Με αφορμή την πρόσφατη απόπειρα αυτοκτονίας μαθητή Γυμνασίου της Αργυρούπολης που μας σοκάρισε όλους θα ήθελα να αναφερθώ στον εκφοβισμό «bullying» (νταηλίκι).
Ο εκφοβισμός είναι μία μορφή κακοποίησης ή εξαναγκασμού που εμφανίζεται συνήθως ως λεκτικός, σωματικός, συναισθηματικός, σεξουαλικός, διαδικτυακός με συνήθη θύματα μειονότητες και ανθρώπους με αναπηρία σωματική ή υστέρηση πνευματική και απαντάται σ’ όλους σχεδόν τους χώρους. Φαινόμενο παλιό που τιμωρείται αυστηρώς σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα και απασχολεί ιδιαιτέρως τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ένα μείζον πρόβλημα της δημόσιας υγείας.
Ο σχολικός εκφοβισμός ξεκινά με επαναλαμβανόμενα απλά πειράγματα, κοροϊδίες και με το χρόνο εξελίσσεται σε κακόβουλες λεκτικές, σωματικές, ψυχολογικές, ηλεκτρονικές παρενοχλήσεις όπως: υβριστικές φράσεις με βωμολοχίες, ντροπιαστικά σχόλια, παρατσούκλια, χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές, διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα, εκβιαστικά μηνύματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και κινητού τηλεφώνου, δημιουργία ψεύτικου προφίλ με άσχημα, σκληρά, απειλητικά, ρατσιστικά σχόλια που επηρεάζουν υπέρμετρα αρνητικά τη ψυχολογία του παιδιού.
Δράση πολυσχιδής-πολυπαραγοντική που απαιτεί συστημική θεώρηση και όχι αποσπασματική με γενεσιουργικές αιτίες που εντοπίζονται στο οικογενειακό, σχολικό, στενό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Εμφανίζεται οξύ και δραματικό στα μεταβατικά στάδια της προεφηβείας και εφηβείας του αναπτυσσόμενου παιδιού τότε που προσπαθεί να σπάσει το κέλυφος της ετερονομίας και να χτίσει τη δική του αυτονομία στη συμπεριφορά, στα πιστεύω, στη κοσμοθεωρία. Σήμερα παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις αφού μελέτες καταδεικνύουν πως ένα ποσοστό 20% των μαθητών έχουν συμμετάσχει σε βία είτε ως θύματα είτε ως θύτες.
Παρενθετικά σημειώνουμε πως το σχολείο τις τελευταίες δεκαετίες περισσότερο επηρεάζεται παρά επηράζει έτσι στέκεται ανίσχυρο να προβάλλει σθεναρή ανάσχεση στα γεννήματα και υποπροϊόντα μιας κακώς εννοούμενης δημοκρατίας, ενός ξέφρενου υπερκαταναλωτισμού-ευδαιμονισμού και μιας αθρόας εισροής μοντέρνων δήθεν προτύπων. Έχασε την αίγλη, το κύρος, την αποδοχή εξαιτίας και ενός αδύναμου ισχύοντος σχολικού θεσμικού πλαισίου που ανοίγει κερκόπορτες σε τέτοιου είδους αντικοινωνικές παραβατικές στάσεις και συμπεριφορές. Το βλέπουμε μόνο ως δεξαμενή γνώσεων, δεξιοτήτων-ικανοτήτων και καταγινόμαστε με ψευτομεταρρυθμίσεις που αφορούν προσθαφαιρέσεις γνωστικών αντικειμένων και αμελούμε για το τρίτο πράγμα που μαθαίνει ο μαθητής στο σχολείο που είναι η καλλιέργεια υγιών στάσεων, συμπεριφορών και προδιαθέσεων που συνθέτουν και δομούν τη μήτρα του επηρεασμού για τη διάπλαση του χαρακτήρα και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Κάποτε επιμελώς καλλιεργούσαμε το σεβασμό, την ευγνωμοσύνη, τον αλτρουισμό το πατρικό και θρησκευτικό συναίσθημα. Σήμερα μάλλον θεωρούνται παρωχημένα, αναχρονιστικά. Παρανάλωμα του πυρός και θυσία και αυτό στην ευόδωση των κομματικών σκοπιμοτήτων.
