Μητρόπολη Κυζίκου

Προσωπική ιστοσελίδα Μάρκου Μάρκου
Αρχική σελίδα

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΥΖΙΚΟΥ

Κύζικος: (τουρκ. Belkis). Αρχαία πόλη της Μυσίας επί της Προποντίδας στην ομώνυμη χερσόνησο. Αποικία των Μιλησίων ιδρύθηκε το 679 π.Χ. κατά τον Στράβωνα. Τον 6ο αιώνα π.Χ. υποτάχθηκε στους Πέρσες. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων εντάχθηκε στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Στη συνέχεια ξαναπέρασε στα χέρια των Περσών και κατόπιν στο κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το 281 π.Χ. υπήχθη στους Σελευκίδες, το 218 π.Χ. έγινε ανεξάρτητη, το 190 π.Χ. εντάχθηκε στο Βασίλειο της Περγάμου και το 133 π.Χ. πέρασε στους Ρωμαίους. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο η πόλη γνώρισε ακμή. Στον "Συνέκδημο του Ιεροκλέους" (6ος αιώνας μ.Χ.) η Κύζικος αναφέρεται ως η 1η μεταξύ των 30 πόλεων της Επαρχίας Ελλησπόντου. Ωστόσο μετά τον 10ο αιώνα η Κύζικος άρχισε να παρακμάζει λόγω καταστροφών από σεισμούς και επιδρομές. Σήμερα σώζονται τα ερείπια μόνο της αρχαίας πόλης κοντά στο τουρκικό χωριό Belkis (Παλαιά Κύζικος;).

Αρτάκη: (τουρκ. Erdek). Πόλη της Μυσίας στην Κυζικηνή χερσόνησο, επί της Προποντίδας, χτισμένη στους πρόποδες του όρους Καπού. Αποικία των Μιλησίων από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Κατά την Οθωμανική περίοδο η πόλη αριθμούσε γύρω στις 12.000 κατοίκους εκ των οποίων οι 10.000 Έλληνες.

    Κυζίκου μητρόπολη: Η Κύζικος αρχικά υπάγονταν εκκλησιαστικώς στη Μητρόπολη Εφέσου. Τον 4ο αιώνα έγινε Μητρόπολη και τον 5ο αιώνα τοποθετήθηκε στην 5η θέση μεταξύ των υπό τον Κωνσταντινουπόλεως Μητροπόλεων. Η Μητρόπολη Κυζίκου είχε στη δικαιοδοσία της κατά τον 7ο αιώνα 12 Επισκοπές. Κάποιες από αυτές (Άβυδος) προήχθησαν αργότερα σε Μητροπόλεις. Από το 688 μέχρι το 695 εγκαταστάθηκε στην Κύζικο με μεγάλο μέρος του ποιμνίου του λόγω των Αραβικών επιδρομών ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου στον οποίο ανατέθηκε η διαποίμανση της Μητροπόλεως Κυζίκου. Την εντολή της εγκατάστασης αυτής έδωσε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός και για το λόγο αυτό η περιοχή ονομάστηκε Νέα Ιουστινιανή ή Νέα Ιουστινιανούπολις.
    Κατά το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα οι Επισκοπές της Μητροπόλεως Κυζίκου μειώθηκαν σημαντικά ενώ από τον 15ο αιώνα και καθ' όλη την Οθωμανική περίοδο δεν είχε Επισκοπές στη δικαιοδοσία της. Μετά την καταστροφή της Κυζίκου η έδρα του Μητροπολίτου μεταφέρθηκε στην Αρτάκη.
    Τον Μάρτιο του 1913 αποσπάστηκε το Δυτικό τμήμα της Μητροπόλεως Κυζίκου και αποτέλεσε τη Μητρόπολη Δαρδανελλίων και Λαμψάκου.

