• Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Ο παλιός Ιερός Ναός	Ο νέος Ιερός Ναός

         Με την άφιξή τους στο Παλαίφυτο οι κάτοικοι χρησιμοποίησαν για εκκλησία έναν παλιό αχυρώνα και ταυτόχρονα άρχισαν την κατασκευή του ιερού ναού τους, ο οποίος τιμάται σε ανάμνηση της πατρίδας τους , στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ο ναός κατασκευάστηκε στη μία από τις δύο πλατείες του χωριού. Μέχρι τη δεκαετία του 70 γύρω από την εκκλησία υπήρχε ένα δάσος από ακακίες. Ο ναός άρχισε να λειτουργεί το 1927. Εκεί στέγασαν όλα τα ιερά κειμήλια που έφεραν από το χωριό τους και οι ιερές εικόνες τοποθετήθηκαν στο τέμπλο του ναού. Επρόκειτο για μια απλή εκκλησία ρυθμού βασιλικής φτιαγμένη από πλινθιά. 
          Η εκκλησία ανακαινίσθηκε το 1963, φτιάχτηκαν καινούργιες εικόνες , οι παλιές αποσύρθηκαν στην αποθήκη του ναού και για πολλά χρόνια ήταν εξαφανισμένες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, μετά από κινήσεις του νέου ιερέα Νικόλα Παπαφίγγου και των κατοίκων μέσω του πολιτιστικού συλλόγου, οι εικόνες βρέθηκαν και πήραν τη θέση που τους αξίζει στον ιερό ναό. Ο ναός εξυπηρέτησε τις ανάγκες του χωριού μέχρι το 1999, οπότε εγκαινιάστηκε ο νέος ναός, στη βορειοδυτική πλευρά του παλιού. Σήμερα βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση και λειτουργεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Ο παλιός ιερός ναός	Ιωάννου του Προδρόμου Παλαιφύτου
Η πλατεία της εκκλησίας	Το εσωτερικό του Ναού

           Ο νέος ναός θεμελιώθηκε με τη δωρεά του κατοίκου του Παλαιφύτου και μετέπειτα προέδρου του κ. Γιαπουτζή Χρήστου το 1981. Περατώθηκε το 1999, έπειτα από δωρεές και προσπάθειες όλων των κατοίκων του χωριού και από εράνους που έκανε ο  ιερέας Νικόλας Παπαφίγγος και το εκκλησιαστικό συμβούλιο.  Ο νέος ναός, μεγαλύτερος και μεγαλοπρεπέστερος του παλιού, είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο. Ο εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο είναι ο αντιπροσωπευτικός βυζαντινός ρυθμός. Κύριο χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του ρυθμού είναι ο σχηματισμός σταυρού εσωτερικά και εξωτερικά στο σχεδόν τετράγωνο κτίσμα, με τον έναν τρούλο. Η δημιουργία κογχών στη βόρεια και νότια πλευρά όχι μόνο αυξάνουν τον εσωτερικό χώρο, αλλά χαρίζουν παράλληλα ομορφιά και χάρη.
          Η ανατολική πλευρά, όπου βρίσκεται το Ιερό Βήμα, καταλήγει σε τρεις κόγχες , εκ των οποίων η μεσαία είναι μεγαλύτερη. Στο μέσον του Ιερού Βήματος βρίσκεται η Αγία Τράπεζα. Στην πρόσοψη του Ναού υπάρχει νάρθηκας που σχηματίζει πέντε αψίδες. Στη είσοδο του ναού έχουν τοποθετηθεί οι εικόνες της Παναγίας και του Ιωάννη του Προδρόμου που έφεραν οι κάτοικοι από το Τσακήλι. Ένα τετραώροφο κωδωνοστάσιο βρίσκεται στη βορινή πλευρά του Ναού. Τα πολλά και μεγάλα παράθυρα στον τρούλο και στις κόγχες, χαρίζουν άπλετο φωτισμό στο Ναό. Η κατασκευή του ναού δεν έχει ακόμη αποπερατωθεί, καθώς εκτελούνται εργασίες και στο εξωτερικό ( επένδυση με διακοσμητικό τούβλο) και στο εσωτερικό (αγιογράφηση).

