Τα χρονικά επιρρήματα που λειτουργούν ως καθαρά επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου είναι τα εξής:

ἀεὶ / αἰεὶ (πάντα, αιωνίως), μήποτε (ποτέ), πρότερον (πρωτύτερα), ἄλλοτε, νῦν (τώρα), πρῲ / πρωὶ, ἀνέκαθεν (εξαρχής), ὁπηνίκα (όταν, οπόταν), πρῶτον, ἄρτι (μόλις πριν από λίγο), οὐκέτι (όχι πια), πώποτε (ποτέ ως τώρα), αὖ / αὖθις (πάλι), οὔποτε (ποτέ), σήμερον / τήμερον, αὐθημερὸν (την ίδια μέρα), οὔπω (όχι ακόμη), τέως (μέχρι τώρα, έως τότε), αὔριον, πάλαι (από παλιά, προ πολλού), τηνίκα (σ'εκείνο το χρόνο), αὐτίκα (αμέσως), πάλιν, τηνικάδε (τέτοια ώρα), εἶτα/ ἔπειτα (έπειτα), παραχρῆμα (αμέσως), τηνικαῦτα (ακριβώς τότε), ἔνθα / ἐνταῦθα, πέρυσι, τότε, ἔτι (ακόμη, σε αρν. προτ = πια), πηνίκα (ποια ώρα;), χθὲς, εὐθὺς, πότε, ὕστερον (ύστερα), ἔωθεν (από το πρωί), ποτὲ (κάποτε), ὕστατον (τελευταία), ἤδη (ήδη, πια), πρόσθεν (άλλοτε)

• εἰ γάρ τις ἀεὶ σπουδάζοι τὰ δίκαια πράττειν
• τίνας γὰρ ἐροῦμεν τὰς ἄρτι λεχθείσας πολιτείας
• ἀνείλοντο μέντοι αὐτοὺς αὐθημερὸν ἀσπόνδους
• εἰ τὸ τῆς πόλεως προσλάβοι ναυτικόν, παραχρῆμα καὶ Πελοποννήσου κρατήσειν
• τί τηνικάδε ἀϕῖξαι, ὦ Κρίτων; ἢ οὐ πρῲ ἔτι ἐστίν
• καὶ χρήματα διαχειρίσαντες τὰ ὑμέτερα οὐδένα πώποτε ὦφλον
• Ἔτι δὲ ἡ γῆ δικαιοσύνην διδάσκει
• οὑτοσὶ δὲ οὐ πάλαι, ἀλλὰ πρώην ποτὲ ῥίψας θοἰμάτιον γυμνὸς ἐπαγκρατίαζεν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ,

Παρατήρηση:

Το επίρρημα ἔτι σε προτάσεις που δηλώνουν άρνηση μεταφράζεται ως "πια", "πλέον"

Το επίρρημα ποτὲ ύστερα από ερωτηματική λέξη σημαίνει "άραγε", "τάχα", "τέλος πάντων"

•  Οὔτε γὰρ ἡμεῖς ἔτι ἐκείνου στρατιῶται
• σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις

Ο επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου αναλύεται στις εξής περιπτώσεις:

α) Στάση σε τόπο· εκφράζεται με τοπικά επιρρήματα, πολλά από τα οποία λήγουν κυρίως σε -θι, -σι, -ου:

ἀλλαχόθι (κάπου αλλού), ἀλλαχοῦ (σ’ άλλο μέρος), ἐκεῖ, ἄλλοθι (σ’ άλλο τόπο), αὐτοῦ (σ’ αυτό το μέρος), ἔνδον (στο εσωτερικό), ἀμφοτέρωθι (από τις δυο πλευρές), ὅπου / οὗ (οπουδήποτε), ἔνθα (εκεί), αὐτόθι (σ’ αυτό το μέρος), οὐδαμοῦ (πουθενά), ἐνθάδε (εδώ), ὄθι (όπου), πανταχοῦ (παντού), ἐνταῦθα (εδώ), πανταχόθι (από παντού), ποὺ (κάπου), ἔξω, πόθι (από πού), ποῦ (πού, σε ποιο μέρος), ἔσω / εἴσω (μέσα), Ἀθήνησιν (στην Αθήνα), ὑψοῦ (το ύψος), οἴκοι (στο σπίτι, στην πατρίδα), Θήβησιν (στη Θήβα), ἄγχι (κοντά), χαμαὶ (κάτω στη γη), θύρασι (στην πόρτα), ἐγγὺς (κοντά), ἀγχοῦ (κοντά), ἐδῶ

• διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ’ οὔ
• πολλοὺς δ’ εἶναι τοὺς ἀπόρους πανταχοῦ
• Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσιν
• διὸ καὶ τὰ σημεῖα τῶν τοιούτων φοβερά· ἐγγὺς γὰρ φαίνεται τὸ φοβερόν·
• οἱ δ’ οὐδὲν δέονται, καταλείποντες οἴκοι τέκνα, γονεῖς, γυναῖκας
•  Ἐπεὶ δὲ εἶδε τὴν γυναῖκα χαμαὶ καθημένην καὶ τὸν νεκρὸν κείμενον

