Συνέγεια από το προηγούμενο φύλλο
Επίσης ο Γιάνκος Μήτρου η Τσαρχόσης είναι ο γνωστός, από την παράδοση των χωριανών μας Γιάνκος. Αυτό που έμεινε στην Νεμέρτσικα σήμερα με τον ιάνκο είναι το κουλούρι του Γιάνκου, μια τοποθεσία λίγο πιο πέρα και ανατολικά του Παλιοχωριού, όπου σώζεται ακόμα μια μεγάλη μάντρα φραγμένη με ξερολιθιά που ο Γιάνκος μάντρωνε τα μεγάλα φορτηγά ζώα. (Μουλάρια, άλογα κ.λ.π.) Είναι όμως έντονη η παρουσία του στην παράδοση των χωριανών μας από τις πολλές ιστορίες που διηγούνται γι' αυτόν και το μεγάλο του φίλο Αλή Πασά.
Ο Γιάνκος και η φάρα του, φαίνεται δεν ακολούθησε την τύχη των άλλων βλάχων του Μπιτσκόπουλου που κατέφυγαν στο επαναστατημένο Ξηρόμερο, όπου φαίνεται ότι αισθάνονταν ασφαλέστεροι μια και ο Αλή Πασάς δεν μπορούσε να τους προστατέψει πια αφού ο Χουρσίτ είχε στείλει το κεφάλι του στον Σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη.
Μετά την αλλαγή στην Αλβανία βρήκα τον Ηλία Χρήστου (Τσαραώση) καθηγητή στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων και μου είπε ότι οι Τσαραωσαίοι, μετά την διάλυση του Μπιτσκόπουλου πρέπει να κατέφυγαν άλλοι στο Μπεράτι της Αλβανίας και άλλοι στην Θεσπρωτία, Πάργα, Παραμυθιά όπου ζουν μέχρι και σήμερα.
Με την περίπτωση του Γιάνκου, που είναι μια άλλη ιστορία, ενδιαφέρουσα για μας τους Κεφαλοβρυσίτες ίσως ασχοληθώ άλλη φορά, με κάποιο άλλο σημείωμα.
Ο Λαμπρίδης κάνει λάθος όταν λέει ότι εκ των κατοίκων του Μπιτσκόπουλου (Παλαιοχωρίου) το 1840 εσχηματίσθηκε ο Μεντζιδιές.
Ο Μεντζιδιές σχηματίστηκε και από κάποιους Βλαχοφώνους του Μπιτσκόπουλου βέβαια που είχαν παραμείνει περιπλανώμενοι σ' αυτά τα μέρη, αλλά οι περισσότεροι ήρθαν κατά φάρες και Τσελιγκάτα, Βλαχόφωνοι, Φρασεριώτες όλοι, από πς γύρω περιοχές.
Και είναι γνωστό ότι ο πρώτος Τσέλιγας, που εγκαταστάθηκε στο Μεντζιντιέ το 1840 και έκανε ένα σπίτι πέτρινο ήταν ο Φώτο Νάστας, από την φάρα των Κουρέων, μαζί είναι τα αδέλφια του και τους συγγε-ενείς του.
Ο μακαρίτης Θοδωράκης Πότσης, μου είχε πει, πριν πολλά χρόνια, ότι είχε ακούσει από τους παλαιότερους γέρους τους χωριού, ότι οι Βλάχοι του Μπιτσκόπουλου είχαν έρθει σε ένοπλη σύγκρουση, για διαφορές στους Βοσκότοπους της Νεμέρτσικας, με τους Βλάχους της περιοχής της Ψηλοτέρας, χωριό της Αλβανίας δίπλα από την Μολυβδοσκέπαστη.
Όσο για τους κατοίκους του, που λέει ο Λαμπρίδης, αν υπολογίσουμε ότι κάθε πατριαρχική οικογένεια των Βλάχων του Μπιτσκόπουλου είχε, κατά τους μετριότερους υπολογισμούς 7 μέλη βγαίνει ότι ο πληθυσμός του Μπιτσκόπουλο ήταν 4.750 μια ολόκληρη πόλη δηλαδή. Ο αριθμός μου φαίνεται υπερβολικός.
