για εαυτή. Απ αυτή: πεθερά μία τον αντιλαμβάνεται, ην για ατομισμό κατακρίνει και έτσι κοπέλα διαζεύγομενο ς ο πατέρα επιστρέφει. Λέγει: μπαμπά, εμέ έχει διαζύγιον παίρνει, αλλα εμ περιουσία ήδη διπλάσιο. Πατέρα απαντάει: μπράβο, κόρη, εσέ σοφά πράττει.
Σάν εκείνη κόρη, όλο δημόσιο λειτουργό απ αυτό εποχή: για το καθήκοντα δέν νοιάζεται, μόνα προσωπικός όφελον φροντίζεις.
17) Απο Lu κράτο ζευγάρι ε θέλει να μετακομίζει εις Yue μακρινό κράτο. Ο άντρα καλά φτιάχνει υποδήματα, η σύζυγο καλά υφαίνει γυαλιστερό μετάξι για κάλυμμας απο κεφάλι. Απ αυτός ένα φίλο λέγει: εκεί άν πάει, εσές θα πεινάει. – Γιατί; - Διότι Yue λαό ξυπόλητο περπατάει, μαλλίν ακάλυπτον απεριποίητον έχεις. Εσές καλό τεχνίτης, αλλα εκεί απ εσές τέχνην δέν χρειάζεται.
Όχι μόνο το σωστόν να πράττει, αλλα και ς το σωστό τόπο και χρόνο να πράττει.
18) Απο Lu κράτο δούκα ε θέλει ίδϊο γιός να πιάνει αξίωμας εις αυλής απο Jin και Chu μακρινό κράτος. Φίλο αποτρέπει λέγοντα: κατα το παροιμία, «μακρινό νερό δέν σβήνει κοντινό πυρκαγιά». Πνίγομενο παιδί δέν σώζεται υπο μακρινό κολυμβητή. Εν προκείμενο, Jin και Chu κράτος ισχυρός, αλλα μακρινός. Σ εμές γείτονα το Qi κράτο. Άν εμές συγκρούεται με Qi κράτο, Jin και Chu κράτος θα έρχεται να σώζει εμές;
Συμβουλή πολύ απλό, και όμως σοφό Ελλάδα δέν καταλαβαίνει. Όλα με γειτονικό κράτος συγκρούεται, ενώ φίλον ονομάζει Αμερική και ΕΟΚ.
19) Θρυλικό τοξοβόλο Hou Yi όταν ε ετοιμάζεται να ρίξει βέλο, ακόμη και απο το πιό μακρινό κράτος επισκέπτης όλος μαλώνει ποιό θα έχει τιμή να κρατάει το στόχο για ο. Μικρό παιδί όταν πιάνει να ρίχνει βέλο, ακόμη και αυτ μαμά τρέχει να φυλάγεται.
Μεγάλο ικανότητα αναγνωρίζομενο ακόμη και εις ξένος έμπιστο γίνεται. Χωρίς εμπειρία, δεξιότητα, ικανότητα ο άνθρωπον, ούτε ίδϊο μάνα δέν εμπιστεύεται.
20) Ένα άνθρωπο ε έχει κακό γείτονα, φθονερό, βίαιο, ανήλεο, πονηρό. Κατάστασην να αντέχει μή μπορόντα, για να μετακομίζει ή να μεταναστεύει το ίδϊο περιουσίαν εις πούλημα βγάζει. Άλλο γείτονα ς ο λέγει: «εν το κόσμο Θείο Δίκη υπάρχει, καλό πάντοτε ανταμείβεται, κακό πάντοτε τιμωρέται. Και ς αυτό κακό άνθρωπο δίκαιο ανταπόδοση θα έρχεται. Λοιπόν, αντί να πουλάει περιουσία και να φεύγει, εσε μέν και περιμέν κακό γείτονα να χάνεται». Απαντάει: «όταν ς αυτό φτάνει Θείο Δίκη, εμέ ήδη νεκρό θα είναι. Πρίν εμέν να σκοτώνει, εμέ φεύγ».
Άν κακό τιμωρέταιμον εις Θείο Δίκη αφήνεις, ς το κόσμο καλό να μένει δέν προλαβαίνει. Κάιν και απ αυτό απόγονος τιμωρίαν λαμβάνει, αλλα κόσμον ολόκληρον έχει γεμίζει· Αθώο Άβελ ς το κόσμο δέν μένει και απόγονον δέν αφήνει. Κακόν να νικάει άν δέν μπορεί, το κακόν αποφεύγ.
21) Χέλι μοιάζει φίδι, μεταξοσκώληκα μοιάζει κάμπια. Φίδιν βλέποντα άνθρωπο τρομάζει, κάμπιαν βλέποντα γυναίκα ανατριχιάζει. Ωστόσο, ψαρά με χαρά πιάνει χέλι, γυναίκα άφοβα πιάνει μεταξοσκώληκας. Αυτό δείχνει ποιό είναι πηγή απο θάρρο: ξέρειμο οτι θα έχει κέρδο.
22) Εις ένα γουρούνι επάνω τρία ψείρα μαλώνει. Τέταρτο ψείρα έρχεται, ρωτάει «εσές για τί μαλώνει;» - «μαλώνεις για καλύτερο επικράτεια» - «ακούς, χειμών εορτή πλησιάζει, τότε το γουρούνι θα θυσιάζεται, εσές περι τί θα μαλώνει;». Έτσι μαθαίνοντα ψείρας να μαλώνει παύει και αρχίζει να ρουφάει όσο μπορεί περισσότερο αίμα απο γουρούνι. Ώς αποτέλεσμα, γουρούνι γίνεται ισχνό, απ τό ιδιοκτήτη αποφασίζει να μή σφάζει το.
Άνθρωπο υπο τυφλό εγωισμό για ίδϊο όφελο πασχίζοντα φέρνει αυτοκαταστροφή. Με γνώση και λογική υπερβαίνοντα εγωισμό, ευτυχίαν βρίσκει και απο κίνδυνο γλυτώνει.
23) Huan He περίφημο γλύπτη ε λέγει: γλυπτόν φτιάχνοντα, πρώτα κάν μύτη μεγαλύτερο, μάτις μικρότερο. Ύστερα, άν γλυπτό μύτη πολύ μεγάλο, να μικραίνει μπορεί· γλυπτό μάτις πολύ μικρό, να μεγαλώνει μπορεί. Ενώ άν εκ αρχή γλυπτό μύτη μικρό, να μεγαλώνει δέν μπορεί· εκ αρχή γλυπτό μάτι μεγάλο, να μικραίνει δέν μπορεί.
Πάντοτε όταν κάνει σχέδιο, για ελιγμό και διόρθωση επαρκής περιθώριον άν προβλέπει, σίγουρα επιτυγχάνει.
24) Ο Wang Shou επι πλάτη βιβλίος φορτίον κουβαλόντα ε συναντάει ερημίτη. Ερημίτη λέγει: «γεγονότας εξαρτάται απο πράξης, πράξης κανονίζεται ανάλογα με περίστασης. Βιβλίος δημιουργέται υπο ανθρώπινο σοφία· όμως σοφία κανονίζει ανάλογα με περίστασης. Σοφό γνωρίζει οτι ς το ζωή συνθήκης αναλλοίωτος δέν είναι, άρα και δράσ κανόνα αναλλοίωτο δέν υπάρχει. Αφού έτσι έχει, εσέ τόσος βιβλίον γιατί κουβαλάει;» Αυτόν ακούγοντα ο Wang Shou το ίδϊο βιβλίος όλον καίει και δια το φωτίζεταιμο απο χαρά χορεύει.
Αρκετό αιώνας αργότερα, Zen μοναχός καίει ιερό βιβλίος. Βέβαια, εις βιβλίς λόγος δέν κολλά. Ωστόσο, και αυτό εν βιβλίο γράφομενο είναι.
25) Κάποτε ε είναι ένα σκουλήκι με δύο στόμα. Ένα μεριά το ένα στόμα τροφήν βρίσκει, άλλο μεριά το άλλο στόμα τροφήν δέν βρίσκει, εις τέτοιο περίστασης το δύο στόμα αλληλο μάχεται, αλληλο σκοτώνεται.
Κράτο, οργανισμό, ομάδα, οικογένεια, ζεύγο: μέλος το ίδϊο όφελον άν ζητάει, σάν το δύο στόμ σκουλήκι παθαίνει.
26) Αρχαίο Κίνα πασίγνωστο ιπποτρόφο Bo Le όταν ε μισεί άνθρωπο, ς αυτό συμβουλεύει να αποκτάει ταχύτατο καθαρόαιμο άλογος· όταν ε αγαπάει άνθρωπο, ς αυτό συμβουλεύει να αποκτάει κανονικό άλογος, λέγοντα: καλό καθαρόαιμο δύσκολα αποκτάται, δύσκολα αποδίδει κέρδο και δύσκολα πουλάται· κανονικό άλογο εύκολα αποκτάται, εύκολα αποδίδει κέρδο, και εύκολα πουλάται.
