Υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι ισοστάθμισης των οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων: η μέθοδος του αριθμού οξείδωσης και η μέθοδος των ημιαντιδράσεων. Βασική προϋπόθεση και των δύο μεθόδων είναι η γνώση της συμπεριφοράς των οξειδωτικών και των αναγωγικών μέσων. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γνωρίζουμε ή να συμπεράνουμε:
- Ποιο χημικό είδος οξειδώνεται και ποιο ανάγεται.
- Ποια προϊόντα προκύπτουν από την οξείδωση και την αναγωγή.
- Αν η αντίδραση γίνεται σε όξινο ή βασικό περιβάλλον.
Τα κυριότερα οξειδωτικά και αναγωγικά μέσα, καθώς και τα προϊόντα στα οποία μετατρέπονται, δίνονται σε ποιοτικούς πίνακες (χωρίς ισοστάθμιση μάζας ή φορτίου).
Μέθοδος του αριθμού οξείδωσης
Κριτήριο: «η συνολική αύξηση του αριθμού οξείδωσης του αναγωγικού είναι ίση με την συνολική ελάττωση του αριθμού οξείδωσης του οξειδωτικού».
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται κυρίως για την ισοστάθμιση των μοριακών οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων, μπορεί ωστόσο να χρησιμοποιηθεί και για ιοντικές αντιδράσεις.
Mέθοδος των ημιαντιδράσεων
Κριτήριο: «ο αριθμός των ηλεκτρονίων που αποβάλλονται από το αναγωγικό είναι ίσος με τον αριθμό των ηλεκτρονίων που προσλαμβάνονται από το οξειδωτικό».
Οι ημιαντιδράσεις μπορεί να βρεθούν από τον πίνακα πρότυπων δυναμικών ή να καταστρωθούν βάσει μιας συγκεκριμένης στρατηγικής.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται κυρίως για την εξαγωγή των ιοντικών αντιδράσεων. Μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί εξίσου καλά και στις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις που δε γίνονται με μεταφορά ηλεκτρονίων. Θα πρέπει, λοιπόν, να έχουμε υπόψη μας ότι το γεγονός πως στις ημιαντιδράσεις εμφανίζονται ηλεκτρόνια, μπορεί να μην είναι παρά μια λειτουργική υπόθεση και δεν ανταποκρίνεται πάντοτε στον πραγματικό μηχανισμό της αντίδρασης.
|