β) Κίνηση προς τόπο (κατεύθυνση)· εκφράζεται με τοπικά επιρρήματα που λήγουν κυρίως σε -οι, -σε, -δε, -ζε

ποῖ / ποι (σε κάποιον τόπο), ἐκεῖσε (προς τα κει), ὅποι (όπου), ἐνθάδε (προς τα εδώ), πανταχοῖ (σε κάθε τόπο), οἴκαδε / οἴκονδε (προς το σπίτι, προς την πατρίδα), ἐνταυθοῖ (προς τα κει), Μεγαράδε (προς τα Μέγαρα), ἄλλοσε / ἀλλαχόσε (προς άλλο μέρος), Ἀθήναζε (προς την Αθήνα), πάντοσε (προς όλα τα μέρη), δεῦρο (προς τα εδώ)

• διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ’ οὔ
• ἐπειδὰν προελθὼν ἐνταυθοῖ Κτησιφῶν διεξέλθῃ πρὸς ὑμᾶς
• εἰ δ’ ὑμῖν γνώμη ἐστὶ κωλύειν τε ἡμᾶς ἐπὶ Κέρκυραν ἢ ἄλλοσε εἴ ποι βουλόμεθα πλεῖν
• ὁρᾶν εἰσεληλυθότα ἀπὸ τοῦ δικαστηρίου οἴκαδε
• αὶ βιαζώμεθα τὰς πόλεις συντάξεις διδόναι καὶ συνέδρους ἐνθάδε πέμπειν
• ὡς χρὴ τὰ μὲν ὅπλα καὶ σφᾶς αὐτοὺς τοὺς ἐν τῇ νήσῳ παραδόντας πρῶτον κομισθῆναι Ἀθήναζε
• καὶ περιστήσειν τῷ μὲν φεύγοντι θαρρεῖν, ὅταν αὐτὸς δεῦρο παρέλθῃ

γ) Κίνηση από τόπο (αφετηρία, προέλευση)· εκφράζεται με επιρρήματα που λήγουν σε -θεν:

Ἀθήνηθεν (από την Αθήνα), ἕωθεν (από το πρωί), ἄλλοθεν (από αλλού), ἠῶθεν (από το πρωί), ἀμφοτέρωθεν (κι απ' τα δυο μέρη), ὅθεν (απ' όπου), ἄνωθεν, οἴκοθεν (από το σπίτι, από την πατρίδα), αὐτόθεν (από αυτό το μέρος), ὁπόθεν (απ' όπου), ἑκατέρωθεν (από καθένα από τα δύο μέρη), οὐδαμόθεν (από πουθενά), ἐκεῖθεν / ἔνθεν (από εκεί), πατρόθεν (από τον πατέρα), ἐντεῦθεν (από εδώ), πανταχόθεν (από παντού), ἔξωθεν (από έξω), πόθεν (από πού;), ἔσωθεν, ποθέν (από κάπου)

• καὶ Ἀθήνηθεν μὲν οὕτως ἀπῆλθεν ὁ κῆρυξ
• καὶ ἰδὼν τριήρεις Φοινίσσας, τὰς μὲν καταπλεούσας ἄλλοθεν, τὰς δὲ καὶ αὐτοῦ πεπληρωμένας
• ἐποιοῦντο λόγους ἐν ἀλλήλοις ὡς χρὴ δεξαμένους τοὺς φεύγοντας μὴ ἀμφοτέρωθεν τὴν πόλιν φθείρειν
• διεξῄει γὰρ διὰ παντὸς τοῦ σώματος ἄνωθεν ἀρξάμενον τὸ ἐν τῇ κεφαλῇ πρῶτον
• Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἥκομεν ἕωθεν εἰς τὸν προειρημένον τόπον
• φέρονται δὲ οἴκοθεν σῖτον μὲν ἄρτον, ὄψον δὲ κάρδαμον
• ἅμα μὲν βιαζόμενοι ὑπὸ τῆς πανταχόθεν προσβολῆς ἱππέων τε
• ἐπερωτῶσιν δ’, ὅταν δοκιμάζωσιν, πρῶτον μὲν «τίς σοι πατὴρ καὶ πόθεν τῶν δήμων

δ) Κίνηση διαμέσου ενός τόπου· εκφράζεται με τα δοτικοφανή επιρρήματα τόπου, (δηλαδή τη δοτική πτώση αντωνυμιών ή ονομάτων που λειτουργούν επιρρηματικά) με κατάληξη -ῃ:

γῇ (στο έδαφος), κύκλῳ (κυκλικά, τριγύρω), πῇ (σε ποιο μέρος), οὐδαμῇ (μέσα από κανένα μέρος), πῂ (σε κάποιο μέρος), ταύτῃ (μέσα απ' αυτό τον τόπο), ἄλλῃ (μέσα απ' άλλο τόπο), ᾖ / ὅπῃ (μέσα από κάπου), ἐκείνῃ (μέσα από εκείνο τον τόπο), τῇδε (σ' αυτό εδώ το μέρος)

