Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Πολυδεύκης Ασωνίτης
Δρ. Παιδαγωγικής
Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε.Ν.Ιωαννίνων
Υπ/ντής ΠΕΚ Ιωαννίνων
Δ/νση: Παπάγου 7-Ανατολή
45221 Ανατολή Ιωαννίνων
email: asonitis@sch.gr
blog: users.ioa.sch.gr/asonitis
κινητό: 6978958249
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην περιοχή της Αισθητικής Αγωγής, σήμερα, η διδακτική πράξη γίνεται μια διαδικασία διαμεσολάβησης μεταξύ της Παιδαγωγικής και της Τέχνης. Σύμφωνα με την ?Κοινωνικοπολιτισμική Θεωρία? για τη μάθηση η διδασκαλία των μαθημάτων τέχνης συναρτάται όχι μόνο με την απόκτηση δεξιοτήτων αλλά και με η δόμηση από το μαθητή νέων στάσεων και αντιλήψεων για τον κόσμο. Κατ' αυτόν τον τρόπο η διδασκαλία της τέχνης στο σχολείο επιχειρεί μία στροφή από διαδικασία εκτέλεσης σε διαδικασία αλληλεπίδρασης και κοινωνικής ευαισθητοποίησης του μαθητή.
Το αισθητικό λοιπόν ζήτημα θέμα δεν έγκειται αποκλειστικά και μόνο στην εξάσκηση δεξιοτήτων στα παιδιά, στην ανάπτυξη ικανοτήτων σχετικά με τη χρήση διαφόρων υλικών και στην παροχή προκατασκευασμάνων και έτοιμων λύσεων. Αντίθετα, η τέχνη στο σχολείο, μέσα από ένα
διαφοροποιημένο πλαίσιο προσέγγισης, μπορεί να συμβάλλει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, την ανάπτυξη της δημιουργικής φαντασίας και την αναβάθμιση της αισθητικής κρίσης του παιδιού.
Ο ΣΚΟΠΟΣ
Σκοπός της εισήγησης είναι να παρουσιάσει τρόπους παιδαγωγικής προσέγγισης της τέχνης
μέσα από τη συστηματοποίηση μιας κατάλληλης μεθοδολογία δραστηριοτήτων στο χώρο της Προσχολικής Αγωγής. Η μεθοδολογία αυτή διέπεται τόσο από ένα θεωρητικό όσο και από ένα πρακτικό μέρος. Σκοπός είναι η οργάνωση της σκέψης προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης μιας ερευνητικής στάσης. Δηλαδή το όλο ζήτημα δεν έγκειται στα παραγόμενα προϊόντα με τη μορφή μαθητικών εργασιών αλλά στο βαθμό του βαθύτερου ενδιαφέροντος σχετικά με την τέχνη που, τελικά, θα καταφέρει να αφυπνίσει στους μαθητές. Το πλαίσιο αυτό αντλείται από την νεοσύστατη περιοχή της ?Παιδαγωγικής της Τέχνης? και στοχεύει στην ανάδειξη του νηπιαγωγείου ως χώρου που συμβαίνουν αισθητικές εμπειρίες.
Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Η προσέγγισή μας δεν αφορά την Διδακτική της Τέχνης η οποία ασχολείται με τα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα της διδασκαλίας αλλά την Παιδαγωγική της Τέχνης η οποία αφορά τον προσανατολισμό της τέχνης προς τις περιοχές της εκπαίδευσης, της αγωγής και της μόρφωσης.
Γενικά επισημαίνεται ότι οι καλλιτεχνικές εμπειρίες των μικρών παιδιών θα πρέπει να επικεντρώνεται στη διαδικασία περισσότερο παρά στο αποτέλεσμα. Το πλαίσιο αυτής της διαδικασίας οριοθετείται από δύο πεδία μελέτης με πρώτο την αγωγή προς χάριν της τέχνης και δεύτερο την αγωγή μέσω της τέχνης. Μεθοδολογική βάση αποτελεί η ?Κριτική Παιδαγωγική? και η ?Πολιτική Κοινωνικοποίηση? του παιδιού, με βάση την θεματοποίηση και προβληματοποίηση αισθητικών καταστάσεων τα οποία αντιμετωπίζουν καθημερινά οι μαθητές.
ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Στις διερευνήσεις και στις θεωρήσεις της η παραπάνω μεθοδολογική βάση εξετάζει τις εκφάνσεις της τέχνης ως παιδαγωγικές ποιότητες και τα κριτήρια της Παιδαγωγικής καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο συσχετίζονται, σχολιάζονται και αναδύονται οι αισθητικές ποιότητες,. Αντικείμενα που έχουν μια λειτουργική διάσταση όπως σκεύη καθημερινής χρήσης, καταναλωτικά είδη, διαφημίσεις, εμβλήματα, αυτοκόλλητα, συσκευασίες κ.ά., συνδέονται με πολιτισμικές σημασίες που αξίζει να αναλυθούν και να δημιουργήσουν κοινωνικούς προβληματισμούς. Άλλες περιοχές εφαρμογής αποτελούν: το Εικονογραφημένο Βιβλίο, τα κινούμενα σχέδια, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η φωτογραφία, οι κάθε είδους εικόνες τις οποίες το παιδί βλέπει καθημερινά γύρω του, τα Μ.Μ.Ε.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η ?Παιδαγωγική της Τέχνης? θα πρέπει να εννοηθεί ως ευκαιρία μιας ευρύτερης καλλιέργειας που βοηθά το παιδί να συγκροτηθεί ως υποκείμενο αλλά και ως ερευνητής που κατανοεί τον εαυτό του και βιώνει βαθύτερα τη σχέση του με τον κόσμο. Στην ουσία με αφορμή την Τέχνη προβαίνουμε σε παιδαγωγικές θεωρήσεις ή άλλως η θεώρηση της τέχνης γίνεται με όρους Παιδαγωγικής. Κατ΄αυτόν τον τρόπο η Τέχνη στο σχολείο επιχειρεί μια στροφή από διαδικασία εκτέλεσης σε διαδικασία διερεύνησης σύμφωνα και με τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών.
Ευρύτερη επιδίωξη αποτελεί το πέρασμα από την παθητική κατανάλωση εικόνων στην προσεκτική παρατήρηση, την κριτική και αισθητική αξιολόγηση και στη συνέχεια στην αφύπνιση του ενδιαφέροντος του παιδιού για δημιουργία.