Μαθητές κυρίως της Β/θμιας εκπαίδευσης στις συντροφιές τους και στις μεταξύ τους σχέσεις αναπτύσσουν διαχωριστικές γραμμές σύμφωνα με την επίδοσή τους στα μαθήματα, του μορφωτικού και εισοδηματικού επιπέδου των γονέων τους, τα χόμπι, της σωματικής κατασκευής και της ομορφιάς, του ντυσίματος και του κουρέματος, της ποδοσφαιρικής ομάδας, του τρόπου ζωής, του σεξουαλικού προσανατολισμού και στα πολυπολιτισμικά σχολεία σύμφωνα με τη φυλή, το χρώμα, τη χώρα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την κουλτούρα. Ενίοτε το τσουβάλιασμα των μαθητών σε αντιαισθητικά, παλιά, ,επικίνδυνα κτήρια-κατά κύριο λόγο σε υποβαθμισμένες περιοχές-η τυπική αυστηρότητα, η βαθμοθηρία όλα μαζί μετατρέπουν το σχολείο σε φυτώριο κακόβουλων άτυπων-συμπαγών ομάδων με οργάνωση, ιεραρχία, κανόνες και αρχηγό που επιτίθενται σε παιδιά. Συχνά συνεργάζονται με ομοειδείς εξωσχολικές ομάδες και εμπλέκονται μεταξύ τους σε ανταγωνιστικές-συγκρουσιακές καταστάσεις προκειμένου να επανακαθορίσουν την επιρροή τους. Τα θύματα είναι ευαίσθητα-ντροπαλά παιδιά, εσωστρεφή, χαμηλής αυτοεκτίμησης, περιχαρακωμένα στα αδιέξοδά τους που δύσκολα σπάνε τη σιωπή τους ενώ οι θύτες προέρχονται συνήθως από προβληματικά γονεϊκά περιβάλλοντα. Σίγουρα επιβαρυντικός παράγοντας στην εκδήλωση της βίας είναι η οικονομική κρίση, οι ανισότητες, οι αδικίες που βιώνουν και αντιδρούν τα παιδιά με το δικό τους τρόπο. Τα σημάδια του θύματος είναι: αϋπνία, ανορεξία, γίνεται απόμακρο, μειωμένη σχολική επίδοση, απουσίες, απροθυμία συμμετοχής σε δραστηριότητες, αντιδρά στη θυματοποίησή του επιθετικά, είναι σκληρό με τον εαυτό του, αλλάζει φίλους, συμπεριφέρεται άσχημα στα μικρότερα αδέρφια του. Τα σημάδια του θύτη είναι: επιθετική συμπεριφορά, θέλει να είναι δηφοφιλής και αρεστός, πρωταγωνιστεί σε μπελάδες στο σχολείο, έπεσε θύμα βίας στο παρελθόν, οι φίλοι του ασκούν βία, περνά το χρόνο του στο διαδίκτυο.
Ανθρωπιστικές επιστήμες που μελετούν τη βία σηκώνουν τα χέρια ψηλά, γιατί ακόμα και σήμερα η ανθρώπινη συμπεριφορά παραμένει απύθμενη, ατέρμονη, ανερμάτιστη, ανεξιχνίαστη, απρόβλεπτη. Για την έστω περιστολή της προτείνω : ισχυροποίηση του ισχύοντος σχολικού θεσμικού πλαισίου, στενότερη σχέση στο τρίγωνο γονέας-μαθητής-εκπαιδευτικός, συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα νεανικής συμπεριφοράς, πρόσληψη παιδοψυχολόγου στα μεγάλα σχολικά συγκροτήματα με συστεγαζόμενες σχολικές μονάδες που βρίσκονται σε λίστα υψηλού κινδύνου που σε συνεργασία με τις υπάρχουσες υποστηρικτικές δομές (κρατικές, δημοτικές, αστυνομικές) να αντιμετωπίζουν ολιστικά το πρόβλημα και να μην επαφίεται στον πατριωτισμό των εκπαιδευτικών.

Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για το μαξιλάρι μερικών δισεκατομμυρίων που μπορούμε να διαθέσουμε-εάν και όταν χρειαστεί-στην προσπάθειά μας να βγούμε στις αγορές και προοδευτικά να ανατάξουμε την οικονομία μας βελτιώνοντας τους βασικούς οικονομικούς δείκτες (ΑΕΠ, ρυθμός ανάπτυξης, επενδύσεις , ισοζύγιο πληρωμών κ.ά.).
Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η οικονομία της χώρας με απουσία των παραδοσιακών εργαλείων αναθέρμανσής της όπως δημόσιες επενδύσεις, νόμισμα, λίγα πράγματα μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας. Οι λιγοστές επενδύσεις που εγγράφονται στον προϋπολογισμό τα τελευταία χρόνια έως το τέλος της οικονομικής χρήσης δεν γίνονται όλες. Νόμισμα δικό μας δεν έχουμε που εξασφαλίζει σημαντική αυτονομία κινήσεων π.χ. μπορεί να διαμορφώνει ευνοϊκές συναλλαγματικές ισοδυναμίες με την υποτίμησή του για αύξηση εξαγωγών και μείωση εισαγωγών κ.ά. Ο κατ΄εξοχήν χρηματοδότης των επιχειρήσεων οι τράπεζες και κυρίως οι συστημικές δεν ανταποκρίνονται στο ρόλο τους ως μοχλοί ανάπτυξης λόγω της εύθραυστης κεφαλαιακής επάρκειάς τους, των δραματικά μειωμένων αποταμιεύσεων και των μη εξυπηρετούμενων δανείων που ανέρχονται στο μισό ΑΕΠ της χώρας. Τα κοράκια των αγορών και οι ξένοι επενδυτές προσηλωμένοι στο Θεό τους, το κέρδος, που δεν έχει χρώμα δεν κάνει χατίρια και δεν έχει αίσθημα, στέκονται δύσπιστοι στα δεδομένα μας που τους υποσχόμαστε. Αχ αυτά τα δεδομένα μας που όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις πασχίζουν να τ΄αλλάξουν, να τα εκσυγχρονίσουν μα αυτά τα άτιμα σε πείσμα των καιρών αντιστέκονται.
Σ΄όλα αυτά που συνθέτουν και δομούν μια ισχνή και παραπαίουσα δυναμική μεγάλο βαρίδι είναι η δέσμευσή μας για πλεόνασμα 3,5% έως το 2022 και δίχως να υπολογίζουμε την άλλη μεγάλη τροχοπέδη που συνιστούν οι γνωστές μας ιδεοληπτικές αγκυλώσεις και παρασιτικές νοοτροπίες. Και επειδή οικονομία σημαίνει αγορά ένα πράγμα δεν αντέχεται άλλο, η υπερφορολόγηση. Κάπου διάβασα : «όταν βάζεις φόρους και όταν κουρεύεις πρόβατα, καλό είναι να σταματάς πριν γδάρεις το πετσί».