Στις αρχές του 20ου αιώνα (μετά το 1913) η Μητρόπολη Κυζίκου περιλάμβανε τους κατωτέρω οικισμούς:
α) Αρτάκη (Erdek)
β) Βαθύ (Turan)
γ) Γωνιά (Ocaklar)
δ) Διαβατή (Çayağzı)
ε) Δρακούντα (Doğanlar)
στ) Καστέλλιον (Kestanelik)
ζ) Κατάτοπος (Ormanlı)
η) Κάτω Νεοχώριο (Aşağıyapıcı)
θ) Άνω Νεοχώριο (Yukarıyapıcı)
ι) Μηχανιώνα (Çakılköy)
ια) Πέραμος (Karsiyaka)
ιβ) Ρόδα (Narlı)
ιγ) Λαγγάδα (Ballıpınar)
ιδ) Χαράκι (İlhanköy) από τη σημερινή Επαρχία Erdek (Αρτάκης) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
ιε) Πάνορμος (Bandırma)
ιστ) Γετζές (Yenice)
ιζ) Σκαμνιές (Dutliman)
ιη) Εδιντζήκι (Edincik)
ιθ) Σμαύλο (Gölyaka)
κ) Μουσάτζα ή Αβασικά (Misakça) από τη σημερινή Επαρχία Bandırma (Πανόρμου) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κα) Γκιονέν (Gönen)
κβ) Κιλήκι (Killik)
κγ) Κοτζιά Μπουνάρ (Kocapınar)
κδ) Σαρή Κιοΐ (Sarıköy)
κε) Χαβουτζή (Havutça)
κστ) Ελπιζλή (Hafızhüseyinbey)
κζ) Σογιούτ (Söğütköy) από τη σημερινή Επαρχία Gönen (Γκιονέν) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κη) Μπάλια ή Βαλλιά (Balya) από τη σημερινή Επαρχία Balya (Μπάλιας) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
κθ) Μπαλούκ Εσέρ (Balıkesir)
λ) Τόιμπελεν ή Τοπελένι (Toybelen)
λα) Γενή Κιοΐ (Yeniköy)
λβ) Αλατζά Μπαΐρ (Alacabayir) από τη σημερινή Επαρχία Balıkesir (Αδριανού Θηρών) του ομώνυμου Νομού
λγ) Σιντιργί (Sındırğı) από τη σημερινή Επαρχία Sındırğı (Σιντιργί) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
λδ) Ιβρεντή (İvrindi) από τη σημερινή Επαρχία İvrindi (Ιβρεντή) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
λε) Παλάτι ή Μπαλάτ (Dursunbey)
λστ) Τας Κεσί (Taşkesiği) από τη σημερινή Επαρχία Dursunbey (Παλατίου) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
λζ) Χατζή Παγώνη (Şevketiye)
λη) Κοπάση (Kubaş) από τη σημερινή Επαρχία Manyas (Ποιμανηνού) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
λθ) Καραϊδίνι (Karaaydin)
μ) Αλά Κιλισέ (Gündoğdu) από τη σημερινή Επαρχία Yenice (Γενισέ) του Νομού Çanakkale (Δαρδανελλίων).

Επισκοπικός κατάλογος (υπό σύνταξη).

ΥΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
Μακάριος	14 Μαρτίου 1806-12 Ιουλίου 1811	Από Παλαιών Πατρών	Κοίμηση	περ. 1750-1811
Κωνστάντιος	12 Ιουλίου 1811-1822	Από Σερρών	Κοίμηση	;-1822
Ματθαίος Μεγαλιός	29 Αυγούστου 1823-Ιούλιος 1831	Από Θεσσαλονίκης	Κοίμηση	;-1831
Άνθιμος	Ιούλιος 1831-6 Μαΐου 1841	Από Αγχιάλου	Εις Κωνσταντινουπόλεως	1779-1842
Μελέτιος Πάγκαλος	Μάιος 1841-18 Απριλίου 1845	Από Θεσσαλονίκης	Εις Κωνσταντινουπόλεως	1772-1845
Ιωακείμ Κοκκώδης	Απρίλιος 1845-4 Οκτωβρίου 1860	Από Ιωαννίνων	Εις Κωνσταντινουπόλεως	1802-1878
Ιάκωβος Παγκώστας	11 Οκτωβρίου 1860-24 Μαΐου 1861	Από Σερρών	Εις Αλεξανδρείας	1803-1865
Νικόδημος Κωνσταντινίδης	24 Μαΐου 1861-11 Ιανουαρίου 1900	Από Σερρών	Κοίμηση	1826-1900
Κωνσταντίνος Αλεξανδρίδης	18 Ιανουαρίου 1900-13 Οκτωβρίου 1903	Από Ρόδου	Κοίμηση	περ. 1861-1903
Αθανάσιος Μεγακλής	18 Οκτωβρίου 1903-4 Μαΐου 1909	Από Θεσσαλονίκης	Κοίμηση	1848-1909
Γρηγόριος Ζερβουδάκης	12 Μαΐου 1909-12 Φεβρουαρίου 1913	Από Σερρών	Εις Χαλκηδόνος	1850-1924
Κωνσταντίνος Αράμπογλου	2 Απριλίου 1913-10 Φεβρουαρίου 1922	Από Τραπεζούντος	Εις Προύσης	1859-1930
Καλλίνικος Δελικάνης	10 Φεβρουαρίου 1922-26 Ιουλίου 1932	Από Βερροίας	Εις Καισαρείας	1855-1934

