Το δυτικό αέτωμα είχε ως θέμα του τη φιλονικία του Ποσειδώνα με την Αθηνά.

Σύμφωνα με τον μύθο η Αθηνά φιλονίκησε με τον Ποσειδώνα, για το ποιος από τους δυο θα γίνει ο προστάτης των Αθηνών και θα δώσει το όνομά του στην πόλη. Για να βρεθεί ο νικητής άρχισαν έναν αγώνα μεταξύ τους, ποιος θα προσφέρει το πολυτιμότερο δώρο. Πήγαν λοιπόν στον βράχο της Ακρόπολης κι εκεί ήρθαν οι υπόλοιποι δέκα θεοί, για να κάνουν τον κριτή. Κάλεσαν και τον Κέκροπα, τον βασιλιά της Αθήνας για μάρτυρα. (Σύμφωνα με άλλο μύθο ο Κέκροπας ήταν ο δικαστής). Ο Κέκροπας όπως λένε ήταν «διφυής», δηλαδή από τη μέση και πάνω άνθρωπος και από τη μέση και κάτω φίδι. Όταν ξεκίνησε ο αγώνας, ο Ποσειδώνας κτύπησε με την τρίαινά του τον βράχο κι αμέσως ανάβλυσε αλμυρό νερό που σχημάτισε μια λίμνη, γνωστή ως «Ερεχθηίδα θάλασσα». Η Αθηνά με τη σειρά της φύτεψε μια ελιά πάνω στον βράχο που ξεπετάχτηκε γεμάτη καρπό. Το δέντρο αυτό σωζόταν για πολλά χρόνια. Ο Δίας, πριν την απόφαση των θεών, ζήτησε από τον Κέκροπα να πει τη γνώμη του. Ο Κέκροπας κοίταξε γύρω από την Ακρόπολη και τα μάτια του έπεσαν στη θάλασσα που έζωνε τη χώρα. Το δώρο συνεπώς του Ποσειδώνα δε του φάνηκε χρήσιμο. Αντίθετα, το δέντρο της Αθηνάς, που ήταν το πρώτο, του φάνηκε χρήσιμο. Με τη γνώμη του Κέκροπα συμφώνησαν και οι θεοί κι έτσι η πόλη ονομάστηκε Αθήνα.

Η Αθηνά συνδέεται με την Αθήνα και με τον μύθο του Εριχθόνιου. Λέει ο μύθος πως κάποτε η Αθηνά επισκέφτηκε τον Ήφαιστο, που είχε χωρίσει ήδη με την Αφροδίτη. Ο Ήφαιστος μόλις είδε την Αθηνά βάλθηκε να την κυνηγάει και παρόλο που ήταν κουτσός κατόρθωσε να την προλάβει και να την πάρει στην αγκαλιά του. Η Αθηνά βέβαια δεν του παραδόθηκε, αλλά ο Ήφαιστος από τον πόθο του της έβρεξε το πόδι. Αηδιασμένη η Αθηνά σκουπίστηκε με μια τούφα μαλλί που την πέταξε καταγής. Απ' την τούφα αυτή και από τη Γη γεννήθηκε ο Εριχθόνιος που η θεά τον φρόντισε ως γιο της. Τον μεγάλωσε κρυφά από τους άλλους θεούς και, για να τον κάνει αθάνατο, τον έκλεισε σ' ένα πανέρι, που το φύλαγαν δύο φίδια. Το πανέρι αυτό το έδωσε στις κόρες του βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα και της συζύγου του Αγλαύρου, την Έρση (=δροσιά), την Πάνδροσο (=αυτή που ρίχνει τη δροσιά) και την Άγλαυρο να το φυλάνε κι η ίδια πήγε στην Πελλήνη για να φέρει ένα βουνό και να το βάλει μπροστά στην Ακρόπολη σαν προτείχισμα. Η Πάνδροσος υπάκουσε στις οδηγίες της Αθηνάς, ενώ οι άλλες δύο αδερφές γεμάτες περιέργεια άνοιξαν το πανέρι και είδαν το παιδί περιτριγυρισμένο από τα φίδια. Τότε τρόμαξαν τόσο πολύ που ρίχτηκαν κάτω από τα βράχια της Ακρόπολης. Το νέο το ανήγγειλε στην Αθηνά μια κουρούνα. Η θεά θύμωσε τόσο πολύ που καταράστηκε την κουρούνα να μην ξαναπλησιάσει στην περιοχή της Ακρόπολης. Το βουνό που έφερνε το πέταξε κι είναι ο σημερινός Λυκαβηττός. Επίσης, ανέθρεψε τον Εριχθόνιο μέσα στον ιερό περίβολο του ναού της επάνω στην Ακρόπολη. Αργότερα ο Κέκροπας του έδωσε την εξουσία. Σύμφωνα με μερικές παραλλαγές το σώμα του Εριχθόνιου κατέληγε σε ουρά φιδιού. Η Πάνδροσος ίσως να ήταν παρούσα στη φιλονικία μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα, γι' αυτό και τη βλέπουμε στο δυτικό αέτωμα μαζί με τον πατέρα της τον Κέκροπα.

Το δυτικό αέτωμα σωζόταν σχεδόν ακέραιο μέχρι το 1674, χρονολογία που το σχεδίασε ο J. Carrey. Μετά την έκρηξη της οβίδας του Μοροζίνι και μέχρι την αρπαγή των γλυπτών από τον Έλγιν αρκετά αγάλματα κομματιάστηκαν. Ο Έλγιν αφαίρεσε τα περισσότερα αγάλματα και άφησε το σύμπλεγμα του Κέκροπα με την Πάνδροσο και την Καλλιρρόη. Ο Ιλισός, δύο κομμάτια από δύο γυναικείες μορφές και κάποια θραύσματα από τα πρόσωπα των αλόγων είχαν ήδη πέσει και βρέθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια των ανασκαφών.

Το σχέδιο του Carrey

Η διάταξη των σωζόμενων μορφών από τα αριστερά προς τα δεξιά είναι η εξής: Κηφισός, Κέκρωψ - Πάνδροσος, Ερμής, Αθηνά, Ποσειδών, Αθηνά, Ίρις, Αμφιτρίτη, Ωρείθυια, δύο γυναικείες μορφές, Ιλισός, Καλλιρόη.

Υποθέτουμε ότι το αέτωμα ήταν κάπως έτσι:

(Σύρτε το δείκτη πάνω στη φωτογραφία και επιλέξτε, για να μεταφερθείτε στις ανάλογες σελίδες.)

Εναλλακτικά μπορείτε να ακολουθήσετε τους παρακάτω δεσμούς: