Η βιβλιοθήκη του 9ου Γυμνασίου Βόλου

Πέμπτη 8 Μαΐου 2014

Εκπαιδευτική εκδρομή ομάδας Φιλαναγνωσίας

στη Βιβλιοθήκη των Μηλεών "Ψυχής Άκος"

Το Πολιτιστικό μας Πρόγραμμα Φιλαναγνωσία - Εφηβική Λογοτεχνία έκλεισε τον κύκλο των συναντήσεών του με ένα μαγευτικό τρόπο..

..με μια επίσκεψη σε μια ιστορικής σημασίας βιβλιοθήκη, την Βιβλιοθήκη "Ψυχής Άκος"..

..με περιπλάνηση σε ένα πανέμορφο χωριό του Πηλίου, τις Μηλιές..

..με ένα παιχνίδι δημιουργικής γραφής στην πλατεία του χωριού, κάτω από το μεγαλοπρεπή πλάτανο..

..με πολύ - πολύ παιχνίδι..

Αρχικά επισκεφτήκαμε την εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και των Αγίων Πάντων στην πλατεία του χωριού. Μας περίμενε ο πατέρας Κωνσταντίνος, ο οποίος με χαρά μας ξενάγησε και μας ταξίδεψε μέσα στο χρόνο αφηγούμενος την ιστορία του ναού και του χωριού. Μόλις μια μέρα πριν, στις 7 Μαΐου, το χωριό είχε γιορτάσει την 193η επέτειο της κύρηξης της επανάστασης του 1821 στο Πήλιο, η οποία έγινε από τον ίδιο τον Άνθιμο Γαζή στην εκκλησία αυτή, υψώνοντας το λάβαρο της επανάστασης του Πηλίου, το οποίο κι θαυμάσαμε.

Μετά επισκεφτήκαμε το Γυμνάσιο του χωριού. Με χαρά μας υποδέχτηκε ο διευθυντής του σχολείου κος Γιώργος Χάρλας. Παίξαμε στην αυλή με τους μαθητές. Εντυπωσιαστήκαμε από το παλιό μεν αλλά πολύ καλά διατηρημένο δε σχολικό κτήριο.

Ακολούθησε επίσκεψη και ξενάγηση στη βιβλιοθήκη "Ψυχής Άκος". Είδαμε τα σχεδόν 4.000 παλιά σωζόμενα βιβλία, το γραφείο-κρεβάτι του Γρηγορίου Κωνσταντά, τη σύγχρονη δανειστική βιβλιοθήκη, τη γωνιά της παιδικής βιβλιοθήκης. Μάθαμε πολλά για τη ζωή των τρεών λόγιων Μηλιωτών, του Άνθιμου Γαζή, του Γρηγόριου Κωνσταντά και του Δανιήλ Φιλιππίδη, που ίδρυσαν την Μηλιώτικη Σχολή. Οι τρεις τους ήταν ιερωμένοι, δάσκαλοι, συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες και μέλη της Φιλικής Εταιρίας. 

Μετά παίξαμε ένα παιχνίδι δημιουργικής γραφής στη γραφική πλατεία των Μηλεών, κάτω από τη σκιά του μεγάλου πλάτανου. Κλείσαμε τα μάτια μας, ακούσαμε, μυρίσαμε το χωριό, φέραμε στο μυαλό τις εικόνες που είχαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή δει και βάλαμε τις σκέψεις μας στο χαρτί.

Ακολούθησε πολύ παιχνίδι στην παιδική χαρά, δίπλα στην πλατεία και πολλές αναμνηστικές φωτογραφίες.

Επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο Μηλεών. Ξεναγηθήκαμε στο χώρο και πήραμε πολλές πληροφορίες για τη ζωή στο χωριό, την καθημερινή παραδοσιακή ζωή, τις καθημερινές ασχολίες των γυναικών, τη ζωή του αγρότη, τα τοπικά  εργαστήρια, τα ήθη και έθιμα της περιοχής.

Μετά πήραμε το καλντερίμι και κατηφορήσαμε στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Μηλεών. Ήμασταν πολύ τυχεροί, γιατί εκείνη τη στιγμή μόλις έφτασε ο Μουτζούρης μεταφέρονας  τουρίστες και παρακολουθήσαμε πως έφτανε το τρενάκι του Πηλίου στο τέρμα του και πως ετοιμάζονταν για το ταξίδι της επιστροφής στο Βόλο.

Για το τέλος, οι καθηγητές μας μας επιφύλασαν μια έκπληξη : κατεβήκαμε στα Καλά Νερά, όπου πεινασμένοι φάγαμε όλοι μαζί, περπατήσαμε στο χωριό και παίξαμε στην παραλία, θαυμάζοντας τον ήλιο και τη θάλασσα.

Λίγα λόγια για τα μέρη που είδαμε..

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Μηλεών

Το τρενάκι του Πηλίου υπήρξε δυναμικό στοιχείο πολιτισμού και ανάπτυξης και σημάδεψε έντονα την ιστορία και το περιβάλλον του τόπου.