Χάρτης της Μητροπόλεως Κυζίκου.

Αρχείο Kmz με τους οικισμούς της Μητροπόλεως Κυζίκου.

Από την Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, πληροφορίες για Κοινότητες της Μητροπόλεως Κυζίκου:

1) Αρτάκη
2) Βαθύ
3) Γετζές
4) Γκιονέν
5) Γωνιά
6) Διαβατή
7) Δρακούντα
8) Καστέλλι
9) Κατάτοπος
10) Κάτω Νεοχώριο
11) Μηχανιώνα
12) Μπάλια
13) Μπαλούκ Εσέρ
14) Πάνορμος
15) Πέραμος
16) Ρόδα
17) Σιντιργί
18) Σκαμνιές
19) Χαράκι
20) Ελμπιζλί

Αναγραφές στα Τακτικά. (Jean Darrouzès, A.A. Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Texte Critique, Introduction et Notes, Institut Français d' Études Byzantines, Paris 1981).

ΤΑΚΤΙΚΟ	ΘΕΣΗ
Τακτικό 1 Επιφανίου αρχιεπισκόπου Κύπρου έκθεσις πρωτοκκλησιών πατριαρχών τε και μητροπολιτών Ζ΄ αιών	ε΄ Επαρχία Ελλησπόντου μητρόπολις Κυζίκου έχει πόλεις υπ' αυτήν ήτοι επισκοπάς ιβ΄, οίον 1 τον Γέρμης 2 τον Ποιμανινού 3 τον Ώκης 4 τον Βάρεως 5 τον Αδριανού Θηρών 6 τον Λαμψάκου 7 τον Αβύδου 8 τον Δαρδάνου 9 τον Ιλίου 10 τον Τρωάδος 11 τον Πιονίας 12 τον Μελιτουπόλεως
Τακτικό 2 Τάξις προκαθεδρίας Μητροπολιτών Η΄-Θ΄ αιώνες	Ε΄ επαρχία Ελλησπόντου ο Κυζίκου 1 ο Γέρμης 2 ο Ποιμανινού 3 ο Ώκης 4 ο Βάρεως 5 ο Αδριανού Θηρών 6 ο Λαμψάκου 7 ο Αβύδου 8 ο Δαρδάνου 9 ο Ιλίου 10 ο Τρωάδος 11 ο Πιονίας 12 ο Μελιτουπόλεως 13 ο Αδρανείας
Τακτικό 3 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών, μητροπολιτών και αυτοκεφάλων Τέλη Η΄ - Αρχές Θ΄ αιώνος	ΣΤ΄ επαρχία Ελλησπόντου έχει πόλεις ιγ΄ α΄ Κύζικος μητρόπολις β΄ ο Γέρμης γ΄ ο Ποιμανινού δ΄ ο Ώκης ε΄ ο Βάρεως στ΄ ο Αδριανουθηρών ζ΄ ο Λαμψάκου η΄ ο Αβύδου θ΄ ο Δαρδάνου ι΄ ο Ιλίου ια΄ ο Τρωάδος ιβ΄ ο Πιονίας ιγ΄ ο Μελιτουπόλεως
Τακτικό 4 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών. Τάξις προκαθεδρίας μητροπολιτών και αυτοκεφάλων και επισκόπων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον ταύτης της θεοφυλάκτου και βασιλίδος πόλεως Θ΄ αιών	Ε΄ επαρχία Ελλησπόντου ο Κυζίκου 1 ο Γέρμης 2 ο Ποιμανινού 3 ο Ώκης 4 ο Βάρεως 5 ο Αδριανού Θηρών 6 ο Λαμψάκου 7 ο Αβύδου 8 ο Δαρδάνου 9 ο Ιλίου 10 ο Τρωάδος 11 ο Πιονίας 12 ο Μελιτουπόλεως 13 (ο Σκαμάνδρου)
Τακτικό 5 Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου πόλεως Θ΄ αιών	επαρχία Ελλησπόντου ε΄ ο Κυζίκου