Κακά τα ψέματα περνούμε δύσκολη καμπή στα οικονομικά μας πράγματα-και όχι μόνον- και οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας πως η οικονομία ως μέγεθος ρευστό, πολύπλοκο, πολυμερές και επηρεάζει και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Στην πρωτοκαθεδρία των παραγόντων που την επηρεάζουν είναι η πολιτική σταθερότητα και το πολιτικό κλίμα. Ποιο πολιτικό κλίμα σήμερα γεύεται ο πολίτης εισερχόμενοι καθώς φαίνεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο με τους δικομανείς Πολάκηδες και Καμμένους που εξαπολύουν μύδρους και εκδικητικές-αντικοινωνικές κορώνες για φυλακίσεις πολιτικών και με τους κάθε λογής παρατρεχάμενους της εκάστοτε εξουσίας τους γνωστούς κόλακες, καιροσκόπους, οσφυοκάμπτες (οι κάμπτοντες την οσφύν, οι λυγίζοντες τη μέση και μεταφορικά οι υποτελείς), γυμνοσάλιαγκες (γλοιώδεις) που τρέχουν ασθμένως στα ΜΜΕ έντυπα-ηλεκτρονικά να ωραιοποιήσουν εξόφθαλμες πολιτικές αστοχίες κάνοντας ζημιά τόσο στην κυβέρνηση όσο και κατ΄επέκταση στη χώρα. Θεσμικοί δε εκτροχιασμοί και δυσώδεις υποθέσεις διαφθοράς και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος π.χ. υπόθεση Παπαντωνίου προκαλούν αναταράξεις στο ήδη εκφυλισμένο και εξαχρειωμένο πολιτικό σύστημα. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει συλλογική ποινική ευθύνη παρά μόνον ατομική κατά συνέπεια είναι άδικο να κατηγορούνται συλλήβδην τα κόμματα.
Τόσα χρόνια σε ύφεση και τα κόμματα του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου ούτε το μήνυμα έλαβαν ούτε μπόρεσαν να ομονοήσουν για το αυτονόητο που είναι η εκπόνηση ενός εφικτού-ρεαλιστικού εθνικού σχεδίου ενδογενούς παραγωγικής ανασυγκρότησης με την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του τόπου προκειμένου να γίνουμε μια κανονική χώρα με ισορροπημένους αναπτυξιακούς και κοινωνικούς δείκτες. Γεμίσαμε από κόμματα, πολιτικές παρατάξεις, πολιτικούς σχηματισμούς, ξέμπαρκους πολιτικούς που θέλουν να ξαναμπούν στο παιχνίδι της εξουσίας, ομίλους προβληματισμού με δεξαμενές σκέψεις, πολιτευτάδες, μαγίστρους της πολιτικής, μεγαλοσχήμονες κατά φαντασία που ενδιαφέρονται διακαώς για το θάμβος (λάμψη) της εντύπωσής τους- πλην ορισμένων εξαιρέσεων- και είμαστε άδειοι από σύνεση, μετριοφροσύνη, γνήσιο πατριωτισμό. Το μεγαλύτερο βέβαια μείον μας είναι η έλλειψη ενός χαρισματικού ηγέτη με όραμα και έμπνευση που να μας συνεγείρει και κυρίως ν΄απελευθερώσει και να συντονίσει σκόρπιες δυνάμεις που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση. Πιστεύω πως και μας αξίζει και δικαιούμαστε καλύτερη οικονομία και αυτό θα εξαρτηθεί πρωτίστως από μας.
