Η Βασίλισσα και οι Κηφήνες της

στις 26 Φεβρουαρίου 2016

Η Βασίλισσα

queen
Εργάτριες ταΐζουν τη βασίλισσα

Η βασίλισσα τρέφεται από τις εργάτριες με βασιλικό πολτό σε όλη της τη ζωή και μπορεί να ζήσει και 4 και 5 χρόνια. Για αυτό λέγεται βασιλικός ο πολτός… Οι ίδιες οι εργάτριες τρώνε μόνο μέλι και γύρη.

Κάθε μελίσσι έχει μία μόνο βασίλισσα μέσα στην κυψέλη, δεν υπάρχει περίπτωση να βρούμε δεύτερη. Η μόνη περίπτωση που μπορούμε να βρούμε δύο βασίλισσες, είναι η δεύτερη να είναι η βασιλομήτωρ. Αν έχει γεράσει πάρα πολύ η μάννα, οι μέλισσες κάνουν αντικατάσταση, βάζουν μια καινούργια βασίλισσα. Δεν την σκοτώνουν την παλιά μέχρι να πεθάνει από γηρατειά.

Προβολή του (λευκού) αδένα Nasonov στο τελευταίο στεφάνι της κοιλιάς
Προβολή του (λευκού) αδένα Nasonov στο τελευταίο στεφάνι της κοιλιάς

Η βασίλισσα εκκρίνει κάποιες ορμόνες, δίνει το στίγμα της και διατηρεί και την συνοχή του μελισσιού. Αν για κάποιο λόγο σκοτωθεί ή αφαιρέσουμε την βασίλισσα και ορφανέψει το μελίσσι, οι μέλισσες χάνουν αυτές τις μυρωδιές και αμέσως δημιουργείται αναστάτωση και πέφτει το σήμα κινδύνου: προβάλλουν τον λεγόμενο αδένα του Nasonov στο τελευταίο στεφάνι στη κοιλιά τους πίσω πίσω, από το επάνω μέρος. Και αυτός βγάζει μία μυρωδιά η οποία πολλές φορές μπορεί να είναι αισθητή ακόμα και σε εμάς ή φαίνεται αυτό το τίναγμα που κάνουν (που λέμε σηκώνουν τις κοιλιές τους) και κάνουν και ένα βούισμα, ένα κλάμα ότι υπάρχει ορφάνια (κλάμα της μέλισσας το λέμε) και αμέσως τρέχουν να φτιάξουν την καινούρια βασίλισσα.

larvae
Η προνύμφη

Παίρνουν τότε λοιπόν γόνο από μερικά κελιά που έχει τραφεί μόνο με βασιλικό πολτό. Δηλαδή είναι μέχρι 6 ημερών. 3 μέρες αυγό και 3 μέρες σκουλήκι, να μην έχει φάει ακόμα άλλη τροφή εκτός από βασιλικό πολτό. Το προεκτείνουν το κελί και το γυρίζουν προς τα κάτω. Και το γεμίζουν με βασιλικό πολτό που εκκρίνουν με την προβοσκίδα τους. Κολυμπάει μέσα το σκουλήκι, τρέφεται μόνο με βασιλικό πολτό και σε 16 ημέρες θα εξελιχτεί σε μια βασίλισσα. Από το ίδιο αυγό που κανονικά θα έδινε σε 21 ημέρες μία εργάτρια! Δεν βγαίνει μόνο μία βασίλισσα, βγαίνουν πολλές. Μπορεί να βγούνε 50. Η πρώτη που θα βγει θα πάει και θα σκοτώσει τις άλλες. Είναι η μόνη φορά που χρησιμοποιεί το κεντρί της η βασίλισσα. Οι βασίλισσες έχουν κεντρί και δεν το χρησιμοποιούν ποτέ. Παρά μόνον για να σκοτώσουν άλλη βασίλισσα. Οι εργάτριες έχουν κεντρί που το χρησιμοποιούν ανά πάσα ώρα και στιγμή, ενώ οι κηφήνες δεν έχουν κεντρί.

