Γυμνάσιο Αγίου Γεωργίου

Δ.Δ. Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης

Βόλβη ? Ασπροβάλτα

 

ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

¨ΜΙΚΡΟΙ ΓΕΥΣΙΓΝΩΣΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ¨

 

 

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:

κ. Γρούδος Αθανάσιος ΠΕ 07

κ. Κοντογιάννης Μάριος ΠΕ 04

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ?????????????????????????????????????????..3                                                                      1. Γερμανία     1 . 1. Γενικές πληροφορίες – προϊόντα ? κλίμα??????????????????…………………..4          1. 2. Διατροφή στη Γερμανία???????????????????????????………….6   2. Ελλάδα     2 . 1. Γενικές πληροφορίες – προϊόντα ? κλίμα???????????????????……………….7          2 . 2. Μεσογειακή διατροφή???????????????????????????…………..9               2 . 2 . 1 Μεσογειακή διατροφή και οφέλη υγείας??????????????….12                                                                       2  . 3 . Παραδοσιακές συνταγές?????????????????????????………….14   3. Διατροφή και Υγεία 3 . 1. Πόσο επηρεάζει η διατροφή την υγεία αλλά και την καθημερινότητά μας?..??????????27      3. 1. 1 Διατροφή και νοημοσύνη???????????????????????……………………27          3. 1. 2 Χειροτερεύουν οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων???……………………………….?..28                                                 3 . 2. Χρήσιμες προτάσεις για βελτίωση της διατροφής μας?????????………………………………29      3. 2. 1 Όλοι μπορούν να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες??……………………………………29          3. 2. 2 Οχυρωθείτε από επικίνδυνα λαχανικά??????????????…………………………29              3. 2. 3 Τρόφιμα εκτός εποχής. Διατροφική παγίδα ή εύκολη λύση;?……………………………….30                  3. 2. 4 Διατροφή κατά του καύσωνα?????????????????…………………….33 3. 3. Και μία στατιστική μελέτη στο σχολείο???????????????????…………………….34

4. Δραστηριότητες στο σχολείο

     4.1. Υγιεινό πρωινό στην τάξη 4.2. Εργαστηριακό  πείραμα για ανίχνευση ουσιών στα τρόφιμα                                     4. Συμπεράσματα???????????????????????????????????????          

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

  Στην εποχή μας παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη διατροφή των Ελλήνων, με κυριότερη τη σταδιακή απομάκρυνση από τη Μεσογειακή διατροφή (τέλος της δεκαετίας του 60), που επιφέρουν συχνότερη εμφάνιση διατροφοεξαρτώμενων νοσημάτων, όπως  παχυσαρκία, διαβήτης, υπέρταση, οστεοπόρωση και κάποιοι τύποι καρκίνου. Στην παρούσα εργασία συγκεντρώνουμε πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή των Ελλήνων, τις συγκρίνουμε με αντίστοιχες γερμανικές και καταλήγουμε σε ουσιαστικά συμπεράσματα, αλλά και προτάσεις για τη βελτίωσή της υπάρχουσας κατάστασης, οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση της εμφάνισης νοσημάτων και θνησιμότητας από διατροφικά αίτια. Στο πρακτικό μέρος της εργασίας, οι μαθητές/τριες του σχολείου μας συνέλεξαν υλικό για τις διατροφικές συνήθειες και συνταγές της ευρύτερης περιοχής του σχολείου (Κεντρική και Δυτική Μακεδονία), από συγγενικά πρόσωπα, επιχειρηματίες του κλάδου και το διαδίκτυο, επισκέφθηκαν μονάδες παραγωγής προϊόντων σίτισης και εστιατόρια, ασχολήθηκαν με τα θετικά και τα αρνητικά διαφόρων τροφίμων, ερεύνησαν την κατάλληλη διατροφή κάτω από ορισμένες ειδικές για την χώρα μας συνθήκες (καύσωνας), μελέτησαν τη διατροφική μας κληρονομιά (διατροφή Αρχαίων Ελλήνων) και την επίδραση της διατροφής στην ανθρώπινη νοημοσύνη και προέβησαν σε σύγκριση με γερμανικές διατροφικές συνήθειες αποτυπώνοντας σημαντικά συμπεράσματα, με κυριότερο ότι η διατροφή αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας. Πάντως, παρόλο που κάποιος θα περίμενε οι ελληνικές διατροφικές συνήθειες να υπερέχουν κατά πολύ των γερμανικών και μολονότι έχουμε σχηματίσει την εικόνα των ισχνών και αιωνόβιων κρητικών γερόντων σε αντιδιαστολή με τους εύσωμους βαυαρούς που πίνουν λίτρα μπίρας και τρώνε απίστευτες ποσότητες από τυριά και λουκάνικα, η πραγματικότητα διαγράφεται σήμερα πολύ διαφορετική!  

1. ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1.1: ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ? ΠΡΟΪΟΝΤΑ ? ΚΛΙΜΑ Η Γερμανία δεσπόζει στην κεντρική Ευρώπη. Τα γερμανικά φύλα έχουν εγκατασταθεί εκεί ήδη από την εποχή της εξάπλωσης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (1^ος αιώνας π.Χ.). Οι αρχαίοι γερμανοί, γνωστοί και ως Γότθοι ή Τεύτονες, φαίνεται να ήρθαν στην περιοχή αυτή από βορειότερα, τη Σκανδιναβία. Ήταν πολεμικοί λαοί και ποτέ οι Ρωμαίοι δεν μπόρεσαν να τους κατακτήσουν, διατηρώντας για αιώνες τα σύνορά τους στον ποταμό Ρήνο, που σήμερα χωρίζει τη Γαλλία από τη σημερινή Γερμανία. Αργότερα, οι Γερμανοί, εκχριστιανίζονται και εκπολιτίζονται, δημιουργώντας την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους, η οποία με την πάροδο των ετών διασπάται σε πολλά κρατίδια με κυριότερο την Πρωσία. Το 1871 τα γερμανικά κρατίδια συνενώνονται, χάρις στην επιδέξια πολιτική του «σιδερένιου» καγκελάριου Ότο Φον Μπίσμαρκ και δημιουργούν το ισχυρότερο κράτος της ηπειρωτικής Ευρώπης, αν εξαιρέσουμε ίσως τη Ρωσία. Οι γερμανοί αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές, τόσο στις τέχνες όσο και στις επιστήμες και τα γράμματα. Ο Γκαίτε, ο Μαρξ, ο Νίτσε, ο Χάιζενμπεργκ, ο Μπαχ, ο Μπετόβεν, ο Αϊνστάιν, ο Γκάους, ο Καντ, ο Βάγκνερ, ο Λούθηρος είναι λίγοι μόνο από τους σπουδαίους γερμανούς που προσέφεραν στον πολιτισμό. Η σύγχρονη Γερμανία, με πληθυσμό 83 εκατομμύρια και την 1^η οικονομία στην Ευρώπη ( 4^η στον κόσμο), κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ αποτελεί σύμφωνα με το περιοδικό Newsweek,  την 7^η χώρα σε ποιότητα ζωής. Είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη χώρα, με πολλές πόλεις και εξαιρετικό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Το κλίμα της Γερμανίας είναι εύκρατο, με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια. Στα βόρεια, στις παραθαλάσσιες περιοχές, γίνεται ωκεάνιο και οι βροχές είναι συχνές. Ανατολικά, πλησιάζοντας την Πολωνία και την Τσεχία, το κλίμα γίνεται ηπειρωτικό και πιο βαρύ. Το ίδιο συμβαίνει και στα νότια, που το υψόμετρο αυξάνεται ενώ πλησιάζουμε προς τις Άλπεις. Πάντως σχεδόν παντού, η θερμοκρασία το καλοκαίρι ξεπερνάει συχνά τους 30^οC. Μορφολογικά η Γερμανία είναι πεδινή χώρα στα βόρεια και ορεινή στα νότια. Η υψηλότερη κορυφή της στις βαυαρικές Άλπεις, φτάνει τα 2962 μέτρα, περίπου όσο και ο Όλυμπος! Συναντάμε πολλά πλωτά και μεγάλα ποτάμια, όπως ο Ρήνος, ο Μοζέλας, ο Σπρέε, ο Μάιν και ο Έλβας, αλλά και αρκετές  λίμνες, πλούσια βοσκοτόπια και δάση κωνοφόρων. Η οικονομία της Γερμανίας προσανατολίζεται στη βαριά βιομηχανία και τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, αλλά και στον τομέα των υπηρεσιών. Η γεωργία της δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη και παράγονται κυρίως πατάτες, ζαχαρότευτλα και δημητριακά. Σε ορισμένες περιοχές υπάρχουν καλλιέργειες λαχανικών και οπωροφόρων και φυσικά στην περιοχή του Ρήνου υπάρχουν εξαίσιοι αμπελώνες και πολύ καλό κρασί. Μπύρα παράγεται κυρίως στη Βαυαρία, ενώ αρκετά αναπτυγμένη είναι η κτηνοτροφία με σημαντική παραγωγή γάλακτος, βοδινού και χοιρινού κρέατος.   1.2: ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ  Το Γερμανικό κράτος έχει εστιάσει την προσοχή των πολιτών του σε συγκεκριμένους κανόνες διατροφής, όπως π.χ. «τρώτε ποικιλία τροφών, αλλά σε ελεγχόμενη ποσότητα», «τρώτε λιγότερο λίπος και λιγότερα γλυκά, αλλά προσθέστε στα γεύματά σας προϊόντα ολικής άλεσης, φρούτα και δημητριακά». Απαραίτητα καθημερινά συστατικά των γευμάτων πρέπει να είναι οι πατάτες (250-300 γρ.), τα λαχανικά (200 γρ.), τα δημητριακά και τα φρούτα (200 ? 250 γρ.). Επιτρεπτό όριο κατανάλωσης κρέατος εκτιμούν ότι είναι 150 γρ. κρέας και 50 γρ. λουκάνικα δύο ως τρεις φορές την εβδομάδα. Όσον αφορά στα μακροθρεπτικά συστατικά, αυτά δηλαδή που αποτελούν πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, συστήνεται κατανάλωση υδατανθράκων για την κάλυψη ποσοστού 50% της απαιτούμενης ενέργειας, λίπους για το 25-30%, φυτικών ινών (30 γρ. ημερησίως) και χοληστερόλης (300mg ημερησίως). Παρά τις συστάσεις όμως οι Γερμανοί εξακολουθούν να υπέρ-καταναλώνουν λίπος, αφού τρώνε αυξημένες ποσότητες λουκάνικων και βουτύρου. Εντούτοις, η γενική διατροφική τους εικόνα δηλώνει ότι είναι πιο προσεκτικοί από τους έλληνες σε θέματα καθημερινής διατροφής και πιο συνεπείς στη φροντίδα της υγείας τους μέσω της διατροφής. Αυτό αποδεικνύεται ξεκάθαρα από το γεγονός ότι ακολουθούν με απόλυτη ευλάβεια και απαρέγκλιτα το ωράριο των καθημερινών τους γευμάτων και ότι δεν καταφεύγουν παρά μόνο σπάνια στο γρήγορο και επιβλαβές προετοιμασμένο φαγητό. Η τακτική αυτή τους χαρίζει ευεξία και ενέργεια για όλη την ημέρα αλλά και χαλαρό ύπνο το βράδυ. Ξεκινούν με ένα πλήρες πρωινό (γάλα, δημητριακά, ψωμί ολικής άλεσης κ.τ.λ.) πριν ξεκινήσουν για τη δουλειά ή το σχολείο, ακολουθούν το δεκατιανό, το μεσημεριανό στις 12μ.μ. και καταλήγουν στο βραδινό στις 18:00 (από την ώρα αυτή του βραδινού προκύπτει και η ονομασία του: Abendessenόπου Abend στα Γερμανικά σημαίνει απόγευμα). Γενικά η γερμανική κουζίνα ποικίλει από κρατίδιο σε κρατίδιο. Στο νότο (Βαυαρία και Σουηβία) υπάρχουν πολλά κοινά πιάτα που συναντάμε και στην Αυστρία. Όσον αφορά στο κρέας, συνήθως καταναλώνεται ψητό. Το χοιρινό, το βοδινό και τα πουλερικά (κυρίως κοτόπουλο) είναι τα πιο δημοφιλή. Ο μέσος γερμανός καταναλώνει 61 kg κρέατος το χρόνο. Υπάρχει επίσης μία μακρά παράδοση στην κατασκευή λουκάνικων. Περισσότερα από 1500 είδη λουκάνικου συναντάμε σε όλη τη Γερμανία, με πολλές παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή. Μερικά γνωστά είδη είναι τα Bratwurst, τα Schwarzwurst, τα Currywurst  κλπ. Οι γερμανοί καταναλώνουν και αρκετό ψάρι. Ο τόνος, ο σολομός, το σκουμπρί και η σαρδέλα είναι τα πιο διαδεδομένα σε όλη τη χώρα. Παλαιότερα, που τα ποτάμια δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα ρύπανσης, ο σολομός από το Ρήνο, τον Όντερ ή τον Έλβα ήταν συνηθισμένο έδεσμα. Τέλος και τα γλυκά, ειδικά κέικ και τούρτες, είναι πολύ διαδεδομένα στη Γερμανία. γλυκά όπως το Berliner(κάτι σαν το γνωστό μας cheesecake) ή το Schwarzw?lder Kirschtorte (είδος black forest). Σημαντικό στοιχείο της γερμανικής κουζίνας είναι και το ψωμί, ιδιαίτερα στο πρωινό και το απογευματινό κι όχι ως συνοδευτικό του φαγητού όπως συνηθίζουμε εμείς. Υπάρχουν περίπου 600 είδη ψωμιού σε 17000 αρτοποιία και άλλα 10000 πρατήρια άρτου στη Γερμανία. Όσο για τα ποτά, οι γερμανοί είναι γνωστοί για τη μπύρα τους, αν και στις περιοχές του Ρήνου παράγουν και εξαιρετικής ποιότητας κρασί. Επίσης καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καφέ (κυρίως καφές φίλτρου) και λιγότερο τσάι (στα βορειοδυτικά).  Δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στο μεταλλικό ? εμφιαλωμένο νερό, αν και το νερό της βρύσης είναι εξαιρετικής ποιότητας.  