Ευπρόσδεκτα και τα συγχαρητήρια και οι εύφημες μνείες από τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς για την έξοδό μας από τα μνημόνια που όμως πάντα στο τέλος συνοδεύονται από τη λέξη « αλλά». Αυτό το «αλλά» είναι το πρόβλημά μας, Κύριοι, γι΄αυτό στα πλαίσια της αλληλεγγύης που συχνά-πυκνά επικαλείστε βάλτε και εσείς ένα χεράκι να ξεδέσουμε τα παλαμάρια της βάρκας μας στην προβλήτα, γιατί όσο και να κωπηλατούμε η βάρκα δεν ξανοίγεται στο πέλαγος. Και τα παλαμάρια είναι πολλά…

Κατά τη διάρκεια του β΄ παγκοσμίου πολέμου και συγκεκριμένα κατά την ιταλική κατοχή, σε κάποιο νησί του Ιονίου η ομάδα κατοχής των Ιταλών είχε επιτάξει το Δημαρχείο, που βρισκόταν στην κεντρική πλατεία του νησιού και το είχε μετατρέψει σε αρχηγείο της. Ο επικεφαλής της ομάδας κατοχής, Ιταλός αξιωματικός είχε θρονιαστεί στο γραφείο του δημάρχου και από το παράθυρό του απολάμβανε τη θέα προς την πλατεία του νησιού. Στο κέντρο της πλατείας υπήρχε μια όμορφη εκκλησία και δίπλα ακριβώς ένα πανύψηλο καμπαναριό με ένα περίτεχνο ρολόι στη μέση. Μάταια περίμενε ο Ιταλός αξιωματικός να το ακούσει να χτυπάει, γιατί το ρολόι αυτό είχε εδώ και καιρό σταματήσει λόγω βλάβης.
Ο Ιταλός αισθάνθηκε χρέος του να αποκαταστήσει τη βλάβη και έτσι φρόντισε και έμαθε από το δήμαρχο του νησιού ότι το ρολόι είχε σταματήσει, γιατί δεν υπήρχε λάδι για να λαδώσουν τα γρανάζια του. Τότε ο αξιωματικός χωρίς δεύτερη σκέψη πρόσφερε στον δήμαρχο έναν τενεκέ 5 λίτρων ελαιόλαδο, έτσι ώστε να λαδωθούν τα γρανάζια και να βλέπει πάλι το ρολόι να δουλεύει και να ακούει την καμπάνα να χτυπάει ρυθμικά την ώρα.
Ο δήμαρχος πήρε το λάδι και το ίδιο βράδυ κάλεσε στο σπίτι του τον ταμία του δημοτικού συμβουλίου και του έδωσε μία νταμιτζάνα μικρή 3 λίτρων ελαιόλαδο, λέγοντάς του ότι ο Ιταλός αξιωματικός ενδιαφέρεται να βλέπει το ρολόι να δουλεύει πάλι και πως θα έπρεπε γρήγορα να φτάσει το λάδι στα χέρια του συντηρητή του ρολογιού. Την άλλη μέρα το πρωί ο ταμίας πήγε στην κεντρική εκκλησία του νησιού να βρει τον παπά. Στα χέρια του κρατούσε ένα μπουκάλι 2 λίτρων ελαιόλαδο. Είπε στον παπά πως ως υπεύθυνος της εκκλησίας, άρα και του ρολογιού, ήταν δική του υπόθεση να φροντίσει ώστε το λάδι να φτάσει στα χέρια του συντηρητή του ρολογιού, με σκοπό να λαδωθούν τα γρανάζια του και να αρχίσει πάλι να δουλεύει, όπως δηλαδή επιθυμούσε να γίνει ο Ιταλός αξιωματικός.
Ο παπάς πήρε το λάδι και το ίδιο μεσημέρι φώναξε το νεωκόρο στο γραφείο του. Του εξήγησε την επιθυμία του Ιταλού αξιωματικού και για το λόγο που προσφέρει 1 λίτρο ελαιόλαδο. Τον παρακάλεσε, αν θα μπορούσε να πάει το λάδι στο συντηρητή του ρολογιού και να του πει να λαδώσει το ρολόι. Ο νεωκόρος έφυγε αμέσως για να εκτελέσει την εντολή του παπά. Μετά από λίγη ώρα χτυπούσε την πόρτα του συντηρητή του ρολογιού και αφού του εξιστόρησε τα όσα είχαν συμβεί του έδωσε ένα μπουκαλάκι με 0,5 λίτρα ελαιόλαδο και του ζήτησε να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό να λαδώνει το ρολόι για να μην δυσαρεστηθεί ο Ιταλός αξιωματικός.