Για 76 ολόκληρα χρόνια (1895 - 1971) σκαρφάλωνε το Πήλιο μεταφέροντας ανθρώπους και εμπορεύματα, και συνέβαλε καθοριστικά στην αλματώδη ανάπτυξη της πόλης και της περιοχής. Κατασκευαστής του, με φορέα εκμετάλλευσης την Εταιρεία Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, ήταν ο Ιταλός μηχανικός Εβαρίστο Ντε Κίρικο, πατέρας του διάσημου ζωγράφου Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο.

Ο Εβαρίστο Ντε Κίρικο με πολλή γνώση και φαντασία και χρησιμοποιώντας ντόπιους τεχνίτες, σχεδίασε και κατασκεύασε ανάμεσα στις πλαγιές και τους ελαιώνες του βουνού των Κενταύρων, μία από τις ωραιότερες σιδηροδρομικές γραμμές του κόσμου, πλάτους 60 εκατοστών, ένα έργο που θα θαυμάζεται πάντα για την υψηλή του  αισθητική, την μορφολογική του αρμονία και την κατασκευαστική του τελειότητα.

Στις 16 Δεκεμβρίου 1894 άρχισαν οι εργασίες χάραξης και κατασκευής της γραμμής και στις 12 Οκτωβρίου του επόμενου έτους εγκαινιάστηκε το τμήμα Βόλου - Λεχωνίων, μήκους 13 χλμ., με μια σιδερένια γέφυρα στο χείμαρρο Άναυρο και την πρώτη στην Ελλάδα γέφυρα από οπλισμένο σκυρόδεμα στον χείμαρρο Βρύχωνα, έξω από τα Λεχώνια. Στα 1900 αποφασίστηκε η επέκταση της γραμμής μέχρι τις Μηλιές και στα 1903 το τμήμα αυτό ήταν  έτοιμο. Η γραμμή Λεχωνίων - Μηλεών μήκους 16 περίπου χλμ., με μέγιστη κλίση 28 τοις χιλίοις, ήταν ένα πολύ δύσκολο τεχνικό έργο, με πολλές γεφυρώσεις (6 πέτρινες γέφυρες δίτοξες, τρίτοξες, τετράτοξες, μία πεντάτοξη και μία μεταλλική) τοίχους αντιστήριξης, σήραγγες, αντερείσματα, εναέριες πεζογέφυρες κλπ, όλα αριστουργήματα  αρχιτεκτονικής   σύλληψης   και   κατασκευής, τέλεια εναρμονισμένα με το περιβάλλον, που αντιπροσωπεύουν το ύφος και την αισθητική μιας εποχής, όπου η τεχνική ήταν απόλυτα συνταιριασμένη με την ευαισθησία.

Ο Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών και των Αγίων Πάντων

Η ιστορική εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στην πάνω μεριά της κεντρικής πλατείας, χτίστηκε το 1741. Είναι τρίκλιτη βασιλική με πολλά στοιχεία της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Εδώ αποφασίστηκε και άρχισε η εξέγερση των Πηλιορειτών κατά των Τούρκων.

Πρόκειται για μία πανέμορφη εκκλησία γεμάτη τοιχογραφίες και ιδιαιτερότητες στον τρόπο με τον οποίο έχει χτιστεί. Η ακουστική του χώρου είναι εκπληκτική καθώς στη στέγη έχουν τοποθετηθεί πήλινα αγγεία. Ξυλόγλυπτα και τοιχογραφίες περιβάλλουν όλο το εσωτερικό της εκκλησίας, ενώ στην αριστερή θύρα του Ιερού Βήματος απεικονίζεται ο Αρχάγγελος Μιχαήλ.

Στην είσοδο της εκκλησίας θα βρείτε ένα βιβλίο που περιγράφει αναλυτικά όλες τις τοιχογραφίες, ενώ στα δεξιά της εισόδου μην προσπεράσετε την περίφημη τοιχογραφία στην οποία απεικονίζεται ο ζωδιακός κύκλος.

Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών Ψυχής Άκος

Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών αποτελεί ένα στολίδι για το χωριό των Μηλεών αλλά και για ολόκληρη τη χώρα.

Το 1814 τρεις λόγιοι Μηλιώτες, ο Άνθιμος Γαζής, ο Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Δανιήλ Φιλιππίδης ίδρυσαν την Μηλιώτικη Σχολή. Οι τρεις τους ήταν ιερωμένοι, δάσκαλοι, συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες και μέλη της Φιλικής Εταιρίας. Έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα στη Σχολή της Ζαγοράς και μετά πήγαν στο εξωτερικό.