2. ΕΛΛΑΔΑ

2.1: ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ? ΠΡΟΪΟΝΤΑ ? ΚΛΙΜΑ Για να κατανοήσουμε τις διατροφικές συνήθειες ενός λαού, απαραίτητο είναι να γνωρίσουμε πρώτα τη χώρα του, το κλίμα και γεωγραφικά χαρακτηριστικά του τόπου στον οποίο ζει και αναπτύσσεται. Η Ελλάδα είναι χώρα της μεσογείου. Βρίσκεται σε μία περιοχή στην οποία άνθιζε ο πολιτισμός εδώ και χιλιετηρίδες, από την εποχή των Κυκλάδων, της Μινωικής Κρήτης και των Μυκηναίων,  έως την κλασσική και την ελληνιστική αρχαιότητα αλλά και τη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή περίοδο. Εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία, η φιλοσοφία, η τραγωδία, η κωμωδία αλλά και οι Ολυμπιακοί αγώνες. Η Ελλάδα έδωσε στην Ευρώπη και στη συνέχεια η Ευρώπη σε όλο τον κόσμο, όλα εκείνα τα στοιχεία για τα οποία καυχιέται ο σύγχρονος, δυτικός πολιτισμός. Η περιοχή αυτή, της ανατολικής μεσογείου και του νότιου άκρου της βαλκανικής χερσονήσου, ποτέ δεν έλειπε από το κέντρο των ιστορικών εξελίξεων, των γεωπολιτικών αλληλεπιδράσεων, της οικονομίας και του εμπορίου. Ήταν και είναι μία ανήσυχη περιοχή, γεμάτη πλεονεκτήματα αλλά και προκλήσεις. Η σύγχρονη Ελλάδα αποτελεί ανεξάρτητο κράτος από το 1830. Μέσα από πολλές περιπέτειες έφτασε σήμερα να είναι ένα σύγχρονο κράτος, μέλος του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής ένωσης και της ευρωζώνης. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα μέρη του κόσμου για να ζει κανείς και τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά της είναι η γεωγραφική της θέση και ειδικά το κλίμα της. Σύμφωνα με μελέτη του 2010, του έγκυρου περιοδικού «Newsweek», είναι η 21^η χώρα παγκοσμίως σε ποιότητα ζωής. Αν και μικρή χώρα με πληθυσμό που μόλις ξεπερνάει τα 10 εκατομμύρια κατοίκους, η Ελλάδα διαθέτει την 11^η θέση παγκοσμίως σε μήκος ακτογραμμής. Περιλαμβάνει 2500 νησιά, από τα οποία τα 165 κατοικούνται. Ο ηπειρωτικός κορμός της είναι κυρίως ορεινός και μόνο το 20,45% του εδάφους της είναι καλλιεργήσιμο. Πολλά βουνά με υψόμετρο που συχνά ξεπερνάει τα 2.000 μέτρα, πολλά ποτάμια που όμως είναι μη πλεύσιμα και πολλές αλλά όχι μεγάλες λίμνες. Το κλίμα της είναι μια ιδιότυπη μορφή εύκρατου κλίματος. Ονομάζεται μεσογειακό γιατί μόνο στη μεσόγειο θάλασσα το συναντάμε. Είναι ήπιο, με μαλακούς και υγρούς χειμώνες και ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Οι χιονοπτώσεις είναι συνηθισμένες στα ορεινά αλλά σπανίζουν στις παραθαλάσσιες περιοχές ενώ συχνά έχουμε καύσωνες στις πεδινές περιοχές κατά τον Ιούλιο και Αύγουστο. Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι η εξαιρετική ηλιοφάνεια. Η Ελλάδα κατακλύζεται από ήλιο και θάλασσα και τουλάχιστον αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς! Αυτό το κλίμα και η μορφολογία του εδάφους, είναι ιδανικά για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων εξαίρετης ποιότητας: ελιές και λάδι, φρούτα (ροδάκινα, μήλα, αχλάδια, εσπεριδοειδή, πεπόνια και καρπούζια), δημητριακά, αμπέλια, λαχανικά (τομάτες, μαρούλια, κρεμμύδια, καρότα, λάχανα κλπ), όσπρια, μέλι, αυγά και φυσικά (λόγω θάλασσας) αρκετό ψάρι (η Ελλάδα είναι 26^η χώρα στον κόσμο στην ιχθυοκαλλιέργεια).   2.2: ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ο όρος Μεσογειακή διατροφή (Mediterranean diet) επινοήθηκε από τον Αμερικανό φυσιολόγο Ancel Keys (1904-2004) για να περιγράφεται η διατροφή που ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των Επτά Χωρών. (Ιταλία, Ολλανδία, Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία (Σερβία), Ιαπωνία, Φινλανδία και ΗΠΑ).  Στη μελέτη αυτή, η οποία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1958 στην πρώην Γιουγκοσλαβία, και επεκτάθηκε σταδιακά και στις 6 υπόλοιπες χώρες, μελετήθηκε δείγμα 12.763 ανθρώπων, ηλικίας 40-59 ετών και η μελέτη συνεχίστηκε για 50 και πλέον χρόνια. Ανάμεσα στα άλλα, στη μελέτη αναδείχτηκε μία σοβαρή αύξηση του κινδύνου καρδιοπαθειών καθώς οι πληθυσμοί που ακολουθούσαν τη μεσογειακή διατροφή και την έντονη φυσική δραστηριότητα, άρχισαν σταδιακά να επηρεάζονται από το δυτικό τρόπο διατροφής και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας που χαρακτηρίζει τα δυτικά πρότυπα. Σήμερα πλέον θεωρείται παγκοσμίως αποδεκτό ότι η Παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή  είναι η πιο υγιεινή διατροφή. Η Μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται κυρίως από τις διατροφικές συνήθειες που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Είναι ξακουστή για τις ευεργετικές της ιδιότητες καθώς προφυλάσσει από εμφράγματα του μυοκαρδίου και από διάφορες μορφές καρκίνου, είναι φτωχή σε θερμίδες, τονώνει τον οργανισμό, βοηθάει την καλή λειτουργία του εντέρου κ.ά. Ο τρόπος αυτός διατροφής κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς μέσα από πλήθος μελετών αποδεικνύεται και τεκμηριώνεται ότι οι κάτοικοι Μεσογειακών περιοχών ζουν περισσότερο, ενώ πολύ σπανιότερα συγκριτικά με τους Αμερικανούς και τους βορειοευρωπαίους πάσχουν από καρκίνο εντέρου και στήθους ή καρδιακές παθήσεις. Το μενού είναι απλό και στηρίζεται στη λιτή διατροφή: χορταρικά, φρούτα, όσπρια, λαχανικά, αγνό τυρί, ζυμωτό μαύρο ψωμί, ωμό ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, λίγο σπιτικό κρασί και ψάρια! Αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής, αλλά και παλαιότερα των αρχαίων Ελλήνων (η υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ακόρεστων λιπαρών), προστατεύουν εκτός των άλλων, και το δέρμα από τα σημάδια του χρόνου, δηλαδή τις ρυτίδες. Και σε συνδυασμό με καθημερινή σωματική άσκηση (π.χ. περπάτημα, χορός, κτλ) το Μεσογειακό διατροφικό μενού αποτελεί συνταγή για μακροζωία, υγεία και ομορφιά. Στη Διεθνή Διάσκεψη για τις Μεσογειακές Διατροφές το 1993 αποφασίστηκε τι θα θεωρείται υγιεινή, παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή και το 1995 μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ δημιούργησε την “Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής”   Αν θελήσουμε να επικεντρώσουμε λίγο πιο αναλυτικά στα βασικά χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής, θα είχαμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

1. Αφθονία τροφών φ υ τ ι κ ή ς προέλευσης, όπως φρούτα, λαχανικά, πατάτες, δημητριακά και όσπρια.
2. Ελαιόλαδο ως βασικό έλαιο, που αντικαθιστά όλα τα άλλα λίπη και έλαια όπως βούτυρο, μαργαρίνη κτλ.
3. Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί και το γιαούρτι.
4. Κατανάλωση ψ α ρ ι ο ύ και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή).
5. Αυγά το πολύ μέχρι 4 την εβδομάδα (να σημειωθεί ότι στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο μαγείρεμα).
6. Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει βέβαια στα γλυκά) σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή).
7. “Κόκκινο” κρέας (μοσχάρι, χοιρινό κτλ.) μόνο λίγες φορές το μήνα.
8. Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, κίνηση γενικότερα) στο επίπεδο που συντηρεί την αίσθηση καθημερινής υγείας και ευεξίας.
9. Λογική κατανάλωση κρασιού (συνήθως με τα γεύματα 1-2 ποτηράκια του κρασιού)

Τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής απεικονίζονται σχηματικά με την αντίστοιχη Διατροφική Πυραμίδα. Πρόκειται για μια γραφική αναπαράσταση των ποσοτήτων των διαφόρων συστατικών της δίαιτας με τη μορφή πυραμίδας, όπως φαίνεται και παρακάτω:

