Χαμάμ (λουτρά)
Τα χαμάμ, δημόσια και ιδιωτικά, συνεχίζουν την
παράδοση των ρωμαϊκών και βυζαντινών λουτρών με τα
υπόγεια «υπόκαυστα» και τις πήλινες σωληνώσεις που
μεταφέρουν το ζεστό νερό και τον ατμό στους κατάλληλους
χώρους. Από τα δημόσια λουτρά σώζονται σήμερα, στην πόλη
των Χανίων, τρία:
Το χαμάμ της οδού Χάληδων, έχει κτιστεί κοντά στη θέση
ρωμαϊκού λουτρού, και στη θέση που υπήρχε το
βενετσιάνικο μοναστήρι της Αγίας Κλάρας. Ήταν ένα
πολύτρουλο κτίσμα, με ωραία ψηφιδωτά δάπεδα και
περιμετρική στοά, η οποία κατεδαφίστηκε το 1941.
Το χαμάμ που σώζεται στη γωνία Ζαμπελίου και Δούκα της
παλιάς πόλης των Χανίων: πρόκειται για ένα οικοδόμημα με
έξι μεγάλους ημισφαιρικούς τρούλους χωρίς τύμπανο, στο
οποίο μεταγενέστερα προστέθηκε όροφος, ο οποίος
κατεδαφίστηκε από τους βομβαρδισμούς του 1941. Η σχετικά απλή και ταπεινή
εξωτερική εμφάνιση του κτιρίου, είναι συνήθης των
τουρκικών χαμάμ. Τα γυάλινα «μάτια» σε σχήμα καμπάνας
που κοσμούν τους θόλους αποτελούν την μοναδική πηγή
φωτισμού, με εξαίρεση τις βορειοδυτικές πλευρές, όπου
υπάρχουν τρία τοξωτά παράθυρα. Το Χαμάμ σήμερα είναι
ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού ενώ για πολλά
χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως καμπανοχυτήριο.
Το Χαμάμ στην οδό Κατρέ
είναι ένα κτίσμα, που περιβάλλεται από καμαροσκέπαστες
στοές και μικρότερους τρουλίσκους. Ο κεντρικός χώρος
καλύπτεται από χαμηλωμένο τρούλο χωρίς τύμπανο. Υπήρχε
δεύτερος όροφος και ένα μέρος των περιμετρικών κτισμάτων
έχει καταστραφεί.
Μ. Ανδριανάκης Μ., 1997, σ.58