ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Το Επίθετο και η κλίση του Επιθέτου στα Νέα Ελληνικά


 

Πληροφορίες για το επίθετο

 

Τι είναι το επίθετο;

 

Το επίθετο είναι ένα μια λέξη που κατά κανόνα δίνει ένα χαρακτηριστικό, μια ιδιότητα ή μια ποιότητα στο ουσιαστικό που προσδιορίζει, π.χ. Η ξύλινη πόρτα. Ο άσπρος τοίχος. Το πλαστικό ποτήρι.

 

 

Συμφωνία του επιθέτου με το ουσιαστικό

Το επίθετο συμφωνεί με το ουσιαστικό που προσδιορίζει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση, π.χ.

 

τον καινούριο δάσκαλο
αρσενικό, ενικός, αιτιατική αρσενικό, ενικός, αιτιατική
της καινούριας δασκάλας
θηλυκό, ενικός, γενική θηλυκό, ενικός, γενική
τα καινούρια θρανία
ουδέτερο, πληθυντικός ονομαστική ουδέτερο, πληθυντικός ονομαστική

 

 

Θέση του επιθέτου

Η θέση του επιθέτου μέσα στον λόγο ποικίλλει.

Συνήθως τοποθετείται στον λόγο πριν από το ουσιαστικό π.χ. Ήταν μια ένοπλη ληστεία που κατέληξε σε φιάσκο

αλλά μπορεί να τοποθετείται και μετά από αυτό, π.χ. Ήταν μια ληστεία ένοπλη που κατέληξε σε φιάσκο.

Κάτι ανάλογο γίνεται, όταν μεταξύ ουσιαστικού και επιθέτου μεσολαβεί το ρήμα είμαι, π.χ.

Οι πλανήτες είναι ετερόφωτοι, αλλά και Ετερόφωτοι είναι οι πλανήτες.

 

 

Το επίθετο ως ουσιαστικό

Όπως είπαμε το επίθετο συνοδεύει ένα ουσιαστικό. Πολλές φορές όμως, χρησιμοποιούμε μόνο το επίθετο, παραλείποντας το ουσιαστικό, όταν οι συνομιλητές μας, εύκολα μπορούν να καταλάβουν τι εννοούμε, π.χ.

Λέμε τις φράσεις:

Τα μικρά να έλθουν μπροστά (εννοείται παιδιά).

Οι μεγάλοι να περάσουν δεξιά και οι νέοι στα αριστερά (εννοείται άνθρωποι).

 

Στην περίπτωση αυτή τα επίθετα λειτουργούν ως ουσιαστικά. Γενικά, η διάκριση μεταξύ επιθέτου και ουσιαστικού δεν είναι πάντα εύκολη, γιατί μπορεί η ίδια λέξη να λειτουργεί άλλοτε ως επίθετο και άλλοτε ως ουσιαστικό, π.χ.

Τα εισοδήματά του προέρχονται από μισθωτές υπηρεσίες (επίθετο).

Άρχισαν οι διαμαρτυρίες των μισθωτών (ουσιαστικό).

Έφερε νέα πράγματα (επίθετο).

Έφερε καλά νέα (ουσιαστικό).

 

Σε αυτήν την περίπτωση εντάσσονται και πολλές λέξεις που δηλώνουν διάφορες ιδιότητες, κυρίως όμως καταγωγή από κάποια γεωγραφική περιοχή ή εθνική καταγωγή. Οι λέξεις αυτές αναφέρονται είτε μόνο στο αρσενικό γένος είτε μόνο στο θηλυκό είτε και στα δύο γένη και σπανιότερα και στα τρία, π.χ. η Αθηναία υπάλληλος (επίθετο), αλλά και η Αθηναία (ουσιαστικό). Ο Μεξικανός αθλητής (επίθετο), αλλά και ο Μεξικανός (ουσιαστικό).

 

1η άσκηση για τη διάκριση ουσιαστικού από το επίθετο doc

2η άσκηση για τη διάκριση ουσιαστικού από το επίθετο doc

 

 

Το γένος των επιθέτων

Το γένος των επιθέτων εξαρτάται και καθορίζεται από το γένος των ουσιαστικών που προσδιορίζουν, π.χ.

Ο νέος άνθρωπος.

Η νέα ρύθμιση.

Το νέο παιδί.

 

 

Μορφολογία

 

Τα περισσότερα επίθετα παρουσιάζουν διαφορετική μορφή στο αρσενικό, στο θηλυκό και στο ουδέτερο γένος.

Ορισμένα, κυρίως αυτά που είναι δάνεια από ξένες γλώσσες, διαθέτουν μόνο έναν τύπο και για τα τρία γένη, π.χ.

Ο μπλε τοίχος.

Η μπλε φούστα.

Το μπλε δωμάτιο.

Η μορφή αυτών των επιθέτων παραμένει αναλλοίωτη σε όλα τα γένη και τις πτώσεις.

 

Η κλίση των επιθέτων παρουσιάζει ομοιότητες με την κλίση των ουσιαστικών που έχουν τις ίδιες καταλήξεις.

Διακρίνονται με βάση τον αριθμό των καταλήξεων που εμφανίζουν για κάθε γένος σε:

τρικατάληκτα (π.χ. ο πλούσιος, η πλούσια, το πλούσιο),

δικατάληκτα (π.χ. ο ακριβής, η ακριβής, το ακριβές) και

μονοκατάληκτα (π.χ. ο μπλε, η μπλε, το μπλε)

 

Με βάση τον αριθμό συλλαβών που διατηρούν στις πτώσεις διακρίνονται σε:

ισοσύλλαβα (π.χ. ο διά-ση-μος, του διά-ση-μου, οι διά-ση-μοι, των διά-ση-μων) και

ανισοσύλλαβα (π.χ. ο πα-ρών, του πα-ρό-ντος, οι πα-ρό-ντες, των πα-ρό-ντων).

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Διακρίσεις στη μορφολογία των επιθέτων
μονοκατάληκτα δικατάληκτα τρικατάληκτα
ισοσύλλαβα ισοσύλλαβα
ανισοσύλλαβα
ισοσύλλαβα
ανισοσύλλαβα

 

 

Ορθογραφία-Τονισμός

 

Η γενική τάση που υπάρχει στον τονισμό των επιθέτων είναι να παραμένει ο τόνος στην ίδια συλλαβή, π.χ.

ο άγριος λύκος, του άγριου λύκου, οι άγριοι λύκοι.

Μερικές φορές, συνήθως σε τυπικό ύφος, ο τόνος των επιθέτων που τονίζονται στην προπαραλήγουσα μετακινείται, π.χ.