Έτσι και κράτο για να ορθοποδίζει δέν βασίζετ εις μεγαλοφυΐας ή εξαιρετικό ικανότητ άνθρωπος· βασίζετ εις απλό εργάζομενο άνθρωπος. Όποιο το κράτον αγαπάει, φροντίζει απλό άνθρωπο δημιουργικά και χαρούμενα να εργάζεται.
27) Zhao κράτ ορεινή περιοχή δικαστή εις βουνός περιοδεύοντα μία βρίσκεται εις άκρο απο απότομο βαθύ φοβερό γκρεμό. Ρωτάει ντόπιος: «σ αυτό γκρεμό κανένα άνθρωπο ποτέ ε πέφτει;» - «ποτέ!» - «μήπως κανένα τυφλό, κουφό, τρελλό ε πέφτει;» - «όχι, ποτέ!» - «κανένα βόδι, άλογο, γουρούνι, σκυλί ποτέ κατα λάθο πέφτει;» - «όχι, ώ κύριο, ς αυτό γκρεμό ποτέ κανένα άνθρωπο ούτε ζώο δέν έχει πέφτει». Τότε ο δικαστή λέγει: «ο νόμο σάν αυτό γκρεμό φοβερό άν είναι, ούτε ποτέ ποινή θα εφαρμόζεται ούτε κανένα θα παραβιάζει νόμο».
28) Chu κράτ νότια LiShui χρυσοφόρο περιοχή ε προσελκύει λαθροχρυσοθήρας, λαθροχρυσοεκμετάλλευση επι ποινή θάνατο απαγορεύεται. Πολύς για λαθροχρυσοεκμετάλλευσην πιάνεται και εν πόλ αγορά παραδειγματικά εκτελέται. Παρά τούτο, λαθραία νερό άμμον κοσκινίζοντα χρυσάφιν βγάζειμο ε εξακολουθεί. Han Fei Zi σοφό ο ίδιο εκεί πηγαίνει, λαθραία χρυσάφιν βγάζοντας άνθρωπον συναντάει, ρωτάει: «σ εσέ κόσμον ολόκληρον δίνει και απ εσέ ζωήν παίρνει, εσέ δέχεται;» - «ακόμη και κόσμ ο πιό βλάκα δέν δέχεται» - «Ά! για ολόκληρο κόσμο: ζωήν δέν δίνει, τότε πώς ρισκάρει ζωή για ένα χούφτα χρυσάφι;» - «άλλος πιάνεται, εμές να μήν πιάνεται θα καταφέρνει».
Νόμο δέν έχει ισχύ όταν παραβάτη μπορεί να ελπίζει οτι θα γλυτώνει ποινή.
29) Wu κράτ εναντίον εκδίκησ εκστρατείαν ετοιμάζοντα Yue κράτ βασιλέα, ίδϊο λαόν πόσα καλά έχει ασκεί για να δοκιμάζει εις ένα πύργο φωτιάν βάζει και τύμπανον χτυπάει, το τύμπανο σημαίνει οτι ο φωτιάν σβήνοντα γενναιόδωρα ανταμείβεται, τότε λαό γενναία ορμάει να σβήνει το φωτιά· έπειτα εις ποτάμ όχθη τύμπανον χτυπάει που σημαίνει οτι όποιο το μεγάλο ποτάμιν περνάει γενναιόδωρα ανταμείβεται, τότε όλο λαό στο νερό ορμάει ποτάμιν περνάει. Αυτόν αφού ε βλέπει Yue κράτ βασιλέα το λαόν εις μάχη οδηγεί και τύμπανον χτυπάει, λαό οτι θα ανταμείβεται γνωρίζοντα γενναία μάχεται και εχθρόν κατατροπώνει.
Ανταμοιβή δύναται να κάνει άνθρωπο αψηφάει φωτιά, νερό και οπλίζμενο εχθρό. Ανταμοιβή δύναται να κάνει όλος άνθρωπος και μάλιστα άξιο άνθρωπος να χρησιμοποιεί ίδϊο ικανότητας προς όφελος όλο κοινωνία.
30) Περήφανο θυμωμένο βάτραχον μία είδοντα Yue κράτ βασιλέα με όλο τιμής χαιρετάει αυτόν. Βασιλέ αμαξά ρωτάει: εσ μεγαλειότητα γιατί χαιρετάει βάτραχο; Βασιλέα απαντάει: με τέτοιο υψηλό φρόνημα βάτραχο οπωσδήποτε αξίζει απ εμε σεβασμό. Τότε λαό λέει: ακόμη και ένα βάτραχο υψηλόφρονα κερδίζει απο βασιλέα σεβασμό, πόσο μάλλον γενναίο άνθρωπο! Εκείνο έτο αργότερα, ένα γενναίο άνδρα ίδϊο κεφάλιν κόβοντα παραγγέλλει να προσφέρεται εις βασιλέα που τιμάει γενναιότητα.
Άνθρωπο για αναγνώριση ακόμη και ζωήν δίνει. Άνθρωπ αξίαν αναγνωρίζοντα κάνει άνθρωπο να προσφέρει το πάντας.
31) Παιδίς παίζει εστιατόριο. Αφράτο χώμαν λέγει είναι ρύζι, λασπόνερον λέγει είναι σούπα, δέντρ χοντρό φλοιόν ονομάζει κρέα, και ούτω καθεξής δημιουργεί όλο είδο φαγητός, έτσι παίζοντα ατελείωτα διασκεδάζεις. Ένα παιδί μία λέγει: «εμες ωραία παίζει, αλλα ήδη βραδυάζει, πεινάει, εμέ πάει σπίτι να φάγει». Άλλο παιδί λέγει: «εδώ κόσμ όλο φαγητόν έχει, κ εσέ για να φάγει: σπίτι πηγαίνει;» - «βρέ, γιά στέκετ, αυτό φαγητός είναι μόνο για παιχνίδι, όχι να τρώγει κιόλας!».
Αρχαίς αρετήν και ηθικήν να κοσμεί και λαμπρός παράδειγμαν να διηγέται ωραίο είναι, αλλα όσα υπέροχο λόγος και άν είναι, με λόγος εις το κόσμο δικαιοσύνη και τάξη δέν επιβάλλεται. Νόμο να επιβάλλεται τρόπο χρειάζεται.
32) Wei κράτ Hui βασιλέα ρωτάει σύμβουλο: κόσμο περι εμέ τί λέγει; - όλο κόσμο επαινεί εσ μεγαλειότητ συμπονετικότητα και καλοσύνη – ώ! αυτό εμ επίτευγμα εις πόσο ύψο θα φτάνει; - εις γενικό όλεθρο ύψο, ώ μεγαλειότατο! – μα συμπονετικότητα και καλοσύνη εις όλεθρο γιατί;; - εσ μεγαλειότητα εκ συμπονετικότητα δέν τιμωρεί κακοποιό στοιχείος, εκ καλοσύνη αμείβει πολά πρόωρα ωστε καλό εργασία δέν ολοκληρώνεται. Όταν ένοχο δέν τιμωρέται και ανάξιο αμείβεται, απο όλεθρο τί άλλον περιμένει;
33) Yan κράτ πρωθυπουργό ε θέλοντα να δοκιμάζει απ αυτό υφιστάμενος ποιό ειλικρινή, ποιό όχι, λέγει ψέματα «νά, έξω, εις πόρτα μπροστά, ένα άσπρο άλογο». Δύο άτομο κοιτάζει, λέγει: «ώ κύριο, όχι, δέν υπάρχει άσπρο άλογο», έτσι ο πρωθυπουργό ξέρει αυτό δύο έντιμο. Άλλο πάει εις εξώπορτα, κοιτάζει, έρχεται λέγει «ναί, ένα άσπρο άλογο ε περνάει», έτσι ο πρωθυπουργό ξέρει αυτό είναι απατεώνα.
Πρέπει να ξεχωρίζει απατεώνα κόλακα, ανάλογο δοκιμασίαν ο καθένα να βάζει μπορεί.
34) Qi κράτ Xuan βασιλέα ε αγαπάει πολύαυλο μουσικό όργανο, ακούει μουσική υπο ορχήστρα απο 300 μουσικός. Εν 300 μουσικός ένα είναι απατεώνα, δήθεν παίζει μουσική, καθόλου να παίζει δέν ξέρει, εις πολύς μέσα δέν φαίνεται, χρόνος και χρόνος λουφάρει και αμείβεται. Xuan βασιλέα πάει, Min βασιλέα ανεβαίνει θρόνο, αγαπάει πολύαυλο, όχι ορχήστρα, μουσικός ένα ένα παίζει, τότε ο δήθεν μουσικό τρέχοντα φεύγει, πιά να ξεγελάει δέν μπορεί.
