·        ΑΘΥΡΑ  [Büyük Çekmece]     

Χάρτης της επαρχίας Μετρών και Αθύρων	Τα Άθυρα  [ Büyük Çekmece ] σήμερα

          Τα Άθυρα ήταν κωμόπολη της Ανατολικής Θράκης. Ήταν χτισμένη πάνω   σε μια  στενή λωρίδα ξηράς, ανάμεσα στη λίμνη Αθύρα και τον κόλπο Αθύρα, στα βόρεια παράλια της Προποντίδας μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Σηλύβριας. Ήταν το επίνειο του ομώνυμου ποταμού [Αθύρα] ο οποίος στις εκβολές του δημιουργεί μία μικρή λίμνη που χύνει τα νερά της στη θάλασσα.  Kατά μήκος της παραλίας υπάρχουν πολλοί ανεμόμυλοι. 

       Μία πετρόκτιστη γέφυρα ένωνε τις δυο πλευρές του ποταμού στην  είσοδο της λίμνης. Κατασκευαστής της γέφυρας, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα, ήταν ο ξακουστός   Οθωμανός αρχιτέκτονας Mimar Sinan. Στην περιοχή υπάρχουν  τα ερείπια πανδοχείων και Καραβάνσαράι τα οποία δείχνουν ότι αυτή ήταν μια στάση  στο δρόμο προς την Ευρώπη.

Τσεσμές	Τζαμί

      Η τουρκική ονομασία των Αθύρων ήταν Τσεκμετζές. Οι κάτοικοι των Αθύρων ασχολούνταν, όπως και στα γύρω χωριά,  με τη γεωργία και την αλιεία. Στην περιοχή ζούσαν  το 1885 100 ελληνικές οικογένειες, ενώ το 1910 851 Έλληνες και 685 Τούρκοι.

      O Τσεκμετζές είχε δημαρχείο, διοίκηση χωροφυλακής, γραφεία της Μητρόπολης [ανήκε στη  "Μητρόπολη Μετρών και Αθύρων"], τελωνείο, φυλακή, ταχυδρομείο, δικαστήριο, αγγελιοφόρο, σχολεία και πολλά χάνια.

     Στην κωμόπολη υπήρχαν δύο ελληνικά σχολεία [ένα 4/τάξιο Αρρεναγωγείο και ένα 3/τάξιο Παρθεναγωγείο], που τα φρόντιζε, όπως και την εκκλησία που τιμώνταν στα Εισόδια της Θεοτόκου, η "Αδελφότητα Τσεκμετζέ".

      Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών, οι κάτοικοι των Αθύρων τον Μάιο του 1924 κατέφυγαν πρόσφυγες στο χωριό Μπόζετς του νομού Πέλλας, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Νέα Άθυρα.

Παλιά ελληνική οικία στα Άθυρα	Καραβάν σεράι

•    ΤΑ ΝΕΑ ΑΘΥΡΑ

      Τα Άθυρα είναι ένα πεδινό χωριό, 603 οικογενειών και βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα του Νομού Πέλλας, σε υψόμετρο 30 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Τα Άθυρα, πρώτα, ονομάζονταν "Μπόζετς". Το 1926 πήραν το όνομα τους από την κωμόπολη Άθυρα της Ανατολικής Θράκης, που στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ονομάζονταν "Μπουγιούκ Τσεκμετζέ".
         Στη διάρκεια του Μακεδόνικου αγώνα  οι Μποζιτσιανοί δεν έμειναν "με σταυρωμένα τα χέρια". Με μπροστάρηδες τον ιερέα του χωριού παπα-Δημήτρη Οικονόμου και τη δασκάλα Ευθαλία, αντέδρασαν ενάντια στους Εξαρχικούς κομιτατζήδες. Ο ελληνικός στρατός εισήλθε στο "Μπόζετς" στις 22 Οκτωβρίου 1912, δύο η μέρες μετά τη Μάχη των Γιαννιτσών. Στην περίοδο 1923-1926 οι Μποζιτσιανοί, γεννημένοι σ' αυτή τη γη  και ριζωμένοι σ' αυτόν τον τόπο, υποδέχτηκαν με κατανόηση, συμπόνοια και ανθρωπιά τους πρόσφυγες. Οι πρόσφυγες των Αθύρων ήρθαν από την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Συγκεκριμένα ήρθαν: α. Από τα Άθυρα, το Γαρδά και το Κάλλιο  της περιοχής Κωνσταντινούπολης - Μετρών. β. Από το Νεοχώρι της χερσονήσου Καλλιπόλεως , γ. Από το "Κιουπλί" Έβρου και δ. Από το "Κουλίκ" του "Άκνταγ Ματέν" του Πόντου. Στη δεκαετία 1948 -1958 εγκαταστάθηκαν στα Άθυρα οι έξι μεγάλες οικογένειες Σαρακατσάνων.

        Η πολιτιστική και κοινωνική ζωή αναπτύσσονται γύρω από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος έχει οργανώσει πέντε χορευτικά τμήματα, τμήμα μουσικής, τμήμα θεάτρου, λειτουργεί τράπεζα αίματος, αναπαριστά λαϊκά έθιμα.

Στην ανέγερση του ιερού Ναού Αναλήψεως εργάστηκε και  ο πατέρας μου Χουρμουζιάδης Γεώργιος

• ΤΟ ΜΠΟΥΓΙΟΥΚ ΤΣΕΚΜΕΤΖΕ

          Το Μπουγιούκ – Τσεκμετζέ , η παλιά τους πατρίδα,  είναι σήμερα μια όμορφη πόλη της Προποντίδας, χτισμένη στην θέση των αρχαίων Αθύρων. Είναι ένας τόπος με πλούσιο ιστορικό παρελθόν, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα της ευρύτερης περιοχής. Το Büyükçekmece είναι μια περιοχή και δήμος στα προάστια της Κωνσταντινούπολης. Είναι σε μεγάλο βαθμό μια βιομηχανική περιοχή με πληθυσμό 380.000 κατοίκους.
        Στα πρώτα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας, ήταν ακόμα πολύ αγροτική περιοχή, με χωριάτικα σπίτια και  γεωργικές εκτάσεις, καθώς και παλιά εξοχικά σπίτια για  το Σαββατοκύριακο για τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης. Η περιοχή ήταν  πολύ δημοφιλής για ημερήσια ή  τριήμερα ταξίδια από την πόλη.  Υπάρχει μια αμμουδερή ακτή, μια μεγάλη παραλία και μέχρι τη δεκαετία του 1970 οικογένειες έρχονταν στο Büyükçekmece για ψάρεμα,  ή για μια ημέρα στην παραλία.
 

ΠΗΓΕΣ:

https://en.wikipedia.org/

https://www.mnimes.org/glossary/tsekmetzes

https://www.giannitsa.gr/