Τα άγρια ζώα, αλλά Το βιβλίο των αγρίων ζώων.

 



Κλίση επίθετων

 

Τα κλιτικά παραδείγματα που ακολουθούν συνοδεύονται από έναν κωδικό, π.χ. Ε1. Ο κωδικός αυτός παραπέμπει στην κατηγοριοποίηση των επίθετων στο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη. Συνολικά υπάρχουν 17 κύριες κατηγορίες με 9 υποκατηγορίες. Κάθε επίθετο στο Λεξικό Τριανταφυλλίδη συνοδεύεται από έναν τέτοιο κωδικό, ώστε να είναι εύκολη η κλίση του. Δείτε για παράδειγμα το επίθετο απλός.

 

Κλιτικός πίνακας του Λεξικού Τριανταφυλλίδη

 

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

ΚατηγορίαΑρσενικόΘηλυκόΟυδέτερο
Ε1καλόςκαλήκαλό
Ε2γλυκόςγλυκιάγλυκό
Ε3άσπροςάσπρηάσπρο
Ε4ωραίοςωραίαωραίο
Ε5όμορφοςόμορφηόμορφο
Ε6πλούσιοςπλούσιαπλούσιο
Ε7τραχύςτραχιάτραχύ
Ε7αευθύςευθείαευθύ
Ε8σταχτήςσταχτιάσταχτί
Ε9ζηλιάρηςζηλιάραζηλιάρικο
Ε9αγλωσσάςγλωσσούγλωσσάδικο - γλωσσούδικο
E10συνεχήςσυνεχήςσυνεχές
E11ελώδηςελώδηςελώδες
E11ακακοήθηςκακοήθηςκακόηθες
E12τρέχωντρέχουσατρέχον
E12αανιώνανιούσαανιόν
E12βσυμπαθώνσυμπαθούσασυμπαθούν
E12γδιασωθείςδιασωθείσαδιασωθέν
E12δλήξαςλήξασαλήξαν
E12εβραδύνουςβραδύνουςβραδύνουν
E12στδρωνδρώσαδρων
E13φθοροποιόςφθοροποιός - φθοροποιάφθοροποιό
E14ζημιογόνοςζημιογόνος - ζημιογόναζημιογόνο
E15ευκλείδειοςευκλείδειος - ευκλείδειαευκλείδειο
Ε16ανενεργόςανενεργός - ανενεργήανενεργό
Ε17διάδικοςδιάδικος - διάδικηδιάδικο
πολύςπολλήπολύ

 

 



Επίθετα σε -ος, -η, -ο

 

Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη κατηγορία επιθέτων στη νέα ελληνική.

 

Τα επίθετα αυτής της κατηγορίας είναι οξύτονα (καλός, καλή, καλό) (Ε1), παροξύτονα (άσπρος, άσπρη, άσπρο) (Ε3) και προπαροξύτονα (άδικος, άδικη, άδικο) (Ε5).

α) Τα περισσότερα επίθετα της κατηγορίας αυτής έχουν σύμφωνο πριν από την κατάληξη, π.χ. άδικ-ος, ακριβ-ός, ταπειν-ός

β) Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και τα οξύτονα και προπαροξύτονα που έχουν φωνήεν πριν από την κατάληξη, όχι όμως [i] ι, υ, ει, οι, π.χ. αραι-ός, στερε-ός, όγδο-ος κ.ά.

Σύμφωνα με το καλός, -ή, ό (Ε1) κλίνονται και τα: αγαθός, δασικός κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το άσπρος, -η, ο (Ε3) κλίνονται και τα: αγαθός, δασικός κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το άδικος, -η, ο (Ε5) κλίνονται και τα: αγαθός, δασικός κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το άδικος, άδικη, άδικο κλίνονται και οι μετοχές της παθητικής φωνής σε -ος, -η, -ο, π.χ. διαβασμένος, γραμμένος, κουρασμένος κ.ά.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε1 Ε3 Ε5   Ε1 Ε3 Ε5   Ε1 Ε3 Ε5
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
καλός
καλού
καλό
καλέ
άσπρος
άσπρου
άσπρο
άσπρε
άδικος
άδικου
άδικο
άδικε
η
της
την
καλή
καλής
καλή
καλή
άσπρη
άσπρης
άσπρη
άσπρη
άδικη
άδικης
άδικη
άδικη
το
του
το
καλό
καλό
καλό
καλό
άσπρο
άσπρου
άσπρο
άσπρο
άδικο
άδικου
άδικο
άδικο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
καλοί
καλών
καλούς
καλοί
άσπροι
άσπρων
άσπρους
άσπροι
άδικοι
άδικων
άδικους
άδικοι
οι
των
τις
καλές
καλών
καλές
καλές
άσπρες
άσπρων
άσπρες
άσπρες
άδικες
άδικων
άδικες
άδικες
τα
των
τα
καλά
καλών
καλά
καλά
άσπρα
άσπρων
άσπρα
άσπρα
άδικα
άδικων
άδικα
άδικα

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
διαβασμένος
διαβασμένου
διαβασμένο
διαβασμένε
η
της
την
διαβασμένη
διαβασμένης
διαβασμένη
διαβασμένη
το
του
το
διαβασμένο
διαβασμένου
διαβασμένο
διαβασμένο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
διαβασμένοι
διαβασμένων
διαβασμένους
διαβασμένοι
οι
των
τις
διαβασμένες
διαβασμένων
διαβασμένες
διαβασμένες
τα
των
τα
διαβασμένα
διαβασμένων
διαβασμένα
διαβασμένα

 

Μορφολογική ποικιλία

 

Ο τόνος σχεδόν πάντοτε παραμένει στην ίδια συλλαβή. Όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις, στη γενική του ενικού και του πληθυντικού και στην αιτιατική του πληθυντικού αριθμού των προπαροξύτονων επιθέτων, κυρίως σε στερεότυπες εκφράσεις λόγιας προέλευσης ή σε τυπικό ύφος, ο τόνος μετακινείται στην παραλήγουσα, π.χ. Επίλυση διαφόρων (αντί διάφορων) προβλημάτων. Αθωώθηκε εξαιτίας του προτέρου εντίμου (αντί έντιμου) βίου του. Η μετακίνηση του τόνου στη γενική του ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού θεωρείται κανονική, όταν το επίθετο χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό, π.χ. Κάλεσε όλους τους αθανάτους (αντί αθάνατους). Ρώτησε τον γιατρό για την πορεία της υγείας του αρρώστου (αντί άρρωστου). Η διαφοροποίηση αυτή τείνει σήμερα να σχετιστεί στον προφορικό λόγο με τη διαφοροποίηση του ύφους του ομιλητή (τόνος στην προπαραλήγουσα = ουδέτερο ή οικείο ύφος, τόνος στην παραλήγουσα = τυπικό ύφος).