35) (συνέχεια απο ιστορία 29): Yue κράτ βασιλέα ετοιμάζεται να επιτίθεται Wu κράτο. Ρωτάει σύμβουλο: άραγε ήδη καιρό να επιτίθεται; - Ναί, ώ μεγαλειότατο, υπ εμές λαό ήδη έτοιμο, διότι εμές για ποινή και αμοιβή λόγον κρατάει – έτοιμο οτι είναι πώς αποδεικνύεται; - εν ανάκτορος εις κτήριο φωτιάν βάζ και θα είδει λαό πώς αντιδράει. Τότε βασιλέα βάζει φωτιά ς ένα κτήριο απο ανάκτορος, να σβήνει κανένα δέν κουνάται. Τότε κηρύσσει: εις φωτιάν σβήνειμο: ζωήν χάνοντα θα ανταμείβεται όπως σκοτώνομενο εν πόλεμο, επιζόντα θα ανταμείβεται όπως νικάοντα εχθρό, μή συμμετέχοντα θα τιμωρέται όπως προδότη εν πόλεμο. Τότε άνδρας σώμαν με λάσπη και αλοιφής αλείφοντα, ρούχον βρέχοντα ς το φωτιά ορμάει, εκ δεξιά 3000, εκ αριστερά 3000 άνδρα με φωτιά ατρόμητα μάχεται. Βασιλέα επιτίθομενο οτι θα νικάει: βέβαιο.
36) Wei κράτ άνω χώρα κυβερνήτη ε θέλει λαό καλά να τοξεύει. Τότε βγάζει διάταγμα: «κάθε δικαστικά δυσεπίλυτο διαφορά θα κρίνεται μέσω τοξοβολία: στόχον κοντύτερα όποιο πετυχαίνει θα δικαιώνεται, στόχον όποιο λιγότερα πετυχαίνει θα χάνει». Εκ το άλλο πρωί, όλος εις τοξοβολία εξασκέται. Ύστερα Wei κράτο πολιορκόμενο: ξακουστό νίκην επιτυγχάνει, αφού Wei λαό όλο αξιότατο τοξότης.
37) Qi κράτ βασιλέα πρός, κάποιο λέγει: «ώ μεγαλειότατο, ο He Bo (ποταμό θεό) είναι ισχυρό θεότητα. Εσ μεγαλειότητα συναντά He Bo» - «πώς να συναντάει; εκ το ποταμό να καλεί, εσέ μπορεί;» - «μάλιστα». Εις ποταμό όχθη κατασκευάζει βωμό, εκεί πηγαίνει ο βασιλέα με ο θα επικαλόμενο He Bo, ό μαγικό φλέγομενο σπαθίν κυματίζοντα μαγικός λόγον είπει· εκείνο ώρα εν ποτάμι μεγάλο ψάρι αναπηδάει· «νά ο He Bo, ώ μεγαλειότατο!».
Μεγάλο ψέμαν καθένα να είπει μπορεί, άνθρωπο ό,τι λέγει: να αποδεικνύει πρέπει.
38) Zheng κράτ πρωθυπουργό Zi Chan ετοιμοθάνατο λέγει προς You Ji: «εμέ πεθαίνει, εσέ διαδέχεται. Καλό κουμάντον κάν. Φωτιά άγριο, λίγος καίγεται· νερό ήμερο, πολύς πνίγεται. Θα είπει: κανένα υπο το νόμο για να μή πνίγεται, εσέ νόμον σφιχτόν να κρατάει» - «εμε υπόσχεται». Ε υπόσχεται, έπειτα δέν τηρεί· νέο πρωθυπουργό, μαλακό αποδεικνύεται. Αποτέλεσμα, χώρα πέφτει εις αταξία, ληστής παντού και συνεχήα δυναμώνει. Ύστερα ο You Ji τάξην για να επιβάλλει εις ένοπλο βία καταφεύγει, ειρήνην και τάξην επιβάλλει δυσκολότατα, ύστερα απο πολύ αιματοχυσία. Πικρά μετανιώνοντα λέγει: «απ εμέ προκάτοχ συμβουλήν άν ε ακολουθεί, τόσο κακό δέν ε θα γίνεται».
Πάντοτε έτσι γίνεται: νόμο αυστηρό, μείζονα ποινή άχρηστο μένει. Νόμο μαλακό, εις βαρύτατο τιμωρίας καταλήγει.
39) Εν Wei κράτο ένα ζεύγο μία θυσία κάνοντα προσεύχεται, η γυναίκα λέγει: Θεό, χαρίζ 100 τόπι ύφασμα. Ο άνδρα λέγει: «εσέ γιατί τόσο λίγον ζητάει;» - «διότι με περισσότερο εσέ πλούσιο θα γίνεται, τότε αγοράζει παλλακίδα».
Υφιστάμεν νοοτροπία τέτοιο είναι, ίδϊο πόστον να διαφυλάσσει κοιτάζει.
40) Zheng κράτ βασιλέα ρωτάει απο ίδϊο γιό παιδαγωγό: διάδοχο πρίγκηπα τί κάνει; - παιδαγωγό απαντάει: «διάδοχο πρίγκηπα ακόμη δέν έχει γεννάται» - «μα αφού διάδοχο πρίγκηπα ήδη έχει ορίζεται, πώς ακόμη δέν γεννάται!» - «ναί, ήδη έχει ορίζεται, αλλα εσ μεγαλειότητα πολύ αγαπάει γυναίκας· λαό λέγει: ‘αύριο ο βασιλέα δια εύνοια εις άλλο γυναίκα μπορεί απ εκείνη γιόν να κάνει διάδοχο’».
Όταν ηγεμόνα δέν έχει σταθερότητα, κάθε υφιστάμενο ελπίζει μεταβολή να προωθεί ίδϊο συμφέροντα.
41) Εν Jin κράτο Wen δούκα μία βρίσκει εν ψητό κρέα τρίχας, οργίζεται, καλεί μάγειρο: «γιατί εσε βάζει εν κρέα τρίχας; θέλει να εμεν πνίγει!». Μάγειρο απολογέται: «εμέ τρία έγκλημ ένοχο: 1, άν και έχει μαχαίρι τέλεια κοφτερό, καταφέρνει να κόβει κρέα αλλα όχι τρίχας· 2, άν και ε σουβλίζει και ψήνει το κρέα, δέν βλέπει το τρίχας· 3, άν και κάνει φωτιά δυνατό να ψήνει κρέα, όχι αρκετά δυνατό να καίει τρίχας. Όμως, μήπως εν κουζίνα κάποιο μισεί εμε;» - «εμε καταλαβαίνει. Φωνάζ λαντζιέρη». Λαντζιέρη ε ομολογεί οτι τος τρίχαν ο ίδιο ε βάζει· εκτελέται.
Με λογική όταν ερευνάται, κακούργημα δέν κρύβεται.
42) Han κράτ βασιλέα μία εν μπανιέρα βρίσκει χαλίκις. Ρωτάει: «λουτράρη όταν απολύεται, ον ποιό θα διαδέχεται;» - «ο τάδε» - «εδώ φέρν ο!»· ον φέρνεις, ρωτάει: «εσέ γιατί βάζει χαλίκι εν εμ μπανιέρα;» - «διότι άν παρόντα λουτράρη απολύεται, εκείν θέση εμέ θα παίρνει».
Λατινικό ρητό λέγει “cui bonum?” (εις ποιό το καλό;). Συνήθα, ο ένοχο είναι ο εκ το κακό πράξη οφελόμενο.
43) Chu κράτ βασιλέα ε έχει ένα αγαπημένο παλλακίδα. Αργότερα γνωρίζει άλλο, αρέσει περισσότερο. Πρώτα ευνοούμενο παλλακίδα εις νέο παλλακίδα λέγει: «ξέρ, βασιλέα αρέσει άλλος να σκεπάζει στόμα με χέρι· εις βασιλέα κοντά, εσε έτσι κάν» - «ώ! εμε ευχαριστεί». Έπειτα βασιλέα αναρωτάται «γιατί νέο παλλακίδα ς εμέ κοντά σκεπάζει στόμα με χέρι;» - «φαίνεται βρίσκει εσ αναπνοή οτι βρωμάει». Βασιλέα δι αυτό οργίζομενο διατάσσει κόβ μύτη απο νέα παλλακίδα, χαλνάει εκείν ομορφιά.
