
Χ10
Το X10 είναι ένα διεθνές βιομηχανικό και ανοικτό πρότυπο για την επικοινωνία μεταξύ ηλεκτρονικών συσκευών που χρησιμοποιούνται για την αυτοματοποίηση των σπιτιών, γνωστό και ως domotics. Χρησιμοποιεί κατά βάση το δίκτυο ρεύματος 220V ως δίκτυο σηματοδότησης και ελέγχου. Κάθε bit σήματος Χ10 είναι μια ριπή (burst) συχνότητας 120ΚΗz και διάρκειας 1ms και μεταδίδεται όταν η ημιτονοειδής τάση 220V περνάει από τη στάθμη των 0V (zero-crossing).
Το X10 αναπτύχθηκε το 1975 από την Pico Electronics (Σκωτία) προκειμένου να επιτραπεί ο τηλεχειρισμός των εσωτερικών συσκευών και εξοπλισμού. Ήταν το πρώτο τεχνολογικό δίκτυο γενικού σκοπού και παραμένει το πιο ευρέως διαθέσιμο. Αν και διάφορες υψηλότερες εναλλακτικές λύσεις εύρους ζώνης υπάρχουν, συμπεριλαμβανομένου των KNX, INSTEON, BACnet και LonWorks, το X10 παραμένει πιο δημοφιλές στο οικογενειακό περιβάλλον, με τα εκατομμύρια των μονάδων σε λειτουργία παγκοσμίως.
ΚΝΧ

H τεχνική KNX είναι μια τεχνολογία αμφίδρομης επικοινωνίας και διαχείρισης λειτουργιών στις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Ένα καλώδιο συνδέει μεταξύ τους όλες τις συσκευές σε μια εγκατάσταση και δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας και μεταβίβασης δεδομένων ή εντολών και αυτόματων λειτουργιών. Η ηλεκτρική εγκατάσταση προσαρμόζεται στις ανάγκες του κτιρίου και των ανθρώπων που θα το χρησιμοποιούν μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και του κατάλληλου λογισμικού, απλοποιώντας τόσο τη διαδικασία της εγκατάστασης, όσο και τη χρήση του.
Οι συσκευές ΚΝΧ μπορούν να αντικαταστήσουν τις συμβατικές συσκευές ελέγχου της ηλεκτρικής εγκατάστασης, όπως διακόπτες ή ρελέ και να προσφέρουν νέες δυνατότητες και λειτουργίες στους χρήστες. Η τεχνική ΚΝΧ είναι σήμερα ευρέως διαδεδομένη εντός/εκτός Ευρώπης και υποστηρίζεται από περισσότερες από 100 εταιρείες παραγωγής υλικού. Τεχνικά, το ΚΝΧ είναι ένα δίκτυο αποκεντρωμένου ελέγχου ανοιχτής αρχιτεκτονικής με πολλά πλεονεκτήματα. Τα βασικά πλεονεκτήματα είναι:
- είναι σύμφωνο με το Ευρωπαϊκό στάνταρτ ΕΝ 50090
- συνδυάζει τις καλύτερες συσκευές από τους καλύτερους κατασκευαστές
- υποστηρίζει ευρεία γκάμα συσκευών ελέγχου για πολλές από τις ανάγκες του σήμερα και περισσότερες για τις ανάγκες του αύριο
- αν μια συσκευή δεν υποστηρίζεται μετά από λίγα χρόνια από τον προμηθευτή της, μπορεί να αντικατασταθεί από ισοδύναμη
- περιορίζει το κόστος επισκευής και τροποποίησης κατά τη διάρκεια της ζωής του έργου
- μπορεί να γίνει αντικείμενο διαχείρισης από διαφορετικούς μηχανικούς που έχουν την τυποποιημένη εκπαίδευση της EIBA
- H τεχνική ΚΝΧ δοκιμάζεται, είναι επιτυχής και βελτιώνεται για πάνω από 10 χρόνια σε όλη την Ευρώπη σε χιλιάδες εφαρμογές και είναι μια ώριμη τεχνολογία.
Σύστημα ΚΝΧ/EIB – instabus
Η ιστορία του ΕΙΒ instabus ξεκινά στο τέλος της δεκαετίας το ’80, όταν η Berker μαζί με άλλες κορυφαίες επιχειρήσεις ηλεκτρικής εφαρμοσμένης τεχνικής διαμόρφωσαν μια ομάδα ανάπτυξης του instabus. Το σκεπτικό ήταν απλό και αναφερόταν σε ένα δυνατό και κατανοητό ηλεκτρικό έλεγχο οικιακών εφαρμογών και συστημάτων σε ένα κτίριο από αποκεντρωμένες πολλαπλές θέσεις. Ως αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού ήταν η δημιουργία της ΕΙΒΑ – European Installation Bus Association.