 

Τα επίθετα που το θέμα τους λήγει σε -ρ και μερικά επίθετα των οποίων το θέμα λήγει σε φωνήεν σχηματίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις, συνήθως σε στερεότυπες εκφράσεις λόγιας προέλευσης, το θηλυκό με κατάληξη -α, π.χ. Οι βουλευτές της αριστεράς (αντί αριστερής) πτέρυγας. Οδηγήθηκε σε βεβαία (αντί βέβαιη) ήττα.

 

Ορισμένα επίθετα, που δηλώνουν εθνική προέλευση, παρουσιάζονται στον λόγο με διαφορετικό τονισμό, π.χ. Βουλγάρικο τυρί, αλλά και Ο βουλγαρικός στρατός. Η αμερικάνικη κυριαρχία, αλλά και Η αμερικανική βοήθεια. Η διαφοροποίηση αυτή είναι τις περισσότερες φορές τυχαία. Σπανιότερα γίνεται για λόγους ύφους. Σ' αυτές τις περιπτώσεις το επίθετο που τονίζεται στη λήγουσα συναντάται σε τυπικό ύφος.

 

 

Στα επίθετα της κατηγορίας αυτής ανήκουν και οι παρακάτω υποκατηγορίες με το θηλυκό να σχηματίζεται με τις καταλήξεις -η ή -ος

δ. οξύτονα ή προπαροξύτονα: -ος, -ος/η, -ο (Ε16): ενεργός -ή/-ό -ό, ραδιενεργός -ή/ος -ό κ.ά. Δείτε εδώ

ε. προπαροξύτονα: -ος, -ος/η, -ο (Ε17): ανάδοχος -η/-ος -ο, αντίζηλος -η/-ος -ο κ.ά., με τον τόνο να κατεβαίνει στη γεν. ενικού και πληθ. στην παραλήγουσα (αναδόχου, αναδόχων) Δείτε εδώ

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε16   Ε16     Ε16
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
ενεργός
ενεργού
ενεργό
ενεργέ
η
της
την
ενεργή
ενεργής
ενεργή
ενεργή
ενεργός
ενεργού
ενεργό
ενεργέ
το
του
το
 
ενεργό
ενεργού
ενεργό
ενεργό
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
ενεργοί
ενεργών
ενεργούς
ενεργοί
οι
των
τις
ενεργές
ενεργών
ενεργές
ενεργές
ενεργοί

ενεργούς
ενεργοί
τα
των
τα
ενεργά
ενεργών
ενεργά
ενεργά

 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε17     Ε17     Ε17  
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
ανάδοχος
ανάδοχου
ανάδοχο
ανάδοχε

αναδόχου
η
της
την
ανάδοχη
ανάδοχης
ανάδοχη
ανάδοχη
ανάδοχος
ανάδοχου - αναδόχου
ανάδοχο
ανάδοχε
το
του
το
 
ανάδοχο
ανάδοχου
ανάδοχο
ανάδοχο

αναδόχου
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
ανάδοχοι
ανάδοχων
ανάδοχους
ανάδοχοι

αναδόχων
οι
των
τις
ανάδοχες
ανάδοχων
ανάδοχες
ανάδοχες
ανάδοχοι
αναδόχων
ανάδοχους
ανάδοχοι
τα
των
τα
ανάδοχα
ανάδοχων
ανάδοχα
ανάδοχα

αναδόχων

 

 



Επίθετα σε -ος, -α, -ο

 

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όλα τα επίθετα σε -ος που το θέμα τους λήγει σε οποιαδήποτε πραγμάτωση του φωνήματος [i] (ι, υ, ει, οι), τονιζόμενου ή άτονου, ή σε οποιοδήποτε άλλο τονιζόμενο φωνήεν.

 

Ως προς τη μορφολογία τα επίθετα της ομάδας αυτής διαφέρουν από την ομάδα των επιθέτων σε -ος,-η, -ο μόνο στους τύπους του θηλυκού του ενικού αριθμού, στην κατάληξη των οποίων υπάρχει πάντα το -α στη θέση του -η.

 

Σύμφωνα με το νέος-νέα-νέο (Ε4) κλίνονται τα: αιώνιος, γκρίζος, καινούριος, μοντέρνος, σκούρος, κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το τίμιος-τίμια-τίμιο (Ε6) κλίνονται τα: άδειος, αστείος, κρύος, σπάνιος, τεράστιος κ.ά. καθώς και τα επίθετα σε -ένιος, -ίσιος, π.χ. μαρμαρένιος, βελουδένιος, αρνίσιος, βουνίσιος. Δείτε εδώ

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε4 Ε6   Ε4 Ε6   Ε4 Ε6
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
νέος
νέου
νέο
νέε
τίμιος
τίμιου
τίμιο
τίμιε
η
της
την
νέα
νέας
νέα
νέα
τίμια
τίμιας
τίμια
τίμια
το
του
το
 
νέο
νέου
νέο
νέο
τίμιο
τίμιου
τίμιο
τίμιο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
νέοι
νέων
νέους
νέοι
τίμιοι
τίμιων
τίμιους
τίμιοι
οι
των
τις
νέες
νέων
νέες
νέες
τίμιες
τίμιων
τίμιες
τίμιες
τα
των
τα
νέα
νέων
νέα
νέα
τίμια
τίμιων
τίμια
τίμια

 

 

Μορφολογική ποικιλία

 

Στον τονισμό των επιθέτων σε -ος, -α, -ο συμβαίνει αυτό που συμβαίνει και στα επίθετα σε -ος, -η, -ο. Ο τόνος δηλαδή παραμένει σε όλες τις πτώσεις κανονικά στην ίδια συλλαβή. Όμως στη γενική του ενικού και πληθυντικού, καθώς και στην αιτιατική του πληθυντικού αριθμού, στα προπαροξύτονα επίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως σε τυπικό ύφος, ο τόνος μετακινείται στην παραλήγουσα, π.χ. Ανακάλυψη πλουσίων (αντί πλούσιων) κοιτασμάτων. Ήταν άτομο μετρίου (αντί μέτριου) αναστήματος. Η μετακίνηση του τόνου στη γενική του ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού θεωρείται κανονική, όταν το επίθετο χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό, π.χ. Υπάρχουν δέκα θέσεις ορθίων. Είναι ασφαλισμένος του Δημοσίου. Η διαφοροποίηση αυτή τείνει σήμερα να συσχετιστεί στον προφορικό λόγο με τη διαφοροποίηση του ύφους του ομιλητή (τόνος στην προπαραλήγουσα = ουδέτερο και οικείο ύφος, τόνος στην παραλήγουσα = τυπικό ύφος).

