1. Οι Εκατόγχειρες Βριάρεος ή Αιγαίωνας, Γύης και Κόττος ήταν γιοι της Γαίας και του Ουρανού, αδελφοί των Κυκλώπων και των Τιτάνων.

2. Ο πατέρας τους Ουρανός τους φυλάκισε στα έγκατα της γης, στα Τάρταρα.

3. Τους απελευθέρωσε ο Κρόνος, όταν εξεγέρθηκε εναντίον του πατέρα τους Ουρανού. Αμέσως μετά τους φυλάκισε και πάλι στο ίδιο μέρος.

4. Με παρότρυνση της Γαίας ο Δίας τους ελευθέρωσε για να τον βοηθήσουν στον αγώνα του εναντίον των Τιτάνων.

5. Ο Δίας τους όρισε φύλακες των ηττημένων και φυλακισμένων στα Τάρταρα Τιτάνων.

6. Ο βαρύκτυπος Γαιοσείστης Ποσειδώνας, ανταμείβοντας τον Εκατόγχειρα Βριάρεω (ή Αιγαίωνα) για τη γενναιότητα και τη συμμαχία του προς τους Ολύμπιους, τον έκαμε γαμπρό του και του έδωσε γυναίκα του τη θυγατέρα του Κυμοπόλεια

Καταγωγή - Μορφή

Ο Ουρανός βασίλευσε πρώτος σε ολόκληρο τον κόσμο. Παντρεύτηκε τη Γη και τα πρώτα παιδιά που απέκτησε, ο Βριάρεος, ο Γύης και ο Κόττος, ονομάστηκαν Εκατόγχειρες, ασύγκριτοι στο μέγεθος και τη δύναμη, με εκατό χέρια και πενήντα κεφάλια ο καθένας. (Απολλόδ. 1.1)

γεννήθηκαν απ’ τη Γαία και τον Ουρανό,
άλλοι τρεις γιοι μεγάλοι και φοβεροί καλύτερα μη τους βάζεις στο στόμα σου,
ο Κόττος, ο Βριάρεως και ο Γύγης, παιδιά υπερήφανα.
Απ’ τους ώμους τους σάλευαν εκατό χέρια
που δεν μπορούσες να τα ζυγώσεις και για τον καθένα πενήντα κεφάλια
φύτρωναν απ’ τους ώμους πάνω στα στιβαρά τους μέλη.
Κι είχαν ισχύ ακατανίκητη και φοβερή όσο το ανάστημά τους.

(Ησ., Θεογ. 147-153)

Φυλάκιση και απελευθέρωση

Τον Βριάρεω, τον Κόττο και τον Γύη, τους μίσησε ο πατέρας τους (ο Ουρανός)
απ’ την πρώτη μέρα, και τους έδεσε με γερά δεσμά,
φθονώντας την ασύγκριτη ανδρεία τους, το παρουσιαστικό τους
και το ανάστημά τους και τους έχωσε μέσα στην πλατειά γη.
Εκεί κατοικούσαν μέσα στον πόνο, βαθειά στα έσχατα της γης,
στα πέρατα της μεγάλης γης, με μεγάλο πόνο στη ψυχή
και μαυρισμένη την καρδιά. Αλλά ο γιος του Κρόνου και οι άλλοι θεοί
που γέννησε η ομορφομάλλα Ρέα απ’ τον έρωτα του Κρόνου,
ακολουθώντας τη συμβουλή της Γαίας, τους ανέβασαν πάλι στο φως.
Γιατί αυτή τους εξιστόρησε με λεπτομέρεια ότι μόνο μαζί μ’ εκείνους
θα έπαιρναν τη νίκη και τη λαμπρή δόξα.

