Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ? ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑ.ΣΕΠ ? ΓΡΑ.ΣΥ.

(ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ)

Χατζησταμάτης Κ-Β.¹

¹ Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, Εκπαιδευτικός Τεχνολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός, Επιμορφωμένος στο Art Design & Technology in the University of Middlesex, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Λειτουργών Συμβουλευτικής Προσανατολισμού (ΠΑ.ΣΥ.ΛΕ.ΣΥ.Π.), Γραμματέας του Π.Ε.ΣΥ.Π. ? Πρόγραμμα Ειδίκευσης Συμβουλευτικής Προσανατολισμού της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ? Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής & Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, Αθήνα

email: convichat@sch.gr, convichat@hotmail.com

site: http:// users.sch.gr/convichat

Περίληψη. Οι Εκπαιδευτικοί Τεχνολόγοι ? Σύμβουλοι είναι πτυχιούχοι της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. Η Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. διαθέτει πολύ μεγάλη παράδοση στην υπηρέτηση του θεσμού της Συμβουλευτικής ? Προσανατολισμού και ειδικότερα οι Πτυχιούχοι της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ., ως Εκπαιδευτικοί Τεχνολόγοι Μηχανικοί έχουν διδαχθεί ενδελεχώς μαθήματα Ειδικότητας και Παιδαγωγικά. Στο πλαίσιο των Παιδαγωγικών μαθημάτων περιλαμβάνεται αρχικά η διδασκαλία του Σχολικού Εκπαιδευτικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού ? Συμβουλευτική, με διάφορες εκφάνσεις τίτλου του μαθήματος, που αποτελεί το έναυσμα για την συνέχιση των πτυχιούχων της σε επίπεδο Εξειδίκευσης. Το τελευταίο πραγματοποιήθηκε αρχικά με την κατοχή Πτυχίου από το τμήμα ΣΥ.Π. της ΠΑ.ΤΕ.Σ. Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε και σήμερα πλέον με την κατοχή Πιστοποιητικού από το Π.Ε.ΣΥ.Π. της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

Τα ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. εμφανίζονται πρώτα στον χάρτη παροχής υπηρεσιών Συμβουλευτικής ? Προσανατολισμού στην χώρα μας και λειτουργούν σε Γυμνάσια και Γενικά Λύκεια της χώρας ενώ σήμερα κάνουν την εμφάνισή τους ορισμένα και σε Επαγγελματικά Λύκεια. Τα ΓΡΑ.ΣΥ. εμφανίζονται πολύ μεταγενέστερα και θεωρούνται σήμερα αποκλειστικά υπόθεση των  ΕΠΑ.Λ. Αφού δίνεται η διαφοροποίηση  στόχευσής τους  θα επιχειρηθεί μέσα από ερευνητικά στοιχεία μια πρώτη καταγραφή για τον ρόλο που επιτελούν οι Εκπαιδευτικοί Τεχνολόγοι ? Σύμβουλοι στην διαφορετικότητα των ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. – ΓΡΑ.ΣΥ και θα διατυπωθούν σχετικές προτάσεις.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι Εκπαιδευτικοί Τεχνολόγοι ? Σύμβουλοι είναι διπλά απόφοιτοι της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής Τεχνικής Εκπαίδευσης (Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.) αφού είναι κάτοχοι αφενός Πτυχίου της Ανώτερης Σχολής Εκπαιδευτικών  Τεχνολόγων Μηχανικών Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε και αφετέρου, ή Πτυχιούχοι της    Παιδαγωγικής Τεχνικής Σχολής ΠΑ.ΤΕ.Σ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. ή κάτοχοι Πιστοποιητικού του Προγράμματος Εξειδίκευσης Συμβουλευτικής Προσανατολισμού Π.Ε.ΣΥ.Π. της Ανώτατης Σχολής Εκπαιδευτικών Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.).

Η Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. στα 50 χρόνια παρουσίας της που συμπεριλαμβάνουν και την διάδοχή της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε., αποτελεί μια πρωτοπορία για την Ελληνική Πραγματικότητα. Έχει ταυτισθεί ως η μοναδική παραγωγική Σχολή εκπαιδευτικών της Επαγγελματικής εκπαίδευσης που κατέχει εκτός των άλλων την πρωτοπορία στην προώθηση του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής εκπαίδευσης στη χώρα μας από την πρώτη χρονική στιγμή της ύπαρξής της.

H αείμνηστη Ιδρύτρια της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. (Δενδρινού-Αντωνακάκη, 1966) αναφέρει: «Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός αποτελεί πλέον ίδιον παιδαγωγικόν κλάδον ο οποίος σπουδάζεται εις τα Πανεπιστήμια ή εις ειδικάς σχολάς. Περιλαμβάνει κυρίως ψυχολογικάς μεθόδους ερεύνης και διαφερόντων και ικανοτήτων των παιδιών και στατιστικάς μεθόδους ερεύνης της οικονομίας και των επαγγελμάτων προς καθοδήγησιν των νέων. Μίαν ιδέαν Επαγγελματικού Προσανατολισμού πρέπει να έχουν όλοι οι διδάσκαλοι και κυρίως οι της Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως.» (σ.26). Πενήντα χρόνια έχουν περάσει από την Ίδρυση της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. και σαράντα τέσσερα χρόνια από το προαναφερθέν κείμενο και η Ιδρύτρια της ΣΕΛΕΤΕ φρόντισε να μεταλαμπαδεύσει σε Καθηγητές της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε., κυρίως όμως στους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης την ιδέα της αναγκαιότητας του Επαγγελματικού Προσανατολισμού προκειμένου να προϊδεαστούν όπως προαναφέρθηκε στην κατεύθυνση του Καθηγητή Σύμβουλου. Η πολιτεία παρά την πληθώρα εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνουν και τον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό όχι μόνον δεν έχει καταφέρει ως σήμερα να εκπληρώσει το όραμά της αλλά ούτε καν κατάφερε όλοι οι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να έχουν, ως σήμερα επαρκή παιδαγωγική αλλά και συμβουλευτική εκπαίδευση. Σε επόμενο κεφάλαιο η ίδια συγγραφέας αναφέρει: «Η Γυμνασιακή Μέση Εκπαίδευσις οργανούται εις εξαετή Γυμνάσια,? Το νέον Γυμνάσιον θα ήτο ως προς τους σκοπούς σχολείον κατά κύριον λόγον γενικής μορφώσεως και κατά δεύτερον λόγον ειδικής και επαγγελματικής» (σσ.36-37) ενώ παρακάτω συνεχίζει: «Εις την πρώτην γυμνασιακήν βαθμίδα τα μαθήματα θα είναι γενικής μορφώσεως, περιλαμβανομένης της Αρχαίας Ελληνικής, και κοινά δι? όλους τους μαθητάς. Θα παρέχωνται όμως ευκαιρίαι ανιχνεύσεως των κλίσεων και ενδιαφερόντων των μαθητών δι? εκπαιδευτικού και επαγγελματικού προσανατολισμού.» σ.37. Ποιο θα ήταν το μέλλον της χώρας μας στην δύσκολη αυτή οικονομική κρίση που προαναγγέλεται αν είχαμε ως κράτος εφαρμόσει το ¨νέον Γυμνάσιον¨; H ειδική επαγγελματική γνώση αποτελεί ζητούμενο μέχρι σήμερα στο Γυμνάσιο. Σε ότι αφορά δε τα εργαλεία Επαγγελματικού Προσανατολισμού τα Κέντρα Συμβουλευτικής Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π.) και τα Γραφεία Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑ.Σ.Ε.Π.), με οικτρά χρονοκαθυστέρηση, και μόλις προσφάτως παρέλαβαν σχετικό εργαλειακό υλικό με αποτέλεσμα να μην διαθέτουμε επιστημονικά στοιχεία αποτελεσμάτων από την ευρεία χρήση τους, ενώ το υλικό δεν έχει διανεμηθεί στα Γραφεία Σύνδεσης με την Αγορά Εργασίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑ.ΣΥ.) αφού η πλειονότητα των  Στελεχών τους, ούτε καν έχει ενημερωθεί επίσημα γι αυτά. Να σημειωθεί ιδιαίτερα πως χωρίς να ανάγονται τα εργαλεία ανίχνευσης σε πανάκεια αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για μια ολοκληρωμένη συμβουλευτική παρέμβαση επαγγελματικού προσανατολισμού.