 

Ορισμένα επίθετα της κατηγορίας αυτής, όπως τα βόρειος, έγγειος, ειδοποιός, νότιος, χρησιμοποιούνται στον λόγο και ως δικατάληκτα, με τους τύπους του θηλυκού να συμπίπτουν με τους τύπους του αρσενικού, π.χ. Η Βόρειος Αμερική, αλλά και Η Βόρεια Αμερική. Η έγγειος ιδιοκτησία, αλλά και –σπανιότερα– Η έγγεια ιδιοκτησία. Το επίθετο ειδοποιός χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά στη στερεότυπη έκφραση η ειδοποιός διαφορά.

 

 

Στα επίθετα της κατηγορίας αυτής ανήκουν και οι παρακάτω υποκατηγορίες με το θηλυκό να σχηματίζεται με τις καταλήξεις -ά/-ος

α. οξύτονα: -ός, -ά/ός, -ό (Ε13): ζωοποιός -ά/-ός -ό, αγαθοποιός -ά/-ός -ό κ.ά. Δείτε εδώ

β. παροξύτονα: -ος, -α/ος, -ο: ζημιογόνος και όσα λήγουν στα επιθήματα -ούχος, -φόρος, -ούργος, (Ε14) π.χ. ταλαντούχος, κερδοφόρος, ραδιούργος κ.ά. Δείτε εδώ

γ. προπαροξύτονα: -ος, -α/ος, -ο (Ε15): αχίλλειος -ος/-α -ο, εξωμήτριος -α/-ος -ο κ.ά. Δείτε εδώ

 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε13   Ε13     Ε13
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
ζωοποιός
ζωοποιού
ζωοποιό
ζωοποιέ
η
της
την
ζωοποιά
ζωοποιάς
ζωοποιά
ζωοποιά
ζωοποιός
ζωοποιού
ζωοποιό
ζωοποιέ
το
του
το
 
ζωοποιό
ζωοποιού
ζωοποιό
ζωοποιό
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
ζωοποιοί
ζωοποιών
ζωοποιοί
ζωοποιοί
οι
των
τις
ζωοποιές
ζωοποιών
ζωοποιές
ζωοποιές
ζωοποιοί

ζωοποιοί
ζωοποιοί
τα
των
τα
ζωοποιά
ζωοποιών
ζωοποιά
ζωοποιά

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε14   Ε14     Ε14
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
ζημιογόνος
ζημιογόνου
ζημιογόνο
ζημιογόνε
η
της
την
ζημιογόνα
ζημιογόνας
ζημιογόνα
ζημιογόνα
ζημιογόνος
ζημιογόνου
ζημιογόνο
ζημιογόνε 
το
του
το
 
ζημιογόνο
ζημιογόνου
ζημιογόνο
ζημιογόνο 
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
ζημιογόνοι
ζημιογόνων
ζημιογόνους
ζημιογόνοι
οι
των
τις
ζημιογόνες
ζημιογόνων
ζημιογόνες
ζημιογόνες
ζημιογόνοι

ζημιογόνους
ζημιογόνοι 
τα
των
τα
ζημιογόνα
ζημιογόνων
ζημιογόνα
ζημιογόνα 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε15   Ε15     Ε15
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
αχίλλειος
αχίλλειου
αχίλλειο
αχίλλειε
η
της
την
αχίλλεια
αχίλλειας
αχίλλεια
αχίλλεια
αχίλλειος
αχίλλειου
αχίλλειο
αχίλλειε
το
του
το
 
αχίλλειο
αχίλλειου
αχίλλειο
αχίλλειο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
αχίλλειοι
αχίλλειων
αχίλλειους
αχίλλειοι
οι
των
τις
αχίλλειες
αχίλλειων
αχίλλειες
αχίλλειες
αχίλλειοι

αχίλλειους
αχίλλειοι
τα
των
τα
αχίλλεια
αχίλλειων
αχίλλεια
αχίλλεια

 

 



Επίθετα σε -ος, -ια, -ο

 

Τα επίθετα της ομάδας αυτής διαφέρουν από την ομάδα των επιθέτων σε -ος, -η, -ο μόνο στους τύπους του θηλυκού του ενικού αριθμού, οι οποίοι λήγουν σε -ια και όχι σε -η.

 

Σύμφωνα με το γλυκός-γλυκιά-γλυκό (Ε2) κλίνονται τα: γνωστικός, ελαφρός, φτωχός (οξύτονα), φρέσκος (παροξύτονα), βρόμικος (προπαροξύτονα) κ.ά. Δείτε εδώ

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
γλυκός
γλυκού
γλυκό
γλυκέ
φρέσκος
φρέσκος
φρέσκος
φρέσκε
βρόμικος
βρόμικου
βρόμικο
βρόμικε
η
της
την
γλυκιά
γλυκιάς
γλυκιά
γλυκιά
φρέσκια
φρέσκιας
φρέσκια
φρέσκια
βρόμικια
βρόμικιας
βρόμικια
βρόμικια
το
του
το
γλυκό
γλυκού
γλυκό
γλυκό
φρέσκο
φρέσκου
φρέσκο
φρέσκο
βρόμικο
βρόμικου
βρόμικο
βρόμικος
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
γλυκοί
γλυκών
γλυκούς
γλυκοί
φρέσκοι
φρέσκων
φρέσκους
φρέσκοι
βρόμικοι
βρόμικων
βρόμικους
βρόμικοι
οι
των
τις
γλυκές
γλυκών
γλυκές
γλυκές
φρέσκιες
φρέσκων
φρέσκιες
φρέσκιες
βρόμικες
βρόμικων
βρόμικες
βρόμικες
τα
των
τα
γλυκά
γλυκών
γλυκά
γλυκά
φρέσκα
φρέσκων
φρέσκα
φρέσκα
βρόμικα
βρόμικων
βρόμικα
βρόμικα

 

Μορφολογική ποικιλία

 

Τα περισσότερα από τα επίθετα της ομάδας αυτής, όταν χρησιμοποιούνται σε τυπικό ύφος, σχηματίζουν το θηλυκό του ενικού αριθμού με κατάληξη αντί -ια και κλίνονται όπως το θηλυκό της ομάδας των επιθέτων σε -ος, -η, -ο, π.χ.