Όλα τα προϊόντα τεχνικής ΕΙΒ που αναπτύσσονται από τις διάφορες εταιρείες εξετάζονται και ελέγχονται σύμφωνα με κάποια πρότυπα. Ο έλεγχος αυτός γίνεται ώστε να τους απονεμηθεί πιστοποίηση ΕΙΒΑ. Φυσικά όλα τα προϊόντα αυτά έχουν και την ικανότητα επικοινωνίας μεταξύ τους όταν βρίσκονται συνδεδεμένα στο ίδιο σχέδιο συστήματος, που βασίζεται σε ενιαίο software.
Τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει το σύστημα ΕΙΒ – instabus της Berker, τόσο κατά την υλοποίησή του, όσο και κατά τη διαχείριση ηλεκτρικής ενέργειας στη διάρκεια της ενεργοποίησής του, σε σύγκριση με μια συμβατική ηλεκτρική εγκατάσταση ίδιων κατά το δυνατόν απαιτήσεων είναι:
- η εύκολη προσαρμογή του με οικονομικές λύσεις σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις κτιρίων κάθε μεγέθους, αλλά μεγάλων και σύγχρονων απαιτήσεων
- η οικονομική διαχείριση της ενέργειας
- η ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης
- η γρήγορη και απλή ηλεκτρολογική εγκατάστασή του
- η ελαχιστοποίηση του κινδύνου πυρκαγιάς, ως αποτέλεσμα της μείωσης του πλήθους των καλωδίων που συμμετέχουν στην υλοποίηση των συμβατικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων
- η δυνατότητα σύνδεσής του με στοιχεία εγκαταστάσεων της προηγούμενης τεχνολογίας που χρησιμοποιούνται και σήμερα στις συμβατικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις
- η δυνατότητα ευελιξίας στην επέκτασή του, αλλά και αλλαγής των συνθηκών χρήσης του με χαμηλό κόστος
- η ευκολία και η φιλικότητα του στη χρήση του ενιαίου Software
- η δυνατότητα επικοινωνίας του με άλλη ηλεκτρική εγκατάσταση
- η παροχή δυνατοτήτων στους χρήστες του για τοπικό τηλεχειρισμό με υπέρυθρες ακτίνες
- η δυνατότητα που παρέχει στους χρήστες του για τον έλεγχό του (τηλεχειρισμοί - τηλεπιτηρήσεις - τηλενδείξεις, κ.λπ.) μέσω του τηλεφωνικού δικτύου
- η δυνατότητα συνεχούς υποστήριξής του και φιλικότητας στη χρήση και
- η απλή συντήρησή του
Πως λειτουργεί το ΕΙΒ instabus
Οι συσκευές χειρισμού ή αισθητήρια ή ανιχνευτές (sensors) στέλνουν εντολές και φιλοξενούνται στον προσαρμοστή BCU (Bus Coupling Unit) μέσω 10 τυποποιημένων υποδοχών για την ανταλλαγή σημάτων μεταξύ των δύο αυτών μερών και την ταυτόχρονη ηλεκτροδότηση της συσκευής χειρισμού με τάση της τάξης των 24 V DC. Οι BCU συμμετέχουν στην αποστολή και στη λήψη στοιχείων, διασφαλίζουν τη σωστή τροφοδοσία των ηλεκτρονικών τμημάτων του συστήματος, αποθηκεύουν στη μνήμη τους σημαντικά στοιχεία και συνδέονται μεταξύ τους με το καλώδιο επικοινωνίας.
Συσκευές του είδους αυτού που προσαρμόζονται στον προσαρμοστή BCU είναι τα μπουτόν, οι δυαδικές είσοδοι, οι ανιχνευτές κίνησης, οι θερμοστάτες, οι αισθητήρες φωτεινότητας, οι χρονοδιακόπτες, οι αναλογικές είσοδοι, κ.λπ. Οι ενεργοποιητές ή εκτελεστές (actuators) εφαρμόζουν εντολές και συνδέεται σ΄ αυτούς το φορτίο, το οποίο λειτουργεί με την τάση του δικτύου 230/400 V AC. Συσκευές του είδους αυτού είναι οι ενεργοποιητές διακοπτών ON/OFF, οι ενεργοποιητές dimmer, οι ενεργοποιητές ρολών, οι αναλογικοί ενεργοποιητές, οι οδηγοί βαλβίδων κ.λ.π.
