Η βιβλιοθήκη του 9ου Γυμνασίου Βόλου

Γνωρίστε τον.. ορνιθόρυγχο!

Μια εργασία στο μάθημα της Βιολογίας, υπό την επίβλεψη της κας Γαλανοπούλου Βάνας

Ποιο είναι το ζώο που έχει ράμφος πάπιας, σώμα κάστορα, γεννά αβγά αλλά θηλάζει τα μικρά του;

Είναι ο παράξενος πλατύπους της Αυστραλίας, του οποίου το γονιδίωμα διάβασαν οι επιστήμονες αναζητώντας στοιχεία για τη μετεξέλιξη των ερπετών σε πτηνά και θηλαστικά.

Ο πλατύπους, γνωστός και ως ορνιθόρυγχος (Ornithorhynchus anatinus), έχει τόσο ασυνήθιστη εμφάνιση ώστε οι Βρετανοί ζωολόγοι που εξέτασαν τα πρώτα δείγματα από την Αυστραλία, τον 18ο αιώνα, ήταν σίγουροι ότι επρόκειτο για φάρσα και έψαχναν για ραφές στη γούνα και το ράμφος.

«Σε μια πρώτη ματιά, ο πλατύπους μοιάζει να είναι το αποτέλεσμα εξελικτικού ατυχήματος» σχολίασε ο Δρ Φράνσις Κόλινς, διευθυντής του Εθνικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Ανθρώπινου Γονιδιώματος των ΗΠΑ, το οποίο χρηματοδότησε την έρευνα.

Αν και είναι πρωτόγονο ζώο -ο τελευταίος κοινός μας πρόγονος έζησε πριν από 170 εκατ. χρόνια- ο πλατύπους κατατάσσεται στα θηλαστικά, αφού θηλάζει τα μικρά του και έχει τρίχες.

Διατηρεί ωστόσο και χαρακτηριστικά των προγόνων του των ερπετών, όπως τα αβγά και το δηλητήριο που έχουν στα πόδια τους τα αρσενικά, και χαρακτηριστικά πτηνών, όπως το σκληρό ράμφος και οι νηκτικές μεμβράνες ανάμεσα στα δάχτυλα.

Τα πρωτόγονα θηλαστικά που κάνουν αβγά ονομάζονται μονοτρήματα.

Εκτός από τον ορνιθόρυγχο, η ομάδα περιλαμβάνει μόνο ένα ακόμα μέλος, το οποίο λέγεται έχιδνα και μοιάζει πολύ με σκαντζόχοιρο. «Αυτό που διαπιστώσαμε ήταν ότι το γονιδίωμα, όπως και το ίδιο το ζώο, είναι ένα εκπληκτικό αμάλγαμα χαρακτηριστικών από ερπετά και θηλαστικά και αρκετών χαρακτηριστικών μοναδικών στον πλατύποδα» ανέφερε η Τζένι Γκρέιβς του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας.

Για παράδειγμα, πλατύπους έχει 10 φυλετικά χρωμοσώματα, αντί για 2 όπως ο άνθρωπος, και τα γονίδια που ελέγχουν το φύλο είναι τα ίδια με των πτηνών.

Περισσότεροι από 100 ερευνητές σε διάφορες χώρες συμμετείχαν στον προσδιορισμό της γενετικής αλληλουχίας, που δημοσιεύεται στη δημόσια βάση δεδομένων Genbank.

Τελικά πριν από λίγους μήνες, τον Μάιο του 2008, σημαντικά βιολογικά εργαστήρια σε διάφορες χώρες (Αυστραλία, Γερμανία και Αμερική) ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να αναλύσουν λεπτομερώς τη γενετική δομή, δηλαδή το σύνολο των γονιδίων του ορνιθόρρυγχου.

Και η εικόνα που προέκυψε από αυτές τις έρευνες δεν είναι καθόλου καθησυχαστική.

Κατ' αρχάς, ενώ τα άλλα θηλαστικά έχουν συνήθως ένα μόνο ζεύγος σεξουαλικών ή φυλετικών χρωμοσωμάτων (ΧΧ τα θηλυκά και ΧΥ τα αρσενικά), αυτό το αναθεματισμένο ζώο έχει 10 φυλετικά χρωμοσώματα (πέντε ζεύγη ΧΧ τα θηλυκά και πέντε ζεύγη ΧΥ τα αρσενικά).

Επίσης, έχει συνολικά 52 χρωμοσώματα, ενώ εμείς οι άνθρωποι έχουμε μόνο 46. Και οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ. Ο Gregory Hannon στις ΗΠΑ και ο Jurgen Schmidtz στη Γερμανία, εισδύοντας στο εσωτερικό των γονιδίων του, ανακάλυψαν ότι αυτά ρυθμίζονται από ειδικά μόρια (μικρο-RNA) τα οποία παρουσιάζουν στενές ομοιότητες με τα αντίστοιχα ρυθμιστικά μόρια που υπάρχουν όχι μόνο στα θηλαστικά αλλά και στα πτηνά και τα ερπετά!

Το γονιδίωμα των ορνιθόρρυγχων ρυθμίζεται και εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους απ' ό,τι στα σημερινά θηλαστικά. Στα σχετικά άρθρα τους, μάλιστα, που δημοσιεύτηκαν στα έγκριτα περιοδικά «Nature» και «Genome Research», οι ερευνητές αυτοί δεν δίστασαν να μιλήσουν για «μια διαφορετική βιολογία» που χαρακτηρίζει αυτά τα παράξενα ζώα. 

Πηγή : http://online-pressblog.blogspot.gr/2008/10/blog-post_3866.html 

Χρήστος Ευαγγελάκος, Α1