Σπλάντζια

 Η Σπλάντζια, σήμερα Πλατεία 1821, ήταν για τους Τούρκους ένα μέρος συγκέντρωσης όπως ήταν για τους χριστιανούς το Σιντριβάνι. Στην πλατεία δεσπόζει ο ναός του Αγίου Νικολάου.

Από τα πρώτα έργα των Τούρκων στα Χανιά, μετά την επικράτηση τους το 1645, ήταν η μετατροπή των εκκλησιών σε τζαμιά. Ο ναός του Αγίου Νικολάου, χτισμένος το 1320 ως μοναστήρι του τάγματος των Δομινικανών,  μετατράπηκε σε στρατώνα όπου έμενε το Τάγμα των Γενιτσάρων. Μέρη του ναού χρησιμοποιούνταν για τις καθημερινές προσευχές των Τούρκων στρατιωτών και ονομάστηκε «Χιουγκάρ Τζαμισί» δηλαδή (το τζαμί του Ηγεμόνα-Αυτοκράτορα), προ τιμήν του Σουλτάνου Ιμπραήμ. Εδώ φυλασσόταν και το ξίφος του τούρκου Δερβίση, ο οποίος, πρώτος, μπήκε μέσα στην πόλη, ανέβηκε στο ναό και, με το ξίφος του γυμνό, στριφογύρισε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα καλώντας τους πιστούς σε προσευχή με τη φράση: «Αλλάχ εκπερ λα-ιλι-αλλά Μωχάμετ ουλ ρεσούλ-αλλά» (ένας είναι ο Θεός και ο Μωάμεθ ο τελευταίος του προφήτης).

Σε ολόκληρη την περίοδο της Τουρκοκρατίας αλλά και ως το τέλος του 1919 το Ξίφος του Δερβίση, παρέμενε στο τζαμί, μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών, οπότε οι μουσουλμάνοι το πήραν μαζί τους. Ήταν τοποθετημένο σε πολυτελέστατη θήκη από χρυσάφι, στολισμένη με πολύτιμους λίθους και ντυμένη εσωτερικά με κατακόκκινο βελούδο. Το Ξίφος θεωρούνταν ιερό. Κάθε Παρασκευή, ο ιμάμης, το κρατούσε στα χέρια του, σ’ όλο το χρονικό διάστημα που διαβάζονταν αποσπάσματα από το Κοράνι. Θεωρούνταν επίσης και θαυματουργό γι’ αυτό και το μετέφεραν σε σπίτια αρρώστων ή σε περιπτώσεις δύσκολων τοκετών. Η μεταφορά γινόταν με ειδική ιεροτελεστία.[1]   

Το Χιουγκάρ Τζαμισί ήταν το σπουδαιότερο τζαμί της πόλης, γεγονός που επιβεβαιώνει και ο μιναρές του, καθώς ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους της πόλης με τους  δύο εξώστες (σεριφιέδες). Τα μορφολογικά στοιχεία του μιναρέ, που πρόσφατα αναστηλώθηκε ακολουθούν τη βενετσιάνικη παράδοση. Ο μιναρές έπαψε να χρησιμοποιείται μετά το 1919, οπότε  το τζαμί μετατράπηκε σε ορθόδοξο ναό του Αγίου Νικολάου.[2]

 Κάτω από την πλατεία βρέθηκαν με ανασκαφές ένα τούρκικο λουτρό και μια Ενετική δεξαμενή νερού, τέτοιας χωρητικότητας ώστε να καλύπτει την πόλη για έξι μήνες. Η δεξαμενή αχρηστεύτηκε μετά από τους σεισμούς του 1595 που άλλαξαν την ροή του ποταμιού που την τροφοδοτούσε. Πιθανότατα η εκκλησία του San Rocco να ήταν χτισμένη σε αυτό το σημείο. Στην πλατεία υπάρχει μια πλάκα στη μνήμη του Επισκόπου Μελχισεδέκ, τον οποίο οι Τούρκοι κρέμασαν σ' ένα πλάτανο, το 1821, φοβούμενοι πιθανή εξέγερση. Κάτω από τα κλαδιά αυτού του πλατάνου, οι Τούρκοι, οικοδόμησαν αργότερα περίπτερο αραβικού ρυθμού «δείγμα μουσουλμανικού εκλεκτισμού», η είσοδος και η παραμονή στο οποίο επιτρεπόταν σε τιτλούχους της Πολιτείας και σε επιφανείς μπέηδες και αγάδες.[3]

Μεταφερθείτε στο της πόλης μας, βρείτε το ναό του Αγίου Νικολάου  και δείτε το βίντεο των μαθητών του 12ου Δημ. Σχ. Χανίων

 

 

 

Χθες... Μοναστήρι     των Ενετών   Τζαμί του Ηγεμόνα

Σήμερα ...     Ναός     του Αγίου Νικολάου

---

Μπροστά στην πλατεία υπήρχε ένα κομψό περίπτερο, αραβικού ρυθμού η είσοδος και η παραμονή στο οποίο επιτρεπόταν σε τιτλούχους της Πολιτείας και σε επιφανείς μπέηδες και αγάδες.[1]

 

---

[1] Στα ίχνη των Μουσουλμάνων κατακτητών