Τα βασικά δομικά στοιχεία του συστήματος είναι εξαρτήματα του ΕΙΒ instabus μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η απαραίτητη τιμή τάσης (24V DC), η μεταφορά των τηλεγραφημάτων, η σωστή και ελεύθερη επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων συσκευών στη γραμμή bus και γενικά εποπτεύουν τη σωστή και ασφαλή λειτουργία του συστήματος. Συσκευές του είδους αυτού είναι τα τροφοδοτικά, οι προσαρμοστές γραμμών και περιοχών, η σειριακή θύρα, η ράγα δεδομένων, οι συνδετήρες, οι bus κλέμμες κ.λπ.
Τα βασικά τμήματα μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης ΕΙΒ instabus
Η τεχνική EIB σε μια σύγχρονη ηλεκτρική εγκατάσταση περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητα κυκλώματα – καλωδιώσεις:
- Το κύκλωμα ισχύος (230/400 V – 50 Hz) στο οποίο συνδέονται οι συμβατικές συσκευές – φορτία και
- Το κύκλωμα επικοινωνίας (γραμμή bus 24 V – στην πράξη 29 V/καλώδιο YCYM 2x2x0,8mm2) στο οποίο συνδέονται οι έξυπνες συσκευές, δηλαδή οι συσκευές που προγραμματίζονται.
Τεχνικά χαρακτηριστικά του ΕΙΒ instabus (Τοπολογία, Δομή και δυνατότητες Επέκτασης)
Το σύστημα ΕΙΒ instabus διαιρείται σε ιεραρχικά τμήματα. Η μικρότερη μονάδα είναι η μια γραμμή. Μια γραμμή περιλαμβάνει ένα μέγιστο 64 bus-συσκευών και ένα τουλάχιστον τροφοδοτικό με πηνίο για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος [24V DC]. Με τη βοήθεια των προσαρμοστών γραμμών που διασυνδέονται μέσω μιας κύριας γραμμής μπορούν να διασυνδεθούν σε μια περιοχή μέχρι και 12 γραμμές. Ακόμη, 15 πρόσθετες περιοχές είναι διαθέσιμες για να αναβαθμίσουν ένα σύστημα ΕΙΒ instabus, με τη χρησιμοποίηση προσαρμοστών περιοχής.
Ο κεντρικός αγωγός και οι γραμμές περιοχής απαιτούν επίσης τροφοδοτικό με πηνίο για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Η δόμηση γραμμής–περιοχής σημαίνει ότι η μεταφορά στοιχείων μιας γραμμής ή μιας περιοχής δεν επηρεάζει τη ροή στοιχείων άλλων γραμμών ή περιοχών. Με φίλτρα (πηνία) προσαρμοστών γραμμών ροή στοιχείων επιτρέπει την ανεξάρτητη επικοινωνία μέσα στις πολλαπλάσιες γραμμές. Το ίδιο πράγμα ισχύει επίσης για τους προσαρμοστές περιοχής. Όταν όλες οι γραμμές και οι περιοχές είναι σε χρήση, πάνω από 12.000 bus–συσκευές μπορούν να συνδεθούν στο σύστημα ΕΙΒ – instabus.
Ολοκληρώνοντας την περιγραφή του “Έξυπνου Σπιτιού”, πρέπει να σημειωθεί ότι η αγορά προσφέρει πολλές ολοκληρωμένες λύσεις εγκατάστασης αυτού του είδους. Το τι θα επιλέξει ο ενδιαφερόμενος εναπόκειται στις απαιτήσεις που έχει και στα χρήματα που διαθέτει για την αυτοματοποίηση του σπιτιού του. Είναι γεγονός ότι η πλήρης αυτοματοποίηση ενός χώρου προσφέρει πολλαπλές λύσεις διευκόλυνσης της καθημερινότητας των ατόμων που τον χρησιμοποιούν, από την άλλη όμως ανεβάζει σημαντικά το κόστος υλοποίησης. Βέβαια, αν σκεφτούμε ότι ένα σύγχρονο σπίτι, καθαρά για λόγους ασφαλείας, πρέπει να διαθέτει σύστημα συναγερμού, πυρασφάλειας και επιτήρησης των χώρων, οπότε ο ιδιοκτήτης θα εγκαταστήσει τέτοια συστήματα σε κάποια χρονική στιγμή, η εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου συστήματος εξ αρχής θα είναι οικονομικότερη και άρτια.