Τακτικό 6 Τάξις ονομάτων των οσίων μητροπολιτών Θ΄ αιών	<ε΄ επαρχία> Ελλησπόντου ο Κυζίκου έχει πόλεις ιβ΄
Τακτικό 7 Νικολάου πατριάρχου του παλαιού (Μυστικού) Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως Ι΄ αιών	Ε΄ τη Κυζίκω της Ελλησπόντου α΄ ο Ποιμανινού β΄ ο Ώκης γ΄ ο Βάρεως δ΄ ο Αδριανού Θηρών ε΄ ο Λαμψάκου στ΄ ο Αβύδου ζ΄ ο Δαρδάνου η΄ ο Ιλίου θ΄ ο Τρωάδος ι΄ ο Πιονίας ια΄ ο Μελιτουπόλεως ιβ΄ ο του Αγίου Κορνηλίου, ήτοι της Σκήψεως ιγ΄ ο Αδρανείας
Τακτικό 8 Αι μητροπόλεις. Τάξις των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως Ι΄ αιών	ε΄ η Κύζικος επαρχίας Ελλησπόντου ο Κυζίκου (ιβ΄)
Τακτικό 9 Εισί δε και όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι ΙΒ΄ αιών	Ε΄ τη Κυζίκω της Ελλησπόντου (ο Γέρμης) α΄ ο Ποιμανινού β΄ ο Ώκης γ΄ ο Βάρεως δ΄ ο Αδριανού Θηρών ε΄ ο Λαμψάκου στ΄ ο Αβύδου ζ΄ ο Δαρδάνου η΄ ο Ιλίου θ΄ ο Τρωάδος ι΄ ο Πιονίας ια΄ ο Μελιτουπόλεως ιβ΄ ο του Αγίου Κορνηλίου ο Σκαμάνδρου
Τακτικό 10 Όσοι εκάστη μητροπόλει υπόκεινται θρόνοι. Τάξις προκαθεδρίας των υπό τον αποστολικόν θρόνον Κωνσταντινουπόλεως τελούντων μητροπολιτών και των υπ αυτούς επισκόπων ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	Ε΄ τη Κυζίκω της Ελλησπόντου α΄ ο Ποιμανινού β΄ ο Ώκης γ΄ ο Βάρεως δ΄ ο Αδριανού Θηρών, ήτοι Αχυράους ε΄ ο Λαμψάκου στ΄ ο Αβύδου ζ΄ ο Δαρδάνου η΄ ο Ιλίου θ΄ ο Τρωάδος ι΄ ο Πιονίας ια΄ ο Μελιτουπόλεως ιβ΄ ο του Αγίου Κορνηλίου Στις ομάδες κωδίκων c και d αναγράφεται: η Μελιτούπολις ετιμήθη εις αρχιεπισκοπήν, η Άβυδος εις μητρόπολιν.
Τακτικό 11 Αι μητροπόλεις ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος ο Κυζίκου
Τακτικό 12 Αι αγιώταται μητροπόλεις εισίν αύται ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος ο Κυζίκου
Τακτικό 13 Εισίν οι θρόνοι του Κωνσταντινουπόλεως κατά την τάξιν των μητροπολιτών καθώς εν τω χαρτοφυλακείω αναγέγραπται και αι επισκοπαί εκάστης μητροπόλεως ΙΒ΄ ή ΙΓ΄ αιών	Ε΄ τη Κυζίκω της Ελλησπόντου Ε΄ η Κύζικος της Ελλησπόντου α΄ ο Ποιμανηνού β΄ ο Ώκης γ΄ ο Βάρεως δ΄ ο Αδριανού Θηρών ε΄ ο Λαμψάκου στ΄ ο Δαρδάνου ζ΄ ο Ιλίου η΄ ο Τρωάδος θ΄ ο Παλαιάς ήτοι Πιονίας ι΄ ο Μελιτουπόλεως ο του Αγίου Κορνηλίου ια΄ ο Σκαμάνδρου ιβ΄ ο Αδρανείας ο Αχυράου