Ο συντηρητής του ρολογιού, όταν έμεινε μόνος, κοίταξε με δέος το πολύτιμο περιεχόμενο του μικρού μπουκαλιού. Σκέφτηκε πόσο νόστιμες θα έκανε τις λαχανίδες που επί μήνες έτρωγε αυτός και η οικογένειά του. Πόσο καλό θα έκανε στα παιδιά του λίγο λάδι που τους έχει ξεραθεί ο οισοφάγος από την μπομπότα! Την ίδια όμως στιγμή σκέφτηκε με τρόμο την αντίδραση του Ιταλού αξιωματικού, αν δεν έκανε αυτό, που τον είχε προστάξει μέσω του νεωκόρου και δεν ενέδωσε σε τέτοιες πονηρές σκέψεις. Το ίδιο απόγευμα μάλιστα το ρολόι χτύπησε και πάλι μετά από πολύ καιρό έξι φορές. Στην αρχή οι νησιώτες νόμισαν πως κάποιος είχε πεθάνει και σταυροκοπήθηκαν λέγοντας «ζωή σε λόγου μας». Αργότερα όμως έμαθαν από τον παπά της εκκλησίας, που τους μάζεψε για τον εσπερινό, ότι ο καλός Ιταλός αξιωματικός είχε προσφέρει ελαιόλαδο για να βάλει σε λειτουργία το ρολόι τους και πως γι’ αυτό και μόνο θα έπρεπε να αισθάνονται μεγάλη ευγνωμοσύνη που ο Κύριος, αν και περνάνε δύσκολες στιγμές στη μέση ενός φριχτού πολέμου, τους έστειλε αυτόν το μεγαλόψυχο Ιταλό.
Φυσικά το ρολόι στην κεντρική πλατεία του νησιού σταμάτησε να δουλεύει μετά από μία εβδομάδα εξαιτίας ανεπαρκούς λίπανσης και ο Ιταλός αξιωματικός έστησε στον τοίχο του καμπαναριού τον Έλληνα συντηρητή και τον εκτέλεσε ένα πρωί, παρουσία του δημάρχου, του ταμία, του παπά, του νεωκόρου και των υπολοίπων κατοίκων του νησιού για παραδειγματισμό!
Αν και στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει κατοχή, ούτε ξένοι κατακτητές, εμείς ακόμη συνεχίζουμε να στερούμε το «λάδι» από τα γρανάζια της οικονομικής μηχανής μας. Έτσι από το δήμαρχο στον ταμία… και από τον παπά στο νεωκόρο… χάνoνται πολύτιμοι πόροι, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την οικονομία μας και στο τέλος το θύμα είναι ο συντηρητής του ρολογιού… δηλαδή εμείς!!!Εύλογα προβάλλει το ερώτημα πού πήγε τόσο κρατικό, ευρωπαϊκό και δανεικό χρήμα που εισέρευσε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.Πότε θα πρυτανεύσει η σύνεση στη διαχείριση πόρων σε όλους μας ανεξαιρέτως πρωτίστως δε στους κυβερνώντες και στους κάθε λογής ηγήτορες, γιατί είμαστε υπερήφανος και ικανός λαός και δεν μας πρέπει ο διασυρμός και η εξαχρείωση.
Η ιστοριούλα αυτή (έστω και μη αληθινή) μάς θυμίζει και τη φράση του αξέχαστου Ηλιόπουλου: «ο κλέψας, του κλέψαντος, τω κλέψαντι, ω παλιοκλεφταρέοι» από την ταινία «Φωνάζει ο κλέφτης, 1965» ή περίπου επί το αρχαιότερον «αλωπεκίζειν προς ετέρα αλώπεκα» δηλαδή κάνει την αλεπού σε άλλη αλεπού.