 

Έχει μια κακιά πεθερά, αλλά Διήνυσε μια κακή πορεία.

Είναι μια θηλυκιά αλεπού, αλλά Έχει θηλυκή σκέψη.

 

 



Επίθετα σε -ύς, -ιά, -ύ, σε -ύς, -εία, -ύ και σε -ής, -ιά, -ί

 

Όλα τα επίθετα της ομάδας αυτής είναι οξύτονα.

 

Οι τύποι της γενικής του ενικού και του πληθυντικού αριθμού του αρσενικού και του ουδέτερου γένους χρησιμοποιούνται σπάνια.

 

Τα επίθετα της ομάδας σε -ύς, -εία, -ύ διατηρούν στους περισσότερους τύπους τη μορφολογία που είχαν στην αρχαία ελληνική και χρησιμοποιούνται συνήθως σε στερεότυπες εκφράσεις λόγιας προέλευσης και σε ύφος τυπικό.

 

Σύμφωνα με το βαρύς-βαριά-βαρύ (Ε7) κλίνονται τα: βαθύς, ελαφρύς, μακρύς, παχύς, φαρδύς κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το βραχύς-βραχεία-βραχύ (Ε7α) κλίνονται τα: αμβλύς, δριμύς, ευθύς, θρασύς, οξύς, ταχύς κ.ά.

Σύμφωνα με το χρυσαφής-χρυσαφιά-χρυσαφί (Ε8) κλίνονται τα: βυσσινής, θαλασσής, ουρανής, πορτοκαλής, σταχτής κ.ά. Δείτε εδώ

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
βαρύς
βαριού
βαρύ
βαρύ

βαρύ
η
της
την
βαριά
βαριάς
βαριά
βαριά
το
του
το
βαρύ
βαριού
βαρύ
βαρύ

βαρύ
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
βαριοί
βαριών
βαριοί
βαριοί
βαρείς

βαρείς
βαρείς
οι
των
τις
βαριές
βαριών
βαριές
βαριές
τα
των
τα
βαριά
βαριών
βαριά
βαριά
 

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
βραχύς
βραχέος
βραχύ
βραχύ
η
της
την
βραχεία
βραχείας
βραχεία
βραχεία
το
του
το
βραχύ
βραχέος
βραχύ
βραχύ
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
βραχείς
βραχέων
βραχείς
βραχείς
οι
των
τις
βραχείες
βραχέων
βραχείες
βραχείες
τα
των
τα
βραχέα
βραχέων
βραχέα
βραχέα

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
χρυσαφής
χρυσαφιού
χρυσαφή
χρυσαφή

χρυσαφή
η
της
την
χρυσαφιά
χρυσαφιάς
χρυσαφιά
χρυσαφιά
το
του
το
χρυσαφί
χρυσαφιού
χρυσαφί
χρυσαφί

χρυσαφί
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
χρυσαφιοί
χρυσαφιών
χρυσαφιούς
χρυσαφιοί
  οι
των
τις
χρυσαφιές
χρυσαφιών
χρυσαφιές
χρυσαφιές
τα
των
τα
χρυσαφιά
χρυσαφιών
χρυσαφιά
χρυσαφιά
 

 

 

Μορφολογική ποικιλία

 

Η γενική του ενικού και πληθυντικού αριθμού, ενώ χρησιμοποιείται σπάνια στον λόγο, παρουσιάζει μια ποικιλία τύπων, οι οποίοι καθορίζονται είτε από το ύφος του λόγου μέσα στο οποίο εντάσσονται είτε από την έκφραση στην οποία χρησιμοποιούνται. Χρησιμοποιούνται συχνά σε οικείο ή ουδέτερο ύφος τύποι γενικής με καταλήξεις σε -ιού, -ύ και -ιών (του βαριού / βαρύ, των βαριών), ενώ σε πολύ τυπικό ύφος και σε στερεότυπες εκφράσεις λόγιας προέλευσης εμφανίζονται τύποι σε -έος και -έων, π.χ. Καθρεφτίστηκε στα νερά του βαθιού πηγαδιού. Έφτασε στη μέση του βαθύ κόλπου. Μετατροπή του ευθύ λόγου αλλά και του ευθέος λόγου. Eίναι πυγμάχος βαρέων βαρών.

Ορισμένα από τα επίθετα της ομάδας σε -ύς, -ιά, -ύ παρουσιάζουν στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του πληθυντικού αριθμού, του αρσενικού και του ουδετέρου, κατά κανόνα σε τυπικό ύφος, τους μορφολογικούς τύπους που έχουν τα επίθετα σε -ύς, -εία, -ύ, π.χ. Η νέα ελληνική δεν έχει δασείς φθόγγους. Τον διαπέρασαν οι τραχείς ήχοι μιας άρρυθμης μουσικής.

Στην αιτιατική πληθυντικού του χρυσαφής εμφανίζεται σπάνια και μόνο σε τυπικό ύφος β´ τύπος σε-είς (χρυσαφείς).

 

 

 



Επίθετα σε -ης, -α, -ικο και σε -άς/-ής, -ού, -άδικο/-ήδικο (ανισοσύλλαβα)

 

Όλα τα αρσενικά και θηλυκά επίθετα της ομάδας των επιθέτων σε -ης, -α, -ικο είναι παροξύτονα, ενώ τα αντίστοιχα αρσενικά και θηλυκά της ομάδας επιθέτων σε -άς/-ής, -ού, -άδικο/-ήδικο είναι οξύτονα.

 

Η γενική πληθυντικού του θηλυκού της ομάδας των επιθέτων σε -ης, -α, -ικο δεν παρουσιάζει τύπο.

