Η Ασπίδα του Ηρακλή - ένα ακόμα δημιούργημα του Ήφαιστου

Εικονίδιο ηΔραστηριότητας Θυμήσου...


(από το σχολικό βιβλίο, ό.π., σελ. 128)


Εικονίδιο ηΔραστηριότητας Η Ασπίδα του Ηρακλή

Εδώ μπορείς να διαβάσεις όλο το κείμενο σε αγγλική μετάφραση. Ζήτησε και τη βοήθεια του καθηγητή σου για τυχόν απορίες. Σημειώνουμε τα εξής:

Ο ποιητής ήδη γνώριζε την περιγραφή του Ομήρου. Ολοφάνερα προσπαθεί να δημιουργήσει κάτι ισάξιο με το μεγάλο πρότυπο


Εικονίδιο ηΔραστηριότητας Η ασπίδα του Ηρακλή

Πράγματι, συνδέεται με τα ομηρικά θέματα:

α) όταν περιγράφει τον πόλεμο γύρω από κάποια πόλη και δίπλα στην παράσταση αυτή τοποθετεί μία πόλη ειρηνική με γάμο, χορό, όργωμα, τρύγο, κυνήγι και μία αρματοδρομία,

β) όταν τοποθετεί τον Ωκεανό στην περιφέρεια της Ασπίδας, ακριβώς όπως και ο Όμηρος.

Πρωτοτυπεί, ωστόσο, στα εξής σημεία:

Ξεκινώντας από το κέντρο της ασπίδας αναπτύσσει ένα πραγματικό πανδαιμόνιο από αποτροπιαστικές μορφές, ακόμα, παρορμημένος από γνωστά θέματα ζώων πάνω σε διαζώματα, βάζει να πολεμούν αναμεταξύ τους, όπως πολεμούν οι ήρωες, δύο κοπάδια ζώα, κάπροι και λιοντάρια, και ύστερα τον πόλεμο των Κενταύρων, που είναι μισοί ζώα και μισοί άνθρωποι, με τους Λάπιθες.

Ακολουθουν παραστάσεις του Άρη, της Αθηνάς και μιας συγκέντρωσης των θεών, όπoυ ο Απόλλωνας κιθαρίζει και οι Μούσες τραγουδούν. Ακολουθεί ο Περσέας, σκίζοντας τον αέρα με τα φτερωτά πέδιλα και τη μαγική περικεφαλαία που τον κάνει αόρατο, κυνηγημένος από τις Γοργόνες.

Επομένως, τι ξεχωρίζει τον ποιητή της ησιόδειας Ασπίδας από τον Όμηρο;

Ο πρώτος επιδιώκει να επιδράσει άμεσα και γυρεύει το φοβερό, πληθαίνει τις αποτρόπαιες εικόνες και δυναμώνει την έκφρασή τους. Μαύρες είναι οι Κήρες, με αγριεμένα μάτια, ματωμένες, φριχτές, τεράστιες, τρίζοντας τα δόντια κυνηγιούνται στο πεδίο της μάχης, ποια να πρωτοαρπάξει τους σκοτωμένους.

Πέρα από τους δαίμονες του θανάτου, εκεί βρίσκεται και η Ἁχλύς (το σκοτάδι που περικυκλώνει αυτούς που πεθαίνουν), πετσί και κόκαλο, με νύχια αρπαχτικά, με μύτη που στάζει, με μάγουλα αιματοστάλαχτα.

Δίπλα στη χαρά για το φοβερό βρίσκεται η χαρά για το μικρό. Ο ποιητής χαίρεται να περιγράφει λεπτομέρειες. Φτάνει στο σημείο να παρουσιάσει μέσα στον Ωκεανό κύκνους που κολυμπούν ψάλλοντας, και μπροστά τους φεύγουν κοπαδιαστά τα ψάρια.


Ακριβώς αντίθετη γραμμή από τον ποιητή της ησιόδειας περιγραφής της Ασπίδας ακολουθεί ο Όμηρος. Δεν τον ενδιαφέρει το χτυπητό αποτέλεσμα ούτε επιδιώκει μιαν εντύπωση που να ξεσηκώνει άμεσα την ψυχή.

Ο Όμηρος περιγράφει αφήνοντας τον αναγνώστη να βλέπει και να αναγνωρίζει. Γι' αυτό ο ποιητής, που είχε να δώσει επάνω σε μιαν ασπίδα μιαν εικόνα της ζωής απόφυγε κάθε μαγική αποτροπιαστική εικόνα, από αυτές που τόσο συχνά παρουσιάζουν οι πραγματικές ασπίδες. Ούτε πάλι χάνεται σε λεπτομέρειες. Μένει λιτός, κοντά στα πράγματα.

 

Επιλογή από τη μελέτη Schadewaldt, W. (1965) "Η Ασπίδα του Αχιλλέα". Στο Basset, Schadewaldt, Κακριδή (εκδ.) Μελέτες για την Ασπίδα του Αχιλλέα. Αθήνα: Εστία.




Εικονίδιο ηΔραστηριότητας Αναπαράσταση της Ασπίδας του Ηρακλή Ι
Εικονίδιο ηΔραστηριότητας Αναπαράσταση της Ασπίδας του Ηρακλή ΙΙ
Ερώτηση Σωστή-Λάθος


Κάθε φορά που διαβάζουμε μία ποιητική περιγραφή ενός έργου τέχνης πρέπει να αναμένουμε ότι μπορούμε να την αναπαραστήσουμε επακριβώς σε εικόνα.


Σωστό Λάθος

Τι σημαίνει να είσαι ήρωας της Αρχαίας Ελλάδας; Τι είναι ηρωικό και τι μη ηρωικό; Με τη βοήθεια του καθηγητή σου των Αγγλικών, μπορείς να παρακολουθήσεις εδώ τι απαντήσεις έδωσαν στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard των Ηνωμένων Πολιτειών.