Ο νέος Ιερός Ναός	Το εσωτερικό του Ναού
Στην κατασκευή του ναού εργάστηκαν ο Γιώργος και ο Τάσος Χουρμουζιάδης	Ο παπά Νικόλας Παπαφίγγος

Ιερείς που λειτούργησαν στον ιερό ναό:

παπά Θάνος Αξιωτίδης, ο πρώτος ιερέας που ήρθε από το Τσακήλι.

παπά Λεωνίδας.

παπά Γρηγόρης Πρέκας.

παπά Χριστόδουλος Λαμπαδάριος. [Εφημέριος Κοιμήσεως Σιδηροκάστρου - Κατέφυγε στο  Παλαίφυτο την περίοδο της Κατοχής]

παπά Μανώλης Αλμπαντής (1945?-1958)

παπά Αναστάσης Παπαδόπουλος ( 1959-1984) (1989-1992)

παπά Νικόλας Παπαφίγγος (1984-1989)

παπά Γιάννης Γιαννακίδης (1993-2013)

παπά Θανάσης Παπαδόπουλος (2013-μέχρι σήμερα)

• ΤΑ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής δίπλα στην Πλατεία στα Μικρασιάτικα	Κατασκευαστής-δωρητής ο Τάσος Χουρμουζιάδης
Το εκκλησάκι της αγίας Κυριακής στα μικρασιάτικα νεκροταφεία	Το εκκλησάκι των αγίων Ιωακείμ και Άννας στο νέο νεκροταφείο

      Το 1981 εγκαινιάστηκε το παρεκκλήσι της Αγίας Κυριακής, δίπλα στα μικρασιάτικα νεκροταφεία, με χορηγούς τον Γιαπουντζή Χρήστο και τους κατοίκους του χωριού. 

    Το 2000 κτίστηκε το παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής στα Μικρασιάτικα. Κατασκευαστής-δωρητής ο Τάσος Χουρμουζιάδης. Εκεί φυλάσσεται η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, που κρατούσαν οι κάτοικοι στα σπίτια τους σαν ιερό κειμίλιο από την ιδιαίτερη πατρίδα τους τα Κήδεια.

      Το 2009 κτίζεται στα θρακιώτικα νεκροταφεία το παρεκκλήσι Ιωακείμ και Άννης με κύριο δωρητή τον Δήμο Μ. Αλεξάνδρου και τη συνδρομή ορισμένων κατοίκων.

    Επίσης υπάρχουν μικρά εκκλησάκια όπως των Αγίων Αναργύρων, Αγίας Παρασκευής, Προφήτη Ηλία, Παναγίας Σουμελά, Αγίων Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης.

 

• ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Το Δημοτικό σχολείο σήμερα

        Τα πρώτα χρόνια το δημοτικό σχολείο λειτούργησε στο σπίτι του Μπέη που βρισκόταν στην άκρη του χωριού, στην τοποθεσία όπου σήμερα είναι το σπίτι του Χατζίδη Γιώργου και του Περηφανάκη Ανδροκλή. Το σπίτι ήταν μεγάλο και διώροφο. Σύμφωνα μάλιστα με μαρτυρία κατοίκου του χωριού, στην είσοδο του σχολείου υπήρχε μια μεγάλη πέτρινη πλάκα. Όταν τα παιδιά κάποια μέρα στο παιχνίδι τους μετακίνησαν την πλάκα αυτή βρήκαν από κάτω δύο ανθρώπινους σκελετούς. Το παλιό σχολείο γκρεμίστηκε στη διάρκεια του εμφυλίου και για μερικά χρόνια τα μαθήματα γινότανε ανά δύο τάξεις σε διάφορα σπίτια, αποθήκες ή καφενεία, όπως του Παναγιωτίδη Απόστολου, του Αλμυρού Κων/νου, του Βοϊτσίδη Χαρίλαου, του Πούπα Σταύρου, του Κουτσουρά Φάνιου.