44) Εν Zheng χώρα ε είναι ένα άνθρωπο με όνομα Bu Zi, έχει ένα παντελόνι παλιό, πολά φθείρομενο· μία ζητάει απο ίδϊο γυναίκα ράβ καινούργιο. Γυναίκα ρωτάει: «εμε πώς να κάνει το καινούργιο παντελόνι;» - «σάν το παλιό». Τότε γυναίκα ράβοντα καινούργιο παντελόνι, όπου παλιό έχει μπάλωμα, ξέφτι, ξήλωμα, τρίψιμο, εκεί και εις το καινούργιο κάνει μπάλωμα, ξέφτι, ξήλωμα, τρίψιμο. «Νέο παντελόνι ορίστε: καθώς εσέ λέγει: σάν το παλιό!»
Όποιο θέλει να εφαρμόζει παλαιό σοφία, παλαιό καλό σύστημα, παλαιό καλό παράδειγμα χωρίς να προσαρμόζει εις παρόντα συνθήκης, κάνει σάν η γυναίκα απο ο Bu Zi!
45) Απο Wei κράτο κάποιο ε ξέροντα οτι Yan κράτ βασιλέα υπεραγαπάει όλο μικροσκοπικό κομψοτέχνημα, πάει λέγει: «εμέ μπορεί να λαξεύει πίθηκο εις βάτ αγκάθι άκρο». Βασιλέα λέγει: «υπέροχο! άν αυτόν κάνει, εμέ χαρίζει 30 στρέμματα χωράφι. Και πότε θα είδει το;» - «μεγαλειότατο μισό έτο απέχ εκ γυναίκας, εκ κρέα και οινοπνευματώδης, και απο βροχή έπειτα εν σκιερό μέρο θα μπορεί να είδει το πίθηκο λαξεύομενο εν βάτ αγκάθ άκρο». Βασιλέα τόσο εγκράτειαν δέν καταφέρνει, αλλα και λεπτουργόμενο πίθηκον να είδει θέλει, έτσι ο υπόσχομενον για μήνας ταΐζοντα ποτίζοντα φιλοξενεί. Πιό ύστερα, απο Zheng κράτο μεταλλουργό περνάει και το θέμαν μαθαίνοντα λέγει: «ώ μεγαλειότατο, εμε κατασκευάζει λεπτό μαχαίρις για λάξευση. Το μαχαίρι πρέπει να είναι μικρότερο παρά το λαξεύομενο αντικείμενο. Μαχαίρι όσο λεπτό και άν γίνεται, εν άκρο απο αγκάθι δέν χωράει, τότε πώς να λαξεύει; ο υπόσχομενο άν λέγει αλήθεια, άς δείχνει δικό μαχαίρι». Τότε ο βασιλέα ρωτάει εκείνο: «εσε με τί λαξεύει;» - «με ειδικό μαχαίρι» - «τόν εμέ να είδει;» - «μάλιστα, εκ το σπίτι (όπου φιλοξενέται) να τον φέρνει πάει»· ο δήθεν τεχνίτη πάει τάχα να φέρνει το μαχαίρι, και «γίνεται καπνό», προτού βασιλέα να περιλάβει ο.
46) Κομφούκιο ε λέγει: «άρχοντα δοχείο, υπήκοος νερό. Δοχείο στρόγγυλο, νερό στρόγγυλο· δοχείο τετράγωνο, νερό τετράγωνο». Υπήκοος διαμορφώνεται κατα ηγέτ υπόδειγμα. Ηγέτη ό,τι πιστεύει, το ίδιον λαό πιστεύει. Ό,τι ηθικήν ο ηγέτη έχει, τέτοιον και ο λαό.
47) Απο Song στρατό ήδη έτοιμο για μάχη εν κοιλάδα ενώ απο Chu στρατό ποτάμιν περνάοντα έρχεται, τότε απο Song στρατό δεξιό επίτροπο προς Song ηγέτη Xiang δούκα λέγει: Chu στρατό παρά εμές πολύ μεγαλύτερο, άν προτού παρατάσσεται εκ ποτάμι βγαίνονταν εμές χτυπάει, τσακίζει ος. Δούκα Xiang απαντάει: «ανώτερο ήθ άνθρωπο δέν χτυπάει τραυματίζομενο, δέν απάγει γέρο, και δέν μάχεται στρατό που δέν έχει παρατάσσεται. Εμές περιμέν αυτός παρατάσσετ και έπειτα μάχεται» - «άν έτσι κάνει, Chu αφανίζει εμες, εσ μεγαλειότητα για ίδϊο λαό δέν νοιάζεται!» - «Σωπαίν γιατί θα περνάει εσε στρατοδικείο!». Chu παρατάσσεται, Song μάχην αρχίζει, Chu κατασφάζει Song, δούκα Xiang εις μηρό τραυματίζομενο τρία μέρα έπειτα πεθαίνει. Δικαιοσύν αρχήν εις λάθο θέση εφαρμόζοντα αυτόνς παθαίνει.
48) Qin κράτ Mu ονομαζόμενο δούκα ε παντρεύοντα δικό κόρη εις Jin κράτ πρίγκηπα δίνει μεγάλο προίκα περιλαμβάνοντα 70 όμορφα ντυμένο υπηρέτρια. Η υπηρέτριας τόσα πολά αρέσει εις Jin κράτ πρίγκηπα ωστε εις νύφη σημασίαν δέν δίνει.
Το υποτίθεμενα δευτερεύοντα υπεραυξάνομενο δύναται να παραμερίζει το πρωτεύοντα.
49) Ο Mo Zi επι τρία χρόνο ε κατασκευάζει μηχανικό ξύλινο αετό που απο μόνο πετάει· ένα μέρα ε πετάει, έπειτα τσακίζεται. Κόσμο θαυμάζει οτι σοφό μηχανικό φτιάχνει ξύλινο πουλί τό απο μόνο πετάει. Όμως Mo Zi μετανιώνοντα λέγει: εμ ξύλινο πουλί επι τρία έτο κατασκευάζομενο ένα μέρα πετάει, ενώ βοϊδάμαξ άξονα υπο αγράμματο τεχνίτη εν μισό μέρα κατασκευάζομενο, 1350 κιλόν σηκώνοντα πολύ χρόνος κρατάει.
50) Εν Chu κράτ πρωτεύουσα κάποιο ε γράφοντα γράμμα προς Yan κράτ πρωθυπουργό, καθώς βραδιάζει εις υπηρέτη προστάζει «υψών κερί», έτσι ασυνείδητα εις χαρτί προσθέτει 舉燭 = «υψών κερί». Το γράμμα φτάνει εις Yan κράτ πρωθυπουργό, ό εις υπόλοιπο γράμμα σημασίαν δέν δίνει, αλλα «υψών κερί» τί να σημαίνει; σκέπτεται, «‘υψών φώ’ θα πεί εις υψηλό θέσης ανεβάζ φωτεινό, άξιο άνθρωπος» συμπεραίνει, εις βασιλέα προτείνει: «εν χώρα σοφός, άξιος άνθρωπον ανεβάζ εις αξίωμας, έτσι χώρα θα έχει ισχύ και ευημερία». Όντα, Yan κράτο εφαρμόζει αυτό, σύντομα αποκτάει ευημερία και ευταξία. Σ’ εκείνο που ε γράφει «υψών κερί» στέλνει ευχαριστήριο, εκείνο αναρωτάται «εμέ τέτοιο πράγμαν ε γράφει;».
Έτσι και εις αρχαίο γραπτός, λόγϊος βρίσκει πάμπολυς φράση τόν σχολαστικά ερμηνεύει άρα σφάλλομενα, σφάλλομενο ερμηνεία μπορεί και να είναι καταστροφικό, αλλα με πρακτικό σοφία συμφωνόντα σφάλλμενο ερμηνεία γίνεται σωτήριο, όπως με το舉燭.
51) Ο Ni Yue ε είναι ικανότατο διαλεκτικό, τόσα καλά επιχειρηματολογεί ωστε κανένα δέν μπορεί να αναιρεί επιχείρημα υπ αυτό, με λόγος αποδεικνύει οτι άσπρο άλογο δέν είναι άλογο, και κανένα δέν μπορεί να αποδεικνύει οτι έχει λάθο. Ένα φορά ο Ni Yue επι άσπρο άλογο καβαλλάοντα φτάνει εις διόδιος, φύλακα ζητάει ένα νόμισμα για άνθρωπο και δύο νόμισμα για άλογο. Ο Ni Yue λέγει «μά, άσπρο άλογο δέν είναι άλογο» - «δέν είναι άλογο; μή είπει οτι είναι κατσίκα!». Ο Ο Ni Yue κάνει να αρχίζει επιχειρηματολογία, αλλα ο διόδι φύλακα ξεκόβει «ή δίνει τρία νόμισμα, ή δέν περνάει». Τί να κάνει ο Ni Yue; σιωπάει, δίνει το νόμισμας και περνάει.