Σύμφωνα με το μικρούλης-μικρούλα-μικρούλικο (Ε9) κλίνονται τα: ζαβολιάρης, ζηλιάρης, κοντούλης, κ.ά. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το υπναράς-υπναρού-υπναράδικο (Ε9α) κλίνονται τα επίθετα:

α) με κατάληξη αρσενικού σε -άς, π.χ. κοιλαράς, λογάς, παραμυθάς, φωνακλάς κ.ά.,

β) με κατάληξη αρσενικού σε -τζής, π.χ. καβγατζής, τζαμπατζής κ.ά. και

γ) με κατάληξη αρσενικού σε -λής, π.χ. μερακλής, μπελαλής κ.ά.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε9 Ε9α   Ε9 Ε9α   Ε9 Ε9α
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
μικρούλης
μικρούλη
μικρούλη
μικρούλη
υπναράς
υπναρά
υπναρά
υπναρά
η
της
την
μικρούλα
μικρούλας
μικρούλα
μικρούλα
υπναρού
υπναρούς
υπναρού
υπναρού
το
του
το
μικρούλικο
μικρούλικου
μικρούλικο
μικρούλικο
υπναράδικο
υπναράδικου
υπναράδικο
υπναράδικο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
μικρούληδες
μικρούληδων
μικρούληδες
μικρούληδες
υπναράδες
υπναράδων
υπναράδες
υπναράδες
οι
των
τις
μικρούλες

μικρούλες
μικρούλες
υπναρούδες
υπναρούδων
υπναρούδες
υπναρούδε
τα
των
τα
μικρούλικα
μικρούλικων
μικρούλικα
μικρούλικα
υπναράδικα
υπναράδικων
υπναράδικα
υπναράδικα
 

 

Μορφολογική ποικιλία

 

Ορισμένα επίθετα σε -ούλης, κατά κανόνα υποκοριστικά, σχηματίζουν ουδέτερο και σε -ούλι, π.χ. φτωχούλης, φτωχούλα, φτωχούλικο και φτωχούλι.

Ορισμένα επίθετα της ομάδας σε -ης, -α, -ικο σχηματίζουν το θηλυκό με κατάληξη -ούσα ή -ού, π.χ. μαυρομάτης-μαυρομάτα και μαυροματού και μαυροματούσα.

 

 

 



Επίθετα σε -ης, -ης, -ες (δικατάληκτα) Ε10, Ε11, Ε11α

 

Τα επίθετα της κατηγορίας είναι οξύτονα (διεθνής Ε10) και παροξύτονα (ελώδης Ε11, συνήθης 11α).

Τα επίθετα που κλίνονται σύμφωνα με το διεθνής-διεθνής-διεθνές κρατούν σε όλες τις πτώσεις τον τόνο στη λήγουσα, π.χ. αβλαβής, επιμελής, ειλικρινής, ευτυχής, υγιής κ.ά. Δείτε εδώ

Τα επίθετα που κλίνονται σύμφωνα με το ελώδης-ελώδης-ελώδες κατεβάζουν και στα τρία γένη τον τόνο στη γεν. πληθ. στη λήγουσα: ελωδών, π.χ. αγχώδης, μυώδης κ.ά. Δείτε εδώ

Τα επίθετα που κλίνονται σύμφωνα με το συνήθης-συνήθης-σύνηθες ανεβάζουν τον τόνο στην προπαραλήγουσα, στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική στον ενικό αριθμό του ουδετέρου, π.χ. αυτάρκης, επιμήκης, κακοήθης κ.ά.

Η κλητική των επιθέτων αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιείται πολύ σπάνια.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε10 Ε11 Ε11α   Ε10 Ε11 Ε11α   Ε10 Ε11 Ε11α
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
διεθνής
διεθνούς
διεθνή
διεθνή
ελώδης
ελώδους
ελώδη
ελώδη(ς)
συνήθης
συνήθους
συνήθη
συνήθη
η
της
την
διεθνής
διεθνούς
διεθνή
διεθνή
ελώδης
ελώδους
ελώδη
ελώδης
συνήθης
συνήθους
συνήθη
συνήθη
το
του
το
διεθνές
διεθνούς
διεθνές
διεθνές
ελώδες
ελώδους
ελώδες
ελώδες
σύνηθες
συνήθους
σύνηθες
σύνηθες
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
διεθνείς
διεθνών
διεθνείς
διεθνείς
ελώδεις
ελωδών
ελώδεις
ελώδεις
συνήθεις
συνήθων
συνήθεις
συνήθεις
οι
των
τις
διεθνείς
διεθνών
διεθνείς
διεθνείς
ελώδεις
ελωδών
ελώδεις
ελώδεις
συνήθεις
συνήθων
συνήθεις
συνήθεις
τα
των
τα
διεθνή
διεθνών
διεθνή
διεθνή
ελώδη
ελωδών
ελώδη
ελώδη
συνήθη
συνήθων
συνήθη
συνήθη

 



Επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον

 

Η κλητική χρησιμοποιείται πολύ σπάνια και σε πολύ ειδικές περιπτώσεις.

 

Η γενική πληθυντικού του θηλυκού γένους σε ορισμένα από τα επίθετα της κατηγορίας αυτής είναι πολύ σπάνια.

 

Σύμφωνα με το τρέχων-τρέχουσα-τρέχον (Ε12) κλίνονται τα: δευτερεύων, επείγων, επιβλέπων, εποπτεύων, μέλλων, πρωτεύων κ.ά., δηλαδή όσα τονίζονται στην παραλήγουσα. Δείτε εδώ

Σύμφωνα με το απών-απούσα-απόν (Ε12α) κλίνονται τα: αιτών, δηλών, αποτυχών, επιλαχών, επιτυχών, παρών, τυχών κ.ά., δηλαδή όσα τονίζονται στην λήγουσα.

Σύμφωνα με το διοικών-διοικούσα-διοικούν κλίνονται: αναξιοπαθών, ανθών, αντιφρονών, βαρυπενθών, δεινοπαθών, διαφωνών, ενδημών, επικρατών, κρατών, μειοψηφών, μετανοών, ομιλών, πλειοψηφών, σοβών, συγκοινωνών, συμπαθών, συμφωνών, φιλολογών

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
    Ε12 Ε12α Ε12β   Ε12 Ε12α Ε12β   Ε12 Ε12α Ε12β
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
τρέχων
τρέχοντος
τρέχοντα
τρέχων
απών
απόντος
απόντα
απών
κρατών
κρατούντος
κρατούντα
κρατών
η
της
την
τρέχουσα
τρέχουσας
τρέχουσα
τρέχουσα
απούσα
απούσας
απούσα
απούσα
κρατούσα
κρατούσας
κρατούσα
κρατούσα
το
του
το
τρέχον
τρέχοντος
τρέχον
τρέχον
απόν
απόντος
απόν
απόν
κρατούν
κρατούντος
κρατούν
κρατούν
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
τρέχοντες
τρεχόντων
τρέχοντες
τρέχοντες
απόντες
απόντων
απόντες
απόντες
κρατούντες
κρατούντων
κρατούντες
κρατούντες
οι
των
τις
τρέχουσες
τρεχουσών
τρέχουσες
τρέχουσες
απούσες
απουσών
απούσες
απούσες
κρατούσες
κρατουσών
κρατούσες
κρατούσες
τα
των
τα
τρέχοντα
τρεχόντων
τρέχοντα
τρέχοντα
απόντα
απόντων
απόντα
απόντα
κρατούντα
κρατούντων
κρατούντα
κρατούντα