Στα  πλαίσια   Ευρωπαϊκών  Προγραμμάτων Leonardo da Vinci όπου ο ερευνών το θέμα συμμετείχε αρχικά ως μέλος τριμελούς ομάδας από την Ελλάδα μαζί με εκπαιδευτικούς από την Σουηδία (συντονιστές) , Γερμανία, Αυστρία και Τσεχία υλοποιώντας αρχικά πρόγραμμα με θέμα: «Εναρμόνιση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης του Ηλεκτρολογικού Τομέα στις Χώρες της Ευρωπαϊκής   Ένωσης» την περίοδο 1999-2001 αλλά και αφετέρου με την Ένωση Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών μόλις τον Νοέμβριο του 2009 με φορέα υποδοχής τον Initiative For Teaching Entrepreneurship (IFTE) και τίτλο σχεδίου: Σεμινάριο Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών στο Κέντρο Εικονικών Επιχειρήσεων της Αυστρίας (A.C.T.) συγκλίνουν ότι οι προηγμένες χώρες προωθούν σταθερά την Επαγγελματική Εκπαίδευση και δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην σύνδεση με την Αγορά Εργασίας που σήμερα πλέον γίνεται επιτεύξιμη μέσω:

των εργασιών και project που αναλαμβάνουν όσοι μαθητές επιθυμούν στο σχολείο.

των εργαστηρίων που πραγματοποιούνται στην Αγορά Εργασίας.

της εποπτευόμενης πρακτικής άσκησης.

των δραστηριοτήτων στα πλαίσια μαθήματος επιχειρηματικότητας ? εικονικών επιχειρήσεων.

2. ΘΕΣΜΟΣ ΣΥ.Π. – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

2.1 Ορισμοί Συμβουλευτικής & Σ.Ε.Π.

Ο όρος ¨Συμβουλευτική ? Προσανατολισμός¨ (ΣΥ.Π.), όπως αναφέρει ο (Δημητρόπουλος, 1998β), χρησιμοποιείται ως ολότητα προκειμένου να καλύπτει όλες τις διαστάσεις και λειτουργίες τόσο της Συμβουλευτικής όσο και του Προσανατολισμού. Αποτελεί επίσης ενιαίο θεσμό «που περιλαμβάνει διαδικασίες και μέτρα που στοχεύουν στο να βοηθήσουν το άτομο, αφού γνωρίσει τον εαυτό του και το περιβάλλον του, να επιτύχει επιλογές τέτοιες, που θα εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή εξέλιξη και αξιοποίηση του εαυτού του για το δικό του αλλά και το γενικότερο όφελος»(σ.25).

Όπως αναφέρει ο (Δημητρόπουλος, 1998α), η Συμβουλευτική ορίζεται σε τρεις άξονες που έχουν σχέση:

με τη λειτουργία της και τη μορφή της ως «η διαδικασία εκείνη κατά την οποία είτε κατά τρόπο ατομικό είτε κατά τρόπο ομαδικό ένας ειδικός, που υπό ορισμένες προϋποθέσεις λέγεται Σύμβουλος, συνεξετάζει με ένα άτομο (ή κάποια άτομα) θέματα ή προβλήματα που απασχολούν το άτομο (ή τα άτομα) και διευκολύνει τη λύση τους»(σ.21)

τον επιστημονικό της χαρακτήρα ως «ένα ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο, μια ξεχωριστή επιστημονική περιοχή ? Μαζί είναι κι ένα επάγγελμα, που ασκείται από τους ειδικούς που έχουν ειδικευτεί σ? αυτή την επιστημονική περιοχή»(σ.22)

το σκοπό της ως μια ακόμη «μέθοδος προσέγγισης και παρέμβασης βοήθειας, ένα μέσο για εξασφάλιση αυτής της βοήθειας, προς το άτομο που αντιμετωπίζει ή προσπαθεί να προλάβει κάποιο πρόβλημα»(σ.22).

Kατά τον ίδιο ερευνητή, τα συστατικά στοιχεία της συμβουλευτικής παρέμβασης είναι: ο συμβουλευόμενος, ο σύμβουλος, το πρόβλημα-θέμα, η συμβουλευτική σχέση, το πλαίσιο, η επιστημονική μεθοδολογία, η θεωρία της συμβουλευτικής, η αξιολόγηση και οι βασικές αρχές του κώδικα δεοντολογίας.

Σύμφωνα με την (Καλούρη-Αντωνοπούλου, 1993) «προτιμούμε να μιλάμε αντί για μάθημα Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, για τον Θεσμό Συμβουλευτική ?Προσανατολισμός, στον οποίο η παρουσία της Συμβουλευτικής είναι το ίδιο έντονη με την παρουσία του Προσαντολισμού» (σ.48), ενώ από την συνέχεια των γραφομένων της θα μπορούσε να ορισθεί ο Σ..Ε.Π. ως:

Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός (Σ.Ε.Π.): είναι ο ενιαίος θεσμός που εφαρμοσμένος στο σχολικό περιβάλλον προσπαθεί «με την κάθε δραστηριότητα στην οποία συμμετέχει ο μαθητής,  να γνωρίσει ? τον εαυτό του, να συνειδητοποιήσει την εικόνα του, να μπορέσει να ονειρευτεί? αλλά και να χαράξει σε ρεαλιστικές βάσεις τον άξονα της ζωής του.»(σ.48)

Σήμερα πλέον είναι επίκαιροι οι όροι Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας, Καθοδήγηση Σταδιοδρομίας ή Καθοδήγηση Καριέρας ενώ ήδη σε Ευρωπαϊκό επίπεδο συζητείται ο όρος Σχεδιασμός ζωής.

2.2 Εφαρμογή του θεσμού στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση του ΥΠ.Ε.Π.Θ.

Αν επιχειρηθεί να διακριθεί η πορεία του θεσμού Συμβουλευτική Προσανατολισμός (ΣΥ-Π) στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση του ΥΠ.Ε.Π.Θ. σε χρονικές περιόδους κυρίως με βάση νομοθετήματα τομές για τον θεσμό, προτείνεται η παρακάτω κατάταξη:

Πρώτη Περίοδος μέχρι τις 29/9/1985

Δεύτερη Περίοδος από τις 30/9/1985 μέχρι τις 22/9/1997.

Τρίτη Περίοδος από τις 23/9/1997 μέχρι τις μέρες μας.

Στην Τρίτη περίοδο η νομοθετική τομή συστήθηκε με τον Ν.2525/97 όπου «ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός (Σ.Ε.Π.) στοχεύει στην παροχή βοήθειας προς τους μαθητές κατά τα διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους, ώστε να συνειδητοποιήσουν τις, κλίσεις τους, να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.»(σ.6677). Ιδρύονται 68 ΚΕ.ΣΥ.Π. στις έδρες των νομών, ένα 1 Κέντρο στη Διεύθυνση Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του ΥΠ.Ε.Π.Θ. και διακόσια 200 ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. σε ισάριθμα σχολεία της χώρας. Με την Υ.Α. 130807/Γ2/05-12-2002 δημιουργούνται τα ΓΡΑ.ΣΥ. στα Τ.Ε.Ε. που φτάνουν σήμερα τα 105. Τέλος με την Υ.Α. 125865/Γ7/23-11-2006 δημιουργούνται 11 νέα ΚΕ.ΣΥ.Π. και  370 νέα ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. Συνολικά σήμερα η υφιστάμενη διοικητική και οργανωτική δομή του Σ.Ε.Π. απεικονίζεται στο διάγραμμα 1, ενώ η κατάσταση στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση του ΥΠ.Ε.Π.Θ. (εκτός ΥΠ.Ε.Π.Θ. & Π.Ι.) προβλέπει:

79 ΚΕ.ΣΥ.Π.      με 137 Υπεύθυνους Σ.Ε.Π. και 79 Ειδικούς Πληροφόρησης

570 Γρα.Σ.Ε.Π.    με 570  Στελέχη

105 Γρα.ΣΥ.        με 248  Στελέχη

Σύνολο:754 Γραφεία Σ-Π με 955  Στελέχη  και 79 Ειδικούς Πληροφόρησης.

