Kefalovryso
3η Σελίδα :Περιεχόμενα

Δειλινό στο Κεφαλόβρυσο - Ένα μαγικό, μοναδικό φαινόμενο, του Κ. Κούρου
Η κάθοδος νεωτέρων Μυρίων-Ανεξαρτητος Μεραρχία - Λίγοι Κεφαλοβρυσίτες γνωρίζουν ότι συγχωριανοί μας είχαν λάβει μέρος στον πόλεμο της "Μικρασιατικής Καταστροφής" του 1912, του Μιχάλη Ε. Πορίκη
Αφιέρωμα στην μνήμη του Κ.Νικολάου Μεντή ή Κωτσ Κολέτσι- Στη μνήμη του μεγάλου ευεργέτη της ανέγερσης της Εκκλησίας του χωριού μας, του Σταύρου Θωμά Μεντή

Δειλινό στο Κεφαλόβρυσο
  Δέν νοείται δειλινό στο Κεφαλόβρυσο αν δέν αναφέρεις την Βαλαώρα και Βαλαώρα είναι ένα ημίγυμνο βουνό, δυτικά του χωριού, που μοιάζει με ένα τεράστιο ψάρι, λοξά ριγμένο, με το κεφάλι στην Νεμέρτσικα και την ουρά στην πηγή Κεφαλόβρυσο. Είναι το σημείο αναφοράς κάθε Κεφαλοβρυσίτη, είναι κάτι σαν την Ιθάκη του Οδυσσέα, την Ιερουσαλήμ του Ισραηλήτη ή την Μοσχόπολη του παλιού Βλάχου. Αν είναι ξενιτεμένος "άχ να 'βλεπα λίγο την Βαλαώρα" μονολογεί με νοσταλγία κι αν μένει στο χωριό, θα δει τον ήλιο να πέφτει πρωί - πρωί στο κορμί της  ενώ το απόβραδο, δεν ξέρω γιατί αλλά τούτη η ώρα του δειλινού είναι κάτι σαν τον κήπο της Γεσθημανής.
  Αμπουρουνε Βαλαώρα έλεγαν παλιότερα οι χωριανοί μας που θα πει σκιάζει η Βαλαώρα. Τούτο εσήμαινε ότι, ύστερα από τον μεσημεριανό καύσωνα του Ιουλίου ή Αυγούστου έπρεπε να σκαρίσουν τα πρόβατα, έπρεπε οι βλαχοπούλες να φορτωθούν τις βαρέλες και να πάνε στην πηγή, οι τσοπαναραίοι να φύγουν για τα κοπάδια τους  στην Νεμέρτσικα, στον Πύργο, στην Λαμπάντζα ή στο Κούριτσ.
  Τούτη την ώρα μια παρέα γερόντων συγκεντρώνεται σιγά - σιγά, έτσι από συνήθεια, χωρίς να το έχουν κανονίσει από πρώτα, στο καφενείο του Λούκα, στο παντάγωνο όπως το λένε όλοι τους με κάποια ειρωνική διάθεση. Εκεί πίνουν τον καφέ τους παίζουν κανένα χαρτί και ύστερα πάλι όλοι μαζί πάνε απέναντι στο καφενείο του Φώτη που είναι κάτι παγκάκια. Σ' αυτά τα παγκάκια συζητούν ώρες μεταξύ τους χωρίς να ακούγονται.
  Χρόνια τώρα η ίδια παρέα μαζεύονται έτσι με τον ίδιο τρόπο και λένε λένε...Τι να λένε άραγε; Και τι δεν λένε.
  Νάναι η ώρα τούτη η γλυκειά του δειλινού που τους κάνει να λένε; Νάχει σχέση άραγε η κουβέντα με τα δικά τους άσπρα μαλλιά, με το δικό τους δειλινό; Ποιός ξέρει. Σε λίγο πριν ακόμα μουσγκώσει θα φύγουν έτσι αθόρυβα όπως ήρθαν. Aντε αύριο πάλι τα ίδια.
  Οι καταστηματάρχες έχουν βγάλει έξω από τα καφενεία τους τις καρέκλες, έχουνε βάλει τα σουβλάκια τους, τα κοτόπουλα και το γκογκορέτσια στις ψησταριές και περιμένουν τους πελάτες.