• ἐπειδὰν δὲ κρύψωσι γῇ, ἀνὴρ ᾑρημένος ὑπὸ τῆς πόλεως
• ἑστάναι δὲ κύκλῳ ἀνὰ πέντε καὶ δέκα ἄνδρας
• Τὰς πύλας ᾖ ἐσῆλθον ἔκλῃσε, ὥστε μηδὲ ταύτῃ ἔξοδον εἶναι

Ο επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου εκφράζεται με τα επιρρήματα:

α)  εὖ (καλά), ἑξῆς (στη σειρά), ἑφεξῆς (κατά σειρά)

• ἀνέκραγεν ἡ βουλὴ ὡς εὖ λέγει
• Γέγραφε δὲ καὶ ταῦτα ὁ αὐτὸς Θουκυδίδης Ἀθηναῖος ἑξῆς, ὡς ἕκαστα ἐγένετο
• Τούτου δ’ ὑπάρχοντος αὖ τὰ τούτοις ἐφεξῆς ἡμῖν λεκτέον

β) με αυτά που έχουν κατάληξη -ως· είναι τα επιρρήματα που παράγονται από αντωνυμίες, επίθετα ή μετοχές:

ἄλλως (διαφορετικά), ἡδέως (ευχαρίστως), σαφῶς, ἀδίκως - δικαίως, κακῶς, συμφερόντως, εἰκότως (εύλογα), καλῶς, σωφρόνως, ἐκείνως, ὁμολογουμένως, ταχέως (γρήγορα), ἑτέρως (διαφορετικά), οὐδαμῶς (με κανέναν τρόπο), τάχιστα, εὐγενῶς, οὕτως (έτσι), ὧδε / ὠδὶ (ως εξής), ἐσκεμμένως (επίτηδες), προσηκόντως (όπως πρέπει), ὡς / ὥσπερ (όπως ακριβώς)

• οὐθὲν  γὰρ τῶν φύσει ὄντων ἄλλως ἐθίζεται
• ἐμὲ κακῶς ποιεῖν ἐκ παντὸς τρόπου, καὶ δικαίως καὶ ἀδίκως
• πολλὰ δεηθέντες τῶν κατηγόρων ἡμᾶς μὲν οὐδαμῶς ἔπεισαν
• Καὶ οἵδε μὲν προσηκόντως τῇ πόλει τοιοίδε ἐγένοντο
• ὅλην τὴν Ἑλλάδα καλῶς ἂν διοικοῖτε καὶ δικαίως καὶ τῇ πόλει συμφερόντως
• καθ’ ὅτι χρὴ τὴν παρασκευὴν ταῖς ναυσὶ τάχιστα γίγνεσθαι

γ) με αυτά που λήγουν σε -δην, -δον, -ί, -εί, -τί, -ξ:

ἄρδην (εντελώς), ἀναφανδὸν (φανερά), ἀμαχητὶ / ἀμαχεὶ (χωρίς μάχη), ἀριστίνδην (ανάλογα με την αξία), πρηνηδὸν (μπρούμυτα), ἀπνευστὶ (χωρίς αναπνοή), βάδην (βήμα-βήμα, με τα πόδια), σχεδὸν, ἐθελοντὶ (εθελοντικά), κρύβδην (κρυφά), τυχὸν (κατά τύχη, ίσως), ἑλληνιστὶ (κατά ελληνικό τρόπο, στην ελληνική γλώσσα), σποράδην (σκόρπια), ἀμισθὶ (χωρίς αμοιβή), ὀνομαστὶ (ονομαστικά), συλλήβδην (συνολικά), παμψηφεὶ (με όλες τις ψήφους), ἀναμὶξ (ανάκατα), τροχάδην (τρέχοντας), πανδημεὶ (με όλο το λαό), ἐναλλὰξ (διαδοχικά), φύρδην μίγδην (ανάκατα), ἀδακρυτὶ (χωρίς δάκρυα), πὺξ λὰξ (με γροθιές και κλοτσιές)

•  οἶκοι ἀνάστατοι γεγόνασι καὶ πόλεις ἄρδην ἀπολώλασι
• ταύτην δ' αἱροῦνται τὴν ἀρχὴν ἀριστίνδην
• γὰρ δὴ χάριν γε ὑμῖν ἀποδώσει τῇ ψήφῳ κρύβδην εὖ παθών
• ἕκαστον ἂν περὶ αὐτῶν ἠκούετε, νῦν δὲ συλλήβδην περὶ πάντων
• ἐπειδὴ εἶδε τὴν πορνείαν τοῦ Ζαμβρὶ καὶ τῆς Μαδιανίτιδος ἀναφανδὸν καὶ ἀπηρυθριασμένως γινομένην
• ἦλθον ἐφ’ ἡμᾶς μεθ’ ὅπλων πανδημεί
• λείπουσιν οἱ βάρβαροι ἀμαχητὶ τὸν μαστόν, ὥστε θαυμαστὸν πᾶσι γενέσθαι
• τοὺς δὲ τοιούτους ἐναλλὰξ τοτὲ μὲν χεῖρον τοτὲ δὲ βέλτιον πράξειν.
• οὐδέ ποτ' ἀρχαίων ἠνήνατο φῦλα γυναικῶν, ἀλλ' ἀναμὶξ ἐκάθητο καὶ ἀθανάτη περ ἐοῦσα