Θεωρία που θεωρητικά δέν χτυπάται, εις πράξη να καταρρίπτεται μπορεί.
Κανένα θεωρία εντελήα σφάλλμενο δέν είναι, πάντα εις κάποιο βαθμό δίκιον έχει, όντα: άλλο το άλογο, άλλο το άσπρο άλογο, αλλα κάθε θεωρία πρακτικά εφαρμόσιμο δέν είναι.
52) Ο Mi Zijian εις Shanfu μικρό επαρχία ε τοποθετέται κυβερνήτη, αυτόν μία επισκέπτομενο φίλο είπει: «εσέ πολύ έχει αδυνατίζει, γιατί;» - «διότι αυτ μεγαλειότητα ε τοποθετεί ανάξιο εμε κυβερνήτη εις Shanfu, δουλειά βαρύ, πιεστικό, εμέ άγχον έχει, γι’ αυτό έτσι αδυνατίζει» - «αρχαίο εποχή, θρυλικό άρχοντα Shun ε παίζει κανονάκι (μουσικό όργανο) και τραγουδάει Νότιο Άνεμ Ποίημα, με αυτό και μόνα όλο χώρα κυβερνάται άριστα. Τώρα εσέ, Shanfu ένα σταλιά τόπον, κυβερνάοντα αγχώνεται, πού ε να κυβερνάει όλο το χώρα!».
Όλος ξέρει οτι κουμάντον κάνειμο είναι ταλέντο: άλλο χωρίς προσπάθεια άνετα κυβερνάει ολόκληρο χώρα, άλλο βρίσκει δύσκολο και αγχώνεται για να κουμαντάρει δέκα ή είκοσι άνθρωπο.
53) Απο Song κράτο άνθρωπο μία επισκέπτομενο εις Qi κράτο αναχωρητή, λέγει: «εμέ ακούει οτι περίφημο αναχωρητή εσέ ποτέ δέν εξαρτάται απο άλλο για να ζεί, εσέ εντελήα αυτάρκη» - «αλήθεια είναι» - «σ εσέ φέρνει δώρο αυτό κολοκύθα έως μέσα συμπαγή και σκληρό σάν πέτρα» - «κολοκύθ αξία είναι να κάνει δοχείο ή κουτάλα. Αυτό συμπαγή, δέν κάνει για δοχείο· σάν πέτρα σκληρό, δέν κόβεται για κουτάλα» - «πραγματικά, ώ άγιο, άχρηστο είναι, εμέ τον πετά».
Εντελήα αυτάρκη είναι εντελήα ελεύθερο, επίτευγμα μεγάλο. Άν όμως εις κόσμο καθόλου χρήσιμο δέν είναι;
54) Κάποιο, τρία χρόνος ε φιλοτεχνεί μαστίγιο για ηγεμόνα απο κράτο Zhou. Ο ηγεμόνα κοιτάζει το, βλέπει συνηθίζμενο μαστίγιο. Ο που τον ε φιλοτεχνεί είπει: «20 πόδι ψηλό τοίχον χτίζ με 8 πόδι φαρδύ παράθυρο όπου τοποθέτ το μαστίγιο όταν ήλιο ανατέλλει». Έτσι κάνοντα ο ηγεμόνα βλέπει εν το μαστίγιο χίλια δύο εικόνα: δράκοντας, φίδις, πουλίς, άγριο ζώος, άμαξας, άλογος. Θαυμαστό.
Αληθινά θαυμαστό, αλλα εκ πρακτικό άποψη ίδιο σάν κάθε απλό μαστίγιο.
55) Εκ Chu κράτο άνθρωπο ε πουλάει μαργαριτάρις εν Zheng κράτο. Μαργαριτάριν έχει εν υπέροχο διακοσμόμενο κουτί. Ένα πελάτη υπερ θαυμάζει κουτί, ακριβοπληρώνοντα αγοράζει κουτί και αφήνει το μαργαριτάρι.
Συχνά, πολύ στολίζμενο λόγος και τύπος κάνει να χάνεται το ουσία.
56) Εν Han κράτο μαρκήσιο είπει εις φίλο: «νόμον να επιβάλλει πολύ δύσκολο είναι!». Φίλο απαντάει: «δύσκολο είναι, επειδή υποχωρεί εις αίτημας για χάρης· ειδεμή, πολύ εύκολα επιβάλλεται». Τότε ο μαρκήσιο υπόσχεται «εμέ ξανά ποτέ δέν κάνει χάρη». Αργότερα, ο φίλο έρχεται ζητάει απο μαρκήσιο να διορίζει δικό ξάδερφο εις δημόσιο θέση. Μαρκήσιο απαντάει: «εμέ να κρατάει εσ συμβουλή εμ υπόσχεση, ή να κάνει ς εσέ χάρη;».
Τό φάρμακο εξυγιαίνει όλο χώρα, τότε και μόνο άν όλος τον πίνει.
57) Παλιά, εν Κινέζος παπούτσις κατασκευάζεται και πωλέται εις μέτρος. Εν Zheng κράτο ένα παίρνει ίδϊο πόδ μέτρος σημειώνει εις χαρτί και πάει να αγοράζει παπούτσις. Εις αγορά βρίσκει παπουτσά πουλάει παπούτσι έτοιμος, δοκιμάζει ένα ζευγάρι, τέλεια ταιριάζει. Τότε ψάχνει χαρτάκι με μέτρος, τον έχει ξεχνάει εις σπίτι. «Περιμέν να πάει σπίτι να φέρει μέτρος» - «τί τον κάν; το καλύτερος μέτρον δίνει εσ πόδις». Αλλα ο πελάτη μή ακούοντα πάει σπίτι φέρνει χαρτάκι με μέτρος, παπουτσάν δέν βρίσκει - έχει φεύγει.
Όποιο θέλει να διευθετεί βασίζομενο εις παλαιό σοφό οδηγίας και παράδειγμας αντί εις παρόντα αντικειμενικό περίστασης, κάνει σάν εκείνο που πιστεύει πόδ μέτρος αντί ίδιο πόδι.
58) Qi κράτ βασιλέα μία ρωτάει ζωγράφο: «Τί πιό εύκολα ζωγραφίζεται;» - «φάντασμα, ώ μεγαλειότατο» - «τί πιό δύσκολα ζωγραφίζεται;» - «άλογο και σκυλί. Διότι άλογος και σκυλίς εις όλος γνώριμο, με ακρίβεια άν δέν αποδίδεται, όλος καταλαβαίνει. Φάντασμας υπο κανένα δέν έχει βλέπεται, οπότε όπως θέλει ζωγραφίζει τος, κόσμο δέν μπορεί να ελέγχει οτι δέν έχει ακρίβεια».
Απατεωνιά πιό καλά δουλεύει εκεί όπου απόδειξη δέν απαιτέται.
59) Εν Zheng χώρα ένα κυρία εκ αγορά μία αγοράζει νεροχελώνα. Για σπίτι πηγαίνοντα, λυπάται χελώνα οτι ξεραίνεται διψάει, είπει: «αφήνει εσε πίν εκ το ποτάμι, αλλα υπόσχετ, μή φεύγ». Αφήνει χελώνα εις ποτάμι, χελώνα ολοταχή φεύγει. Κυρία φωνάζει: «έ, γυρνά πίσω, αχάριστο, κάθαρμα!».
Κοινό άνθρωπο καλοσύνην κάνει για αντάλλαγμα τόν άν δέν λαμβάνει παραπονέται. Η κυρία αληθινό καλοσύνην να κάνει άν ε θέλει, χελώνα για να φύγει ε θα αφήνει.
60) Lu κράτ πρωθυπουργό ε αγαπάει να τρώγει ψάρις, για σπάνιο ή εκλεκτό ψαρικό ακριβά πληρώνει. Σ’ αυτό συχνά πολίτης έρχεται φέρνει ψάρι δώρο, ο πρωθυπουργό ποτέ δέν δέχεται. Απ αυτό: μικρό αδερφό μία ρωτάει: «αφού ς εσέ ψάρις τόσα πολύ αρέσει, γιατί αρνέται όταν ς εσέ φέρνεις;» Απαντάει: «άν δέχεται ψάρι δώρο, υποχρεώνομενο θα κάνει χάρη, έτσι θα χάνει πρωθυπουργία, τότε πιά δέν θα φέρνεις δώρο ς εμέ, ούτε εμέ θα έχει χρήμα να αγοράζει. Δώρος ψάριν αρνόμενο διατηρεί θέση οπότε μπορεί να αγοράζει ψάρι».
Έτσι σωστό ηγέτη.