Διάγραμμα 1

Διοικητική και οργανωτική δομή του Σ.Ε.Π.

2.2.1 Σκοπός ΚΕ.ΣΥ.Π. & ΓΡΑ.Σ.Ε.Π.

Όπως αναφέρει το Π.Ι. (2003) στην έκθεση αποτύπωσης της υπάρχουσας κατάστασης των ήδη λειτουργούντων ΚΕ.ΣΥ.Π. κσι ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. (Καφετζόπουλος et al., 2009) «Ειδικότερα σκοπός των ΚΕΣΥΠ και ΓΡΑΣΕΠ είναι:

Να προσφέρουν υπηρεσίες συμβουλευτικής και πληροφόρησης στους μαθητές και τους γονείς τους με την αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών.

Να ενισχυθεί ο συντονισμός του έργου του ΣΕΠ τόσο σε επίπεδο σχολικής μονάδας, όσο και σε επίπεδο νομού.

Να προσφέρουν βοήθεια σε θέματα σχετικά με το ΣΕΠ σε άτομα με ειδικές ανάγκες και σε άτομα που κινδυνεύουν από κοινωνικό αποκλεισμό.

Να αναπτύξουν συνεργασία με τους εκπροσώπους τοπικών φορέων

Να αναβαθμιστούν οι υπηρεσίες ΣΕΠ στα σχολεία.» (σ.68)

2.2.2 Λειτουργίες & Ρόλοι των Γραφείων Ε.Π.Σ.Α. (ΓΡΑ.ΣΥ.)

Στο πλαίσιο της γενικότερης αναβάθμισης της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης που προσδοκούσε να φέρει η μεταρρύθμιση επί Υπουργίας Αρσένη, καταρτίσθηκε από την (Ο.Μ.Α.Σ. Ε.Π.Ε., 2002) για λογαριασμό του τμήματος Β΄ Τ.Ε.Ε. του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων (ΥΠ.Ε.Π.Θ.) Επιχειρησιακό Σχέδιο (Action Plan). Στην πράξη 2.3.2.δ. αναφέρεται η δημιουργία των Γραφείων Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σύνδεσης με την Αγορά Εργασίας (Ε.Π.Σ.Α.) που μετονομάσθηκαν στην συνέχεια σε ΓΡΑ.ΣΥ. με τις παρακάτω αναφερόμενες λειτουργίες και ρόλους:

Αποτελούν κέντρα υποδοχής και ενημέρωσης νέων μαθητών και των γονιών τους προκειμένου να επιλέξουν, με την κατάλληλη υποστήριξη, ειδικότητα.

«Συνεργάζονται με τους τοπικούς κοινωνικούς εταίρους και τον επιχειρηματικό κόσμο, με στόχο τη βελτίωση της διαδικασίας πρόβλεψης των αναγκών για νέα επαγγέλματα στην τοπική οικονομία.»(σ.48)

Συλλέγουν συστηματικά πληροφόρηση που σχετίζεται με την επαγγελματική εξέλιξη των αποφοίτων Τ.Ε.Ε., την οποία προωθούν στο Παρατηρητήριο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για περαιτέρω διερεύνηση.

«Αναπτύσσουν και θα υλοποιούν προγράμματα επισκέψεων και σε επιχειρήσεις και επαγγελματικούς ή επιστημονικούς φορείς και θα διοργανώνουν εκδηλώσεις εντός του σχολείου, με σκοπό την επαγγελματική πληροφόρηση και την επαφή των μαθητών και εκπαιδευτικών των Τ.Ε.Ε. με τον κόσμο της εργασίας»(σ.48)

Επιμελούνται της καλής λειτουργίας πρακτικής άσκησης των μαθητών.

«Έχουν την ευθύνη λειτουργίας των εικονικών επιχειρήσεων στα σχολεία»(σ.48)

«Αποτελούν γενικά τον σύνδεσμο και διεκπεραιωτή πολλών δράσεων που έχουν σχέση με τη σύνδεση σχολείου και αγοράς εργασίας»(σ.48).

2.2.3 Διαφοροποίηση ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. ΓΡΑ.ΣΥ.

Από τα προαναφερόμενα και σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΥΠ.Ε.Π.Θ. διαπιστώνεται πως η διαφοροποίηση των ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. και ΓΡΑ.ΣΥ. επικεντρώνεται κυρίως:

Στα ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. να δίνεται περισσότερη έμφαση στη Συμβουλευτική.

Στα ΓΡΑ.ΣΥ. να δίνεται περισσότερη έμφαση στη σύνδεση του σχολείου με την Αγορά Εργασίας σε όλες τις εκφάνσεις της.

Το ζητούμενο που διατυπώνεται από πολλούς επιστήμονες του χώρου και φορείς   της πλήρους ταύτισης στοχοθέτησης το οποίο θα προκαλέσει και την μη διαφοροποίηση των γραφείων παροχής υπηρεσιών ΣΥ-Π είναι πράγματι ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης διερεύνησης και δεν αποτελεί θέμα του παρόντος άρθρου.

3. Θεσμός ΣΥ.Π. ? Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε./Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

Όπως παρατηρείται από τους (Καλούρη-Αντωνοπούλου et al., 2003) το «Οδηγητική & Επαγγ. Προσανατολισμός Μ.Σ. 1»(σ.13)  αναφέρεται ως διδαχθέν μάθημα στα τμήματα της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. κατά το 1959-1960 για να μην αναφερθούν και σε όσα μαθήματα σχετίζονται με το μάθημα του Σ.Ε.Π. τα οποία διδάσκονταν από τότε στους φοιτητές στην Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. προωθώντας με την ευρεία έννοια το πρότυπο του Καθηγητή-Σύμβουλου. Σε συνέχεια του παραπάνω οι ίδιοι ερευνητές θα αναφέρουν ότι: «Όταν το μάθημα του «Επαγγελματικού Προσανατολισμού και της Συμβουλευτικής» εμφανίσθηκε στα αναλυτικά προγράμματα των καθηγητικών σχολών μόλις την τελευταία δεκαετία, στη ΣΕΛΕΤΕ υπήρχε από τότε, και μάλιστα με εξειδικευμένα εγχειρίδια (Δέρας-Harris, 1970) και εργαστήρια, στοχεύοντας στον επαγγελματικό προσανατολισμό και την ψυχολογική στήριξη των σπουδαστών της (Δημητρόπουλος και Καλούρη-Αντωνοπούλου, 2002).»(σ.17).

3.1 Προφίλ του πτυχιούχου της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.