Με ένα τόσο μεγάλο χωριό πως δεν ασχολήθηκε κάποιος ιστορικός
| περιηγητής λαογράφος παρά μόνο Πουκεβίλ σε μια σύντομη περιοδεία; Βέβαια ήταν ένας κλασικός θερινός οικισμός που η ζωή του διήρκησε 12 χρόνια όλο και μετά διαλύθηκε. Όμως το ότι υπήρχε ένα δημόσιο κτίριο, 50 δωματίων, γιατί τέτοιο ήταν το σαράι του Αλή Πασά, ενισχύσει την παραπάνω άποψη. Δε θα μπορούσε να γιατί ένα κτίριο τόσο μεγάλο, ούτε και ένα δημόσιο έργο πάλι τόσο μεγάλο, όπως η μεταφορά του νερού από τα Μπαλάματα σε έναν οικισμό μικρό. Υπήρχε επίσης και εκκλησία η οποία ήταν αρκετά μεγάλη 25X8 μέτρα όπως δείχνουν ερείπια της που φαίνονται ακόμα.
Όλα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι ήταν ένα μεγαλοχώρι στις ανατολικές υπώρειες της Νεμέρτσικα στην λίγο πριν από την Βρόστινα υπάρχει μια πηγή που λέγεται Κόκκινο και που το νερό της είναι τόσο χωνευτικό που ακόμα κι αν φας μόνος σου ένα ολόκληρο αρνί και πίκες από το νερό της σε μισή ώρα θα ξαναπεινάσεις.
Ο μεγάλος μας Βασιλικιώτης Οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας στο κατά κόσμον, όνομα του ήταν Σπύρου και σπάνια αναφερόταν και Κόκκινος, όπως λέει ο ανιψιός του συνταξιούχος δάσκαλος σήμερα από το Βασιλικό οι Προγονοί του ήτανε μεγαλοτσελιγγάδες και βοσκάνε τα κοπάδια τους στη Νεμέρτσικα. Προφανώς τα Κόκκινο να οφείλει το όνομα του σ' αυτούς. Ίσως και αυτοί να ήταν κάτοικοι του Μπιτσκόπουλου οπότε και αυτό συνηγορεί υπέρ της πολυπληθυσμικότη-τας του Μπιτσκόπουλου.
Αλλά το ερώτημα παραμένει. Πως πέρασε στην ιστορία τόσο απαρατήρητος; Από όσα εκτέθηκαν παραπάνω βγαίνει το ο Λ. Κουτσομπίνας δε πρέπει να έχει δίκαιο όταν λέει βέβαια όχι αυτό αλλά η παράδοση, ότι οι κάτοικοι του Μπιτσκόπουλου δεν ήταν βλάχοι και όταν διαλύθηκε πήγαν στις Ρομπάτες την Μεβγέζα και την Πρεμετή κει τους συνάντησε ο Κωστούλας. Με τα στοιχεία που παραθέσαμε βεβαιώνεται ότι ήταν βλάχοι και όταν έφυγαν από εδώ πήγαν στο Ξηρόμερο Αγρινίου και σήμερα οι απόγονοι τους, που είναι εγκατεστημένοι σε έξι βλαχόφωνα χωριά του Ξηρομέρου και την Παράδοση της καταγωγής τους διατηρούν και τα βλάχικα μιλούν και πολιτιστικές επαφές με τους Κεφαλοβρυσίτες έχουν.
Όμως να πω ακόμα ότι σε ένα από αυτά τα βλαχοχώρια του Ξηρόμερου, την Παλιομάννινα, υπάρχει στο κέντρο του χωριού ένα πέτρινο διώροφο σπίτι με περιφραγμένη με πέτρινο τοίχο, αυλή, εγκατελλειμένο σήμερα αλλά που εκπέμπει αρχοντιά και πλούτο.
Μου είπανε ότι αυτό το σπίτι ήταν ενός Τσέλιγακα που προέρχονταν από τους Βλάχους του Μπιτσκόπολου και λεγόταν Κουτσομπίνας.
Συνεπώς η φάρα Κουτσομπιναιών υπήρχε στο Μπιστσκόπολο και δεν αποκλείεται, όπως γράφω και παραπάνω, κάποια μέλη της φάρας να παρέμειναν στην περιοχή να εγκαταστάθηκαν σε άλλα χωριά όπως στο Δολό π.χ. και με το πέρασμα των χρόνων να έγιναν μέλη αυτής της κοινωνίας και να ξέχασαν την καταγωγή τους.
Συνέχεια στη σελ. 8
|