61) Zhou κράτ βασιλέα πολύ χρόνος ε έχει μεγαλόσωμο ισχυρότατο σωματοφύλακα. Ό σωματοφύλακα μία παλεύοντα νικάται υπο παλαιστή εκ άλλο χώρα. Ο σωματοφύλακα ζητάει εκ βασιλέα να αντικαθιστάει αυτό με νικάοντα παλαιστή. Βασιλέα ρωτάει: «γιατί ζητάει να βάζει άλλο εις απ εσέ θέση τό επιθυμέται υπο πάρα πολύς;» - «διότι όλο κόσμο ξέρει οτι εσ μεγαλειότητα τιμάει αξιότερο· τώρα ο παλαιστή αποδεικνύμενο αξιότερο, κόσμο θα κατακρίνει άν εμέ δέν προτείνει ο παλαιστή για εμ θέση».
Όταν κόσμο ξέρει οτι ηγέτη έμπρακτα τιμάει αξία και μόνο, ο ήδη θέσην κατέχοντας δέν τολμάει να επισκιάζει αξιότερο απ εαυτό.
62) Jin κράτ δούκα θέλοντα να διορίζει δικαστή εις Zhongmou επαρχί χηρεύοντα θέση, ρωτάει αξιωματικό: «Zhongmou επαρχία για εμές έχει στρατηγικό σημασία, εκεί ποιόν να διορίζει;» - «ο γιόν απο Xi Bo» - «μα ο Xi Bo είναι ς εσέ ο εχθρό» - «προσωπικό ζήτημα άλλο, κρατικό ζήτημα άλλο» - «μάλιστα. Και εις Zhongfu επαρχία ποιόν να διορίζει;» - «απ εμέ γιόν, ώ μεγαλειότατο». Και το ένα δεκτό και το άλλο, κατάλληλο άνθρωπο εις κατάλληλο θέση, λόγω αξία και όχι λόγω συγγένεια.
63) Ο Zheng Zi ε έχει μικρό γιό, μαμά ς πόλ το αγορά να πάει θέλει, μικρό παιδί δέν αφήνει, κλαίει, κλαίει, με μαμά μαζί να πηγαίνει θέλει. Μαμά είπει: «εσέ άν καλό παιδί είναι και δέν κλαίει, όταν εμε επιστρέφει σπίτι μπαμπά θα σφάζει ένα γουρούνι και κάνει μεγάλο γιορτή». Παιδί ησυχάζει φρόνιμα κάθεται, ώσπου μαμά επιστρέφει σπίτι, τότε ο Zheng Zi πιάνει να σφάζει γουρούνι. Γυναίκα λέγει: «Τί κάνει; εμέ ψέματα είπει για να κάθεται φρόνιμα, και εσέ ολόκληρο γουρούνιν θα σφάζει; Μή!» - ο Zheng Zi απαντάει: «παιδί τος πάνταν διδάσκεται υπο γονέας. Είδοντα εσέ οτι λέγει ψέματα, πιά δέν θα εσεν πιστεύει, εσεν μή πιστεύοντα πιά υπ εσέ δέν ελέγχεται, δέν εκπαιδεύεται, δέν διαμορφώνεται· τότε εμές χάνει το παιδί», έτσι λέγοντα σφάζει γουρούνι.
Λόγον μία μή κρατόντα, δέν μπορεί να κουμαντάρει ένα παιδί, πόσο μάλλον να διοικεί οργανισμό ή ολόκληρο χώρα!
64) Lu κράτ ηγέτη αιχμάλωτο ε μεταφέρεται εις Qi κράτο· ς το δρόμο, απο φρουρά αρχηγό ς αυτό φέρεται με μεγάλο καλοσύνη, μέχρι που γονατιστό προσφέρει φαγητό εις ο αιχμάλωτο. Έπειτα λέγει: «εις Qi κράτο φθάνοντα εσε άν έχει τύχη να μήν εκτελέται αλλα να προσλαμβάνεται εις υπηρεσία, ς εμέ πώς θα ανταποδίδει;» - «τέτοιο τύχην άν έχει εμε θα προσλαμβάνει άξιος, χρησιμοποιεί ικανός και προτείνει ενάρετος. Σ εσέ γιατί να ανταποδίδει;».
Όταν μεγάλο άνθρωπο εις δυστυχία πέφτει, αυτόν υπηρέτης κολακεύει μήπως κάτιν κερδίζει.
65) Ο Jie Hu ε προτείνει ίδϊο εχθρό για πρωθυπουργό εις Zhao κράτ βασιλέα. Πρωθυπουργό γίνομενο πάει εις Jie Hu σπίτι να ευχαριστεί. Ο Jie Hu οργίζεται: «εσέν ε προτείνει, διότι εσέ άξιο για το θέση, αλλα ς εμέ εχθρό παραμένει» λέγοντα με βέλος βάλλοντα διώχνει ο.
66) Αρχαίο κινέζικο παροιμία: «άλογο δέν θρέφεται με λόγος». Han κράτ βασιλέα ε ρωτάει αξιωματικό σύμβουλο: «καθημερινά καλοταΐζομενο άλογος εμ, γιατί ισχνός;». Αξιωματικό απαντάει: «άν καθημερινά καλοταΐζεται, οπωσδήποτε καλοθρέφεται· άν ισχνός, οπωσδήποτε δέν ταΐζεται καλά. Εσ μεγαλειότητα δέν ταΐζει τος με ίδϊο χέρι. Θα πρέπει να διερευνάει ποιό φταίει για να είναι ισχνό το άλογος».
Πρόβλημα δέν λύνεται υπο ανησυχία, λύνεται υπο λογική σύμφωνο με φυσικό νόμος.
67) Chu κράτ βασιλέα μία καλεί δικό γιό, διάδοχο πρίγκηπα, εις επείγοντα συνάντηση. Βρέχει, δρόμο πλημμυρίζμενο. Ο πρίγκηπα με άμαξα σπεύδει εις ανάκτορο, εις πύλη φρουρό εμποδίζει: «δέν επιτρέπεται είσοδο εις κανένα άμαξα» - «μεγαλειότατο ε καλεί εμε εις επείγοντα συνάντηση. Δρόμο νερός γεμάτο, εμέ δέν μπορεί να μπαίνει πεζό, θα βρέχεται» - «εντολή λέγει κανένα άμαξα δέν περνά ανάκτορ εσωτερικό πύλη». Πρίγκηπα διατάσσει αμαξά αγνοόντα φύλακα να περνάει. Φύλακα με όπλο εμποδίζει, ρίχνει αμαξά εκ άμαξα, θα ρίχνει και πρίγκηπα. Πρίγκηπα κατεβαίνει τσαλαβουτόντα πηγαίνει πεζό εις βασιλέα, παραπονέται να βασιλέα τιμωρεί με θάνατο φύλακα. Βασιλέα τόν μαθαίνοντα, επαινεί φύλακα οτι ακλόνητα επιμένει εις καθήκοντα, τιμάει φύλακα με διπλό προαγωγή.
68) Στρατηγό Wu Qi μία ζητάει εκ δικό γυναίκα «υφαίν μεταξωτό φουλάρι ακριβήα όμοιο με αυτό». Γυναίκα υφαίνει, στρατηγό κοιτάζει, «γιατί δέν είναι ακριβήα όμοιο;» - «εμέ ε χρησιμοποιεί ακριβήα ίδιο υλικός, μόνο: εις νέο φουλάρι φτιάχνει λίγο περισσότερο σχέδιος για να γίνεται πιό όμορφο». Στρατηγό οργίζεται: «πώς τολμάει να κάνει κατ εσέ αντί να υπακούει!» και χωρίζοντα στέλνει η γυναίκα εις σπίτι απ η.
Νόμο άν υπόκειται εις καθέν γούστο, δέν λειτουργεί.
69) Οξυδερκή λέγεται βλέποντα ό,τι άλλος δέν βλέπει, οξύ αντίληψην έχει όποιο ακούει και καταλαβαίνει ό,τι άλλος δέν αντιλαμβάνεται· κόσμον να κυβερνάει ικανό είναι όποιο δράει ανεπηρέαστα και αποφασιστικά.
70) Εν Song κράτο έμπορο πουλάει κρασί καλό, ς το ζύγι δίκαιο, πελάτ εξυπηρέτηση φιλικό, και όμως το δουλειά καλά δέν πηγαίνει, κρασί δέν πουλάται και ξυνίζει. Έμπορο πηγαίνει ρωτάει χωρικό γέροντα, τί να φταίει. Γέροντα ρωτάει: «σ εσ μαγαζί μπροστά είναι κανένα άγριο σκυλί;» - «ναί» - «αυτό φταίει· όποιο για να αγοράζει, πλησιάζοντα τρομάζει υπο σκυλί και απομακρύνεται».