Η Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. ιδρύεται με τον Ν.Δ. 3971/59 άρθρο 24. Η Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. ως Σχολή της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. ιδρύεται με το Ν.Δ.789/70 άρθρο 2 με τέσσερα τμήματα ειδικοτήτων: 1. Πολιτικών δυο κατευθύνσεων: Δομικών και Συγκοινωνιακών, 2. Μηχανολόγων, 3. Ηλεκτρολόγων, 4. Ηλεκτρονικών. Στη Σχολή εφαρμόζονταν το Συγχρονικό Μοντέλο Εκπαίδευσης που ο (Πολυχρονόπουλος, 1999), αναφέρει πως «η τεχνολογική κατάρτιση , η παιδαγωγική εκπαίδευση και η ανθρωπιστική μόρφωση , καθώς η εργαστηριακή τεχνική εξάσκηση και η σχολική διδακτική άσκηση των φοιτητών γίνονται εκ παραλλήλου.»(σ.33) Οι σπουδαστές εισάγονταν πάντοτε με το εκάστοτε σύστημα Πανελληνίων εξετάσεων. Όπως αναφέρεται και στην Υ.Α. ΦΕΚ793/17-12-1990 τα μαθήματα στις αίθουσες διδασκαλίας δεν υπερέβαιναν τους 48 και στα εργαστήρια τους 10 ανά μέλος του Επιστημονικού Προσωπικού. Οι φοιτητές στα τέσσερα χρόνια υποχρεωτικών σπουδών τους με παρακολούθηση max 35h/w, είχαν το δικαίωμα να κάμουν περιορισμένο αριθμό απουσιών και διδάσκονταν (Φιλιός, 1999) συνολικά ένα μεγάλο αριθμό μαθημάτων (άνω των 100) σε Θεωρητικό αλλά και Εργαστηριακό επίπεδο από τα οποία τα 28 χαρακτηρίζονταν ως Παιδαγωγικά, κοινά για όλες τις ειδικότητες. Να σημειωθεί πως τα μαθήματα χωρίζονταν σε Τεχνολογικά, Παιδαγωγικά και Γενικά στήριξης των Παιδαγωγικών και Τεχνολογικών Μαθημάτων. Στα Παιδαγωγικά μαθήματα εντάσσονταν μαθήματα Ψυχολογίας (γενικής, παιδιού & εφήβου, σχέσεων εργασίας), Παιδαγωγικής, Φιλοσοφίας, Κοινωνιολογίας, Οργάνωσης και Διοίκησης, Χρήσης Νέων Τεχνολογιών, Έρευνας & Στατιστικής, καθώς και καινοτόμα όπως το μάθημα Τεχνολογικά Μαθήματα Γυμνασίου ή το ¨Ανάλυση Επαγγέλματος και Αρχές Αναλυτικού Προγράμματος¨ και βέβαια το ¨Οδηγητική και Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός¨ που διδάσκονταν ένα εξάμηνο σπουδών, για 3 h/w. Ενδεικτική αποτελεί η παρέμβαση των (Δημητρόπουλου & Χιώτη, 1993) όπου αναφέρονται τα ακόλουθα: «Πρώτα απ? όλα, εδώ και τριανταπέντε χρόνια οι εκπαιδευτικοί που σπουδάζουν στη ΣΕΛΕΤΕ και που διορίζονται στα σχολεία που παρέχουν Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση στη χώρα μας (σήμερα ΤΕΛ-ΤΕΣ-ΕΠΑΛ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) προβλέπεται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα και διδάσκονται ξεχωριστό οργανωμένο μάθημα ¨Συμβουλευτική ?Προσανατολισμός¨ (με διάφορους κατά καιρούς τίτλους). Έτσι οι εκπαιδευτικοί που διορίζονται στην ΤΕΕ είναι οι μόνοι που ανέκαθεν έχουν ένα μικρό μεν αλλά σταθερό υπόβαθρο στο θεσμό αυτό. Η διδασκαλία δε, συνδυασμένη με τα σοβαρά διδακτικά εγχειρίδια που διανέμονται από τη Σχολή στους σπουδαστές, αλλά και με γνώσεις ψυχολογίας και παιδαγωγικής που διοχετεύονταν μέσω των υπόλοιπων μαθημάτων του προγράμματος, στοιχειοθετούν μια καλή εισαγωγική ενημέρωση σχετική με τις λειτουργίες και τις δεξιότητες του θεσμού ¨Συμβουλευτική ?Προσανατολισμός¨.»(σ.76). Tο προαναφερθέν πλεονέκτημα των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. ουδέποτε έλαβαν υπόψη τους, οι ¨αρμόδιοι¨ του Υ.Π.Ε.Π.Θ., στην ανάθεση του Σ.Ε.Π..   Καινοτομία επίσης αποτελούσαν οι Πρακτικές Ασκήσεις Διδασκαλίας (Π.Α.Δ) που αξιολογούνταν με σύνταξη εκθέσων παρακολούθησης διδασκαλιών σε σχολική τάξη, με εκπόνηση μικροδιδασκαλιών και προκαταρτικών διδασκαλιών σε συμφοιτητές τους καθώς και τελικής (πτυχιακής) διδασκαλίας σε σχολική τάξη που αξιολογούνταν από τριμελή επιτροπή όπου συμμετείχαν και Πανεπιστημιακοί Καθηγητές . Μετά το πέρας των σπουδών τους οι απόφοιτοι ήταν υποχρεωμένοι να εξετασθούν σε τρεις οκτάωρες εξετάσεις, ενώ το σύστημα αντικαταστάθηκε στη συνέχεια με την εκπόνηση πτυχιακής εργασίας που εξετάζονταν από τριμελή επιτροπή. Επίσης ήταν υποχρέωσή τους η εκπόνηση εποπτευόμενης πρακτικής άσκησης που αποδεικνύονταν με βεβαίωση εργοδότη και επιβλέποντα καθηγητή καθώς και με την κατάθεση βιβλίου πρακτικής άσκησης που περιελάμβανε εβδομαδιαίες εκθέσεις, ημέρες απουσίας, χρόνο και αντικείμενο απασχόλησης. Αξιοσημείωτο είναι πως ο (Φιλιός, 1999) αναφέρει τα αποτελέσματα της σύγκρισης των Προγραμμάτων Σπουδών της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. με Σχολές Μηχανολογίας  της Ανώτατης Εκπαίδευσης και του Πανεπιστημίου Πατρών που εμφανίζουν την Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. με σύνολον Μαθημάτων 3948h (Παιδαγωγικά 1092 h, Τεχνολογικά 2030 h, Εργαστήρια 826h), το Ε.Μ.Π. με 4172h, το Πανεπιστήμιο Πάτρας με 3668h και το Τ.Ε.Ι. με 2688h Συνολικά δε, συμπεριλαμβανομένων της Πτυχιακής & Εργασιών στη Σχολή αναφέρει για την Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. 4448h, για το Ε.Μ.Π. 4468h, για το Πανεπιστήμιο Πάτρας 4468h και για το Τ.Ε.Ι. 3288h.

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται πως στο σύνολο ωρών η Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. ως Σχολή θα έπρεπε να είναι Πανεπιστημιακή και πως ο Πτυχιούχος Εκπαιδευτικός Τεχνολόγος Μηχανικός είναι ο μόνος που διαθέτει ολοκληρωμένη Συμβουλευτική Ψυχο-Παιδαγωγική βάση σε σχέση με τις συγκρινόμενες Σχολές όχι μόνον του Τεχνολογικού χώρου αλλά και των χαρακτηριζόμενων ως ¨Καθηγητικών¨ Σχολών. Παράλληλα ο συνδυασμός Παιδαγωγικού, Τεχνολογικού και Γενικού υποστηρικτικού γνωστικού υπόβαθρου τον καθιστά τον πλέον ικανό προκειμένου να υπηρετήσει το λειτούργημα του εκπαιδευτικού-συμβούλου στην Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση. Ειδικά δε η Τεχνολογική του γνωστική συνιστώσα υποβοηθούμενη κυρίως και από την πρακτική του άσκηση, σχετίζεται άμεσα με την δημιουργία ρεαλιστικής ¨άποψης¨ για την Αγορά Εργασίας.

3.2 Προφίλ του πτυχιούχου της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./ Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. με ΣΥ.Π. ?Π.Ε.ΣΥ.Π.