(Ησ., Θεογ. 147-153)

Η συμμαχία με τους Ολύμπιους εναντίον των Τιτάνων

Στην ίδια γενιά με τους Εκατόγχειρες ανήκουν οι Κύκλωπες και οι Τιτάνες. Οι Κύκλωπες συνέπραξαν με τον Δία και τους άλλους Ολύμπιους στον αγώνα τους εναντίον των Τιτάνων, χαρίζοντάς τους όπλα και άλλα εφόδια· το ίδιο έκαναν και οι Εκατόγχειρες:

Αυτοί τότε [Τιτάνες και Ολύμπιοι] έχοντας ανάμεσα τους οργή
που τους έτρωγε την καρδιά,
πολεμούσαν συνεχώς δέκα ολόκληρα χρόνια,
και δεν φαινόταν καμιά λύση ή τέλος στη φοβερή έριδα,
αλλά και για τους δυο το τέλος του πολέμου ήταν μακρινό και αβέβαιο.
Όταν όμως τους πρόσφεραν [στους Εκατόγχειρες] όλα τα απαραίτητα,
νέκταρ και αμβροσία, αυτά που τρων’ οι θεοί,
τότε στα στήθια τους φούσκωσε η ρωμαλέα τους ψυχή.
Τότε [μόλις δοκίμασαν το νέκταρ και τη γλυκιά αμβροσία] τους είπε ο
πατέρας ανθρώπων και θεών:
«Ακούστε με λαμπρά τέκνα της Γαίας και τ’ Ουρανού,
για να σας πω όσα με προστάζει η ψυχή μέσα απ’ τα στήθια μου.
Πολύ καιρό τώρα πολεμούμε ολημερίς μεταξύ μας, οι Τιτάνες οι θεοί,
κι όσοι γεννηθήκαμε απ’ τον Κρόνο, για τη νίκη και την επιβολή.
Τώρα εσείς δείξτε τη μεγάλη ισχύ και τ’ ανίκητα χέρια σας στην τρομερή
μάχη εναντίον των Τιτάνων, έχοντας στη μνήμη σας την άδολη αγάπη μας
κι όσα έχετε πάθει, και πως απ’ τη δική μας θέληση ήλθατε πάλι στο φως,
απ’ τ’ ανυπόφορα δεσμά σας μέσα στον ζόφο τον σκοτεινό».
Έτσι είπε και του απάντησε αμέσως ο άψογος Κόττος:
«Θεέ, δεν μας λες κάτι άγνωστο. Γνωρίζουμε ότι υπερέχεις στον νου και στη γνώση
και πως προστατεύεις τους αθάνατους θεούς απ’ την παγωμένη κατάρα.
Και πως χάρη στη γνώση σου, γιε του Κρόνου, βασιλιά, αναπάντεχα
ήλθαμε πάλι εδώ λυμένοι απ’ τ’ αμείλικτα δεσμά μας, μέσα απ’ τον σκοτεινό
ζόφο. Γι’ αυτό και τώρα, μ’ ανεπιφύλακτη ψυχή και με προσεκτική σκέψη,
θ’ αγωνιστούμε για να επικρατήσεις στον φοβερό πόλεμο,
πολεμώντας τους Τιτάνες σε σκληρές μάχες».

(Ησ., Θεογ. 635-663, μετ. Π. Λεκατσάς)