Στο ισόγειο του σπιτιού του Απόστολου Παναγιωτίδη λειτουργούσε μέχρι το 1954 το δημοτικό σχολείο

       Στη δεκαετία του πενήντα (1954-1956) χτίστηκε ένα πανέμορφο τετρατάξιο πέτρινο κτίριο. Στην πίσω αυλή του σχολείου υπήρχαν πολλές ακακίες και ένα μικρότερο κτίριο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του 60 για μαθητικά συσσίτια, ενώ τη δεκαετία του 70 λειτούργησε εκεί το πρώτο νηπιαγωγείο. Το σχολείο λειτουργούσε ως τετρατάξιο. Η Πρώτη τάξη και η Δευτέρα ήταν χωριστά. Η Τρίτη έκανε συνδιδασκαλία με την Τετάρτη και η Πέμπτη με την Έκτη. Τα μαθήματα γίνονταν πρωί και απόγευμα και τα πιο παλιά χρόνια και Σάββατο πρωί, τη δε Κυριακή υπήρχε υποχρεωτικός εκκλησιασμός των μαθητών. Κάθε πρωί, επειδή δεν υπήρχαν ρολόγια, ένα παιδί που έμενε κοντά στην εκκλησία χτυπούσε την καμπάνα του χωριού δυνατά, για να πάνε οι μαθητές στο σχολείο.

1970 - Αποκριές	1966 - Η δασκάλα Φιλιώ με τους μαθητές της Β΄ Τάξης

         Οι σχολικές τσάντες ήταν υφασμάτινες σάκες, που τις έραβαν οι μητέρες των μαθητών. Στην τσάντα έβαζαν τα παιδιά τα τετράδιά τους, το μολύβι την ξύστρα, τη σβηστήρα και βέβαια το Αναγνωστικό. Βιβλία για άλλα μαθήματα, εκτός από το Αναγνωστικό, μέχρι η δεκαετία του 40 δεν υπήρχαν. Ο δάσκαλος παρέδιδε το μάθημα προφορικά, έγραφε κάποια βασικά στον πίνακα και οι μαθητές αντέγραφαν στο τετράδιό τους. Επίσης μέχρι και τη δεκαετία του 50 δεν υπήρχαν στυλό, οπότε οι μαθητές εκτός από το μολύβι, όταν έπρεπε να γράψουν στο «καθαρό» τετράδιο, χρησιμοποιούσαν μελάνη υγρή και κοντυλοφόρο με πένα. Βεβαίως ατυχήματα από πτώση του μελανοδοχείου και χύσιμο του μελανιού στα τετράδια ή τα ρούχα του μαθητή ήταν συχνό φαινόμενο.
       Προβληματική ήταν και η θέρμανση των αιθουσών. Υπήρχε σε κάθε αίθουσα μια ξυλόσομπα και επειδή τις περισσότερες φορές τα οικονομικά του σχολείου δεν ήταν αρκετά και δεν υπήρχαν ξύλα, οι μαθητές έφερναν από τα σπίτια τους κάθε πρωί στο σχολείο μαζί με την τσάντα τους και από ένα ξύλο για τη σόμπα.