Με τον Ν.2640/98 άρθρο 19, ιδρύεται στην ΠΑ.ΤΕ.Σ. της Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. το τμήμα εξειδίκευσης ΣΥ.Π.

Με την Υ.Α. ΦΕΚ585/14-5-2002 νομοθετείται ο Κανονισμός Αξιολόγησης Υποψηφίων για εισαγωγή, ο Κανονισμός Σπουδών και το Πρόγραμμα Σπουδών. To Πρόγραμμα λειτουργεί: σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα από το 1998 μέχρι το 2004, εν συνεχεία λειτουργεί μόνον στην Αθήνα, ενώ το παρών Ακαδημαϊκό έτος 2009-10 επαναλειτούργησε και της Θεσσαλονίκης. Με τον Ν.3027/02  άρθρο 4 ιδρύεται η Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. και το ΣΥ.Π. μετονομάζεται σε Π.Ε.ΣΥ.Π. Σε ότι αφορά την εισαγωγή των σπουδαστών: Προκηρύσσονται συνήθως 40-50 θέσεις/έτος. Δικαίωμα συμμετοχής σήμερα έχουν οι Πτυχιούχοι Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. & Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. (παλαιότερα 20%, σήμερα 35% επί του συνόλου), Πτυχιούχοι Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με Παιδαγωγικό, Πτυχιούχοι Παιδαγωγικών Τμημάτων Επιστημών της Αγωγής (και προσχολικής) ή Τμημάτων Ψυχολογίας ή Τμημάτων Κοινωνικής Εργασίας, Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Πτυχιούχοι όλων των Καθηγητικών Τμημάτων και Σχολών. Σε ότι αφορά τον τρόπο Εισαγωγής υπάρχουν Κριτήρια Επιλογής που σχετίζονται με τον βαθμό βασικού Πτυχίου και άλλου Πτυχίου Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με τίτλους Μεταπτυχιακών Σπουδών, με ξένες γλώσσες, με πείρα στην εφαρμογή του θεσμού καθώς και την διδακτική πείρα. Xρόνος περάτωσης σπουδών ήταν 6 εξάμηνα σπουδών και σήμερα είναι 5 εξάμηνα. Διδάσκονται σήμερα 21 Μαθήματα που σχετίζονται με την Συμβουλευτική, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία, Οικονομία κλπ (Θεωρητικά, Εργαστηριακά & Βιωματικά) σε 2 εξάμηνα από 8-14 εβδομάδες συμπεριλαμβανομένων και των εξετάσεων για 2 ώρες ανά εβδομάδα.  Προβλέπονται σε κάθε μάθημα βαθμός προόδου συνήθως από εξέταση ή εργασία και παρουσίασή της καθώς και πτυχιακή εργασία και πρακτική άσκηση τουλάχιστον 300 ωρών. Με την ολοκλήρωση των Ακαδημαϊκών υποχρεώσεων χορηγείται σήμερα Πιστοποιητικό Ειδίκευσης στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό. Σε σχέση με το συνολικό προφίλ των σπουδαστών όπως αναφέρει ο (Χατζησταμάτης, 2008) για τα έτη 2005-2008 διαπιστώνεται πως: υποψήφιοι ήταν 457 άτομα, εισήχθησαν 135 άτομα (29,5%), οι  47 (34,8%) είχαν Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών,  33 (24,4%) είχαν δεύτερο Πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης,  82 (60,7%) γνώριζαν αποδεδειγμένα ξένη γλώσσα, 110 (81,5%) είχαν εκπαιδευτική πείρα και 25 (18,5%) είχαν πείρα ΣΥ.Π. Επίσης οι διδάσκοντες καλύπτουν πλήρως τα προσόντα ανάλογων προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών Πανεπιστημίων που απονέμουν Master.

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται πως το Πρόγραμμα ικανοποιεί τις προδιαγραφές σχεδιασμού αλλά και υλοποίησης ενός μεταπτυχιακού full time, παρόλα αυτά, λόγω του θεσμικού πλαισίου της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. δίνει σήμερα μόνον Πιστοποιητικό. Σε σχέση δε, με τον απόφοιτο της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. διαπιστώνεται πως γνωστικά θωρακίζεται ιδιαίτερα, η Παιδαγωγική και Τεχνολογική βάση του με ένα σύνθετο Ψυχο-κοινωνικο-οικονομικο-τεχνολογικό κέλυφος ώστε να καταστεί ικανός να εκπληρώσει τα καθήκοντα του Λειτουργού Συμβουλευτικής Προσανατολισμού.

4. Ερευνητικά Στοιχεία υποομάδας Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Συμβούλων

Στο πλαίσιο της Γραμματείας του Π.Ε.ΣΥ.Π. ξεκίνησε μια πρώτη προσπάθεια μεθοδικής παρακολούθησης της υποομάδας των Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων ? Συμβούλων μέσω σχετικού portfolio που δημιουργήθηκε και ασχολείται με τους Πτυχιούχους Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ./Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε ως υποψήφιους, εισαγόμενους, φοιτητές, και κατόχους Πιστοποιητικού του Π.Ε.ΣΥ.Π.. Στη συνέχεια διενεργήθη μια πρώτη πιλοτική ερευνητική προσπάθεια που αφορούσε την συγκεκριμένη υποομάδα του Π.Ε.ΣΥ.Π. και την διαφορετικότητα των ΓΡΑ.Σ.Ε.Π.-ΓΡΑ.ΣΥ.

Τα εξεταζόμενα Ακαδημαϊκά έτη επιλέχθηκαν με βάση την ευκολότερη προσβασιμότητα σε στοιχεία και ήταν τρία από το 2005-2008. Η προοπτική είναι να καλυφθούν όλα τα Ακαδημαϊκά έτη.

Σε ότι αφορά τα στοιχεία από το portfolio που δημιουργήθηκε:

Οι υποψήφιοι ενδιαφερόμενοι της υποομάδας των Α. Σ. Ε.ΤΕ. Μ. ήταν: 52 άτομα και εισήχθησαν:33 (63,5%) έναντι 102 (27,3%) της υποομάδας εκτός Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ.

Για την υποομάδα των Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. παρατηρούνται τα παρακάτω στοιχεία:

Κανείς δεν διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από επίπεδο master και άνω.

3 (9,1%) άτομα διαθέτουν δεύτερο Πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

19 (57,6%) άτομα διαθέτουν Καλή γνώση μιας ξένης γλώσσας (τουλάχιστον επίπεδο lower)

25 (75,8%) άτομα διαθέτουν εκπαιδευτική πείρα.

9 (27,3%) άτομα διαθέτουν πείρα Σ.Ε.Π.

Aπό τα 33 άτομα που επέτυχαν έχουν εγγραφεί 28 (85%) άτομα. Διαπιστώνεται επομένως ένας δεύτερος βαθμός απόδοσης που μειώνει επιπροσθέτως σημαντικά τον αριθμό των αρχικά ενδιαφερομένων υποψηφίων στο 53,8%.

Σε ότι αφορά την κατανομή ειδικοτήτων των εγγεγραμμένων σπουδαστών/τριων: 11 (39%) είναι Ηλεκτρολόγοι, 8 (29%) είναι Μηχανολόγοι, 7 (25%) είναι Ηλεκτρονικοί και 2 (7%) είναι Πολιτικοί.

Σε ότι αφορά το φύλο των εγγεγραμμένων σπουδαστών/τριων: 15 (54%) είναι Αγόρια και 13 (46%) είναι Κορίτσια.

Σε ότι αφορά τα στάδια φοίτησης των εγγεγραμμένων σπουδαστών/τριων: 2 (7%) διέκοψαν τη φοίτηση και 26 (93%) ολοκλήρωσαν την φοίτηση από τους οποίους 17 (61%) είναι κάτοχοι Πιστοποιητικού του Π.Ε.ΣΥ.Π. Διαπιστώνεται επομένως ένας τρίτος βαθμός απόδοσης που μειώνει επιπροσθέτως τον αριθμό των αρχικά ενδιαφερομένων υποψηφίων στο 50% μέχρι στιγμής.