Κάθε κράτο και κάθε ομάδα έχει δικό άγριο σκυλί(ς)· προς ηγέτη είναι γλείφτη, που άγρια διώχνει όποιο θέλει καλά να συμβουλεύει ηγέτη.
71) Qi κράτ βασίλισσα ε πεθαίνει, δέκα παλλακίδα υποψήφιο να αντικαθιστάει βασίλισσα. Ο πρωθυπουργό θέλει να μαθαίνει ποιό είναι η πιό ευνοόμενο υπο βασιλέα· παίρνει δέκα ζευγάρι σκουλαρίκι, απο οποίος ένα ζευγάρι ιδιαίτερα ωραίο, χαρίζει τος εις βασιλέα. Το άλλο μέρα βλέπει δέκα παλλακίδα φοράει το σκουλαρίκις, απο αυτής ένα φοράει το ιδιαίτερα ωραίο ζευγάρι. Πηγαίνει εις βασιλέα προτείνει για βασίλισσα ην με το πιό ωραίο σκουλαρίκις. «Σωστά εσε προτείνει» λέγει ο βασιλέα.
Ηγέτη άν αποκαλύπτει αρέσκειας και απαρέσκειας, μαθαίνοντας ιδιοτελήα εκμεταλλεύεται.
72) Wei κράτ Zhao βασιλέα ε λέγει εις μορφωμένο σύμβουλο: «εμέ επιθυμεί ώς δικαστή να κρίνει δικαστικό υπόθεσης» - «μεγαλειότητα θα πρέπει πρώτα να μελετάει το νομικό κώδικας» - «και βέβαια». Βασιλέα πιάνει νομικό κώδικας, πολύ τόμος, διαβάζει κανένα ντουζίνα σελίδα, παραπάνω δέν αντέχει, αποκοιμάται πάνω ς το βιβλίος.
Νόμ γράμμα είναι για κατώτερο λειτουργός, ανώτατο άρχοντ έργο είναι να χειρίζεται ανώτατο ισχύ ωστε να εξασφαλίζει δικαιοσύν νόημα.
73) Ο Zao Fu ς το χωράφι ε δουλεύει, τότε δίπλα δρόμο περνάει άμαξα με άλογο φέροντα ένα άνθρωπο και δικό γιό, άλογο υπο κάτι τρομάζμενο στήνεται, δέν προχωράει, επιβάτη και γιό πασκίζει να κινεί, άλογο δέν κινέται. Άλλο τρόπον μή έχοντα, παρακαλεί Zao Fu μήπως μπορεί να τον κινεί. Ο Zao Fu εξετάζει ηνίος, πιάνει μαστίγιο, δέν χρησιμοποιεί το μαστίγιο και όμως το άλογο αρχίζει καλπάζει ομαλά.
Ήδη είπει, ηγεσία είναι τέχνη. Τέχνην δέν κατέχοντα κουράζεται αγωνίζεται και κουμάντον δέν κάνει. Τέχνην ξέροντα, με όλο άνεση χειρίζεται και όλο χώρα με ευταξία ομαλά πορεύεται.
74) Ο Zao Fu ε είναι καλό αμαξηλάτη, οδηγεί άλογος όπως ο ίδιο θέλει. Διότι σταθερά έχει υπο έλεγχο ηνίος και μαστίγιο, ευκολότατα οδηγεί. Όμως, ακόμη και ο Zao Fu όταν οδηγεί, άν γουρούνι με ορμή τρέχοντα ξαφνικά κόβει δρόμο υπο άλογος, τότε άλογος τρομάζει και ούτε ο Zao Fu δέν μπορεί να ελέγχει τος. Όχι οτι αμαξηλάτη δέν αρκετά καλά οδηγεί, όχι οτι ηνίος και μαστίγιο δέν έχει αρκετό ισχύ, αλλα οτι επι άλογος έλεγχο ταράσσεται υπο γουρούνι.
Διευθύνοντα δύναμη είναι δύναμη να αμείβει και να τιμωρεί. Άν εκ τό δύναμην λαμβάνει κάποιο εκτός ο ηγέτη, τότε ομαλό διεύθυνση διαταράσσεται όπως άλογος υπο γουρούνι.
Εμ γνώμη, ς εμς εποχή αυτό γίνεται: άν και ο αδημιούργητο Θεό τέλεια κυβερνάει, κόσμ διεύθυνση διαταράσσεται διότι κάποιο ισχυρό όντα αποκτάει δύναμη να με κάποιο τρόπο αμείβει και τιμωρεί.
75) Άλλο περίφημο αμαξηλάτη Wang Liang, άλογονς χωρίς κάν χαλινάρι ούτε μαστίγιο ε οδηγεί· πώς καταφέρνει; δείχνει εις ζώος πού είναι χορτάρι και νερό, ζώος εκεί πηγαίνει. Όταν όμως άλογος περνάει απο λαχανόκηπο, εις Wang Liang υπόδειξης δέν υπακούει, περισπάομενο εις λαχανόκηπο σπεύδει.
Αμοιβή μόνο κίνητρ σύστημα για διακυβέρνηση καλά λειτουργεί, έως ότου υφιστάμενο βρίσκει άλλο πηγή για κέρδο, τότε το σύστημα χαλνάει, υπήκοος πλέον δέν υπακούει.
76) Καί Wang Liang καί Zao Fu εξαίρετο αμαξηλάτη, όμως καί ο δύο εν ένα αμάξι, καθένα εις διαφορετικό κατεύθυνση οδηγόντα, αμάξι πουθενά δέν πηγαίνει.
Εις κανονάκι (μουσικό όργανο) δύο βιρτουόζο, καί ο δύο εις ένα κανονάκι ε παίζοντα, μουσική δέν βγαίνει.
77) 堯 Yao και 舜 Shun αρχαίο Κίν θρυλικό βασιλέας, παράδοση λέγει: όταν 堯 Yao και 舜 Shun ε κυβερνάει, εν κράτο κάθε τί τέλειο. Πρώτα ε βασιλεύει堯 Yao, όταν αποσύρεται δέν παραδίδει θρόνο εις ίδϊο γιό ανάξιο, αλλα εις ενάρετο χωρικό, 舜 Shun. Παράδοση λέγει 堯 Yao και 舜 Shun τέλειο ηγέτης, όμως νομοκρατικός αμφισβητεί τελειότητα παρατηρόντα το εξής.
Li όρ χώρ αγρότης αλληλο ε καταπατάει χωράφι. Τότε ο 舜 πάει με αυτός ζεί και καλλιεργεί, ένα έτο αργότερα κανένα δέν καταπατάει χωράφι.
Ποταμό όχθη ψαράς μαλώνει περι ίδϊο περιοχή για ψάρεμα. Τότε ο 舜 πάει εις αυτός ανάμεσα ζεί και ψαρεύει, ένα έτο αργότερα κανένα ψαρά δέν διαπληκτίζεται, αντίθετα: καθένα εις αρχαιότερο παραχωρεί.
Μακρινό ανατολικό περιοχή αγγειοπλάστης ε κατασκευάζει πήλινο αγγείος ποιότητ πολά κακό. Τότε ο ο舜 πάει με αυτός μαζί ζεί και κατασκευάζει πήλινος· ένα έτο έπειτα, όλος αγγειοπλάστη κατασκευάζει καλό ποιότητ κεραμικός.
Μέσω παρουσία και παράδειγμα ε ασκόντα ηθικό επιρροή, σοφό άγιο άνθρωπο ο 舜 ε μετατρέπει κακό ήθος εις καλό, διορθώνει κόσμο.
Νομοκρατικός ρωτάει: όταν ο 舜 κάνει αυτός, τότε ο 堯 πού είναι; - ο 堯 είναι ο βασιλέα – βασιλέ καθήκοντα είναι να καθαρίζει κόσμο εκ κακία ωστε αγρότη να μήν καταπατάει γή, ψαρά να μήν ζητάει ξένο ύδωρς, κεραμέα να μή παράγει σκάρτο σκεύος. Ο 堯 ς αυτό δέν ε πετυχαίνει, γι’ αυτό υπο舜 παρέμβαση χρειάζεται. Αφού ο 堯ώς βασιλέα δέν πετυχαίνει, πώς ο Κομφούκιο λέγει 堯 σοφό, άγιο, τέλειο βασιλέα;
Κομφούκιο αυτοπρόσωπα αφού δέν απαντάει, απ εμέ απάντηση: καθώς νομοκρατικός λέγει, βασιλέ καθήκοντα είναι να καθαρίζει κόσμο εκ κακία ωστε αγρότη να μήν καταπατάει γή, ψαρά να μήν ζητάει ξένο ύδωρς, κεραμέα να μή παράγει σκάρτο σκεύος. Ο 堯 ς αυτό ε πετυχαίνει, γι’ αυτό υπο 舜 παρέμβαση πραγματοποιέται.
