Το χωριό Αραβησσός ή Αραβυσός βρίσκεται στο νομό Πέλλας της Μακεδονίας και έχει 1800 περίπου κατοίκους. Το χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Πάικου και 12 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Γιαννιτσών. Η Αραβησσός είναι ένα από τα πιο προικισμένα χωριά της περιοχής με πλούσιο φυσικό περιβάλλον, χτισμένη σε ένα σημείο όπου το Πάϊκο απλόχερα δίνει τα νερά του στον διψασμένο κάμπο της Πέλλας. Ανάμεσα στην Λάκκα και τον Μυλότοπο, η Αραβησσός ξεχωρίζει όχι μόνο για τον χαρακτηρισμό που έχει ως υδροβολώνας του Πάικου αλλά και για τους μαχητικούς κατοίκους.

       Το όνομα του χωριού, το οποίο ανήκε στην κοινότητα Ασιάρ Βέη, αρχικά ήταν Όμπαρ, το οποίο σημαίνει δέκα μπάρες νερό. Το όνομα αυτό δεν ήταν τυχαίο, διότι εκεί υπήρχαν και υπάρχουν οι λεγόμενες πηγές της Αραβησσού που υδροδοτούν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η ιστορία αυτού του τόπου έχει τις βάσεις της από το 1926, καθώς τότε έγιναν οι πρώτες εγκαταστάσεις των κατοίκων και την ίδια χρονιά μετονομάστηκε και ο οικισμός. Η Αραβησσός ήταν έδρα κοινότητας από το 1926 όντας ένα από τα κεφαλοχώρια της περιοχής.

      Παλαιότερα οι μόνοι κάτοικοι ήταν οι Βλάχοι από τα Μεγάλα Λιβάδια, οι οποίοι όμως ζούσαν νομαδικά και έμεναν στην περιοχή εκείνη μόνο κατά το χειμώνα. Μετά το 1922 έφτασαν στην περιοχή πρόσφυγες κυρίως Καραμανλήδες (Αραβησσό και Ενεχίλ), Θρακιώτες (Ταϊφίρ, Γαλατά). Οι πρόσφυγες της Αραβησσού της Μικράς Ασίας έμειναν σε σπίτια που τους έφτιαξε το κράτος και ασχολήθηκαν με την γεωργία. Συχνές ήταν οι ασθένειες λόγω της γειτνίασης με το Βάλτο των Γιαννιτσών (π.χ. ελονοσία).   Οι πρόσφυγες από το Ενεχίλ ασχολήθηκαν επίσης με τη γεωργία, καθώς και σε ένα εργοστάσιο υφαντουργίας.

        Το χωριό έχει δυο εκκλησίες: τον κεντρικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και το δεύτερο ναό στα νεκροταφεία του χωριού, αφιερωμένο στην Αγία Μαρδέσκα.

       ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΑΡΑΒΗΣΣΟΥ

       Παρεκκλίνοντας ο επισκέπτης της Πέλλας από τη ρωμαϊκή Εγνατία Οδό και κινούμενος δυτικά των Γιαννιτσών με πυξίδα το τριαδικό βουνό Πάϊκο θα φθάσει στην όαση των Πηγών της Αραβησσού. Οι πηγές αναβλύζουν στις νότιες παρυφές του βουνού. Στο χώρο ανάβλυσής τους λειτουργεί το αντλιοστάσιο Αραβησσού της Ε.Υ.Α.Θ., το οποίο τροφοδοτεί με πόσιμο νερό την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι 11 γεωτρήσεις παροχετεύουν 4.700 κυβικά μέτρα νερού την ώρα. Το νερό συγκεντρώνεται σε τρία φρεάτια στράγγισης και στη συνέχεια οδηγείται στο φρεάτιο υδροληψίας. Από εκεί μέσω αγωγού μεταφέρεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Τον υδάτινο πλούτο των πηγών συμπληρώνουν η Πηγή του Πλατάνου, άλλες, μικρότερες αναβλύσεις και το ποτάμι ορίζοντας μια φύση γόνιμη, φιλόξενη, σκιερή.

       Τα πλεονεκτήματα των πηγών της Αραβησσού, η ευλογία του νερού και ο έφορος κάμπος, έγιναν αντιληπτά ήδη από τα νεολιθικά χρόνια. Στη θέση «Τούμπα» εντοπίσθηκε νεολιθικός οικισμός της 4ης χιλιετίας π.Χ., η έκταση του οποίου ξεπερνά τα 100 στρέμματα. Βόρεια του προϊστορικού οικισμού στο ύψωμα που φέρει την ονομασία «Παλαιόκαστρο» διαπιστώθηκε η ύπαρξη ελληνιστικής πόλης, η οποία μας είναι γνωστή από το Θουκυδίδη με το όνομα Κύρρος. Η θέση κατοικήθηκε και κατά τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους. Το υστεροελληνιστικό αγαλμάτιο κιθαρωδού Απόλλωνα, οι μαρμάρινες ρωμαϊκές επιγραφές και το σωζόμενο μεσαιωνικό τείχος βεβαιώνουν τη συνεχή κατοίκηση των Πηγών.

       Σε απόσταση 1,5 χλμ. από το Παλαιόκαστρο η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ρωμαϊκό οικοδόμημα με εσωτερική αυλή. Από την τοιχοδομία, τα δάπεδα και τα κινητά ευρήματα κυρίως τα νομίσματα χρονολογείται από τον 1ο αιώνα π.Χ. έως τις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ.. Το κτιριακό αυτό συγκρότημα θα μπορούσε να ταυτιστεί με το Mutatio Scurrio, το σταθμό της Εγνατίας Οδού ανάμεσα στην Πέλλα και την Έδεσσα, όπου στάθμευαν οι ταξιδιώτες για ολιγόωρη ξεκούραση.

       Οι πηγές της Αραβησσού ύδρευαν τη ζωή στην περιοχή για χιλιάδες χρόνια-αυτό συνεχίζουν έως σήμερα και υποδεικνύουν ότι η μελλοντική, συστηματική ανασκαφή του αρχαιολογικού χώρου θα φέρει στο φως τους αρχαίους οικισμούς διαμορφώνοντας έναν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, που προς το παρόν δεν είναι επισκέψιμος.