Σε ότι αφορά τα στοιχεία από το ερωτηματολόγιο που δημιουργήθηκε και περιλάμβανε ερωτήσεις ανοικτού τύπου και διχοτομικές (ΝΑΙ-ΟΧΙ), απαντήθηκε τηλεφωνικά και από τους 28 συμμετέχοντες στην πιλοτική ερευνητική προσπάθεια:

Ο κύριος λόγος που επέλεξαν την Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. θεωρούν 10 (36%) πως ήταν για να γίνουν εκπαιδευτικοί, 7 (25%) για γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση και μονιμότητα, 5 (18%) για τον διττό ρόλο της Σχολής (συνδυασμός Παιδαγωγικών και Ειδικότητας), 4 (14%) τυχαία και 2 (7%) μόνον για την ειδικότητα.

Το κυρίως Μάθημα που βοηθά κατά την άποψή τους από τα Μαθήματα που διδάχθηκαν στην Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ., στην Εκπαίδευση μαθητών της Δ.Ε. σε σχέση με την Αγορά Εργασίας  απαντούν: 12 (43%)  πως είναι η ΣΥ-Π., 4 (14%) το μάθημα της Γενικής Τεχνολογίας, 4 (14%) το μάθημα των Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (Ε.Η.Ε.) και των Ηλεκτρικών Μηχανών, 2 (7%) τα Παιδαγωγικά Μαθήματα, Κανένα 2 (7%), Δεν θυμάται 2 (7%), Όλα τα Μαθήματα 1 (4%) η Πρακτική Άσκηση 1 (4%).

Στην ερώτηση: ¨Πιστεύεις πως στις Αναθέσεις Μαθημάτων στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα πρέπει ο Σ.Ε.Π. να δίνεται σε Πρώτη Ανάθεση στους αποφοίτους Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ.;¨ απαντούν: 24 (86%) ΝΑΙ και 4 (14%) ΟΧΙ.

Για το αν εργάσθηκαν ως σήμερα σε Προγράμματα που σχετίζονται με το ΣΥ.Π. (π.χ. Σταδιοδρομίας) απαντούν: 12 (43%) ΝΑΙ και 16 (57%) ΟΧΙ.

Στο αν εργάσθηκαν ως σήμερα σε Προγράμματα που σχετίζονται με την Αγορά Εργασίας (π.χ. Εικονικές Επιχειρήσεις, Επιχειρηματικότητα, κλπ);¨ απαντούν: 8 (29%) ΝΑΙ και 20 (71%) ΟΧΙ.

Στην ερώτηση: ¨Πριν φοιτήσεις στο Π.Ε.ΣΥ.Π. είχες σχέση με την εφαρμογή του θεσμού ΣΥ.Π.;¨ απαντούν 12 (43%) ΝΑΙ και 16 (57%) ΟΧΙ.

Οι κύριοι λόγοι που επέλεξαν την φοίτηση στο Π.Ε.ΣΥ.Π. θεωρούν 15 (37,5%) για να ασχοληθεί επαγγελματικά με το θεσμό του Σ.Ε.Π., 9 (22,5%) για λύσει προβλήματα παιδιών, εφήβων, προσωπικά, οικογενειακά, κοινωνικά, 9 (22,5%) για διεύρυνση γνώσεων, επιμόρφωση, μεταπτυχιακό, 5 (12,5%) γιατί τους άρεσε το αντικείμενο (περιεχόμενο σπουδών), 1 (2,5%) για να βοηθήσει τους μαθητές/τριες σε σχέση με την Αγορά Εργασίας και 1 (2,5%) γιατί ήξερε το ¨περιβάλλον¨ της Σχολής.

Στην ερώτηση ¨ Ασχολείσαι σήμερα με το θεσμό ΣΥ.Π.;¨ απαντούν 11 (39%) ΝΑΙ και 17 (61%) ΟΧΙ.

Στην ερώτηση ¨ Aν ναι. Ποια η ενασχόλησή σου σήμερα;¨ απαντούν πως εφαρμόζουν το θεσμό στην τάξη 4 (14%), κατέχουν θέση Συμβούλου ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. 2 (7%),  κατέχουν θέση Στελέχους ΓΡΑ.ΣΥ. 2 (7%), Συμβουλεύουν μαθητές στο σχολείο τους άτυπα 1 (4%), παρέχουν υπηρεσίες εξωτερικά του σχολείου 2 (7%).

Στην ερώτηση ¨ Aν όχι. Για πoιο κυρίως λόγο δεν ασχολείσαι με το θεσμό σήμερα;¨ απαντούν λόγω θέσης 8 (29%), επειδή δεν έχουν την Α΄ Ανάθεση 4 (14%), διότι βρίσκονται εκτός σχολείου 4 (14%) και επειδή δεν έχουν τον χρόνο και τις γνώσεις 1 (4%).

Στo αν πρέπει να διαφοροποιούνται τα ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. από τα ΓΡΑ.ΣΥ. σε ότι αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες απαντούν: 20 (71%) ΝΑΙ και 8 (29%) ΟΧΙ.

Στο αν πρέπει να αναλαμβάνουν και να εποπτεύουν οι Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας την πρακτική άσκηση απαντούν: 27 (96%) ΝΑΙ και 1 (4%) ΟΧΙ.

Στο αν πρέπει να αναλαμβάνουν και να εποπτεύουν οι Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας Προγράμματα Εικονικών Επιχειρήσεων απαντούν: 28 (100%) ΝΑΙ και 0 (0%) ΟΧΙ.

5. Παρατηρήσεις – Συμπεράσματα – Προτάσεις

1. Γενικώς ισχύει πως στις Παιδαγωγικές Σπουδές υπερτερούν τα Κορίτσια σε σχέση με τα Αγόρια  λόγω της στερεοτυπικής αντίληψης των φύλων σε σχέση με τις σπουδές και τα επαγγέλματα. Στην προκειμένη περίπτωση παρατηρείται τα Αγόρια να υπερτερούν σε σχέση με τα Κορίτσια. Αυτό όμως δεν είναι ασύμβατο με την πραγματικότητα και συμβαίνει πιθανόν διότι η υποομάδα των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. αντλείται από μια δεξαμενή που απαρτίζεται από απόφοιτους 4 Τμημάτων Τεχνικών Ειδικοτήτων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ., όπου τα Αγόρια είναι πολλαπλάσια από τα Κορίτσια. Έτσι το γεγονός ότι έχουν τόσο μικρή διαφορά μόλις 8% υπέρ των Αγοριών αποτελεί ένδειξη διπλής αναπαραγωγής της στερεοτυπικής αντίληψης των φύλων σε σχέση με τις σπουδές και τα επαγγέλματα.

2. Στην κατανομή των σπουδαστών ανά Τμήμα Τεχνικής Ειδικότητας που η απορρόφηση στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Δ.Ε) ακολουθεί, αριθμητικά, την φθίνουσα πορεία Μηχανολόγοι, Ηλεκτρολόγοι, Ηλεκτρονικοί, Πολιτικοί παρατηρούνται δυο φαινόμενα. Οι Μηχανολόγοι ενώ είναι οι περισσότεροι διορισμένοι μόνιμοι στην Δ.Ε. να έχουν χαμηλότερο ποσοστό από τους Ηλεκτρολόγους και οι Πολιτικοί που είναι οι λιγότεροι μόνιμοι  διορισμένοι  στην Δ.Ε. να έχουν το χαμηλότερο ποσοστό από όλους. Πιθανή εξήγηση για το πρώτο φαινόμενο είναι η ασφάλεια της θέσης των πρώτων, ενώ του δεύτερου είναι πιθανόν η μικρή του αριθμητική δύναμη η οποία ενισχύεται από το γεγονός πως στους ερωτηθέντες μεγάλο ποσοστό έχουν σχέση μονιμότητας στη Δ.Ε.