  Παρέες - παρέες οι χωριανοί, μόνοι τους, χωρίς τις γυναίκες, κάνουν ένα γύρω στα καφενεία μέχρι να βρούν το στέκι τους. Αφού το βρούν και είναι ολόκληρη διαδικασία για να βρείς το στέκι, κάθονται και παραγκέλνουν τα μεζεκλήκια τους με ούζο, τσίπουρο ή μπύρα.
  Όταν η ώρα περάσει κάπως θα δεί κανείς γεμάτα τα τραπέζια αλλά μόνο με άντρες. Πουθενά γυναίκες. Τι κατάλοιπο και τούτο. Πόσες γενιές πρέπει να περάσουν για να καταργηθεί; Η γενιά που έφυγε από το χωριό και ζει σήμερα στην Γερμανία δεν το κατήργησε.
  Όλοι στην παρέα μας συμφώνησαν ότι δεν είναι καλό αλλά καλό ή κακό εμείς έτσι μεγαλώσαμε πάει τώρα έτσι το 'χουμε το χούι δεν αλλάζει.
  Μπροστά στο περίπτερο σταμάτησε ένα τελευταίου τύπου μερσέντες με Γερμανικές πινακίδες."Α η Νάια" είπε κάποιος από την παρέα μας και σήκωσε το χέρι να χαιρετήσει την ξαδέλφη του, που εκείνη την ώρα ερχόταν οικογενειακώς με άδεια από την Γερμανία. Η Νάια βγήκε από το αμάξι σήκωσε ψηλά το χέρι και με συγκίνηση και περισσή χαρά, που φάνηκε από το πλατύ της χαμόγελο μας φώναξε δυνατά "Αλό Γειά σας, Τσί φιτσέτσ". Τριεθνείς χαιρετισμός, είπε ένας της παρέας και γελάσαμε με τον σχολιασμό και τη χαρα που μας έδωσε η Νάια.
  Το δειλινό είχε πιά φύγει. Οι γύφτοι κουρδίζουν τα όργανά τους. Έχουμε γάμους απόψε. Πολλούς  γάμους. Μέχρι και δέκα μπορεί. Α όλα κι όλα. Μπορεί οι Κεφαλοβρυσίτες να πήγανε στην Ευρώπη, μπορεί τα σπίτια τους να τα έχουν εξοπλίσει με του τελευταίου τύπου οικειακά σκεύη και έπιπλα, που έρχονται από την πιο ανεπτυγμένη χώρα της Ευρώπης την Γερμανία, όπως παλιότερα γινότανε με τους άλλου Πωγωνίσιους που ξενητεύονταν στην πόλη, στο Βουκουρέστι ή αλλού, αλλά τούτο το έθιμο το κάνουν δηλαδή το γάμο το καλοκαίρι στο χωριό, όπως και να βγαίνουν στο καφενείο χωρίς τις γυναίκες τους έμεινε απαραβίαστο. Το κράτησαν όπως το πήραν από τον πατέρα τους τον παππού τους και απ' ότι φαίνεται έτσι παραδίνεται στα παιδιά τους παρόλο που είναι η δεύτερη γενιά που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Γερμανία, θα το κρατήσουν με ελαφρές αποκλίσεις.
  Δεν νοείται γάμος χωρίς όργανα στην αυλή. Απόψε δέκα ζυγιές όργανα θα παίζουν όλη τη νύχτα. Όλοι οι χωριανοί απόψε θα στριβιλίζουν στο χορό, στο ποτό και την μουσική.
  Το φαινόμενο είναι ίσος μοναδικό. Έχει χάσει όποιος δεν έχει ζήσει τούτη την εμπειρία στο Κεφαλόβρυσο.
  Η ευχάριστη παρέα εδώ θα σκορπίσει. Η δροσερή αίσθηση που μας περιλούζει μας θυμίζει ότι το δειλινό τελείωσε και πρέπει να ετοιμαστούμε και εμείς για το γάμο. Όλο και κάποιος γάμος μας πιάνει. Όλη η παρέα είναι καλεσμένη σε διαφορετικούς γάμους ανάλογα με την συγγένεια του καθενός.
  Πάμε να φύγουμε. Η καληνύχτα είναι περιττή. Θ' ανταμώσουμε στους γάμους.
Κ Κούρος
Η κάθοδος νεωτέρων Μυρίων-Ανεξαρτητος Μεραρχία
  Λίγοι Κεφαλοβρυσίτες γνωρίζουν ότι συγχωριανοί μας είχαν λάβει μέρος στον πόλεμο της "Μικρασιατικής Καταστροφής" του 1912.
   ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΟΝΟΜΑΤΑ
   Ηλίας Σιούζος, σκοτώθηκε
   Παναγιώτης Σιούζιος, τραυματίστηκε
   Κωνσταντίνος Φούκης
   Μιχάλης Δ. Πορίκης

 Θα αναφερθώ στην Ανεξάρτητο Μεραρχία (ΑΜ), στην οποία συμμετείχε ο παππούς μου (ίσως και ο μοναδικός της ΑΜ που ζεί, γεννηθείς το 1901 σύμφωνα με τα στοιχεία της ταυτότητος, κατ' άλλους το 1898). Η Ανεξέρτητος Μεραρχία, ευρισκόμενη στην Τουρκία, τις 15 Αυγούστου 1922 έλαβε εντολή να αποσπασθεί του Γ΄ Σώματος Στρατού στο οποίο ανήκε και να σπεύσει σε βοήθεια του νοτίου συγκροτήματος, που υπαγόταν στις διαταγές του Β΄ Σώματος Στρατού. Κανείς τους δεν εγνώριζε ούτε φανταζόταν ότι το νότιο συγκρότημα (32 Σύνταγμα) είχε κυριολεκτικά καταστραφεί από τους Τούρκους. Την 16η Αυγούστου του 1922 η Ανεξάρτητος Μεραρχία ξεκίνησε με κατεύθυνση την Κιουτάχεια και αφού διήνησε 35 χιλιόμετρα κάτω από ραγδαία βροχή έφτασε στις 17 Αυγούστου στον Ποταμό Γύμαρη. Στους στρατιώτες απαγορεύθηκε να ανάψουν φωτιά. Τις 18 Αυγούστου το πρω'ί' και ενώ η Ανεξ. Μεραρχία προσπαθούσε να διασχίσει τον ποταμό Γύμαρη εδέχθη σφοδρά επίθεση από την Τουρκική μεραρχία (Καυκάσου) και απο άλλες τουρκικές δυνάμεις. Κατά την μάχη η Α.Μ. πολέμησε γενναία "ανωτέρα πάσης περιγραφής" και οι Τούρκοι υποχώρησαν φήνοντας πίσω τους χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Οι Τούρκοι αιχμάλωτοι φορούσαν γαλλικές στολές (οι μεγαλες δυνάμεις Γαλλία και Αγγλία ευθύνονται για την Μικρασιατική καταστροφή) και από αυτούς πληροφορήθηκαν ότι ο ελληνικός στρατός ηττημένος με σημαντικές απώλειες, είχε υποχωρήσει.
  Δύο χιλιόμετρα από τον ποταμό Γύμαρη η Ανεξάρτητος Μεραρχία ευρέθη προ φρικιαστικού θεάματος, των νεκρών του 32 Ελληνικού Συντάγματος (Γυμνά και παραμορφωμένα πτώματα, αποκεφαλισμένα). Σε διάστημα 17 ημερών η Ανεξάρτητος Μεραρχία διήνυσε με τα πόδια πάνω από 600 χιλιόμετρα μέχρι να φτάσει στο Δικελή και από εκεί στην Μυτιλήνη, δια μέσου ορεινών περιοχών, με λίγα τρόφιμα, και το κυριότερο χωρίς να έχουν επαφή με τον ελληνικό στρατό (ήταν εντελώς μόνοι, και στην Ελλάδα τους θεωρούσαν νεκρούς).
  Μεχρι να φτάσει στο Δικελή:
  *  Καθ΄ όλη την διάρκεια της πορείας δεχόταν επιθέσεις από Τούρκους χωρίς όμως απώλειες.
  *  Από όλα τα χωριά που περνούσε η Α.Μ., οι Τούρκοι κάτοικοι έμεναν κατάπλητοι διότι στην αρχή νόμισαν την ελληνική μεραρχία ως τουρκική. Δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι εβδομάδες μετά την αποχώρηση του ελληνικού στρατού θα εμφανίζοντο και πάλι Έλληνες στρατιώτες.
  *  Στα περισσότερα χωριά (με έντονο το ελληνικό στοιχείο) διαπιστώνονται αγριότητες σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών και των Ελλήνων στρατιωτών. Περισυλλέγονται δεκάδες τραυματίες, θάβονται εκατοντάδες πτώματα, απάνθρωπα ακρωτηριασμένα.