Το παλιό νηπιαγωγείο	Το παλιό δημοτικό - δάσκαλος Κώστας Κρίτσης

        Οι κακές συνθήκες λειτουργίας των σχολείων σε συνδυασμό με το μεγάλο αριθμό μαθητών που αντιστοιχούσαν σε κάθε δάσκαλο και το μορφωτικό επίπεδο δασκάλων και μαθητών, αλλά και γενικά της κοινωνίας εκείνη την εποχή, οδήγησαν στο να επικρατήσει ως παιδαγωγική μέθοδος ο αυταρχισμός του δασκάλου, η τρομοκράτηση των μαθητών και η χρήση βίας. Οι σφαλιάρες στα μάγουλα των μαθητών, το χτύπημα στα χέρια με βέργες που έφερναν οι ίδιοι οι μαθητές στο δάσκαλο και το κλείσιμό τους σε σκοτεινούς και απομονωμένους χώρους, ήταν συνηθισμένοι τρόποι συνετισμού των μαθητών, όχι μόνο των άτακτων, αλλά και των αδιάβαστων ή αυτών που δεν «έπαιρναν τα γράμματα». Θυμάμαι ενδεικτικά ένα περιστατικό στην Τρίτη Δημοτικού, όπου όλη η τάξη φάγαμε ξύλο από το δάσκαλο Κώστα Κρίτση επειδή δεν ξέραμε πόσες μέρες έχει ο χρόνος. Ήταν δε τέτοια η τρομοκρατία, που και τα παιδιά που ήξεραν το μάθημα από το φόβο τους το ξεχνούσαν. Δυστυχώς αυτή η παιδαγωγική μέθοδος χρησιμοποιούνταν μέχρι και τη δεκαετία του 60. Υπήρχαν βέβαια και δάσκαλοι, κυρίως δασκάλες, που δεν χρησιμοποιούσαν αυτά τα βάρβαρα συστήματα.

Οι φωτογραφίες προέρχονται από την ιστοσελίδα: http://palaifyto.blogspot.gr/

     Οι δάσκαλοι που δίδαξαν κατά καιρούς στο σχολείο ήταν: ο Πύρος, ο Μουρατίδης Κων/νος με καταγωγή από το Τσακήλι, ο Κότσινας, ο Βαρωνίδης Χαράλαμπος, η Ασπασούλα, η Νίτσα Παπαδοπούλου, η Ρίτσα Παπαδοπούλου, η Ρούλα, ο Παπαδόπουλος Άρης, η Ρεβύθου Γεωργία, η Φιλιώ, η Μαυρίδου Σμαρώ, ο Κρίτσης Κώστας και η σύζυγός του Αφροδίτη, ο Τζιώρας Λάζαρος, ο Τζιμάκης Αθανάσιος, ο Γολιδόπουλος Κώστας, η Αντωνιάδου Βάσω, η Γερακοπούλου Αφροδίτη, ο Χ΄΄Ιωαννίδης Νίκος, ο Ξενάκης Βασίλειος, η Γιαπουτζή Μαίρη, ο Παρμακίδης Αθανάσιος, ο Παπαδόπουλος Αντώνιος, ο Τσαλικίδης Νίκος, η Τσαλικίδου Ελένη, ο Ξενάκης Αθανάσιος, η Πατάκα Παναγιώτα, η Ξενάκη Αγγέλα κ.α.
       Τη δεκαετία του 60 άρχισαν να δίνονται στους μαθητές συσσίτια. Σε ειδικό κτήριο που βρισκόταν πίσω από το σχολείο οι μαθητές έτρωγαν πρωινό και μεσημεριανό. Μάγειρας ήταν ο Γιώργος Χατζίδης, με βοηθό τη γυναίκα του Ελένη.

1967 - Γυμναστικές Eπιδείξεις	Στο βάθος διακρίνονται οι δάσκαλοι: Σμαρώ Μαυρίδου και Λάζαρος Τζιώρας