3. Παρότι το Π.Ε.ΣΥ.Π. είναι Πρόγραμμα που εδρεύει στους χώρους της πρώην Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε., το εκδηλωμένο ενδιαφέρον της υποομάδας των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. εμφανίζεται αριθμητικά μικρότερο και το ποσοστό επιτυχίας εισαγωγής είναι σχεδόν 2,3 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με την υποομάδα των Πτυχιούχων εκτός ΑΣ.Ε.ΤΕ.Μ. Η χαμηλή ζήτηση από πλευράς των Πτυχιούχων Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. πιθανόν οφείλεται σε πλημμελή ενημέρωση των Πτυχιούχων για την ύπαρξη του Π.Ε.ΣΥ.Π. ή στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος τους είναι διορισμένοι στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση με σχέση μονιμότητας (75,8% εκπαιδευτική πείρα) και μάλιστα κατέχουν και θέση (8, 29%), έτσι δεν επιζητούν κάτι περισσότερο, αφού θεωρούν πιθανόν, τον εαυτό τους, επαρκή σε προσόντα. Παράλληλα η κατοχή Πτυχίου ΣΥ.Π. ή Πιστοποιητικού Π.Ε.ΣΥ.Π. έχει αναντίστοιχη και χαμηλή μοριοδοτική αξία για την διεκδίκηση θέσης κυρίως, στην επιλογή στελεχών της εκπαίδευσης σε σχέση με την υπερβολικά κοπιώδη προσπάθεια απόκτησής του. Δεν είναι τυχαίο ότι από τους συμμετέχοντες στην πιλοτική ερευνητική προσπάθεια το 43% είχε προηγούμενη εμπλοκή με τον θεσμό. Αντίθετα, το γεγονός της αυξημένης ζήτησης από την υποομάδα των εκτός ΑΣ.Ε.ΤΕ.Μ. πιθανολογείται ότι μπορεί να συμβαίνει λόγω του ότι εκεί αναφέρονται όλες οι υπόλοιπες σχολές εκτός Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ., άρα πολλαπλάσιοι Πτυχιούχοι, αλλά και διότι στην διεκδίκηση επιλογής θέσης στελέχους στην εκπαίδευση, το μεγάλο ποσοστό Πτυχιούχων είναι κάτοχοι Μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών,  με αποτέλεσμα το Π.Ε.ΣΥ.Π. παρόλη την χαμηλή μοριοδότησή του να κάνει την διαφορά πρόταξής τους.

4. Τα χαμηλότερα προσόντα της υποομάδας των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ.   και κυρίως ότι κανείς δεν διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από επίπεδο Master και άνω, πιθανολογεί πως οι υποψήφιοι με την φοίτησή τους στο Π.Ε.ΣΥ.Π. προσδοκούν να αποκτήσουν εκτός των άλλων και ένα εφόδιο σε μεταπτυχιακό επίπεδο που στην ουσία, σχεδόν τους στερεί, το θεσμικό πλαίσιο της Σχολής αποφοίτησής τους, αφού λόγω μη Πανεπιστημιοποίησης αλλά σήμερα πλέον και λόγω μη αξιολόγησης, δεν έχει το δικαίωμα ακόμη η Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. για ανάπτυξη αυτοδύναμων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών. Το γεγονός αυτό  πιθανόν δεν απασχολεί ιδιαίτερα την υποομάδα των εκτός Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ όπου το ποσοστό για Μεταπτυχιακό Μaster είναι 46,1%  και για Doctorate είναι 5,9%.

5. Πολύ μεγάλο ποσοστό 50% τελικά της υποομάδας των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. δείχνει να μην ολοκληρώνει το Πρόγραμμα γεγονός που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης και πιθανόν να οφείλεται σε προσωπικούς, οικογενειακούς, κοινωνικούς, οικονομικούς λόγους, στο Πρόγραμμα ή στον Κανονισμό Λειτουργίας που ενώ απαιτεί υποχρεωτική παρακολούθηση δεν παρέχεται η δυνατότητα εκπαιδευτικής άδειας με αποδοχές στους σπουδαστές.

6. Είναι σημαντικό που από την  υποομάδα των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ. το 54% επέλεξαν την συγκεκριμένη Σχολή ενσυνείδητα,  για να γίνουν εκπαιδευτικοί και για τον διττό της ρόλο και ζητούν με 86% να έχουν πρώτη ανάθεση τον Σ.Ε.Π. αφού πιθανώς διαπιστώνουν καθημερινά συνάδελφοί τους να τους ανατίθεται ο Σ.Ε.Π. απλώς και μόνον για να συμπληρώσουν ωράριο και έχοντας συγκριτικά πολύ χαμηλότερα προσόντα.

7. Το σημερινό άνοιγμα της εκπαίδευσης στην Αγορά Εργασίας είναι πολύ μικρό στην Ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. Το Πρόγραμμα της Πρακτικής Άσκησης δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ενώ προβλεπόταν από το Action Plan. Είναι σημαντικό λοιπόν που από την  υποομάδα των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ.η ΣΥ-Π που διδάχθηκαν πρωτεύει με 43% στην βοήθεια για την Εκπαίδευση των μαθητών τους στην Δ.Ε. σε σχέση με την Αγορά Εργασίας, ενώ το 43% δηλώνει πως έχει εμπλακεί σε Προγράμματα Σταδιοδρομίας. και μόνον το Πρόγραμμα των Εικονικών Επιχειρήσεων παρότι δημιούργησε έναν ακόμη δεσμό με την Αγορά Εργασίας έχει μόνον 29% που οφείλεται πιθανόν στο ότι η υλοποίηση Προγραμμάτων Εικονικών Επιχειρήσεων χρειάζονταν ειδική πολύπλοκη διαχείριση αλλά και επιμόρφωση. Παρόλα αυτά η Σύνδεση του σχολείου με την Αγορά Εργασίας (μόνη της) δεν αποτελεί σχεδόν καθόλου, κύριο λόγο για να φοιτήσει κάποιος στο Π.Ε.ΣΥ.Π.

8. Η υποομάδα που μελετήθηκε βλέπει θετικά την διαφοροποίηση ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. ? ΓΡΑ.ΣΥ. σε ότι αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες (71%) και θεωρεί πως πρέπει να εποπτεύουν οι Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας την Πρακτική Άσκηση (96%) και να αναλαμβάνουν και να εποπτεύουν τα Προγράμματα Εικονικών Επιχειρήσεων (100%).

Συμπερασματικά διαπιστώνεται πως υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι Εκπαιδευτικοί Τεχνολόγοι ? Σύμβουλοι, ένεκα του ισχυρού υπόβαθρου που έχουν αναπτύξει μέσω της διπλής εκπαίδευσής τους και επένδυσής τους στις Παιδαγωγικές Σπουδές  με  έμφαση στην ΣΥ-Π  αλλά και των Τεχνολογικών Σπουδών τους, έχουν τις περισσότερες πιθανότητες από όλους τους συναδέλφους τους εκπαιδευτικούς να επιτύχουν στην προσπάθεια της υλοποίησης της Σύνδεσης του Σχολείου με την Αγορά Εργασίας. Επίσης προτείνεται:

1. Σε μικροσκοπικό επίπεδο το παρών θέμα να πραγματοποιηθεί ως ολοκληρωμένη έρευνα όπου θα συμμετέχει ως υποψήφιο πλήθος το σύνολον των Πτυχιούχων της Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ.-Συμβούλων.