  *  6.000 Έλληνε πρόσφυγες και Αρμένιοι (οι περισσότεροι ήταν κρυμμένοι στα βουνά) ακολούθησαν την Ανεξάρτητη Μεραρχία και διεσώθησαν. (Στην αρχή της πορείας, στην πόλη Σαντιρτzή ενώ είχαν υποσχεθεί στους Έλληνες κατοίκους ότι θα τους μετέφεραν στην Ελλάδα τελικά δεν το έπραξαν διότι η Α.Μ. "δεν προέβλεπε ευχάριστον την εξέλιξη της περαιτέρω καθόδου της". Τότε οι Έλληνες κάτοικοι της πόλεως άρχισαν να πετούν από τα παράθυρα προς τους Έλληνες στρατιώτες μεταξωτά χειροποίητα κεντήματα και άλλα πολύτιμα είδη. Η Α.Μ. είχε την γνώμη ότι αφήνοντας τους Έλληνες κατοίκους στον τόπο τους, οι Τούρκοι συγχωριανοί τους θα τους εσέβοντο και θα τους επροστάτευαν απο τον στρατό τους. Μετά από πολλούς μήνες έγινε γνωστό στην Ελλάδα ότι οι κάτοικοι του Σαντιρτzή εσφάγησαν και οι περιουσίες τους λεηλατήθηκαν).
  Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑ υπήρξεν η μόνη μεγάλη μονάς της εν Μικρασία Ελληνικής Στρατιάς, ήτις δεν υπέστη την διαλυτικήν επίδρασιν της Μικρασιατικής καταστροφής. Επεβλήθη ως στρατιωτική μονάς " υποδειγματικη ανωτάτου ψυχικού επιπέδου..."

Αφιέρωμα
Στην μνήμη του Κ.Νικολάου Μεντή ή Κωτσ Κολέτσι
Στη μνήμη του μεγάλου ευεργέτη της ανέγερσης της Εκκλησίας του χωριού μας Κωνσταντίνου Νικολάου Μεντή ή Κωτσ Κολέτσι

  Αγαπητοί χωριανοί
  Είναι μερικές εικόνες, που ξεκινάνε από τα χρόνια τα παιδικά, κάποιες αναμνήσεις που μας έρχονται το μυαλό οι οποίες αξίζει να γίνονται γνωστές και στις νεώτερες γενιές. Το πέρασμα του χρόνου δεν είναι δυνατό να σβήσει το όνομα εκείνου που πραγματικά βοήθησε το χωριό του, προσφέροντας το υστέρημά του, προκειμένου να εξωρα'ί'σει το χωριό που έζησε και μεγάλωσε.
  Απο αξιόπιστες μαρτυρίες, η ιστορία της σημερινής εκκλησίας του Αγίου Κων/νου που κοσμεί το ωραίο και λατρευτό μας χωριό, χτίστηκε πριν από ενάμυσι αιώνα.
  Την εποχή εκείνη, έγινε δημοπρασία στην πλατεία του χωριού παρουσία όλων των δημογερόντων και αρχόντων και όποιος θα πρόσφερε τα περισσότερα χρήματα για την ανέγερση της Εκκλησίας θα έδινε και το όνομά του.
  Ο Κων/νος Ν. Μεντής ή Κολέτσις πρόσφερε το μεγαλύτερο ποσό των 26.000 δραχμών της εποχής εκείνης και χτίστηκε η Εκκλησία δίνοντας και το όνομά του.
  Γραπτές μαρτυρίες, για την διαδικασία της δημοπρασίας και της ανέγερσης της Εκκλησίας, δυστυχώς δεν υπάρχουν αλλά με διαβεβαίωσαν για το γεγονός ο πατέρας μου Θωμάς Κων. Μεντής, ο παππού Νίδας Μεντής και ο σεβασμιότατος Ιερέας Παπαριστάνης που ήταν ο πρώτος παπάς του χωριού μας καθώς και πολλοί άλλοι γέροντες.
  Ως απόγονος εγώ ο Σταύρος Θωμά Μεντής, παρακαλώ την αξιοσέβαστη εφημερίδα σας να δημοσιεύσει την παρούσα  επιστολή μου κάνοντας έκκληση προς το Κοινοτικό Συμβούλιο να δώσει σαν ελάχιστο φόρο τιμής το όνομα του Κων/νου Ν. Μεντή σε έναν δρόμο (το δρόμο για το σπίτι του).

Ευχαριστώ εκ των προτέρων
για τη φιλοξενία
Σταύρος Θωμά Μεντής