δ) με τα δοτικοφανή επιρρήματα (δηλαδή τη δοτική πτώση αντωνυμιών ή ονομάτων που λειτουργούν επιρρηματικά):

ἀκοῇ (σύμφωνα με τις φήμες), πανστρατιᾷ (με όλο το στρατό), βίᾳ (βίαια), πάντῃ (με κάθε τρόπο), δημοσίᾳ (με έξοδα του δημοσίου), πεζῇ (με τα πόδια), δρόμῳ (τρέχοντας, γρήγορα), προῖκᾳ (δωρεάν, χάρισμα), ἔργῳ (με έργα, στην πραγματικότητα), σιγῇ / σιωπῇ (σιωπηλά), εἰκῇ (τυχαία), σχολῇ (σιγά σιγά), ἰδίᾳ (ιδιαιτέρως, χωριστά), σπουδῇ (βιαστικά), κοινῇ (από κοινού), ταύτῃ (έτσι), κομιδῇ (πάρα πολύ), τῇδε (έτσι), λόγῳ (στα λόγια, θεωρητικά), φύσει (εκ φύσεως), ὄψει, φρονήσει

• ὥστε ἐκείνους ἀνόσους εἶναι καὶ χρόνον τε ζῆν πολὺ πλείω τῶν ἐνθάδε, καὶ ὄψει καὶ ἀκοῇ καὶ φρονήσει
•  ἐπεὶ τῶν γε κομιδῇ φαύλων καὶ ἀνοσιουργῶν οὐδενὶ ταῦθ’ ὑπάρχει
• αἰεὶ κατὰ ἔτος ἕκαστον δὶς ἐσβαλλόντων πανστρατιᾷ ἐς τὴν χώραν
• οἱ μὲν δὴ ταῦτ’ ἀκούσαντες πολλῇ σπουδῇ τὰ παρηγγελμένα ἔπραττον
• τὰ δὲ τῇ καθ’ ἡμέραν ῥᾳστώνῃ καὶ σχολῇ δελεαζομένων

Ο επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού εκφέρεται:

α) με επιρρήματα

Μερικά από τα επιρρήματα που χρησιμοποιούνται ως καθαρώς επιρρηματικοί προσδιορισμοί του ποσού έχουν τις καταλήξεις -ς, -κις, -άκις και κάποια από αυτά είναι οι παρακάτω:

ἄγαν, μᾶλλον, πολὺ, ἅλις (αρκετά), μάλιστα (πάρα πολύ), κυρίως, ποσάκις (πόσες φορές), ἅπαξ (μία φορά), ὀλίγον, πόσον, δὶς (δύο φορές), οὐδὲν (καθόλου), σφόδρα (πάρα πολύ), εὖ (καλώς), οὕτω (τόσο), τοσάκις (τόσες φορές), ἥκιστα (καθόλου), πάνυ (πάρα πολύ), τοσοῦτον (τόσον πολύ), λίαν / μάλα (πολύ), πολλάκις (πολλές φορές), κ.ά.

• Καὶ περὶ μὲν τούτων ἅλις.
• Χρήματα πάνυ πολλὰ ἡ στρατιὰ ἔλαβεν.
• Πολλάκις ἐνεθυμήθην τὴν εὐτυχίαν τὴν τῆς ἡμετέρας πόλεως.

β) με πλάγιες πτώσεις

1) Με γενική

Η γενική της αξίας ή του ποσού προσδιορίζει ρήματα όπως:

ἀγοράζω, ἀνταλλάσσω, ἀξιῶ, διδάσκω, ἐκτιμῶ, πιπράσκω (πουλώ), τιμῶ (ορίζω ως τιμή), τιμῶμαι, ὠνοῦμαι (αγοράζω) κ.ά.

• τὰ δὲ πολλοῦ ἄξια ὄντα ὀλίγου πιπράσκεται
• Θεμιστοκλέα τῶν μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

2) Με δοτική

Η δοτική του ποσού, του μέτρου ή της διαφοράς συντάσσεται με ρήματα ή άλλες λέξεις που έχουν συγκριτική σημασία:

• Πολλῷ μείζων ἐγίγνετο ἡ βοή, ὅσῳ πλείους ἐγίγνοντο.
• Δερκυλίδας τοσούτῳ διέφερεν εἰς τὸ ἄρχειν τοῦ Θίβρωνος.

γ) Με επιρρηματική πρόταση

• Τοσοῦτο χωρίον κατέσχον, ὅσον τοὺς λόγους ἔξω γενέσθαι τῶν πολεμίων.