2. Σε μακροσκοπικό επίπεδο να δημιουργηθεί ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Π.Ε.ΣΥ.Π. που με συστηματικό τρόπο και με την βοήθεια των πτυχιούχων του ΣΥ.Π. και των κάτοχων Πιστοποιητικού Π.Ε.ΣΥ.Π. και υπό την καθοδήγηση της Υπεύθυνης του Π.Ε.ΣΥ.Π. να καταγράφει ανά τακτά χρονικά διαστήματα απόψεις του συνόλου των Πτυχιούχων, των φοιτώντων αλλά και των υποομάδων της πρώην Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. και νυν Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. προκειμένου τα εκάστοτε συμπεράσματα να δρουν ανατροφοδοτικά σε μια κατοπινή ολοκληρωμένη προσπάθεια που θα στοχεύει:

στον εσωτερικό ανασχεδιασμό συνολικά της Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.,

ως πρόταση της Σχολής προς τους φορείς που ασχολούνται για τον εξωτερικό ανασχεδιασμό και την χάραξη πολιτικής σε σχέση με τον θεσμό ΣΥ.Π. όπου θα συμπεριλαμβάνονται και προτάσεις για τον ρόλο του Εκπαιδευτικού Τεχνολόγου-Συμβούλου στην σύνδεση του σχολείου με την Αγορά Εργασίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν (1966). Ιστορία Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως –  Παραδόσεις. Αθήνα: Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.

Δημητρόπουλος, Ε. (1998α). Συμβουλευτική ? Προσανατολισμός. Τόμος Α΄: Συμβουλευτική  και Συμβουλευτική Ψυχολογία (Γ΄ Έκδοση). Αθήνα: Γρηγόρη.

Δημητρόπουλος, Ε. (1998β). Συμβουλευτική ? Προσανατολισμός. Τόμος Β΄: Συμβουλευτική  Σταδιοδρομίας Εκπαιδευτικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός. (Η΄ Έκδοση). Αθήνα: Γρηγόρη.

Δημητρόπουλος, Ε. & Χιώτης, Μ. (1993). Προσανατολισμός, Συμβουλευτική και Ψυχολογική Στήριξη των Σπουδαστών στη ΣΕΛΕΤΕ. Μια σημαντική πολύχρονη πρωτοπορία. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τ.24-25, 1993, σελ.76-77.

Καλούρη-Αντωνοπούλου Ο, Αθανασούλα-Ρέππα Α & Φιλιός Α. (2003). Η Ιστορική Εξέλιξη της ΣΕΛΕΤΕ Εκπαιδευτική Πολιτική & Παιδαγωγική Κατάρτιση. Αθήνα: ΙΩΝ.

Καλούρη-Αντωνοπούλου, Ο. (1993). Η Συμβουλευτική στην Εκπαίδευση. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τ.24-25, 1993, σελ.41-49.

Καφετζόπουλος, Κ., Μπαμπά, Μ., Αγγελοπούλου, Χ., Δρόσος, Ν. & Καραμέτου, Ε. (2009). Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Αποτελέσματα της Υλοποίησης του Έργου «Δημιουργία 4 Νέων ΚΕΣΥΠ και 100 Νέων ΓΡΑΣΕΠ», Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τ.86-87, 2009, σελ.66-79.

Πολυχρονόπουλος, Π. (1999). Η Αναγκαιότητα και η Σκοπιμότητα ιδρύσεως Παιδαγωγικής Σχολής Τεχνολογίας. Στο Η Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών και ο ρόλος της ΑΣΕΤΕΜ ΣΕΛΕΤΕ. Πρακτικά Πανελλήνιας Ημερίδας της Ένωσης Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών, Αθήνα 1999, σ.25-43.

Φιλιός, Α. (1999). Τα Προγράμματα Σπουδών της ΑΣΕΤΕΜ/ΣΕΛΕΤΕ¨. Στο Η Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών και ο ρόλος της ΑΣΕΤΕΜ ΣΕΛΕΤΕ. Πρακτικά Πανελλήνιας Ημερίδας της Ένωσης Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών, Αθήνα 1999, σ.43-48.

Χατζησταμάτης, Κ.Β. (2008). Πρόγραμμα Εξειδίκευσης Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού: Αναγκαιότητα ? Παρούσα Κατάσταση- Προοπτικές, Πτυχιακή Εργασία, Αθήνα: ΠΕΣΥΠ.

ΠΗΓΕΣ

EU-Project Nr.S98/1/76114/PI/I.1.1.a/FPI ¨Harmonisation of the Professional Training of Electrical Fitters within the European Union¨, Results of the EU Pilot Project in the Programme ?Leonardo da Vinci?.

Πρόγραμμα Leonardo da Vinci (Vetro) Κωδικός σχεδίου: 2008-1-GR1 LEO 03-00003 ¨Σεμινάριο Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών στο Κέντρο Εικονικών Επιχειρήσεων της Αυστρίας (A.C.T.)¨.

Ν.2525/97 ¨Ενιαίο Λύκειο, πρόσβαση των αποφοίτων του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και άλλες διατάξεις¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 1997 [ΦΕΚ 188/23-09-97, τεύχος Α].

Ν.2640/98 ¨Δευτεροβάθμια τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 1988 [ΦΕΚ 206/03-09-98, τεύχος Α].

Ν.3027/02 ¨Ρύθμιση Θεμάτων Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, Ανώτατης Εκπαίδευσης και Άλλες Διατάξεις¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 2002 [ΦΕΚ 152/28-06-02, τεύχος Α].

Ν.Δ. 3971/59 ¨ Περί Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως, Οργανώσεως της Μέσης Εκπαιδεύσεως και Διοικήσεως της Παιδείας¨, Εκδ. Υπουργικό Συμβούλιο, Αθήνα 1959 [ΦΕΚ 187/07-09-59, τεύχος Α].

Ν.Δ.789/70 ¨Περί Οργανώσεως της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.)¨, Εκδ. Υπουργικό Συμβούλιο, Αθήνα 1970 [ΦΕΚ 293/31-12-70, τεύχος Α].

Υ.Α. 130807/Γ2/05-12-2002 ¨Δημιουργία Γραφείων Σύνδεσης με την Αγορά Εργασίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού στα Τ.Ε.Ε.¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 2002.

Υ.Α. 125865/Γ7/23-11-2006 ¨Τροποποίηση της Υ.Α. υπ? αριθ.: 140178/Γ7/11-12-2003 με θέμα: «Ίδρυση νέων ΚΕΣΥΠ και Γραφείων ΣΕΠ στο πλαίσιο της Κατηγορίας Πράξεων 2.4.1.α. «Ενίσχυση των δομών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού» του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ ? Γ΄ΚΠΣ»¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 2006.

Υ.Α. ΦΕΚ793/17-12-1990, τεύχος Β΄ ¨Κανονισμός Σπουδών στην Ανώτερη Σχολή Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών (ΑΣΕΤΕΜ) της ΣΕΛΕΤΕ¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 1990.

Υ.Α. ΦΕΚ585/14-5-2002, τεύχος Β΄ ¨α) Κανονισμός Αξιολόγησης Υποψηφίων για Εισαγωγή στο Τμήμα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΣΥ.Π.), β) Κανονισμός Σπουδών του Τμήματος Συμβουλευτικής και  Προσανατολισμού (ΣΥ.Π.) και γ) Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΣΥ.Π.) της ΣΕΛΕΤΕ¨, Εκδ. ΥΠ.Ε.Π.Θ., Αθήνα 2002.

Όμιλος Μελετών & Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (Ο.Μ.Α.Σ. Ε.Π.Ε.) (2002). Κατηγορία Πράξεων 2.3.2.δ: «Δημιουργία Γραφείων Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σύνδεσης με την Αγορά Εργασίας. Στο Έργο «ACTION PLAN ΤΕΕ» Μέρος Δεύτερο Τόμος Α΄ Εξειδίκευση Κατηγοριών Πράξεων ΤΕΕ (Μέτρο 2.3 του Συμπληρώματος προγραμματισμού του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΙΙ). Αθήνα 2002, σελ.44-68.