Αν μπούμε στον κόπο να ανατρέξουμε στη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων, πράγματι θα βρούμε πολλά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής. Πράγματι, οι αρχαίοι ημών πρόγονοι στα πλαίσια του πολιτισμού μας κληροδοτούν και χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή, η οποία τους χάριζε αγαλματένια κορμιά, καλή φυσική κατάσταση, αντοχή και υγεία. Το πρωινό τους αποτελούνταν από τον «κυκεώνα», ρόφημα από βρασμένο θυμάρι, αρωματισμένο με σουσάμι ή μέντα, γάλα και χλιαρό νερό με μέλι και το «ακράτισμα», ψωμί βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί, συνοδευόμενο από ελιές και σύκα. Γύρω στις 11 έτρωγαν το «άριστον»: ψωμί, τυρί, σκόρδο ή κρεμμύδι. Γύρω στις 15 είχαν το «εσπέρισμα»: ελαφρύ γεύμα. Το «δείπνον» τους περιελάμβανε: όσπρια, κρέας, τυρί, ελιές, πίτες, φρούτα, ξηρούς καρπούς και γλυκά. Το κρασί που ήταν βασικό, το έπιναν πάντα νερωμένο. Τα γλυκά που λάτρευαν ήταν το «μελίκρατον» (γάλα, μέλι και καρύδια), ο «μυττωτός» (πίτα με τυρί, λάδι, μέλι και σκόρδο), το «νωγάλευμα» (λιναρόσπορο με μέλι), οι «τηγανίτες» και τα «τυρόψωμα». Μόνο οι Λακεδαιμόνιοι είχαν διαφορετικές διατροφικές συνήθειες και σκληρό τρόπο ζωής αποκλείοντας απολαύσεις και ηδονές, όπως το καλό φαγητό. Όλοι γνωρίζουμε τον περίφημο «Μέλανα ζωμό», ένα άνοστο ζουμί από κρέας, αίμα και ξύδι. Πρόσεχαν μεν την ποσότητα, αλλά όχι την ποιότητα. Τα ωμά κρεμμύδια που έτρωγαν πριν τη μάχη τους ανέβαζαν την αδρεναλίνη. Θεμέλιο της διατροφής τους ήταν η «μεσογειακή τριάδα»: σιτάρι, λάδι, κρασί. Το ψωμί ήταν απαραίτητο και χωρίς αυτό δεν νοούνταν γεύμα. Έτσι συναντάμε τον «Ιπνίτη» (ψω-μί σε θερμή σκάφη), τον «Εσχαρίτη» (ψωμί στη σχάρα), τον «Άρτο τυρέοντα» (τυρόπιτα), τον «Κριβανίτη άρτο» (από σιμιγδάλι), το «όφωρος» και τις «λαγάνες». Φασόλια, φακές και κουκιά υπήρχαν σε κάθε κουζίνα. Ο «ορφισμός» και ο «πυθαγορισμός» (δύο ρεύματα της εποχής) έχουν ως κεντρικό σημείο τους την χορτοφαγία, η οποία ίσως εκπορεύεται από την απέχθεια για την θανάτωση των ζώων. Επίσης το γάλα αποτελεί σταθερή διατροφική συνήθεια. Τυρί, σκόρδα, κρεμμύδια, κοχλιοί, σαλιγκάρια, μικρά πουλιά (τσίχλες, σπίνοι), σούπες, ζωμός από μπιζέλια συνθέτουν το πορτραίτο της καθημερινής και αναγκαίας βρώσης. Ο Αριστοφάνης περιγράφει γεύσεις περίεργες στα έργα του :  «ξίγκι βοδινό ψημένο με  συκόφυλλα», «πελανό» (κράμα από αλεύρι, μέλι, λάδι), «έκχυτος» (μείγμα από αλεύρι και ψημένο τυρί με κρασί μελωμένο),  «μυττωτός»  (πίτα με τυρί ανακατεμένο με μέλι και σκόρδα). Ποτέ στην αρχή του γεύματος δεν σερβίρεται σούπα για να μην κοπεί η όρεξη. Τα φρούτα, όπως η «ορβικλάτα» (γλυκά μήλα), «στρουθιά» και «κοδύματα» (κυδώνια), «κοκκύμπα» (ροδάκινα), σταφύλια, σύκα αποτελούν μεγάλη αδυναμία γι? αυτό και δεν λείπουν από κανένα δείπνο. Η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα?   Για να έχουμε και μία πιο επιστημονική προσέγγιση στο θέμα της μεσογειακής διατροφής αρκεί να αναφερθούμε σε δύο χαρακτηριστικές μελέτες μέσα από πληθώρα κλινικών και επιδημιολογικών μελετών, όπου έχει αναγνωριστεί ο σημαντικός ρόλος της Μεσογειακής Διατροφής, τόσο στην πρόληψη όσο και στην έκβαση πολύπλοκων ασθενειών, όπως οι καρδιοαγγειακές. Η Μεσογειακή Διατροφή, με τα άφθονα θρεπτικά της συστατικά, τη σωστή αναλογία γευμάτων και το άφθονο ελαιόλαδο δεν σταματά να αποτελεί πηγή κλινικών μελετών παρέμβασης. Έτσι, πρόσφατα αποτελέσματα από την ισπανική μελέτη PREDIMED, εξηγούν την αποτελεσματικότητα της κατανάλωσης Μεσογειακής διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Συγκεκριμένα, 418 μη-διαβητικοί εθελοντές, ηλικίας 55 έως 80 ετών, με περισσότερους από 2 παράγοντες κινδύνου για καρδιοαγγειακές παθήσεις, χωρίστηκαν σε 3 ομάδες και παρακολουθήθηκαν για περίπου 4 χρόνια. Η πρώτη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με παρθένο ελαιόλαδο (1 λίτρο την εβδομάδα), η δεύτερη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με ξηρούς καρπούς (30 γρ. ημερησίως) και η τρίτη ομάδα ακολούθησε δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά (ομάδα ελέγχου). Μετά από περίπου 4 χρόνια παρακολούθησης διαπιστώθηκε ότι όσο πιο πιστή ήταν η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής τόσο μικρότερα ήταν τα κρούσματα διαβήτη τύπου 2 (σχέση αντιστρόφως ανάλογη). Επιπλέον, όταν τα αποτελέσματα των ομάδων Μεσογειακής διατροφής συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα της ομάδας ελέγχου διαπιστώθηκε μείωση στα κρούσματα διαβήτη της τάξεως του 52%. Η μελέτη αυτή που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Diabetes Care, καταλήγει ότι η Μεσογειακή διατροφή, χωρίς περιορισμό θερμίδων, φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Σε μια άλλη ευρωπαϊκή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη (EUROLIVE)  οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου, βασικού συστατικού της μεσογειακής διατροφής, ευνοούν τη δημιουργία αντισωμάτων ενάντια στην οξειδωμένη μορφή της ¨κακής¨ χοληστερόλης (oxidized LDL) και ότι η δημιουργία αυτή ενισχύεται όταν η οξείδωση των λιπιδίων στον οργανισμό μας είναι αυξημένη. Η οξειδωμένη αυτή μορφή της κακής χοληστερόλης αποτελεί μόριο με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη δημιουργία της αθηροσκλήρωσης. Σε αντίθεση, η δημιουργία αντισωμάτων (OLAB) από τον οργανισμό μας, κατά αυτής της οξειδωμένης μορφής φαίνεται να δρα προστατευτικά. Στην παραπάνω μελέτη συμμετείχαν 200 υγιείς Ευρωπαίοι άντρες, οι οποίοι κατανάλωσαν ελαιόλαδο με υψηλό, μεσαίο και χαμηλό ποσοστό φαινολικών συστατικών για τρεις εβδομάδες. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι α) η συγκέντρωση των OLAB στο πλάσμα του αίματος των εθελοντών ήταν αντιστρόφως ανάλογη με την οξειδωμένη LDL (p<0.001), β) όσο μεγαλύτερο ήταν το φαινολικό περιεχόμενο του ελαιόλαδου που κατανάλωναν, τόσο μεγαλύτερη ήταν η παραγωγή αντισωμάτων OLAB (p<0.023). Οι παραπάνω μελέτες έρχονται να προστεθούν στα ήδη διαπιστωμένα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής και να μας υπενθυμίσουν την πολύτιμη αξία της στην υγεία και ευεξία μας.   Δυστυχώς τα σημερινά Ελληνόπουλα (αλλά και οι μεγαλύτεροι), δείχνουν να αγνοούν τα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής, τόσο στη μακροζωία όσο και στην ποιότητα ζωής. Σήμερα ο μέσος Έλληνας καταφεύγει ολοένα και περισσότερο στην εύκολη λύση του γρήγορου και ανθυγιεινού φαγητού και έχει καταντήσει να φιγουράρει στις πρώτες θέσεις των παχύσαρκων λαών, αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία?   2.2.1 Μεσογειακή Διατροφή και υφέλη υγείας Μέσα από πληθώρα κλινικών και επιδημιολογικών μελετών έχει αναγνωριστεί ο σημαντικός ρόλος της Μεσογειακής Διατροφής, τόσο στην πρόληψη όσο και στην έκβαση πολύπλοκων ασθενειών, όπως οι καρδιοαγγειακές. Η Μεσογειακή Διατροφή, με τα άφθονα θρεπτικά της συστατικά, τη σωστή αναλογία γευμάτων και το άφθονο ελαιόλαδο δεν σταματά να αποτελεί πηγή κλινικών μελετών παρέμβασης. «Πρόσφατα αποτελέσματα από την ισπανική μελέτη PREDIMED, εξηγούν την αποτελεσματικότητα της κατανάλωσης Μεσογειακής διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων. Συγκεκριμένα, 418 μη-διαβητικοί εθελοντές, ηλικίας 55 έως 80 ετών, με περισσότερους από 2 παράγοντες κινδύνου για καρδιοαγγειακές παθήσεις, χωρίστηκαν σε 3 ομάδες και παρακολουθήθηκαν για περίπου 4 χρόνια. Η πρώτη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με παρθένο ελαιόλαδο (1 λίτρο την εβδομάδα), η δεύτερη ομάδα ακολούθησε Μεσογειακή διατροφή ενισχυμένη με ξηρούς καρπούς (30 γρ. ημερησίως) και η τρίτη ομάδα ακολούθησε δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά (ομάδα ελέγχου). Μετά από περίπου 4 χρόνια παρακολούθησης διαπιστώθηκε ότι όσο πιο πιστή ήταν η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής τόσο μικρότερα ήταν τα κρούσματα διαβήτη τύπου 2 (σχέση αντιστρόφως ανάλογη). Επιπλέον, όταν τα αποτελέσματα των ομάδων μεσογειακής διατροφής συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα της ομάδας ελέγχου διαπιστώθηκε μείωση στα κρούσματα διαβήτη της τάξεως του 52%. Η μελέτη αυτή που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Diabetes Care  καταλήγει ότι η Μεσογειακή διατροφή, χωρίς περιορισμό θερμίδων, φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2, σε άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων.» «Σε μια άλλη ευρωπαϊκή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη (EUROLIVE)  οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου, βασικού συστατικού της μεσογειακής διατροφής, ευνοούν τη δημιουργία αντισωμάτων ενάντια στην οξειδωμένη μορφή της ¨κακής¨ χοληστερόλης (oxidized LDL) και ότι η δημιουργία αυτή ενισχύεται όταν η οξείδωση των λιπιδίων στον οργανισμό μας είναι αυξημένη. Η οξειδωμένη αυτή μορφή της κακής χοληστερόλης αποτελεί μόριο με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη δημιουργία της αθηροσκλήρωσης. Σε αντίθεση, η δημιουργία αντισωμάτων (OLAB) από τον οργανισμό μας, κατά αυτής της οξειδωμένης μορφής φαίνεται να δρα προστατευτικά. Στην παραπάνω μελέτη συμμετείχαν 200 υγιείς Ευρωπαίοι άντρες, οι οποίοι κατανάλωσαν ελαιόλαδο με υψηλό, μεσαίο και χαμηλό ποσοστό φαινολικών συστατικών για τρεις εβδομάδες. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι α) η συγκέντρωση των OLAB στο πλάσμα του αίματος των εθελοντών ήταν αντιστρόφως ανάλογη με την οξειδωμένη LDL (p<0.001), β) όσο μεγαλύτερο ήταν το φαινολικό περιεχόμενο του ελαιόλαδου που κατανάλωναν, τόσο μεγαλύτερη ήταν η παραγωγή αντισωμάτων OLAB (p<0.023). Οι παραπάνω μελέτες έρχονται να προστεθούν στα ήδη διαπιστωμένα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής και να μας υπενθυμίσουν την πολύτιμη αξία της στην υγεία και ευεξία μας.»   2.3: ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ  ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ  ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