       Κάθε χρόνο στο τέλος της σχολικής χρονιάς τον μήνα Ιούνιο γίνονταν οι "Εξετάσεις" δηλαδή οι Γυμναστικές Επιδείξεις, μετά από πολύ προετοιμασία. Ήταν εκδήλωση όλων των σχολείων την περίοδο πριν από το 1940, αλλά και μετά το 1945. Απ' όσο μπορώ να θυμάμαι διατηρήθηκαν μέχρι το 1971-72, ίσως και το 1973. Το περιεχόμενό της ήταν κυρίως αθλητικό, αλλά και χορευτικό. Ειδικότερα τη δεκαετία του 60, με διευθυντή του σχολείου το δάσκαλο Άρη Παπαδόπουλο η γιορτή περιελάμβανε θεατρικές παραστάσεις, παραδοσιακούς χορούς, διάφορα αθλήματα (άλμα επί κοντώ, άλμα εις ύψος, τρέξιμο κ.λ.π.), άλλους αγώνες-παιχνίδια όπως αβγοδρομία, τσουβαλοδρομία ή και άλλες εκδηλώσεις. Η γιορτή είχε επίσημο και πανηγυρικό χαρακτήρα, γινόταν στην αυλή του σχολείου και συμμετείχε όλο το χωριό, είτε είχαν παιδιά στο σχολείο είτε όχι. Εκεί, οι γονείς, οι δάσκαλοι κι οι επίσημοι -ο παπάς κι ο Πρόεδρος- καθισμένοι στις σειρές των καθισμάτων που είχαν βάλει σε ημικύκλιο οι μαθητές, τους καμάρωναν να παραβγαίνουν στις «τσουβαλοδρομίες» και στη «μακριά γαϊδούρα». Οι πρωταθλητές έπαιρναν βραβεία. Σε ειδική τελετή έδιναν στα παιδιά τα ενδεικτικά, τα απολυτήρια και στους πρώτους μαθητές τα βραβεία. Οι γυμναστικές επιδείξεις ήταν από τα πιο σημαντικά, αλλά και κουραστικά της σχολικής χρονιάς.

Οι φωτογραφίες προέρχονται από την ιστοσελίδα: http://palaifyto.blogspot.gr/

      Έξω από την αυλή του σχολείου υπήρχε μια από τις μεγαλύτερες βρύσες του χωριού, με άφθονο τρεχούμενο νερό, και οι μαθητές κάθε Τετάρτη απόγευμα κουβαλούσαν νερό με τενεκεδάκια και πότιζαν το σχολικό κήπο. Η ενημέρωση των μαθητών για την καλλιέργεια λουλουδιών, δέντρων και άλλων γεωργικών καλλιεργειών και η πρακτική άσκηση στο σχολικό κήπο ήταν τακτική δραστηριότητα δασκάλου και μαθητών και μέρος του προγράμματος. Ο σχολικός κήπος, κυρίως στα επαρχιακά σχολεία, ήταν απαραίτητο συστατικό της σχολικής μονάδας.
     Με τέτοιες συνθήκες εργάζονταν δάσκαλοι και μαθητές και προσπαθούσαν να δώσουν και να πάρουν τις στοιχειώδεις γνώσεις. Και με το πέρασμα του χρόνου κάποια παιδιά, με περισσότερη κλίση προς τα γράμματα και από οικογένειες με οικονομικές δυνατότητες περισσότερες και κοινωνικές αντιλήψεις πιο προχωρημένες, περνούσαν και στο επόμενο στάδιο της εκπαίδευσης, το Γυμνάσιο και ορισμένοι κατόρθωσαν να φτάσουν μέχρι το Πανεπιστήμιο και έτσι το χωριό απέκτησε τους πρώτους επιστήμονες.

Νηπιαγωγείο	Παιδικός Σταθμός

      Τη δεκαετία του 80, λόγω αύξησης του μαθητικού δυναμικού, το παλιό κτίριο δεν επαρκούσε και γι αυτό έγινε επέκταση του σχολείου και δημιουργήθηκε μια καινούργια πτέρυγα σε σχήμα Γ που προστέθηκε στο παλιό κτίριο. Γύρω στο 1970 λειτούργησε νηπιαγωγείο. Αρχικά νοίκιαζαν αποθήκες ή καφενεία και αργότερα στεγάστηκε στα μαγειρεία του δημοτικού σχολείου. Οι νηπιαγωγοί που δίδαξαν στα νήπια ήταν η Κατσάνα Ελένη, η Ξανθοπούλου-Κανελιάδου Μαρία, η Πατάκα Ελένη. Αργότερα σε παράπλευρο οικόπεδο χτίστηκε καινούργιο νηπιαγωγείο, καθώς και παιδικός σταθμός. Έτσι ολοκληρώθηκε η σχολική υποδομή στο Παλαίφυτο. Γυμνάσιο τα παιδιά πηγαίνουν στην Καρυώτισσα και Λύκειο στα Γιαννιτσά και στην Αξό τα τελευταία χρόνια.