Κύλικα ύψος 12,7 εκ., διάμετρος 27,9 εκ., 480 π.Χ., Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1873,0820.376 / Ε65

 

Στo εσωτερικό της κύλικας μία νέα προσφέρει κρασί σ' ένα πολεμιστή. Η νέα φοράει χιτώνα και ιμάτιο. Τα ξανθά μαλλιά της τα συγκρατεί μια ταινία. Στα αυτιά έχει σκουλαρίκια (ενώτια). Με το αριστερό χέρι κρατάει μια ασπίδα, ενώ με το δεξί προσφέρει κρασί με μια αρύταινα στη φιάλη που κρατάει στο δεξί του χέρι ο οπλίτης. Πίσω της η επιγραφή ΖΕΥΧΣΟ. Ο οπλίτης κάθεται σε δίφρο. Φοράει χιτώνα, ιμάτιο διακοσμημένο με τελείες, θώρακα, κορινθιακό κράνος και στο αριστερό χέρι κρατάει το δόρυ του. Από το στόμα του ξεκινάει η επιγραφή ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ.

Στη βάση της κύλικας υπάρχει η επιγραφή: BPVAOΣ EΠOIEΣEN;

 

 

Στο εξωτερικό του αγγείου εικονίζεται ένα επεισόδιο μεταξύ της Ήρας και του Διόνυσου. Γενικώς η Ήρα δε συμπαθούσε το Διόνυσο. Προσπάθησε κάποτε να σταματήσει μια θυσία του Διόνυσου κι έστειλε γι' αυτό το λόγο την Ίριδα. Οι Σάτυροι όμως έπιασαν την Ίριδα και καταξίωξαν την Ήρα. Για να βοηθήσει τη θεά ήρθε ο Ερμής. Δυστυχώς όμως, δεν κατάφερε και πολλά ο θεός, ώσπου ήρθε ο Ηρακλής.

Στην α' όψη εικονίζεται η αγγελιαφόρος των θεών, η Ίριδα, να εκδιώκεται από τους Σάτυρους, παρουσία του Διόνυσου.

Στα αριστερά ένας Σάτυρος, ο ΔΡΟMΙΣ, τρέχει προς το κέντρο της σύνθεσης, προς την Ίριδα. Δίπλα του παρακολουθεί τη σκηνή ο Διόνυσος, καθώς στέκεται μπροστά σ' ένα βωμό. Φοράει χιτώνα, ιμάτιο και στην πλάτη του έχει δέρμα λεοπάρδαλης (πάρδαλις) . Με το δεξί χέρι κρατάει ένα μεγάλο μελανοβαφή κάνθαρο και στο αριστερό ένα σκήπτρο. Στα μαλλιά του έχει στεφάνι κισσού. Ακολουθούν οι δύο Σάτυροι που έχουν πιάσει την Ίριδα (IPIN). Ο Σάτυρος, (ΕΧΟΝ) στα αριστερά έχει ανέβει πάνω στο βωμό και έχει πιάσει τον αριστερό βραχίονα της θεάς. Από την άλλη μεριά ο Σάτυρος LΕΦΣΙΣ έχει πιάσει τη θεά από το δεξί μπράτσο, ενώ με το αριστερό του χέρι προσπαθεί να αποσπάσει από το χέρι της Ίριδας το κύπελλο που κρατά. Η θεά είναι ντυμένη με χιτώνα, στα μαλλιά έχει σάκκο, ενώ στο δεξί της χέρι κρατάει το κηρύκειο. Τα φολιδωτά φτερά της είναι ανοιγμένα. Στο δεξιό της καρπό έχει βραχιόλι σε σχήμα φιδιού παρόμοιο με της Ήρας στη β' όψη του αγγείου.

Τα ονόματα των Σατύρων σχετίζονται με τις ενέργειές τους: ΔΡΟMΙΣ: αυτός που τρέχει, ΕΧΟΝ: αυτός που πιάνει, LΕΦΣΙΣ: αυτός που συλλαμβάνει.

 

 

Στη β' όψη η Ήρα απειλείται από Σάτυρους. Στα αριστερά, βρίσκεται γονατισμένος ένας Σάτυρος, ο ΤΕΡΠΟΝ. Το αριστερό του πόδι εκτείνεται κάτω από τη λαβή. Με τα δυο του χέρια ακουμπισμένα στο έδαφος έρπει προς την Ήρα. Δίπλα του ο Σάτυρος ΒΑΒΑΚΧΟΣ με τα χέρια σε γροθιές. Ακολουθεί ο Σάτυρος HVAPIΣ και ο ΣTVON. Στο μέσο της σύνθεσης έρχεται αντιμέτωπος με τους Σάτυρους ο Ερμής (ΗΕΡΜΕΣ). Η γραφή είναι από τα δεξιά, εκτός από το τελικό Σ. Φοράει πέτασο, χλαμύδα, φτερωτές εμβάδες και κρατάει το κηρύκειο. Πίσω του βρίσκεται η Ήρα (HEPA) που απομακρύνεται από τους Σάτυρους, έχοντας στραφεί προς τα πίσω να δει τι συμβαίνει. Φοράει χιτώνα και ιμάτιο, στα μαλλιά της είναι στερεωμένο ένα διάδημα, σκουλαρίκια και στο δεξί καρπό ένα βραχιόλι σε σχήμα φιδιού. Τελευταίος, στα δεξιά, έρχεται να σώσει την Ήρα, ο Ηρακλής (HEPAKLEΣ). Η γραφή είναι από τα δεξιά, εκτός από το τελικό Σ. Φοράει τη λεοντή, χιτωνίσκο και αναξηρίδες (παντελόνι). Με το δεξί χέρι κρατάει το ρόπαλο και με το αριστερό το τόξο. Στο ύψος του αριστερού μηρού είναι κρεμασμένος ο γωρυτός (φαρέτρα) με κόκκινο ιμάντα.

Σημειώσεις:

Τα ονόματα των Σάτυρων είναι δηλωτικά καταστάσεων. ΤΕΡΠΟΝ: αυτός που χαίρεται, ΒΑΒΑΚΧΟΣ: συνδέεται με το Διόνυσο - Βάκχο, HVAPIΣ: εύρωστος και ΣTVON = όρθιος.

Οι αναξηρίδες είναι κυρίως σκυθικό ένδυμα. Οι Σκύθες υπηρετούσαν στην Αθήνα ως αστυνόμοι. Φορώντας ο Ηρακλής σκυθικό ένδυμα παραπέμπει στη λειτουργία του ως αστυνόμου στη συγκεκριμένη στιγμή, αφού αναλαμβάνει να σώσει την Ήρα από τους Σάτυρους.

 

 

Πηγές: Classical Art Research Centre and the Beazley Archive , Perseus , Βρετανικό Μουσείο