1. Κορμός

Υλικά:

• ½ βιτάμ
• 1 πακέτο πτι μπερ Παπαδοπούλου
• 3 κουταλίες της σούπας κακάο
• 1 κουτί γάλα ζαχαρούχο

Εκτέλεση:

• Ανακατεύουμε το βιτάμ με το ζαχαρούχο μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές μείγμα. Ρίχνουμε το κακάο και συνεχίζουμε να ανακατεύουμε.
• Σπάμε τα μπισκότα σε μικρά κομμάτια και τα ρίχνουμε στο υπόλοιπο υλικό. Ανακατεύουμε καλά.
• Ρίχνουμε όλο το υλικό σε ένα μεγάλο κομμάτι αλουμινόχαρτο, το τυλίγουμε σε σχήμα ρολό και το τοποθετούμε στην κατάψυξη για 3 ώρες περίπου.

Σερβίρεται κρύο!

2.  Κοτόπουλο πανέ με σος γιαουρτιού

Μερίδες:2 Χρόνος προετοιμασίας:10? Χρόνος ψισήματος:20?   Υλικά:

• 2 φιλέτα κοτόπουλο χωρίς την πέτσα.
• ½ φλιτζάνι Αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 2 αυγά
• 1 φλιτζάνι Ψίχουλα από ψωμί του τοστ(χωρίς την κόρα)
• 1 πρέζα μοσχοκάρυδο
• Αλάτι
• Φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Για τη σος γιαουρτιού:

• 2 κ.σ. γιαούρτι
• 1κ.σ. μουστάρδα
• 2κ.σ. καρότο τριμμένο
• 2κ.σ. ελαιόλαδο
• 1κ.σ. ξύδι μπαλσάμικο
• Λίγο αλάτι

Εκτέλεση:

• Βάζουμε μεμβράνη στον πάγκο της κουζίνας. Ακουμπάμε επάνω το ένα φιλέτο κοτόπουλο. Καλύπτουμε με ένα κομμάτι μεμβράνη. Με ένα τηγάνι ή με ένα άλλο πλακέ αντικείμενο χτυπάμε καλά το φιλέτο μέχρι να γίνει πλακέ και πολύ λεπτό 1 εκατοστό πάχος.
• Σε ένα πιάτο βάζουμε  αλεύρι και αλατοπίπερο.Σε άλλο πιάτο χτυπάμε τα αυγά. Σε ένα τρίτο πιάτο βάζουμε  τα ψίχουλα με το μοσχοκάρυδο. Πρώτα πανάρουμε το φιλέτο στο αλεύρι. το τινάζουμε να φύγει το περιττό, έπειτα το βουτάμε στο αυγό. Τέλος το περνάμε στα ψίχουλα, ακουμπάμε τα φιλέτα σε λαδόκολλα και τα τοποθετούμε στο ψυγείο για 30?.
• Μπορούμε να μαγειρέψουμε το πανέ με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι να το βάλουμε σε αντικολλητικό  ταψάκι, να το ραντίσουμε με ελάχιστο ελαιόλαδο και να το ψήσουμε στους 180^ο C.Ο δεύτερος τρόπος είναι να ζεστάνουμε λίγο ελαιόλαδο σε τηγάνι και να τηγανίσουμε το πανέ σε μέτρια προς δυνατή φωτιά για 5?-6? από κάθε πλευρά. Και στις δύο περιπτώσεις αφήνουμε σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας να στραγγίσουν καλά.
• Για τη σος: Εκτός από το γιαούρτι βάζουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά στο μπλέντερ και τα χτυπάμε για 2?.Αδιάζουμε τη σάλτσα σε μπωλ. Προσθέτουμε το κρύο γιαούρτι και ανακατεύουμε με κουτάλι. Διατηρούμε τη σος κρύα. Σερβίρουμε με πράσινη σαλάτα και ντοματίνια.

3.  Τραχανάς ξινός Υλικά:

• 2 κιλά γάλα πρόβειο πολύ παχύ
• ? κούπας γιαούρτι
• 1 κουταλιά αλάτι
• Σιμιγδάλι χοντρό ή σιμιγδάλι και σιτάρι
• Ξεφλουδισμένο και σπασμένο, μισό-μισό

Εκτέλεση:

• Βάλτε το γάλα σε  πήλινη λεκάνη ή σε  εμαγιέ σκεύος. Ρίξτε μέσα το γιαούρτι και ανακατέψτε καλά με μια ξύλινη κουτάλα. Σκεπάστε το με βαμβακερή πετσέτα και ύστερα με μια κουβέρτα και αφήστε το να σταθεί σε χλιαρό μέρος για 18 ώρες. Στο διάστημα αυτό ανακατέψτε το μερικές φορές με την ξύλινη κουτάλα. Ρίξτε το σιμιγδάλι ή το μείγμα σιμιγδάλι-σιτάρι λίγο-λίγο ανακατεύοντας, ώσπου να πήξει και να γίνει ζύμη μάλλον εφικτή. Κόψτε τη με τα δάκτυλα σε ανώμαλες  μπουκίτσες και συνεχίστε τη διαδικασία, όπως και στο γλυκό τραχανά.

 

4. Χυλοπίτες με κιμά

Υλικά:

• 1 δόση σάλτσα ντομάτα με κιμά
• ½ κιλό χυλοπίτες
• 2 κουταλιές λάδι
• 1 κουταλιά αλάτι
• Κεφαλοτύρι τριμμένο

Εκτέλεση:

• Ετοιμάστε τη σάλτσα. Σε μια κατσαρόλα βάλτε μπόλικο νερό με 1 κουταλιά αλάτι και 2 κουταλιές λάδι να βράσει. Ρίξτε τις χυλοπίτες λίγες-λίγες ανακατεύοντας, για να μην κοπεί ο βρασμός. Αφήστε τες να βράσουν μισοσκεπασμένες 8? περίπου, να μαλακώσουν χωρίς να λαπαδιάσουν. Στραγγίστε τες και σερβίρετέ τες σκεπασμένες με μπόλικη σάλτσα και κεφαλοτύρι τριμμένο.

5. Παστίτσιο με τυριά

Υλικά:

• ? κιλό μακαρόνια χοντρά ΝΟ.2
• ? κούπας βούτυρο ή μαργαρίνη λιωμένη
• 3 κούπες τριμμένη μαλακιά φέτα
• Αλάτι, πιπέρι
• 2 κούπες σάλτσα μπεσαμέλ σφικτή
• 1 κούπα κρέμα γάλακτος
• 1 κούπα κεφαλοτύρι γλυκό ή κεφαλογραβιέρα τριμμένη
• 3 κουταλιές φρυγανιά τριμμένη

Εκτέλεση:

• Βράστε τα μακαρόνια και στραγγίστε τα. Ανακατέψτε τα με το λιωμένο βούτυρο,την τριμμένη φέτα και λίγο αλάτι, αν χρειάζεται. Ετοιμάστε 2 κούπες σάλτσα μπεσαμέλ σφικτή και ανακατέψτε τη με την κρέμα γάλακτος και το τριμμένο κεφαλοτύρι. Βουτυρώστε ένα γιουβέτσι ή πυρέξ σκεύος και πασπαλίστε το με την τριμμένη φρυγανιά. Στρώστε μέσα τα μακαρόνια και σκεπάστε τα με τη σάλτσα. Ψήστε τα στους 175^ο C για 30? ?η ώσπου να ροδίσει καλά η επιφάνειες. Μπορείτε αν θέλετε να προσθέσετε στα μακαρόνια 5-6 φέτες ζαμπόν ψιλοκομμένο μαζί με την τριμμένη φέτα.