Από αριστερά: εργάτρια, βασίλισσα, κηφήνας
Από αριστερά: εργάτρια, βασίλισσα, κηφήνας

και οι Κηφήνες της…

mating
Το ζευγάρωμα

Είναι άκακα πλάσματα τα αρσενικά, ούτε κεντρί δεν έχουν. Δεν είναι ικανοί να κάνουν τίποτα μέσα στην κυψέλη, εκτός από το να γονιμοποιήσουν. Αφού η βασίλισσα μείνει μέσα στην κυψέλη μερικές μέρες για να ωριμάσει, θα κάνει την λεγόμενη γαμήλια πτήση. Θα φύγει από την κυψέλη με την συνοδεία κάποιων εργατριών που την περιποιούνται σε όλο το διάστημα αυτής της πτήσης και θα πετάξει σε σημεία συγκέντρωσης κηφήνων. Οι κηφήνες μαζεύονται σε διάφορα σημεία (ρεματιές κλπ.) όπως στα καφενεία. Τα κηφηνεία. Εκεί πηγαίνουν οι βασίλισσες, οι κηφήνες έχουν πολύ δυνατή όσφρηση και όραση για να μπορούν να εντοπίζουν τις βασίλισσες, οι πιο δυνατοί και οι πιο ικανοί μπορούν να την φτάσουν γιατί πετάει γρήγορα και ψηλά και γονιμοποιείται με 5 έως 12 κηφήνες.

Ανατομή: σπερματοδόχος κύστη πριν (αριστερά) και μετά (δεξιά) τη γονιμοποίηση

Η βασίλισσα έχει μία σπερματοδόχο κύστη στη κοιλιά, μάλιστα κάθε φορά που η βασίλισσα γονιμοποιείται τα γεννητικά όργανα του κηφήνα μένουν κολλημένα πάνω στην βασίλισσα και ο κηφήνας πεθαίνει. Την βασίλισσα την καθαρίζουν οι συνοδοί και πηγαίνει ο επόμενος και ο επόμενος για να γεμίσει με σπέρμα η σπερματοδόχος κύστη.

Αν για κάποιο λόγο χαλάσουν οι συνθήκες και η βασίλισσα δεν μπορέσει να γονιμοποιηθεί από ικανό αριθμό κηφήνων (π.χ. να γονιμοποιηθεί μόνο με ένα-δύο) δε θα γεμίσει αρκετά η σπερματοδόχος κύστη και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα έχει σπέρμα για να γονιμοποιήσει τα αυγά για να γεννάει εργάτριες. Θα γεννάει μόνο κηφήνες. Αυτό το φαινόμενο το βλέπουμε πολλές φορές: ενώ έχουμε μία βασίλισσα που γεννούσε κανονικά, ξαφνικά σταματάει και γεννάει μόνο κηφήνες.

Τα αυγά είναι στενόμακρα

Όταν επιστρέψει από την γαμήλια πτήση η οποία μπορεί να γίνει σε μία έως δύο φάσεις, δηλ. να βγει σήμερα και να βγει και αύριο δεύτερη φορά, η βασίλισσα δεν ξαναβγαίνει από την κυψέλη. Θα μείνει μέσα στην κυψέλη για μερικές μέρες μέχρι να αναπτυχθούν τα πρώτα αυγά στη κοιλιά της και μετά αρχίζει να γεννάει. Μπορεί να γεννήσει μέχρι τρεις φορές το βάρος της σε αυγά το εικοσιτετράωρο, τρώγοντας μόνο βασιλικό πολτό. Όταν αρχίσει να γεννάει δεν ξαναπετάει, δεν ξαναβγαίνει από την κυψέλη. Δεν έχει την ικανότητα να πετάξει. Όταν όμως πρόκειται να σμηνουργήσει και να βγει, πώς πετάει η βασίλισσα και φεύγει; Τότε μερικές μέρες πριν, σταματάνε να την τροφοδοτούν με βασιλικό πολτό, αδειάζει η κοιλιά από αυγά, αλαφρώνει η άτρακτος και πετάει.

Βρες τη βασίλισσα!