 



Επίθετα σε -ων/-ονας, -ων, -ον (δικατάληκτα)

 

Τα επίθετα αυτά είναι λόγια και συχνά μεταπλάθονται: I. το αρσενικό γένος: 1. μεταπλασμός σε -ονας, στην περίπτωση που η αποδιδόμενη από το επίθετο ιδιότητα αφορά πρόσωπο: βασιλόφρονας, εθνικόφρονας, ισχυρογνώμονας, μετριόφρονας. 2. μεταπλασμός σε -ονος, κυρίως στην περίπτωση που η αποδιδόμενη από τα επίθετα ιδιότητα δεν αφορά πρόσωπο, χωρίς να αποκλείονται και αναλογικοί σχηματισμοί αυτών των επιθέτων σύμφωνα με την απλοποίηση σε -ονας: ατέρμονος, επίμονος. II. το θηλυκό γένος: μεταπλασμός σε -ονη με επικρατέστερη προς το παρόν τη χρήση του λόγιου τύπου σε -ων: αλλόφρονη, ευγνώμονη, ατέρμονη. III. το ουδέτερο γένος: μεταπλασμός σε -ονο με επικρατέστερη προς το παρόν τη χρήση του λόγιου τύπου σε -ον: ατέρμονο.

Η γενική και η κλητική χρησιμοποιούνται πολύ σπάνια.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα
μετριόφρων
μετριόφρονας
μετριόφρονα
η
της
την
μετριόφρων
μετριόφρονος
μετριόφρονα
μετριόφρων
το
του
το
μετριόφρον
μετριόφρονος
μετριόφρον
μετριόφρον
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες
μετριόφρονες
  οι
των
τις
μετριόφρονες
μετριοφρόνων
μετριόφρονες
μετριόφρονες
τα
των
τα
μετριόφρονα
μετριοφρόνων
μετριόφρονα
μετριόφρονα

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
ατέρμων
ατέρμονος
ατέρμων
ατέρμων
ατέρμονος
ατέρμονου
ατέρμονα
ατέρμονε
η
της
την
ατέρμων
ατέρμονος
ατέρμων
ατέρμων
ατέρμονη
ατέρμονης
ατέρμονη
ατέρμονη
το
του
το
ατέρμον
ατέρμονος
ατέρμον
ατέρμον
ατέρμονο
ατέρμονου
ατέρμονο
ατέρμονο
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
ατέρμονες
ατερμόνων
ατέρμονας
ατέρμονες
ατέρμονοι
ατέρμονων
ατέρμονους
ατέρμονοι
οι
των
τις
ατέρμονες
ατερμόνων
ατέρμονας
ατέρμονες
ατέρμονες
ατέρμονων
ατέρμονες
ατέρμονες
τα
των
τα
ατέρμονα
ατερμόνων
ατέρμονα
ατέρμονα
ατέρμονα
ατέρμονων
ατέρμονα
ατέρμονα

 

Να συμπληρωθούν οι καταλήξεις των επιθέτων -σε ων/ονας, -ων, -ον και των επιθέτων σε -ων, -ουσα, -ον

 

 



Το επίθετο πολύς-πολλή-πολύ

 

Η γενική ενικού του αρσενικού και του ουδετέρου χρησιμοποιούνται πολύ σπάνια στον λόγο.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
πολύς
πολλού
πολύ

πολύ
η
της
την
πολλή
πολλής
πολλή
το
του
το
πολύ
πολλού
πολύ
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
πολλοί
πολλών
πολλούς
  οι
των
τις
πολλές
πολλών
πολλές
τα
των
τα
πολλά
πολλών
πολλά

 

  1. Διάλεξε το σωστό «πολύ, πολλή, πολλοί»

  2. Συμπλήρωσε με το σωστό «πολύ, πολλή, πολλοί»

  3. Άσκηση για το επίθετο «πολύς, πολλή, πολύ» και το επίρρημα «πολύ»

 

 



Άκλιτα επίθετα

 

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν επίθετα που προέρχονται συνήθως από ξένες γλώσσες και παρουσιάζουν τον ίδιο μορφολογικό τύπο σε όλες τις πτώσεις και των τριών γενών. Μερικά από τα επίθετα αυτά είναι τα εξής: κομπλέ, μοβ, μπεζ, μπλε, ριγέ, σικ.

 

 



Αρχαιόκλιτα επίθετα

 

Τα επίθετα που χαρακτηρίζονται ως αρχαιόκλιτα ήταν μετοχές της αρχαίας ελληνικής και χρησιμοποιήθηκαν στην καθαρεύουσα. Σήμερα χρησιμοποιούνται ελάχιστα και μόνο σε ιδιαίτερες συνθήκες λόγου ή σε παγιωμένες εκφράσεις, π.χ. απών, απούσα, απόν.

 

ο δηλωθείς, η δηλωθείσα, το δηλωθέν (Ε12γ)

 

Σύμφωνα με το δηλωθείς κλίνονται τα: ανακοινωθείς, απολεσθείς, δοθείς, καταδικασθείς, κατατεθείς, προβλεφθείς, προσληφθείς, συμφωνηθείς, σφαγιασθείς

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
δηλωθείς
δηλωθέντος
δηλωθέντα
δηλωθείς
η
της
την
δηλωθείσα
δηλωθείσας
δηλωθείσα
δηλωθείσα

δηλωθείσης
το
του
το
δηλωθέν
δηλωθέντος
δηλωθέν
δηλωθέν
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
δηλωθέντες
δηλωθέντων
δηλωθέντες
δηλωθέντες
οι
των
τις
δηλωθείσες
δηλωθεισών
δηλωθείσες
δηλωθείσες
  τα
των
τα
δηλωθέντα
δηλωθέντων
δηλωθέντα
δηλωθέντα

 

ο δηλώσας, η δηλώσασα, το δηλώσαν (Ε12δ)

 

Σύμφωνα με το δηλώσας κλίνονται και τα: άπας, διατελέσας, λήξας, προλαλήσας, σύμπας κ.ά.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
δηλώσας
δηλώσαντος
δηλώσαντα
δηλώσας
η
της
την
δηλώσασα
δηλώσασας
δηλώσασα
δηλώσασα

δηλωσάσης
το
του
το
δηλώσαν
δηλώσαντος
δηλώσαν
δηλώσαν
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
δηλώσαντες
δηλωσάντων
δηλώσαντες
δηλώσαντες
οι
των
τις
δηλώσασες
δηλωσασών
δηλώσασες
δηλώσασες
  τα
των
τα
δηλώσαντα
δηλωσάντων
δηλώσαντα
δηλώσαντα