Σήμερα όλος ηγέτης λατρεύει σατανά και μέσω μαύρο μαγεία εξασφαλίζει ς το κράτο τίποτε καλό να γίνεται να μή μπορεί. Ακριβήα αντίθετα παλαιό εποχή έντιμο βασιλέας όπως ο 堯 ε λατρεύει Θεό, ηγέται επι βραχμάνος (ιερέας) ός τελετουργεί ωστε κάθε κακό να διορθώνεται. Πώς διορθώνεται; μέσω καλό άνθρωπος έργο και επιρροή, όπως 舜. Βασιλέα με κάθε τρόπο φροντίζει ωστε κακό επήρεια να διαλύεται, καλό θέληση να πραγματοποιέται. Έτσι ανώτατο άρχοντα δημιουργεί τέτοιο συνθήκης ωστε σάν 舜 άνθρωπος έργο να επιτυγχάνει. Αλήθεια, καθώς νομοκρατικός λέγει, ανώτατο άρχοντ έργο είναι να εξασφαλίζει ωστε μεταξύ αγρότης αρμονία, μεταξύ ψαράς ομόνοια, τεχνίτης παραγωγή καλό: αυτόν ο ανώτατο άρχοντα δέν εξασφαλίζει μέσω προσωπικό παρέμβαση, αλλα μέσω άλλος παρέμβαση, όπως 舜. Γι’ αυτό Κομφούκιο δίκαια λέγει堯 σοφό, άγιο, τέλειο βασιλέα.
78) Zheng κράτ πρωθυπουργό Zi Chan ε περνόντα γειτονιά ανατολικό απο τεχνίτης, ακούει γυναίκα κλαίοντα, σταματάει αμάξι, συλλαμβάνει γυναίκα, ανακρίνει: «εσέ γιατί ε φονεύει ίδϊο άντρα; λέγ!». Γυναίκα ομολογεί οτι ε στραγγαλίζει σύζυγο, τιμωρέται.
Έπειτα ρωτάει Zi Chan πώς ε καταλαβαίνει οτι γυναίκα ένοχο - «αγαπημένο πρόσωπον άρρωστον έχοντα ανησυχεί, πεθαίνονταν έχοντα λυπάται. Εν αυτή θρήνο ε διακρίνει όχι λύπη, αλλα φόβο, έτσι καταλαβαίνει ενοχή».
Άν εις κάθε έγκλημα δικαστή ο Zi Chan, κανένα ένοχος δέν ε θα γλυτώνει.
79) Εν το 周書 ονομάζομενο αρχαίο βιβλίο έχει γράφεται: «εις τίγρη μή δίν φτερός, γιατί τότε θα πετάει εις οικισμός, αρπάζει και καταβροχθίζει άνθρωπος». Ανάξιο άνθρωπο αποκτάοντα εξουσία, είναι «τίγρη με φτερός». Εν Xia και Shang δυναστεία, κακό βασιλέας ε μπορεί και επιδίδεται εις έκλυτο απόλαυσης και φρικαλέο βασανιστήριος, επειδή ε έχει απόλυτο εξουσία· άν αυτός ε είναι απλό πολίτης, ε θα συλλαμβάνεται και εκτελέται ώς κακοποιός προτού να πράττει αγριότητα.
80) Chu κράτ άνθρωπο ε πουλάει όπλος. Ακόντιον επιδεικνύει, έπειτα λέγει: «υπ αυτό ακόντιο μή τρυπάμενο πράγμα δέν υπάρχει». Γύρω κόσμο επευφημεί. Ασπίδαν επιδεικνύει, έπειτα λέγει: «αυτό ασπίδαν να τρυπάει πράγμα δέν υπάρχει». Γύρω θεατής επευφημεί. Τότε απο θεατής ένα παρατηρεί: «ένα λεπτό! ερώτησην έχει: άν με εσ ακόντιο χτυπάει εσ ασπίδα, τί συμβαίνει;» - πωλητή λέγει: «θα τρυπάει! όχι, δέν θα τρυπάει! δηλαδή, θα τρυπάει! έ, όχι, δέν θα τρυπάει» κ.ο.κ.. Τώρα, πρωτύτερα επευφημόντα κόσμο περιφρονόντα φεύγει.
Εκ εκείνο, «ακόντιο και ασπίδα» φράση εις Κίνα σημαίνει «αντίφαση». Νομοκρατικός λέγει: όλο σοφία στρέφεται περι διακυβέρνησ θέμα. Ηθοκρατικός διδάσκει κράτο να κυβερνάται μέσῳ καλοσύνη· νομοκρατικός κηρύσσει κράτο να κυβερνάται μέσῳ αυστηρό νόμο. Καί το δύο μαζί να ισχύει δέν μπορεί, καθώς καί ασπίδα καί ακόντιο τέλειος να είναι δέν γίνεται. Άρα ή ηθοκρατικό διδασκαλίαν, ή νομοκρατικό διδασκαλίαν να δέχεται πρέπει.
81) Αρχαίο ρητό λέγει: «με λούσιμο πέφτει τρίχας, αλλα χωρίς λούσιμο δέν γίνεται· διακυβέρνηση σάν λούσιμο είναι». Εκ πύο για να καθαρίζει φλεγμονήν άνοιγμα πονάει· φάρμακον λήψη πικρό. Αλλα και φλεγμονήν άνοιγμα και φάρμακον λήψη αναγκαίο είναι. Έτσι και σωστό διακυβέρνηση επώδυνος μέτρον και επώδυνος ποινήν περιλαμβάνει, για καλό είναι. Τρίχας άν πέφτει, νέο τρίχας φυτρώνει.
82) Εις κόσμο παγίδα πώς στήνεται. Αρχαίο ρητό λέγει: «άνθρωπος δέν σκοντάφτει εις βουνός, σκοντάφτει εις μυρμηγκοφωλιάς». Διότι βουνό μεγάλο, επιβλητικό, ενώ μυρμηγκοφωλιά μικρό, παραβλέπεται. Ποινή σάν μυρμηγκοφωλιά όχι· σάν βουνό να είναι πρέπει. Ποινή άν δέν είναι αυστηρό, κόσμο παρανομεί. Παράνομο άν έγκαιρα δέν κολάζεται, κόσμο εις έγκλημα φτάνει, το οποίο αργά ή γρήγορα με θάνατο τιμωρέται. Δηλαδή, αυστηρό τιμωρία προλαμβάνει έγκλημα· όχι αυστηρό τιμωρία, οδηγεί εις έγκλημα τιμωρόμενο με θάνατο. Με άλλο λόγος, όχι αυστηρό τιμωρία είναι θάνατ παγίδα.
83) Εν Song κράτο αγρότη μία καλλιεργόντα, απο δίπλα λαγό τρέχοντα περνάει, εις κούτσουρο κουντράει. Έτσι αγρότη χωρίς κόπο ε πιάνει λαγό. Τότε παρατάει εργασία, και περιμένει μέρας και μέρας άλλο λαγό να κουντράει εις κούτσουρο για να τον πιάνει, αλλα ξανά τέτοιο τύχη δέν έχει.
Κάθε τί που εν ιστορία μία επιτυγχάνεται, καθένα ξανά να επιτυγχάνει δέν μπορεί.
84) Κινέζος ε συνηθίζει να χορεύει με εξαιρετικά μακρύ μανίκις, έτσι ε βγαίνει λαϊκό παροιμία «το μακρύς μανίκιν φοράει όποιο εις χορό είναι επιδέξιο». Παράδειγμα, πολύ χρήμαν έχει όποιο εις συναλλαγής καταφερτζή. Τότε λέει «φοράει μακρύ μανίκις επειδή καλά να χορεύει ξέρει». Να χορεύει μή ξέροντα δέν φορά το μακρύ μανίκις. Εν Qin ισχυρό κράτο 10 φορά ε γίνεται πολιτικό αναμόρφωση, κάθε φορά επιτυγχάνει. Εν Yan ανίσχυρο κράτο μία πάει να ε γίνεται πολιτικό αναμόρφωση, δέν επιτυγχάνει. Αυτό δέν σημαίνει οτι Qin μέτρος σοφό ενώ Yan μέτρος ανόητο. Απλώς, εν το δύο κράτο συνθήκης διαφορετικό. Καλό μέσον, καλά να χειρίζεται πρέπει, αλλιώς άχρηστο. Ταλαντούχο άνθρωπο, το καλό μέσον καλά χειρίζεται· ισχυρό κράτο, το καλός μέσον αποτελεσματικά χειρίζεται.
Όμως, ταλέντο και ισχύ δέν γίνεται κατα τύχη. Ταλέντο δημιουργέται με άσκηση· κράτ ισχύ δημιουργέται με αποτελεσματικό δίκαιο διοίκηση.