6. ΚΑΠΑΜΑ

Υλικά:

• 1 κατσίκι
• 1 κιλό σπανάκι
• 1 ματσάκι κρεμμυδάκι
• 1 ματσάκι άνιθο
• 1 ματσάκι μαϊντανό
• 1 κούπα ρύζι
• 1 κούπα σάλτσα
• 1 κουταλιά αλάτι

Εκτέλεση:

• Κόβουμε το κατσίκι σε κομμάτια και το βράζουμε. Το βάζουμε στη άκρη και  βάζουμε το σπανάκι, το κρεμμυδάκι, τον άνιθο και τον μαϊντανό και το ρύζι. Όλα αυτά τα ζεματάμε για να είναι πιο νόστιμο. Βάζουμε αλάτι και την σάλτσα. Ύστερα το απλώνουμε στο ταψί και το ψήνουμε για μία ώρα.

Το φτιάχνουμε το Πάσχα!

7. Σουσαμόπιτα-σαμοπάτ

Υλικά:

• 1 κιλό σουσάμι
• 1 κιλό ζάχαρη
• 2 κουταλιές τριμμένη φρυγανιά

Εκτέλεση:

• Πλένουμε το σουσάμι καλά και το βάζουμε στο φούρνο για περίπου 80 λεπτά. Ύστερα τα βγάζουμε από το φούρνο και τα σπάζουμε και τα βάζουμε σε μια πιατέλα και βάζουμε κανέλα, την τριμμένη φρυγανιά και την ζάχαρη. Μετά το βάζουμε στο φούρνο για 45? στους 180^ο C.

Χριστουγεννιάτικη πίτα!

8.  Γαλατόπιτα

Υλικά:

• 1 κούπα ρύζι
• 800 γρ. Ζάχαρη
• 15 αυγά
• 1 κουταλιά της σούπας κανέλα

Εκτέλεση:

• Αλείφουμε το ταψί με βιτάμ και το πασπαλίζουμε με αλεύρι και ρίχνουμε στον πάτο του ταψιού το ρύζι. Χτυπάμε τα αυγά και τα ρίχνουμε μέσα στο γάλα με το μείγμα στο ταψί και το ψήνουμε για 1 ώρα και 30 λεπτά στους 230^ο C.

  9. Χριστουγεννιάτικο σαραγλί με χειροποίητο φύλλο. Υλικά (για τη γέμιση)

• 1 κιλό ζάχαρη1 κιλό σουσάμι
• Καρύδια
• Κανέλα
• 2 βανίλιες

Υλικά(για τα φύλλα)

• Αλεύρι
• Ξύδι και λάδι(λίγο)
• Αλάτι

Εκτέλεση:

• Αφού ανοίξουμε τα φύλλα βάζουμε γέμιση σε κάθε φύλλο και αλείφουμε το φύλλο με καλαμποκάλευρο. Κόβουμε πριν το ψήσουμε σε ρόμβους και στο κέντρο κάθε ρόμβου βάζουμε ένα αποξηραμένο γαρίφαλο. Ψήνουμε για περίπου μία ώρα στους 200^ο C.

 

9.  Στιφάδο με αγριογούρουνο

Υλικά:

• 1 δίκτυ κρεμμυδάκι για στιφάδο
• ½ κιλό κρέας
• 2 κούπες λάδι
• Μαύρο πιπέρι/αλάτι
• Φύλλα δάφνης
• Αποξηραμένα δαμάσκηνα
• Λίγο χυμό ντομάτας
• Μισό ποτήρι κρασί κόκκινο

Εκτέλεση:

• Βράζουμε το κρέας και το σοτάρουμε στην κατσαρόλα. Ξεχωρίζουμε τις μερίδες σε μια πιατέλα. Ρίχνουμε το κρεμμυδάκι μέσα στην κατσαρόλα και όλα τα μπαχαρικά, το λάδι, το κρασί και τον χυμό ντομάτας. Προσθέτουμε το κρέας και τα βράζουμε όλα μαζί σε χαμηλή φωτιά.

10. Γριβάδι με σπανάκι και φρέσκα κρεμμυδάκια Υλικά:

• 1 κιλό σπανάκι
• 1 ματσάκι φρέσκα κρεμμυδάκια
• Άνιθο
• 1 κούπα ρύζι
• Μαύρο-κόκκινο πιπέρι
• Αλάτι, λεμόνι
• 1 ποτήρι λάδι
• Ψάρι (ανάλογα το μέγεθος)

Εκτέλεση:

• Αχνίζουμε τα κρεμμυδάκια και ρίχνουμε τα ζεματισμένο σπανάκι προσθέτοντας τα μπαχαρικά, τον άνιθο και το ρύζι. Ανοίγουμε το γριβάδι και το γεμίζουμε και το χαρακώνουμε σε 2,3 σημεία. Στίβουμε από πάνω ένα λεμόνι και λίγο λάδι και το ψήνουμε στους 250^ο C για περίπου μιάμιση ώρα.

11. Πασπαλόπιτα (κολοκυθόπιτα χωρίς φύλλο) Υλικά:

• Βιτάμ
• 4 μεγάλα κολοκύθια
• Ζάχαρη περίπου 3 κούπες
• Κανέλα
• 1 κούπα ρύζι
• 1 κούπα φρυγανιά
• 1 ποτήρι καλαμποκάλευρο
• 4 αυγά

Εκτέλεση:

• Τρίβουμε το κολοκύθι, το ρίχνουμε λίγο αλάτι και το αφήνουμε στο σουρωτήρι για να φύγουν τα υγρά του. Μετά αλείβουμε το ταψί με βιτάμ και στον πάτο του ταψιού βάζουμε την φρυγανιά και λίγο αλεύρι. Σε ένα μπωλ ανακατεύουμε τα υπόλοιπα υλικά και τα ρίχνουμε μέσα στο ταψί. Στο επάνω μέρος ρίχνουμε αλεύρι και φρυγανιά και λίγο βιτάμ. Ψήνουμε για μία ώρα στους 250^ο C.
• 12.Τούρνα με σκορδαλιά

Υλικά:

• Τούρνα
• Λάδι
• Αλεύρι

Σκορδαλιά:

• Σκόρδο
• Ψωμί
• Λάδι
• Ξύδι

Εκτέλεση:

• Κόβουμε την τούρνα σε φέτες κα την αλατίζουμε. Την αλευρώνουμε και την τηγανίζουμε. Μετά για να φτιάξουμε την σκορδαλιά χτυπάμε στο μούλτι το ψωμί, το σκόρδο, το λάδι και το ξύδι.

13. Τσιγαρίδες Υλικά:

• Κομμάτια από χοιρινό κρέας παχιά
• Αλάτι, ρίγανη

Εκτέλεση:

• Βάζουμε το κρέας σε ένα καζάνι μετά το ανακατεύουμε συνέχεια μαζί μετά υγρά που θα βγάλει πάνω σε φωτιά. Το κρέας αρχίζει να ροδοκοκκινίζει και στο τέλος προσθέτουμε ρίγανη και αλάτι. Στο κάτω μέρος του καζανιού έχει λίπος, το μαζεύουμε σε δοχεία και το χρησιμοποιούμε σε διάφορες χρήσεις.

 

4.  Ρετσέλι με μούστο

Υλικά:

• Το χυμό από το σταφύλι
• Κολοκύθια

Εκτέλεση:

• Βράζουμε το χυμό και αφού πήξει θα ρίξουμε το κολοκύθι που το έχουμε βάλει στον ασβέστη. Μετά το βγάζουμε από την φωτιά και αφού κρυώσει το σερβίρουμε.

 

5.  Κατίκι

Υλικά:

• Γάλα
• Αλάτι

Εκτέλεση:

• Παίρνουμε το γάλα και το βράζουμε, μετά αφού κρυώσει ρίχνουμε αλάτι και το αφήνουμε έξω από το ψυγείο και το ανακατεύουμε κάθε μέρα. Σιγά, σιγά θα πήξει. Γίνεται κάτι σαν γιαούρτι.

16. Κατσαμάκι Υλικά:

• Αλεύρι από καλαμπόκι
• Λάδι
• Μέλι ή ζάχαρη
• Νερό

Εκτέλεση:

• Βράζουμε καλά το νερό ρίχνουμε το καλαμποκάλευρο και το ανακατεύουμε καλά με το γκλοστρί μέσα στην κατσαρόλα συνεχώς. Αφού βράσει καλά το ρίχνουμε μέσα σε ένα ταψί και το ανοίγουμε καλά με ένα κουταλάκι. Στη συνέχεια βράζουμε λάδι ή λίγδα το καίμε καλά και το περιχύνουμε από πάνω. Μετά προσθέτουμε ζάχαρη ή μέλι και είναι έτοιμο.

