·       ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

        Ο κώδικας είχε διαστάσεις περίπου 40Χ30 και αποτελείτο περίπου από 200 σελίδες από τις οποίες οι πρώτες 47 έχουν γραφτεί στην κοινότητα Πετροχωρίου. Άγραφες είναι οι σελίδες 17 και 27. Ακολουθούν αρκετές λευκές σελίδες και οι τελευταίες είχαν χρησιμοποιηθεί από την επιτροπή του ναού της κοινότητας Παλαιφύτου, στην οποία ήταν γραμμένα τα έσοδα και τα έξοδα του ναού.

      Ο κώδικας τιτλοφορείται: «Κώδιξ επισήμων εγγράφων και πρακτικών Πετροχωρίου». Χρονολογείται μεταξύ των ετών 1891-1923. Έχει υποστεί τη φθορά του χρόνου, αλλά είναι ευανάγνωστος. Ο κώδικας έχει γραφεί στο Πετροχώρι, όπως δείχνουν όλες σχεδόν οι πράξεις, στις οποίες δίπλα στην ημερομηνία αναφέρεται και ο τόπος. Πρώτη μνεία του ονόματος γίνεται την 18^η Μαρτίου του 1891 με τη γραφή «Τσακήλι» και τελευταία γίνεται με τη γραφή «Πετροχωρίου» την 6^η Μαρτίου του 1922. Στον κώδικα αναγνωρίζονται διάφοροι γραφικοί χαρακτήρες, όπως π.χ.: σσ 3-16, 28-29, 34-35, 36-37 και 46-47. Οι σελίδες 3-7 περιέχουν αντίγραφα εγγράφων που χρονολογούνται το 1891. Ακολουθούν οι σελίδες 8-10 όπου καταγράφεται αντίγραφο εγγράφου που αφορά τα χωράφια της κοινότητας. Το έγγραφο υπογράφεται από τον επίσκοπο Μετρών και Αθύρων Άνθιμο (1890-1899). Στις σελίδες 11-12 καταγράφεται ο τόμος προαγωγής της επισκοπής Μετρών και Αθύρων σε μητρόπολη (1909). Σημειώνουμε ότι από το 1891 έως  το 1909 στον κώδικα δεν υπάρχει καμία πράξις που να υπογράφεται από ιεράρχη της επαρχίας ή από τους προκρίτους της κοινότητας. Πρώτος ιεράρχης της επαρχίας που υπογράφει είναι ο μητροπολίτης Μετρών και Αθύρων Γρηγόριος (1909-1914) το 1910. Σε αυτό το χρονικό διάστημα την επαρχία Μετρών και Αθύρων ποίμαναν δύο επίσκοποι: ο Άνθιμος (1890-1899) και ο Ιωακείμ (1899-1909). Παρατηρούμε ότι τα αντίγραφα και τα πρακτικά έως και το 1910 έχουν τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα. Όλα αυτά τα γεγονότα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο κώδικας πιθανόν συντάχθηκε μετά το 1909 δηλαδή μετά την ανύψωση της επισκοπής Μετρών και Αθύρων σε μητρόπολη [1909] επί μητροπολίτου Μετρών και Αθύρων Γρηγορίου. Στις σελίδες 15-45 καταγράφονται πρακτικά συνεδριάσεων, εκλογές επιτρόπων, εφόρων, μουχταροδημογερόντων και ισολογισμοί της κοινότητας. Στη σελίδα 46 υπάρχουν τα έξοδα της ανοικοδόμησης του καφενείου της κοινότητας [1922-1923] και στη σελίδα 47 τα έσοδά του, δηλαδή καταγράφεται το ενοίκιο του καφενείου που ενοικιάστηκε στον Μανώλη Βασιλείου για μια τριετία [1922-1925]. Από αυτό το στοιχείο συμπεραίνουμε πως οι κάτοικοι διατηρούσαν μέχρι και την τελευταία στιγμή την ελπίδα ότι θα παραμείνουν στην πατρίδα τους και η ζωή συνεχιζόταν κανονικά.

       Από το 1910 μέχρι και το 1914 οι μητροπολίτες Μετρών και Αθύρων, Γρηγόριος και Ιωακείμ, επισκέπτονταν κάθε χρόνο την κοινότητα και προέδρευαν στις γενικές συνελεύσεις, έλεγχαν τους λογαριασμούς της επιτροπής του ναού και προέβαιναν σε εκλογές και διορισμούς των εφορευτικών επιτροπών.

       Στις σελίδες 34-35 καταγράφεται ο ισολογισμός της κοινότητας από της 18ης Δεκεμβρίου του 1913 έως τέλος Αυγούστου του 1914 και  υπογράφεται από τον  μητροπολίτη Μετρών και Αθύρων Ιωακείμ την 29η Αυγούστου του 1914. Στη συνέχεια στις σελίδες 36-37 συναντούμε πρακτικό με ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου 1918, το οποίο υπογράφεται από τον ίδιο μητροπολίτη. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στο ενδιάμεσο αυτό διάστημα  - από τις 29 Αυγούστου 1914 μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 1918- δεν έχουμε καμιά πληροφορία για την κοινότητα στον κώδικα. Γνωρίζουμε ότι η περίοδος αυτή (1914-1918) συμπίπτει με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου λόγω του πολέμου ορισμένοι κάτοικοι κατέφυγαν σε άλλες περιοχές, οι δε  άνδρες του χωριού  μέχρι 45 ετών είχαν επιστρατευθεί, οπότε λογικό είναι να μη λειτουργούν οι κοινότητες. Από ένα προσωπικό ημερολόγιο του προπάππου μου Ξενοφώντα Χουρμουζιάδη (1870-1947), που διασώζεται, πληροφορούμαστε ότι απολύθηκε από το στρατό τον Αύγουστο του 1918, παρόλο που ήταν 48 χρονών.

       Ο κώδικας μας παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την εκκλησιαστική και κοινωνική ζωή της κοινότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον κώδικα υπάρχουν κείμενα που παρουσιάζουν ασυνταξίες και ορθογραφικά λάθη. Επίσης τα πρακτικά  υπογράφουν πολλοί κάτοικοι ανορθόγραφα γεγονός που δείχνει το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των κατοίκων της κοινότητας. Η έκδοση του κώδικα ακολουθεί τον ακριβή τρόπο συγγραφής του, δηλαδή διατηρούμε την ορθογραφία και τη στίξη του.

Ο κώδικας στα χέρια του παπά Αναστάση

  Τα στοιχεία του κώδικα προέρχονται από τα βιβλία του Πασχάλη Βαλσαμίδη:

 1. ΜΕΛΕΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ - [σελ. 58-101]

2. Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΑΘΥΡΩΝ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΑΝΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