 


Επίθετα σε -ους, -ους, -ου (δικατάληκτα) (Ε12ε)

 

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει σύνθετα επίθετα με β' συνθετικό το -νους: αγχίνους -ους -ουν, αμβλύνους, άνους, κρυψίνους, μικρόνους, οξύνους, περίνους, σύννους

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
οξύνους
οξύνου
οξύνου
-
η
της
την
οξύνους
οξύνου
οξύνου
-
το
του
το
οξύνουν
οξύνου
οξύνουν
-
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
οξύνοες
οξυνόων
οξύνοες
-
οι
των
τις
οξύνοες
οξυνόων
οξύνοες
τα
των
τα
οξύνοα
οξυνόων
οξύνοα

 

 

Επίθετα σε -ων, -ωσα, -ον  (Ε12στ)

 

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει επίθετα όπως: δρων δρώσα δρων, ενθουσιών, ζων, κυβερνών

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
ο
του
τον
δρων
δρώντος
δρώντα
δρων
η
της
την
δρώσα
δρώσης
δρώσα
δρώσα
το
του
το
δρων
δρώντος
δρων
δρων
Πληθυντικός αριθμός
ονομ.
γεν.
αιτ.
κλητ.
οι
των
τους
δρώντες
δρώντων
δρώντες
δρώντες
οι
των
τις
δρώσες
δρωσών
δρώσες
δρώσες
τα
των
τα
δρώντα
δρώντων
δρώντα
δρώντα

 

 

 



Ασκήσεις

 

  1. Να κλιθεί το επίθετο αγενής, ής, ές *
  2. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα με τις πτώσεις των επιθέτων σε -ος, -η, -ο / -ύς, -ιά, -ύ / -άς, -ού, -άδικο / -έ (1η) * doc
  3. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα με τις πτώσεις των επιθέτων σε -ος, -η, -ο / -ύς, -ιά, -ύ / -άς, -ού, -άδικο / -ής, -ιά, -ί (2η) * doc
  4. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα με τις πτώσεις των επιθέτων σε -ής, -ού, -ήδικο / -ών, -ουσα, -όν / -ος, -ιά, -ό / -ος, -η, -ο (3η) * doc
  5. Να κλιθούν τα επίθετα της φράσης: ο ακριβός και ακριβής υπολογιστής **
  6. Να γραφτούν οι καταλήξεις των επιθέτων στον τύπο που ζητείται ** (-ης, -ης, -ες / -ων, -ουσα, -ον) doc
  7. Να συμπληρωθούν οι καταλήξεις των επιθέτων -σε ων/ονας, -ων, -ον και των επιθέτων σε -ων, -ουσα, -ον άσκηση
  8. Στις παρακάτω φράσεις να γραφτούν οι τύποι των επιθέτων ώστε να συμφωνούν με τη λέξη που συνοδεύουν ** (-ης, -ης, -ες / -ων, -ουσα, -ον) doc
  9. 1η άσκηση για την κλίση των επιθέτων ** (-ος, -η, ο / -ος, -α, -ο / -ύς -ή, ύ / -ύς, εία, ύ / -ης, -ης -ες / -άς, ού, -άδικο / -ων, -ουσα, -ον / -έ) doc
  10. 2η άσκηση για την κλίση των επιθέτων ** (-ων, -ουσα, -ον, / -ής -ής -ές / πολύ, πολλή, πολύ) doc
  11. Να μεταφέρετε τα επίθετα στον άλλον αριθμό από αυτόν που είναι ** (σχ. βιβλ. Α Γυμν.) doc
  12. Να μεταφέρετε τα επίθετα στον άλλον αριθμό από αυτόν που είναι (2η) ** doc
  13. Κλίνε το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ με τη βοήθεια των ουσιαστικών * doc
  14. Διάλεξε το σωστό "πολύ, πολλή, πολλοί" * doc
  15. Συμπλήρωσε με το σωστό «πολύ, πολλή, πολλοί» ** doc
  16. Άσκηση για το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ και το επίρρημα πολύ ***doc
  17. Άσκηση στα δικατάληκτα επίθετα σε -ής, -ής, -ές (Ε' Δημ.)
  18. 1η άσκηση στα δικατάληκτα επίθετα σε -ης, -ης, -ες  ΝΕΑ  doc
  19. 2η άσκηση στα δικατάληκτα επίθετα σε -ης, -ης, -ες. Τα δικατάληκτα της κουζίνας.  ΝΕΑ  doc
  20. 3η άσκηση στα δικατάληκτα επίθετα σε -ης, -ης, -ες.  ΝΕΑ  doc
  21. 1η Άσκηση στα επίθετα σε -ης, -ης, -ες, στο επίθετο πολύς, πολλή, πολύ και το επίρρημα πολύ κατέβασε την άκσηση
  22. 2η Άσκηση στα επίθετα σε -ης, -ης, -ες, στο επίθετο πολύς, πολλή, πολύ και το επίρρημα πολύ κατέβασε την άκσηση
  23. 3η Άσκηση στα επίθετα σε -ης, -ης, -ες, στο επίθετο πολύς, πολλή, πολύ και το επίρρημα πολύ κατέβασε την άκσηση
  24. 4η Άσκηση στα επίθετα σε -ης, -ης, -ες, στο επίθετο πολύς, πολλή, πολύ και το επίρρημα πολύ κατέβασε την άκσηση
  25. 1η άσκηση για τη διάκριση ουσιαστικού από το επίθετο ** doc
  26. 2η άσκηση για τη διάκριση ουσιαστικού από το επίθετο ** doc
  27. Άσκηση στα αρχαιόκλιτα επίθετα σε –θείς, -θείσα, -θεν * doc

 

 



Βιβλιογραφία

 

bullet

Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Σωφρόνης Χατζησαββίδης - Αθανασία Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α, 2011

bullet

Νεοελληνική Γραμματική, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941

bullet

Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας, David Holton - Peter Mackridge - Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Πατάκης, Αθήνα, 1999

bullet

Γραμματική της Νέας Ελληνικής, Χρ. Κλαίρης - Γ. Μπαμπινιώτης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2005

bullet

Γραμματική Ε, Στ Δημοτικού, Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton - Μιχ. Γεωργιαφέντης - Γεώργιος Κοτζόγλου - Μαργαρίτα Λουκά, ΟΕΔΒ, Αθήνα

bullet

Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό, Γιάννη Β. Παπαναστασίου, Αθήνα, 1989

bullet

Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1996, κα' έκδοση

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006