Με τη γενική του χρόνου δηλώνεται το χρονικό διάστημα κατά το οποίο συμβαίνει ένα γεγονός· ως γενική του χρόνου χρησιμοποιούνται οι γενικές των ονομάτων που φανερώνουν υποδιαίρεση του χρόνου:

δείλης (το δειλινό), μηνὸς, ἔαρος (την άνοιξη), νυκτὸς, ἐνιαυτοῦ / ἔτους / ἐτῶν, ὀπώρας (φθινόπωρο), ἑσπέρας, ὄρθρου (ξημερώματα), ἡμέρας, χειμῶνος, θέρους, ὀλίγου / πολλοῦ χρόνου, μεσημβρίας, τοῦ λοιποῦ (στο εξής)

• οἱ δ’ ἐπὶ τοῦ τείχους, καὶ θέρους καὶ χειμῶνος ἐταλαιπωροῦντο
• οἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ’ οἴκου
• Τῷ δ’ ἐπιόντι ἔτει, ᾧ ἥ τε σελήνη ἐξέλιπεν ἑσπέρας καὶ ὁ παλαιὸς τῆς Ἀθηνᾶς νεὼς ἐν Ἀθήναις ἐνεπρήσθη

Η γενική της αιτίας προσδιορίζει ρήματα:

α) ψυχικού πάθους:

ἀγανακτῶ, ἄγαμαι (θαυμάζω), εὐδαιμονίζω / μακαρίζω (καλοτυχίζω), ζηλῶ, ἥδομαι, θαυμάζω, οἰκτίρω (λυπάμαι), ὀργίζομαι, χαίρω κ.ά.

• Νῦν δὲ ζηλῶ σε καὶ μακαρίζω τῆς εὐδαιμονίας.
•  τούτους μὲν οὖν ἔγωγε καὶ πάνυ οἰκτίρω τῆς ἄγαν χαλεπῆς νόσου.

β) δικανικής σημασίας:

αἰτῶμαι (κατηγορώ), ἁλίσκομαι (καταδικάζομαι), καταψηφίζομαι (καταδικάζω με την ψήφο μου, καταδικάζομαι),γράφομαι / διώκω (καταγγέλλω), δικάζω, καταγιγνώσκω (καταδικάζω), κατηγορῶ, φεύγω (κατηγορούμαι), κρίνομαι (δικάζομαι) κ.ά. Με τα ρήματα αυτά η γενική δηλώνει το έγκλημα για το οποίο κάποιος κατηγορείται ή δικάζεται, γι' αυτό και ονομάζεται και γενική του εγκλήματος.

• Ἀρχῖνος ἐγράψατο παρανόμων Θρασύβουλον (κατήγγειλε για παρανομία)

Η γενική της αξίας ή του ποσού προσδιορίζει ρήματα όπως:

ἀγοράζω, ἀνταλλάσσω, ἀξιῶ, διδάσκω, ἐκτιμῶ, πιπράσκω (πουλώ), τιμῶ (ορίζω ως τιμή), τιμῶμαι, ὠνοῦμαι (αγοράζω) κ.ά.

• τὰ δὲ πολλοῦ ἄξια ὄντα ὀλίγου πιπράσκεται
• Θεμιστοκλέα τῶν μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν

Προσδιορίζει ρήματα δικανικής σημασίας που δηλώνουν την ποινή που προτείνεται ή επιβάλλεται, όπως:

τιμῶ (ορίζω ως ποινή), τιμῶμαι (προτείνω ως ποινή), ὑπάγω (καταγγέλλω για έγκλημα που τιμωρείται) κ.ά.

• Ἐν αὐτῇ τῇ δίκῃ ἐξῆν σοι φυγῆς τιμήσασθαι.

Η χρήση της είναι περιορισμένη, επειδή ως προσδιορισμοί του τόπου χρησιμοποιούνται τοπική ή δοτικοφανή επιρρήματα.

• Καὶ ὁ μὲν Πολύτροπος μαχόμενος αὐτοῦ ἀποθνήσκει

Ως γενική του σκοπού χρησιμοποιείται η γενική έναρθρου απαρέμφατου.

• Ἐτειχίσθη Ἀταλάντη τοῦ μὴ λῃστὰς κακουργεῖν τὴν Εὔβοιαν.
• Μίνως τὸ ληστρικὸν καθῄρει ἐκ τῆς θαλάσσης τοῦ τὰς προσόδους ἱέναι αὐτῷ.

Προσδιορίζει κυρίως ρήματα ψυχικού πάθους, όπως:

ἀγάλλομαι, ἀθυμῶ, αἰσχύνομαι, ἄχθομαι, ἥδομαι, λυποῦμαι, μεταμέλομαι, χαίρω, χαλεπαίνω / χαλεπῶς φέρω (οργίζομαι, αγανακτώ) κ.ά.

• Οἱ μὲν νέοι τοῖς τῶν πρεσβυτέρων ἐπαίνοις χαίρουσιν, οἱ δὲ γεραίτεροι ταῖς τῶν νέων τιμαῖς ἀγάλλονται.

Ως δοτική του τόπου χρησιμοποιείται:

1) η δοτική των τοπωνυμίων και δηλώνει στάση σε τόπο:

Δελφοῖς, Ἐλευσῖνι, Ἰσθμοῖ, Μαραθῶνι, Νεμέᾳ, Πλαταιαῖς, Σαλαμῖνι κ.ά.

• Οἰκίαν ᾠκοδόμηκεν Ἐλευσῖνι.