 

Berliner

Τι χρειαζόμαστε:

• 500-700 γραμ. αλεύρι
• 40 γραμ. νωπή μαγιά
• 250 γραμ. γάλα
• 80 γραμ. μαργαρίνη (2,5 κουταλιές σούπας)
• 3 κουταλιές σούπας ζάχαρη
• 2 αυγά
• 1 πρέζα αλάτι

Πώς το κάνουμε:

1. Λιώνουμε τη μαγιά σε χλιαρό γάλα. Προσθέτουμε όλα τα υλικά,(τη μαργαρίνη λιωμένη, ΠΡΟΣΟΧΗ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΙΕΙ) και ζυμώνουμε μέχρι να γίνει μια απαλή ζύμη.
2. Πλάθουμε σ ένα μεγάλο μπαστούνι και αφήνουμε 30΄να φουσκώσει.
3. Στη συνέχεια κόβουμε με το μαχαίρι φετούλες, τις κάνουμε μπαλάκια (μέγεθος μανταρινιού) και τις αφήνουμε πάνω σε μια λαδόκολλα(κατά προτίμηση ελαφρώς αλευρωμένη).
4. Αφήνουμε για άλλα 30΄να φουσκώσουν τα μπαλάκια.
5. Βάζουμε σε μια κατσαρόλα ηλιέλαιο σε μέτρια φωτιά και τα ρίχνουμε μέσα για λίγα λεπτά. (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΓΥΡΙΣΜΑ ΓΙΑΤΙ ΨΗΝΟΝΤΑΙ ΠΟΛΥ ΓΡΗΓΟΡΑ!)
6. Αφού τα βγάλουμε, τα αφήνουμε να κρυώσουν αρκετά σε απορροφητικό χαρτί.
7. Τέλος, τους ανοίγουμε μια μικρή τρύπα με μαχαίρι στα πλάγια και γεμίζουμε με μαρμελάδα της αρεσκείας μας ή μερέντα!
8. Αν θέλουμε πασπαλίζουμε με άχνη ζάχαρη ή κρυσταλλική

  K?sekuchen Είναι το αυθεντικό “τυρογλυκό” της Γερμανίας. Είναι πολύ ελαφρύ και γευστικότατο.   Αρχή φόρμας Τέλος φόρμας Τι χρειαζόμαστε: Βάση

• 330 γρ. αλεύρι
• 125 γρ. ζάχαρη
• 130 γρ. βούτυρο
• 2 αυγά
• 1 φακελάκι μπέικιν πάουντερ
• 1 βανίλια

Γέμιση

• 1 κιλό στραγγιστό γιαούρτι
• 200 γρ. ζάχαρη
• 2 φακ. άνθος αραβοσίτου
• 125 ml γάλα
• 1 λεμόνι ξύσμα και χυμός
• 2 αυγά

Πώς το κάνουμε:

1. Από τα συστατικά της βάσης πλάθουμε τη ζύμη για τον πάτο.
2. Απλώνουμε τη ζύμη σε μια διαιρούμενη φόρμα 28 εκ. βουτυρωμένη καλύπτοντας και τα πλαϊνά μέχρι πάνω.
3. Βάζουμε τα υλικά για τη γέμιση σε ένα μπολ και χτυπάμε καλά με το μίξερ.
4. Ρίχνουμε το μίγμα πάνω στη βάση και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 175′ για μία ώρα και 10 λεπτά περίπου.

Λίγα μυστικά ακόμα Ένας καλός τρόπος για να γίνει η βάση είναι να βάλετε τη ζύμη ανάμεσα σε λαδόκολλα και να την ανοίξετε με τον πλάστη σε διάμετρο περίπου 36 εκ. Το μίγμα της γέμισης είναι πολύ ρευστό όταν φτιάχνεται.

3. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

3.1 Πόσο επηρεάζει η διατροφή την υγεία αλλά και την καθημερινότητά μας.

3.1.1 Διατροφή και νοημοσύνη

Ο όρος «υγεία» υποδηλώνει ότι η φυσική, η διανοητική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου είναι καλή και απαλλαγμένη από προβλήματα. Σύμφωνα με Βρετανούς επιστήμονες η διατροφή μας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη νοημοσύνη μας. Επηρεάζει τη γνωστική ικανότητα ήδη από την παιδική ηλικία. Η κατανάλωση πλαστικού φαγητού από παιδιά επιφέρει σε μεγαλύτερη ηλικία χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης από παιδιά που τρέφονται υγιεινά, καταναλώνοντας λαχανικά και φρούτα.   Ευφυία στο πιάτο Οι ειδικοί του Πανεπιστημίου της Αγγλία Γκολντσμιθς εξέτασαν τις περιπτώσεις 4.000 παιδιών 3 έως 5 ετών από τη Σκωτία σχετικά με τις διατροφικές τους συνήθειες, πόσο συχνά δηλαδή έτρωγαν σπιτικό ή έτοιμο φαγητό. Οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που κατανάλωναν συχνότερα μαγειρεμένα γεύματα με φρέσκα υλικά προέρχονταν από κοινωνικοοικονομικά υψηλότερες οικογένειες. Τα γεύματα αυτά είχαν θετική επίδραση στη γνωστική τους ικανότητα. Απεναντίας τα παιδιά από χαμηλότερα  κοινωνικοοικονομικά στρώματα κατανάλωνα συχνά γρήγορο φαγητό, το οποίο μακροπρόθεσμα επηρέαζε το δείκτη νοημοσύνης τους. Σύμφωνα με τη Δρ Σόφι φον Στουμ «οι τροφές που καταναλώνουμε επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και αυτό είναι κοινή λογική.» Σε λιγότερο προνομιούχες οικογένειες ο διαθέσιμος χρόνος των γονέων ώστε να παρέχουν στα παιδιά τους ένα υγιεινό φρεσκομαγειρευμένο γεύμα είναι πολύ περιορισμένος. Τα αποτελέσματα των παιδιών αυτών στα τεστ μέτρησης του δείκτη νοημοσύνης είναι πολύ χαμηλότερα και πολλές φορές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο σχολείο.

40.000 τον χρόνο σκοτώνει το «junk food» στη Βρετανία

    3.1.2 Χειροτερεύουν οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων   Ευάλωτοι στην παιδική παχυσαρκία και στις χρόνιες παθήσεις είναι οι Έλληνες. Έρευνες δείχνουν ότι οι διατροφικές τους συνήθειες απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τη μεσογειακή διατροφή. Επιλέγουν επεξεργασμένα τρόφιμα ευκολίας, αποφεύγοντας όσα απαιτούν επεξεργασία, όπως καθάρισμα, κόψιμο, τρίψιμο, περισσότερο μάσημα κ.τ.λ. . Η υπερκατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων, που περιέχουν τρανς λιπαρά, δηλαδή τα υδρογονωμένα έλαια, παράγονται κατά τη μετατροπή του υγρού φυτικού ελαίου σε στερεό λίπος με χρήση υψηλών θερμοκρασιών (υδρογόνωση),και δηλητηριάζουν το καθημερινό διαιτολόγιο των καταναλωτών, η έλλειψη σωματικών δραστηριοτήτων και η καθιστική ζωή διογκώνουν το ήδη μεγάλο πρόβλημα της παχυσαρκίας, ενώ η έλλειψη ενημέρωσης συμβάλλει στην διαιώνισή του. Σε έρευνα που εκπονήθηκε από το Κέντρο Μεσογειακής Δίαιτας-Διατροφής,  οι καταγραφές που έγιναν σε 2.500 παιδιά σε Ελλάδα και Κύπρο μέσα στο χρονικό διάστημα 2000-2010 ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικές. Μόνο ένα στα δέκα παιδιά τρώει όλα τα γεύματα της ημέρας με την οικογένειά του, ενώ 3 στα δέκα δεν τρώνε πρωινό. Το 80% των παιδιών τρέφεται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα εκτός σπιτιού και το 50% δεν παίρνει κολατσιό από το σπίτι για το σχολείο. Τα περισσότερα παιδιά, πάντως, ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν τον όρο «μεσογειακή διατροφή» και τον συνδέουν με το ελαιόλαδο, ενώ το 60% θεωρεί πως τρέφεται σωστά. Παρά τα απογοητευτικά στοιχεία, η έρευνα απέδειξε στο δεύτερο σκέλος της τα οφέλη που έχει η μεσογειακή διατροφή ακόμα και σε περιπτώσεις χρόνιων παθήσεων. Τα υπέρβαρα παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα και παρουσίαζαν ήδη προβλήματα υγείας ή ενδείξεις για παθήσεις όπως ο διαβήτης, τέθηκαν σε μια σωστή παρεμβατική πολιτική διατροφής και κατόρθωσαν, ως έφηβοι και ενήλικες, να μειώσουν τα επίπεδα βάρους τους και να εξισορροπήσουν τους μεταβολικούς τους δείκτες. Τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής δεν περιορίζονται μόνο στην παιδική ηλικία. Χρόνιες παθήσεις όπως τα καρδιαγγειακά επεισόδια και ο καρκίνος, κυρίως του πεπτικού συστήματος, μπορούν να προληφθούν ή ακόμα και να εξασθενίσουν. Η Μεσογειακή Δίαιτα δρα προστατευτικά κατά της σκλήρυνσης κατά πλάκας, μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια κατά 9%, τους καρκίνους κατά 6%, την εμφάνιση των νόσων Parkinson και Alzheimer, καθώς και τη λιποδυστροφία στην αντιρετροϊκή θεραπεία του AIDS. Τα αποτελέσματα αυτά δόθηκαν στη δημοσιότητα κατά τη διάρκεια της Επιστημονικής Εκδήλωσης με θέμα «Μεσογειακή Διατροφή: Από τη Θεωρία στην Πράξη». Έγκριτοι καθηγητές πανεπιστημίων υπό την διεύθυνση της κ. Ειρήνης Μαραζιώτη πήραν μέρος στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Κέντρο Δίαιτας-Διατροφής σχετικά με τα οφέλη της εφαρμογής της Μεσογειακής Διατροφής στην καθημερινή ζωή.   Ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουμε τις διατροφικές μας συνήθειες προς το καλύτερο, ανεξάρτητα αν αυτές διαμορφώνονται από νωρίς στη ζωή. Πολλοί άνθρωποι αργά ή γρήγορα επιστρέφουν σε παλιές καλές διατροφικές συνήθειες και μάλιστα αυτό συμβαίνει συνειδητοποιημένα.     3.2 Χρήσιμες προτάσεις για βελτίωση της διατροφής μας 3.2.1 Όλοι μπορούν να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες.   Συγκριτικός πίνακας θρεπτικής αξίας