Η ίδρυση της Σχολής ήταν ένα όνειρο ζωής και βαθύτερη επιθυμία τους ήταν να ιδρυθεί η Ακαδημία σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Δυστυχώς, λόγω της τουρκικής αντίδρασης δεν το κατάφεραν. Η επίσημη έναρξη της Σχολής έγινε στις 6 Αυγούστου του 1815. Οι ιδρυτές της Σχολής φρόντισαν, από το εξωτερικό όπου έζησαν, αλλά και με τη συνδρομή των Ελλήνων των παροικιών να εξοπλίσουν τη βιβλιοθήκη της Σχολής με βιβλία, χάρτες, όργανα διδασκαλίας, κ.ά.

Στα χρόνια της ακμής της η Σχολή διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη αποτελούμενη από 10 χιλιάδες τόμους. Από αυτά, τα 500 ανήκαν στην προσωπική συλλογή του Άνθιμου Γαζή. Η Σχολή λειτούργησε για 6 χρόνια έως ότου ξέσπασε η επανάσταση εναντίον των Τούρκων. Τότε η Σχολή υπέστη σοβαρές ζημιές σε διάφορα βιβλία, χάρτες και όργανα.

Το 1834 ξανάνοιξε με πρωτοβουλία του Κωνσταντά και λειτούργησε για τα επόμενα 10 χρόνια ώσπου έκλεισε οριστικά. Στο κτήριό της μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881 στεγάστηκε το σχολείο του χωριού το οποίο έκαψαν οι Γερμανοί κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 1928 με δωρεά της Κρυσταλλίας Οικονομάκη θεμελιώνεται ο πρώτος όροφος της σημερινής Δημόσιας Βιβλιοθήκης Μηλέων, δίπλα στην πλατεία του χωριού. Το 1973 με σχέδια του Αργύρη Φιλιππίδη προστίθεται ο δεύτερος όροφος.

Σήμερα, η Βιβλιοθήκη διαθέτει ιστορικό και δανειστικό τμήμα. Το ιστορικό τμήμα περιλαμβάνει 1.658 τίτλους βιβλίων που τυπώθηκαν από το 1497 έως το 1899, καθώς και 19 δημόσια έγγραφα. Υπάρχουν επίσης πολλά αντίτυπα πολλών βιβλίων με αποτέλεσμα η συλλογή των παλαιών βιβλίων της βιβλιοθήκης να αριθμεί περίπου 3.500 τόμους. Εκτός από τα έντυπα βιβλία υπάρχουν και 116 χειρόγραφα του 18ου αιώνα, και φύλλα από κώδικες του 10ου, 11ου και 12ου αιώνα.

Στη βιβλιοθήκη θα δείτε επίσης διάφορα προσωπικά αντικείμενα του Κωνσταντά. Το δανειστικό τμήμα περιλαμβάνει περίπου 13 χιλιάδες τίτλους βιβλίων και περιοδικών ενώ εμπλουτίζεται διαρκώς με νέα βιβλία.

Λογραφικό Μουσείο Μηλεών 

Το Τοπικό Μουσείο στεγάζεται στην έδρα της Δημοτικής Ενότητα Μηλεών και παρουσιάζει την πολιτισμική κληρονομιά του τόπου προβάλλοντας την τοπική ιστορία και την καθημερινή ζωή των κατοίκων του χωριού.

Η ιστορία του μουσείου ξεκινάει το 1982 όταν με ιδιωτική πρωτοβουλία εγκαινιάζεται στις Μηλιές μία μικρή ιδιωτική συλλογή ιστορικών και λαογραφικών τεκμηρίων. Το πρώτο εκείνο ?μουσείο?, όπως το ονόμασαν οι κάτοικοι, στεγάστηκε σ? ένα παλιό πεταλάδικο ημιερειπωμένο που επισκευάστηκε με κάθε σεβασμό στην τοπική αρχιτεκτονική.

Για τη συγκέντρωση υλικού αναζητήθηκαν, συγκεντρώθηκαν και καταγράφηκαν πληροφορίες  και δημιουργήθηκε φωτογραφικό αρχείο για την ιστορία και λαογραφία του τόπου. Ερευνήθηκαν στοιχεία της μυθολογίας του Πηλίου, συγκεντρώθηκε υλικό για το μαντείο του Κορωπαίου Απόλλωνα που χρησμοδοτούσε από τον 5π.Χ. αιώνα στην παραλιακή περιοχή της Κορόπης Μηλεών, μελετήθηκε ο πλούτος της Μηλιώτικης Σχολής που ίδρυσαν οι τρεις Μηλιώτες Διδάσκαλοι του Γένους, Ανθιμος Γαζής,  Γρηγόριος Κωνσταντάς και Δανιήλ Φιλιππίδης, βρέθηκαν στοιχεία  για το τρενάκι του Πηλίου, καταγράφηκαν πολλές πληροφορίες για τη ζωή στο χωριό, την καθημερινή παραδοσιακή ζωή, τις καθημερινές ασχολίες των γυναικών, τη ζωή του αγρότη, τα τοπικά  εργαστήρια, τα ήθη και έθιμα της περιοχής.   

Στόχος των ιδρυτών ήταν να προσφέρουν στους επισκέπτες Έλληνες και ξένους κάθε ηλικίας μία πρώτη γνωριμία με τις Μηλιές.