2) η δοτική πτώση αντωνυμιών ή ονομάτων που λειτουργούν επιρρηματικά με κατάληξη -ῃ (δοτικοφανή επιρρήματα τόπου)· δηλώνει τη στάση σε τόπο ή κίνηση διαμέσου ενός τόπου (διέλευση):

γῇ (στο έδαφος), κύκλῳ (κυκλικά, τριγύρω), πῇ (σε ποιο μέρος), οὐδαμῇ (μέσα από κανένα μέρος), πῂ (σε κάποιο μέρος), ταύτῃ (μέσα απ' αυτό τον τόπο), ἄλλῃ (μέσα απ' άλλο τόπο), ᾖ / ὅπῃ (μέσα από κάπου), ἐκείνῃ (μέσα από εκείνο τον τόπο), τῇδε (σ' αυτό εδώ το μέρος)

• ἐπειδὰν δὲ κρύψωσι γῇ, ἀνὴρ ᾑρημένος ὑπὸ τῆς πόλεως
• ἑστάναι δὲ κύκλῳ ἀνὰ πέντε καὶ δέκα ἄνδρας
• Τὰς πύλας ᾖ ἐσῆλθον ἔκλῃσε, ὥστε μηδὲ ταύτῃ ἔξοδον εἶναι

Η δοτική του χρόνου δηλώνει το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συμβαίνει αυτό που εκφράζει το ρήμα. Τέτοιες δοτικές είναι:

1) Οι δοτικές ονομάτων εορτών, όπως:

Διονυσίοις, Ἐλευσινίοις, Παναθηναίοις κ.ά.

• Ἀνήλωσα Παναθηναίοις τοῖς μικροῖς τριακοσίας δραχμάς.

2) Οι δοτικές ονομάτων που δηλώνουν χρονική διαίρεση, όπως:

ἔτει, ἡμέρᾳ, θέρει, μηνί, νυκτί, χρόνῳ, τῇ προτεραίᾳ / τῇ ὑστεραία

• Ἔκτῳ δὲ ἔτει Σαμίοις καὶ Μιλησίοις πόλεμος ἐγένετο.
• καὶ μετὰ τὸν κατάπλουν τρίτῳ μηνὶ ἀνήχθη ἐπ’ Ἄνδρον ἀφεστηκυῖαν
• Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἥκομεν ἕωθεν εἰς τὸν προειρημένον τόπον

Η δοτική της συνοδείας δηλώνει το πρόσωπο, το πράγμα ή τις συνθήκες που συνοδεύουν το υποκείμενο του ρήματος σε κάποια ενέργειά του. Χρησιμοποιείται μαζί με ρήματα που δηλώνουν κίνηση, όπως:

ἀφικνοῦμαι, βαδίζω, βαίνω, ἐλαύνω, ἔρχομαι, πλέω, πορεύομαι, στρατεύω κ.ά.

Κάποιες από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται ως δοτικές της συνοδείας είναι οι εξής:

ἀνδράσι, ναυτικῷ, στόλῳ, δυνάμει, ὁπλίταις, στρατεύματι / στρατιᾷ, ἱππεῦσι, πεζῷ, στρατῷ, ἵππῳ, πλήθει, στρατιώταις, ναυσὶ, πρεσβείᾳ, τριήρεσι κ.ά.

• Ἡμεῖς δ', ἔφη, καὶ ἵπποις τοῖς δυνατωτάτοις καὶ ἀνδράσι πορευώμεθα.
• Στρατεύουσιν ἐπ' αὐτοῖς οἱ Κερκυραῖοι τεσσαράκοντα ναυσί.

Η δοτική της αναφοράς συντάσσεται με ρήματα που δηλώνουν σύγκριση, διαφορά, υπεροχή και μεταφράζεται με τα "ως προς", "σε": 

• Διαφέρει τὰ σώματα σχήμασιν. (ως προς τα σχήματα)
• Ὑμεῖς καὶ χρήμασι καὶ τιμαῖς τούτων ἐπλεονεκτεῖτε. (και σε χρήματα και σε τιμές)

Δηλώνει το εργαλείο (κάτι υλικό) ή το μέσο (κάτι αφηρημένο) με το οποίο γίνεται αυτό που σημαίνει το ρήμα:

• Ὡπλισμένοι δὲ πάντες ἦσαν θώραξι χαλκοῖς, κράνεσι χαλκοῖς, μαχαίραις.
• Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται.

Η δοτική του ποσού, του μέτρου ή της διαφοράς συντάσσεται με ρήματα ή άλλες λέξεις που έχουν συγκριτική σημασία:

• Πολλῷ μείζων ἐγίγνετο ἡ βοή, ὅσῳ πλείους ἐγίγνοντο.
• Δερκυλίδας τοσούτῳ διέφερεν εἰς τὸ ἄρχειν τοῦ Θίβρωνος.