Τακτίκό 14 Σύγγραμμα Νείλου Δοξαπατρή. Εισί δε αι αναγεγραμμέναι επαρχίαι και μητροπόλεις αι υποκείμεναι τω Κωνσταντινουπόλεως αύται, αι εν τη Ανατολή και τη Δύσει και τοις λοιποίς μέρεσι. ΙΒ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος της Ελλησπόντου έχουσα επισκοπάς ιβ΄
Τακτικό 15 Τάξις των Μητροπόλεων ΙΒ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος ο Κυζίκου
Τακτικό 16 Η γεγονυία υποτύπωσις παρά του βασιλέως Λέοντος του Σοφού όπως έχουσι τάξεως οι θρόνοι των εκκλησιών των υποκειμένων τω πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ΙΒ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος
Τακτικό 17 Η έκθεσις αύτη των υποκειμένων μητροπόλεων τω αποστολικώ και πατριαρχικώ θρόνω της θεοφυλάκτου Κωνσταντινουπόλεως εξετέθη επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	ε΄ ο Κυζίκου η Κύζικος
Τακτικό 18 Έκθεσις των υποκειμένων τω πατριαρχικώ θρόνω της βασιλίδος των πόλεων εκτεθείσα επί της βασιλείας του αοιδίμου βασιλέως κυρού Ανδρονίκου Παλαιολόγου του γέροντος ΙΔ΄ αιών	ε΄ ο Κυζίκου
Τακτικό 19 Έκθεσις του ευσεβούς βασιλέως κυρού Ανδρονίκου τρίτου των Παλαιολόγων. Τάξις προκαθεδρίας μητροπόλεων τελούντων υπό τον αποστολικόν θρόνον της θεοφυλάκτου και βασιλίδος Κωνσταντινουπόλεως ΙΔ΄ αιών	ε΄ ο Κυζίκου
Τακτικό 20 Περί της τάξεως των θρόνων των Μητροπολιτών και τίνες αυτών λέγονται έξαρχοι και υπέρτιμοι, τίνες δε υπέρτιμοι μόνον ΙΕ΄ αιών	ε΄ ο Κυζίκου, έξαρχος πάσης Ελλησπόντου, ή παντός
Τακτικό 21 Τάξις προκαθεδρίας των οσιωτάτων πατριαρχών και αι μητροπόλεις και αρχιεπισκοπαί, αι οποίαι ευρίσκονται την σήμερον και είναι υποκείμεναι τη βασιλίδι Κωνσταντινουπόλει ΙΣΤ΄ αιών	ε΄ η Κύζικος

Αναγραφές στα Συνταγμάτια

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΟ	ΘΕΣΗ
Χρυσάνθου Ιεροσολύμων (1715)	5 ο Κυζίκου, Υπέρτιμος και Έξαρχος παντός Ελλησπόντου
Συνταγμάτιο 1855	Δ΄ ο Κυζίκου, υπέρτιμος και έξαρχος παντός Ελλησπόντου Κ. Ιωακείμ
Συνταγμάτιο1896	Δ΄ Ο Κυζίκου (Νικόδημος) υπέρτιμος και έξαρχος παντός Ελλησπόντου
Συνταγμάτιο 1901	Δ΄ Ο Κυζίκου (Κωνσταντίνος) υπέρτιμος και έξαρχος παντός Ελλησπόντου

Αναθεώρηση: Παρασκευή, 12 Ιουλίου 2024.