Φρουροί στη φυλακή των Τιτάνων

Ανάμεσα στους πρώτους, ξεσήκωσαν άγρια μάχη
ο Κόττος, ο Βριάρεως και ο Γύης, αχόρταγος για πόλεμο,
οι οποίοι έριξαν τρακόσιους βράχους, τον ένα πισ’ απ’ τον άλλον,
με τα στιβαρά χέρια τους. Και με τις βολές τους σκέπασαν
τους Τιτάνες και τους ξαπόστειλαν κάτω απ’ τη πλατειά γη
και τους έδεσαν τα χέρια με πικρά δεσμά,
όταν τους νίκησαν, κι ας είχαν γενναία ψυχή.
Τόσο βαθιά μέσα στη γη όσο απέχει ο ουρανός απ’ τη γη
(γιατί τόσο είναι απ’ τη γη μέχρι τον σκοτεινιασμένο Τάρταρο).
Εννιά νύχτες κι εννιά μέρες χάλκινο αμόνι
πέφτοντας απ’ τον ουρανό, φτάνει στη γη τη δεκάτη.
Κι εννιά πάλι νύχτες κι εννιά μέρες χάλκινο αμόνι
πέφτοντας απ’ τη γη τη δεκάτη θα φθάσει στο Τάρταρο.
Τριγύρω τον περιζώνει χάλκινος φραγμός και γύρω απ’ τον λαιμό του
χύνεται η νύχτα με τρεις σειρές από σκοτάδι. Κι από πάνω
φυτρώνουν οι ρίζες της γης και της ακένωτης θάλασσας.
Εκεί ‘ναι καταχωνιασμένοι οι Τιτάνες οι θεοί,
κάτω απ’ τον ομιχλώδη ζόφο, απ’ τη θέληση του Δία που μαζεύει τα νέφη,
(σε τόπο μουχλιασμένο, στα έσχατα της πελώριας γης).
Να βγουν είναι αδύνατο, γιατί ο Ποσειδώνας τοποθέτησε χάλκινες πύλες
και τείχος το περιτριγυρίζει από παντού.
Εκεί κατοικούν ο Γύης, ο Κόττος και ο γενναιόψυχος Βριάρεως,
φύλακες πιστοί του Δία που κρατά την ασπίδα.

(Ησ., Θεογ. 714-735, μετ. Π. Λεκατσάς)

οι ξακουστοί σύντροφοι του βροντερού Δία, ο Κόττος και ο Γύης,
κατοικούν σε δώματα στα θεμέλια του Ωκεανού.
Και τον Βριάρεω, για τη γενναιότητα του,
τον έκαμε γαμπρό του ο βαρύκτυπος Γαιοσείστης ο Ποσειδώνας
και του έδωσε γυναίκα του την Κυμοπόλεια, τη δική του θυγατέρα.

(Ησ., Θεογ. 815-819, μετ. Π. Λεκατσάς)

Τριτοπάτορες ή Τριπάτορες

Ενίοτε οι τρεις Εκατόγχειρες ονομάζονται Τριτοπάτορες, ενώ άλλες πηγές θεωρούν ότι οι Τριτοπάτορες ήταν ο Αμαλκείδης ή Αμακλείδης, ο Πρωτοκρέοντας, ο Πρωτοκλέας· ή οι άνεμοι Ζέφυρος, Νότος, Βορέας.

Ευημεριστική και αλληγορική ερμηνεία του μύθου

Ο ιστορικός Παλαίφατος (4ος π.Χ. αι.) έδωσε μια ευημεριστική / ιστορική ερμηνεία του μύθου. Ότι δηλαδή οι Εκατόγχειρες ήταν άνθρωποι, κάτοικοι της πόλης Εκατογχειρία στη Μακεδονία, που είχαν βοηθήσει τους Ολύμπιους, κάτοικους της πόλης Ολυμπίας, να πολεμήσουν και να διώξουν από την περιοχή τους Τιτάνες (Περί απίστων 19).

Και ο Ευστάθιος (Σχ. Ιλ. τόμ. 1, σ. 191-192) αναφέρει ότι ο μύθος των Εκατόγχειρων προήλθε από φυσικούς σχηματισμούς της γης μεταξύ Φρυγίας και Ελλησπόντου, κοντά στον Ρύνδακο ποταμό. Εκεί υπήρχε ένας λόφος που λεγόταν Αιγαίωνος, όπου ανέβλυζαν εκατό πίδακες νερού, τους οποίους αποκαλούσαν παλάμας Βριάρεως.

---

Σχετικά λήμματα

ΑΜΑΛΚΕΙΔΗΣ, ΒΟΡΕΑΣ, ΒΡΙΑΡΕΟΣ, ΓΥΗΣ/ΓΥΑΣ/ΓΥΓΗΣ, ΕΚΑΤΟΓΧΕΙΡΕΣ, ΖΕΦΥΡΟΣ, ΚΟΤΤΟΣ, ΚΥΚΛΩΠΕΣ, ΝΟΤΟΣ, ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ, ΠΡΩΤΟΚΛΕΟΝΤΑΣ, ΠΡΩΤΟΚΛΗΣ