Μπορεί να είναι η δοτική κάθε ονόματος και συνηθέστερα η δοτική τρόπῳ. Εκφέρεται επίσης και με τα δοτικοφανή επιρρήματα (δηλαδή τη δοτική πτώση αντωνυμιών ή ονομάτων που λειτουργούν επιρρηματικά):

ἀκοῇ (σύμφωνα με τις φήμες), πανστρατιᾷ (με όλο το στρατό), βίᾳ (βίαια), πάντῃ (με κάθε τρόπο), δημοσίᾳ (με έξοδα του δημοσίου), πεζῇ (με τα πόδια), δρόμῳ (τρέχοντας, γρήγορα), προῖκᾳ (δωρεάν, χάρισμα), ἔργῳ (με έργα, στην πραγματικότητα), σιγῇ / σιωπῇ (σιωπηλά), εἰκῇ (τυχαία), σχολῇ (σιγά σιγά), ἰδίᾳ (ιδιαιτέρως, χωριστά), σπουδῇ (βιαστικά), κοινῇ (από κοινού), ταύτῃ (έτσι), κομιδῇ (πάρα πολύ), τῇδε (έτσι), λόγῳ (στα λόγια, θεωρητικά), φύσει (εκ φύσεως), ὄψει, φρονήσει.

• ὥστε ἐκείνους ἀνόσους εἶναι καὶ χρόνον τε ζῆν πολὺ πλείω τῶν ἐνθάδε, καὶ ὶ ὄψει καὶ ἀκοῇ καὶ φρονήσει
• ἐπεὶ τῶν γε κομιδῇ φαύλων καὶ ἀνοσιουργῶν οὐδενὶ ταῦθ’ ὑπάρχει
• αἰεὶ κατὰ ἔτος ἕκαστον δὶς ἐσβαλλόντων πανστρατιᾷ ἐς τὴν χώραν
• οἱ μὲν δὴ ταῦτ’ ἀκούσαντες πολλῇ σπουδῇ τὰ παρηγγελμένα ἔπραττον

Η αιτιατική της αναφοράς μπορεί να προσδιορίζει κάθε ρήμα και κυρίως όσα σημαίνουν ομοιότητα ή διαφορά. Ως αιτιατικές της αναφοράς χρησιμοποιούνται οι παρακάτω λέξεις και μεταφράζονται με τα "ως προς", "σε":

τὸ γένος, ταῦτα, τὸ μέγεθος, τὴν γνώμην, τὴν φύσιν, τὸ πλῆθος, τὴν διάνοιαν, τὴν ψυχὴν, τὸ σῶμα, τὸ εἶδος, τὸ δέμας (στο σώμα), τὸν ἀριθμὸν, τὰ ἄλλα / τἆλλα, τὸ ἐπὶ σε (όσο εξαρτάται από σένα), τὸν δάκτυλον, τὰ ὄμματα, τὸ εὖρος, τὸν ὀφθαλμὸν.

• Οἱ φύσει πονηροί, κἄν τὸ εἶδος μεταβληθῶσι, τὸν τρόπον οὐ μεταβάλλονται (ως προς τη μορφή - ως προς τη συμπεριφορά.)
• Διαφέρει γυνὴ ἄνδρὸς τὴν φύσιν (ως προς τη φύση)

Η αιτιατική του χρόνου δηλώνει χρονική διαίρεση ή χρονική διάρκεια. Συνηθισμένες αιτιατικές του χρόνου είναι οι εξής:

ἔτος / ἔτη, τὸ κατ' ἀρχὰς, ἐνιαυτὸν (για ένα χρόνο), τὸ πάλαι / τὸ παλαιὸν (την/από την παλιά εποχή), ἡμέραν / ἡμέρας, τὸ πλέον (τον περισσότερο καιρό), νύκτα / νύκτας, τὸ πρῶτον (στην αρχή, πρώτα πρώτα), τὴν ἀρχὴν (αρχικά), τὸ πρότερον (πρωτύτερα), τὸ θέρος, τὸ τελευταῖον (στο τέλος), τὸ ἀρχαῖον (την παλιά εποχή), χρόνον, τὸ νῦν (τώρα), κ.ά.

• Ἐνταῦθα ἔμειναν ἡμέρας τὰς πάσας μίαν καὶ εἴκοσι.
• Καὶ τὸ πάλαι τύραννος ὁ Ἔρως λέγεται.

Η αιτιατική του τόπου δηλώνει τοπική απόσταση ή τοπική έκταση:

• Ἀπέχει ἡ Γάζα τῆς θαλάσσης εἴκοσι μάλιστα σταδίους.
• Διὰ ταύτης τῆς χώρας οἱ Ἕλληνες ἐπορεύθησαν ὀκτὼ σταθμούς.

Συνηθισμένες αιτιατικές του τόπου είναι οι εξής:

δίκην, τὴν ταχίστην (πολύ γρήγορα), δωρεὰν, ἐκεῖνον / τόνδε / τοῦτον τὸν τρόπον, κύκλον (κυκλικά), τὸ σύμπαν (γενικά), προῖκα (ως δώρο), ὅν τρόπον (με ποιον τρόπο; / με όποιον τρόπο), τὴν εὐθεῖαν (κατευθείαν), πάντα / τίνα / τὸν αὐτὸν τρόπον (με κάθε / με ποιον; / με τον ίδιο τρόπο), τὴν πρώτην (αμέσως), τρόπον τινὰ (κατά κάποιο τρόπο)

• Τὲτταρα τάλαντα προῖκα καὶ δωρεὰν ἔδωκεν.
• Καὶ τρόπον τινὰ αἴτιος ἐγένετο τῆς συμφορᾶς.

