Στη νέα ελληνική γλώσσα τα ρήματα: είμαι και έχω ονομάζονται βοηθητικά, επειδή μπορούν να συνδυαστούν με τα υπόλοιπα ρήματα βοηθώντας στον σχηματισμό τους.
Πιο συγκεκριμένα, η οριστική ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα του ρ. έχω μαζί με το απαρέμφατο κάποιου ρήματος σχηματίζει τον παρακείμενο, τον υπερσυντέλικο και τον συντελεσμένο μέλλοντα της ενεργητικής ή παθητικής φωνής του ρήματος αυτού:
από το ρήμα έχω | + | απαρέμφατο του ρ. γράφω |
σχηματίζει τον | ενεργητικής φ. | παθητικής φ. | |
η ορ. ενεστώτα | έχω έχεις έχει έχουμε έχετε έχουν |
+ | γράψει/γραφτεί | παρακείμενο | έχω γράψει έχει γράψει έχει γράψει έχουμε γράψει έχετε γράψει έχουν γράψει |
έχω γραφτεί έχεις γραφτεί έχει γραφτεί έχουμε γραφτεί έχετε γραφτεί έχουν γραφτεί |
η ορ. παρατατικού | είχα είχες είχε είχαμε είχατε είχαν |
+ | γράψει/γραφτεί | υπερσυντέλικο | είχα γράψει είχες γράψει είχε γράψει είχαμε γράψει είχατε γράψει είχαν γράψει |
είχα γραφτεί είχες γραφτεί είχε γραφτεί είχαμε γραφτεί είχατε γραφτεί είχαν γραφτεί |
η ορ. μέλλοντα | θα έχω θα έχεις θα έχει θα έχουμε θα έχετε θα έχουν |
+ | γράψει/γραφτεί | συντελεσμένο μέλλ. |
θα έχω γράψει θα έχεις γράψει θα έχει γράψει θα έχουμε γράψει θα έχετε γράψει θα έχουν γράψει |
θα έχω γραφτεί θα έχεις γραφτεί θα έχει γραφτεί θα έχουμε γραφτεί θα έχετε γραφτεί θα έχουν γραφτεί |
Παρόμοια είναι και η λειτουργία του ρ. είμαι.
Η οριστική του ενεστώτα, του παρατατικού και του μέλλοντα του ρ. είμαι μαζί με την μετοχή του παθητικού αόριστου ενός ρήματος σχηματίζει τους τύπους του παρακείμενου του υπερσυντέλικου και του συντελεσμένου μέλλοντα της παθητικής φωνής του ρήματος αυτού.
από το ρ. είμαι | + | μετοχή παθ. αόρ. του ρ. γράφω |
σχηματίζει τον | παθητικής φ. | ||
η ορ. ενεστώτα | είμαι είσαι είναι είμαστε είσαστε είναι |
+ | γραμμένος, η, ο | παρακείμενο | είμαι είσαι είναι είμαστε είσαστε είναι |
γραμμένος, η, ο γραμμένοι, ες, α |
η ορ. παρατατικού | ήμουν ήσουν ήταν ήμασταν ήσασταν ήταν |
+ | γραμμένος, η, ο | υπερσυντέλικο | ήμουν ήσουν ήταν ήμασταν ήσασταν ήταν |
γραμμένος, η, ο γραμμένοι, ες, α |
η ορ. μέλλοντα | θα είμαι θα είσαι θα είναι θα είμαστε θα είσαστε θα είναι |
+ | γραμμένος, η, ο | συντελεσμένο μέλλ. |
θα είμαι θα είσαι θα είναι θα είμαστε θα είσαστε θα είναι |
γραμμένος, η, ο γραμμένοι, ες, α |
Η κλίση του ρ. έχω
οριστική | υποτακτική | προστακτική | μετοχή | |
έχω έχεις έχει έχουμε έχετε έχουν(ε) |
να έχω να έχεις να έχει να έχουμε να έχετε να έχουν(ε) |
έχε έχετε |
έχοντας | |
είχα είχες είχε είχαμε είχατε είχαν(ε) |
να είχα να είχες να είχε να είχαμε να είχατε να είχαν(ε) |
|||
θα έχω θα έχεις θα έχει θα έχουμε θα έχετε θα έχουν(ε) |
Η κλίση του ρ. είμαι
οριστική | υποτακτική | προστακτική | μετοχή | |||
είμαι είσαι είναι είμαστε είστε/είσαστε είναι |
΄μαι ΄σαι ΄ναι ΄μαστε ΄στε/΄σαστε ΄ναι |
να είμαι να είσαι να είναι να είμαστε να είστε/είσαστε να είναι |
να ΄μαι να ΄σαι να ΄ναι να ΄μαστε να ΄στε/΄σαστε να ΄ναι |
όντας | ||
ήμουν (α) ήσουν (α) ήταν (ε) ήμασταν (στε) ήσασταν (στε) ήταν (ε) |
΄μουν (α) ΄σουν (α) ΄ταν (ε) ΄μασταν (στε) ΄σασταν (στε) ΄ταν (ε) |
να ήμουν (α) να ήσουν (α) να ήταν (ε) να ήμασταν (στε) να ήσασταν (στε) να ήταν (ε) |
να ΄μουν (α) να ΄σουν (α) να ΄ταν (ε) να ΄μασταν (στε) να ΄σασταν (στε) να ΄ταν (ε) |
|||
θα είμαι θα είσαι θα είναι θα είμαστε θα είστε/είσαστε θα είναι |
θα ΄μαι θα ΄σαι θα ΄ναι θα ΄μαστε θα ΄στε/είσαστε θα ΄ναι |
Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Σωφρόνης Χατζησαββίδης - Αθανασία Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α, 2011 |
|
Νεοελληνική Γραμματική, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941 |
|
Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας, David Holton - Peter Mackridge - Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Πατάκης, Αθήνα, 1999 |
|
Γραμματική της Νέας Ελληνικής, Χρ. Κλαίρης - Γ. Μπαμπινιώτης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2005 |
|
Γραμματική Ε, Στ Δημοτικού, Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton - Μιχ. Γεωργιαφέντης - Γεώργιος Κοτζόγλου - Μαργαρίτα Λουκά, ΟΕΔΒ, Αθήνα |
|
Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό, Γιάννη Β. Παπαναστασίου, Αθήνα, 1989 |
|
Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1996, κα' έκδοση |
|
Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006 |
|
Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006 |
|
Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006 |