Η αιτιατική της αιτίας προσδιορίζει ρήματα δικανικής σημασίας, ψυχικού πάθους ή άλλα των οποίων η έννοια χρειάζεται αιτιολόγηση. Ως αιτιατική της αιτίας χρησιμοποιείται συχνά και η αιτιατική του ουδέτερου δεικτικής, αναφορικής ή ερωτηματικής αντωνυμίας:

• Ἐπὶ τελευτῇ τοῦ βίου τοῦ Περικλέους, κλοπὴν αὐτοῦ κατεψηφίσαντο. (τον καταδίκασαν για κλοπή)
• Οὐ τὴν Ἀθηναίων χάριν ἐστρατεύοντο. (Δεν εκστράτευαν για χάρη των Αθηναίων.)

Η αιτιατική του σκοπού εκφέρεται με το ουδέτερο δεικτικής, αναφορικής ή ερωτηματικής αντωνυμίας και συντάσσεται κυρίως με ρήματα κίνησης:

• Τί τηνικάδε ἀφῖξαι, ὦ Κρίτων; (Για ποιο σκοπό έχεις έρθει τέτοια ώρα, Κρίτωνα;)

Η αιτιατική της ποινής συντάσσεται με ρήματα που έχουν τη σημασία του "καταδικάζω":

• Θάνατον μὲν γὰρ ἡ φύσις πάντων κατεψηφίσατο τῶν θνητῶν. (σε θάνατο)

Η δοτική όταν βρίσκεται κοντά σε ρήμα, χωρίς να είναι αντικείμενό της, είναι δοτική προσωπική. Η δοτική αυτή είναι έξι ειδών:

α. δοτική προσωπική χαριστική κτητική

Βρίσκεται κοντά στα ρήματα εἰμί, ὑπάρχω, γίγνομαι και φανερώνει το πρόσωπο που κατέχει κάτι, π.χ.

Ἄλλοις μέν χρήματά ἐστι πολλὰ ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί.

(Μτφρ. Άλλοι έχουν πολλά χρήματα, εμείς όμως έχουν γενναίους συμμάχους.)

(Σημ. τα ρήματα εἰμί, ὑπάρχω, γίγνομαι παίρνουν τη σημασία του έχω)

β. δοτική προσωπική χαριστική ή αντιχαριστική

Φανερώνει το πρόσωπο που για χάρη ή βλάβη του γίνεται αυτό που εκφράζει το ρήμα, π.χ.

Ἄλλο δὲ στράτευμα συνελέγετο αὐτῷ τῇ Χερρονήσῳ

(Μτφρ. Άλλο στράτευμα συγκεντρωνόταν για χάρη του στη Χερσόνησο.)

Πάντες κακὰ νοοῦσι τῷ τυράννῳ.

(Μτφρ. Όλοι σκέφτονται κακά για τον τύραννο.)

γ. δοτική προσωπική ηθική

Φανερώνει το πρόσωπο που για χαρά ή για λύπη του γίνεται αυτό που εκφράζει το ρήμα. Συνήθως χρησιμοποιείται η προσωπική αντωνυμία του α' ή του β' προσώπου. Π.χ.

Ἐπανέλθομεν εἴ σοι ἡδομένῳ ἐστίν.

(Μτφρ. Ας γυρίσουμε αφού σου αρέσει)

δ. δοτική προσωπική της συμπαθείας

Φανερώνει το πρόσωπο που συμμετέχει σ' αυτό που εκφράζει το ρήμα, π.χ.

Διέφθαρτο τῷ Κροίσῳ ἡ ἐλπίς.

(Μτφρ. Του Κροίσου του χάθηκε η ελπίδα)

ε. δοτική προσωπική της αναφοράς ή του κρίνοντος προσώπου

Φανερώνει το πρόσωπο σχετικά με το οποίο ή κατά την κρίση του οποίου αληθεύει αυτό που εκφράζει το ρήμα.

Πάντες οἱ ποταμοὶ προϊοῦσι πρὸς τὰς πηγὰς διαβατοὶ γίγνονται.

(Μτφρ. Όλοι οι ποταμοί όσον αφορά αυτούς που βαδίζουν προς τις πηγές γίνονται διαβατοί.)

Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλπον.

(Μτφρ. Η Επίδαμνος είναι πόλη προς τα δεξιά, όσον αφορά αυτόν που πλέει προς τον Ιόνιο κόλπο.)

στ. Δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου ή του ποιητικού αιτίου

Φανερώνει το πρόσωπο που ενεργεί· βρίσκεται κοντά στα ρηματικά επίθετα σε -τός και -τέος και τα παθητικά ρήματα παρακείμενου και υπερσυντέλικου, ή κοντά σε μερικά απρόσωπα ρήματα όπως: μέλει, μεταμέλει, δεῖ, παρεσκεύασται, κ.λ.π. π.χ.

Οὐ βιωτὸν ἡμῖν ἔσται μετὰ διεφθαρμένου σώματος.

(Μτφρ. Δεν είναι δυνατό να ζήσουμε με κατεστραμμένο σώμα.)

Χρόνῳ δέ ποτε ὕστερον μετέμελεν αὐτοῖς.

(Μτφρ. Μετά από ένα χρονικό διάστημα αυτοί μετανόησαν.)