                                                         ΑΕΡΙΟΥΧΟ ΠΟΤΟ                                    ΧΥΜΟΣ  ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

ΜΕ ΓΕΥΣΗ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Ενέργεια (kcal)                                                119                                                         115 Βιταμίνη C (mg)                                                  0                                                         124 Φυλλικό οξύ (mg)                                               0                                                           75 Βιταμίνη Α (mg)                                                 0                                                           50 Σίδηρος (mg)                                                    0,2                                                          0,5 Ασβέστιο (mg)                                                  12                                                           27 Μαγνήσιο (mg)                                                   4                                                           27   Κάλιο (mg)                                                          7                                                         500 Νάτριο (mg)                                                      45                                                             2     3.2.2  Οχυρωθείτε από επικίνδυνα…λαχανικά   Τα λαχανικά αποτελούν μια δροσερή και ωφέλιμη για την υγεία και το δέρμα μας απόλαυση. Για  το λόγο αυτό οφείλουμε να τα έχουμε καθημερινά στη διατροφή μας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα. Η ασφαλής χρήση και επεξεργασία των λαχανικών, ωστόσο, μπορεί να μας προστατέψει από ανεπιθύμητος κινδύνους που εγκυμονούν. Πώς; Ακολουθώντας απλούς και βασικούς κανόνες Στο super market και τη λαϊκή επικεντρώστε την προσοχή σας στον τρόπο που επιλέγετε τα λαχανικά. Τα ωφέλιμα για την υγεία τρόφιμα πρέπει να πωλούνται σε φθηνότερες τιμές από εκείνα που την βλάπτουν. Έτσι θα δελεαστεί το κοινό», τόνισε στην βρετανική εφημερίδα «Τhe Daily Τelegraph» ο διευθυντής του τμήματος του ΝΙCΕ και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Κλιμ Μακ Φέρσον.   Αποφεύγουμε τα:   Χτυπημένα. Τα χτυπήματα είναι οι είσοδοι των μικροοργανισμών που προκαλούν αλλοιώσεις. Αλλοιωμένα χρώματα και υφές μπορεί ήδη να έχουν προσβληθεί ή να είναι τα σημεία που θα εισέλθουν πιο εύκολα οι μικροοργανισμοί.   Στο σπίτι: επιθυμήσατε μια δροσερή, θρεπτική και απολαυστική σαλάτα. Θυμηθείτε: Κανόνας 1ος: Πλένουμε σε τρεχούμενο νερό και όχι με σαπούνι. Αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, τα απορρυπαντικά δεν μας προφυλάσσουν από τους μικροοργανισμούς. Κανόνας 2ος: Το καλό πλύσιμο και το τρίψιμο με το χέρι ή με μαλακή βούρτσα θεωρείται πιο αποτελεσματικό. Κανόνας 3ος: Το βύθισμα των λαχανικών σε λεκάνη με νερό, επίσης, δεν τα προστατεύει από τα μικρόβια, απλά τα εξαπλώνει και τα μεταφέρει παντού στην ‘πισίνα’ νερού. Στο ψυγείο:Ο τρόπος που φυλάσσουμε τα λαχανικά θεωρείται σημαντικός τόσο για την υγεία μας όσο και για το πορτοφόλι μας. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να διατηρούμε τα λαχανικά προφυλάσσοντάς τα από την επαφή με μικροοργανισμούς, ώστε να αποφεύγονται οι μολύνσεις αλλά και να μην αλλοιώνονται γρήγορα. Γι? αυτό: Προτού τοποθετήσουμε τα λαχανικά στο ψυγείο, απομακρύνουμε χώματα και κοπριές, ώστε να αποφύγουμε τη μετάδοση των μικροβίων στα υπόλοιπα τρόφιμα που βρίσκονται στο ψυγείο. Αποθηκεύουμε τα λαχανικά σε διαφορετικό ράφι από τα νωπά τρόφιμα, όπως γαλακτοκομικά και κρέατα, εφόσον αυτά αποτελούν εστίες παθογόνων μικροοργανισμών.   Στο? εστιατόριο: Σαλμονέλα, εντεροβακτήριο E.coli, λιστέρια είναι μερικά από τα εντεροβακτήρια που μπορεί να βρεθούν στα λαχανικά μας όταν έλθουν σε επαφή με κοπριά, νερό ύδρευσης ή και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που τα επεξεργάστηκαν. Προσοχή, λοιπόν, στην υγιεινή των καταστημάτων, εφόσον τα βακτήρια αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες γαστρεντερίτιδες.   Τέλος, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην επεξεργασία των λαχανικών όταν αυτά προορίζονται για τους ηλικιωμένους και τα παιδιά, μιας και είναι δύο ομάδες με ιδιαίτερα ευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα.

3.2.3 Τρόφιμα εκτός εποχής  Διατροφική παγίδα ή εύκολη λύση;

΄Ενα από τα χαρακτηριστικά της εποχής μας, και ειδικότερα στις μεγαλουπόλεις, είναι η μεγάλη διαθεσιμότητα τροφίμων εκτός εποχής. Συχνά, λοιπόν, ακόμη και στη χώρα μας συναντάμε τρόφιμα όπως ανανά Γουαδελούπης, λεμόνια Χιλής και ξηρούς καρπούς Βραζιλίας. Τα τρόφιμα αυτά  εξυπηρετούν ακόμη και τις πιο απαιτητικές γευστικές προτιμήσεις όλο το χρόνο, ταυτόχρονα όμως δημιουργούν καχυποψία τόσο για την ασφάλεια όσο και την ποιότητά τους. Τα τρόφιμα εκτός εποχής είναι δημιουργήματα της τεχνολογίας. Αποτελούν τρόφιμα καλλιεργημένα σε θερμοκήπια ή σε άλλες πιο θερμές χώρες, από όπου συλλέγονται και μεταφέρονται στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Η εποχικότητα είναι ένα θέμα που αφορά τόσο τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα όσο και τα ζωικής, εφ’ όσον η θρεπτική αξία και η γεύση των ζωικής προέλευσης τροφίμων όπως γάλα, γιαούρτι, τυρί, κρέας, ψάρια διαφοροποιείται από το είδος και την ποιότητα της τροφής που καταναλώνουν τα αντίστοιχα ζώα.   Διαφορά στη γεύση   Πολλές φορές τα μη εποχικά τρόφιμα φαίνεται να διαφέρουν στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους, δηλαδή στη γεύση, στην εξωτερική εμφάνιση, στο άρωμα, στην υφή και ορισμένες φορές στη σύστασή τους σε θρεπτικά συστατικά. Πολύ συχνά αυτές οι διαφορές μπερδεύουν τους καταναλωτές οι οποίοι τα θεωρούν μη ασφαλή. Τα τρόφιμα που έρχονται από χώρες του εξωτερικού συνήθως έχουν διαφορετική γεύση, άρωμα και υφή, που οφείλονται κυρίως στη διαφορετική ποιότητα εδάφους και κλίματος, με άλλα λόγια έχουν τη γεύση και το άρωμα της χώρας προέλευσής τους και αυτό δεν έχει να κάνει με την ασφάλεια του τροφίμου. Αντίστοιχες διαφορές μπορούμε να παρατηρήσουμε και σε εποχικά τρόφιμα που καλλιεργούνται σε διαφορετικά εδάφη και σε διαφορετικό υψόμετρο, π.χ. πατάτες Ορεστιάδας και πατάτες Κύπρου. Εκτός από τις συνθήκες καλλιέργειας, και η πρόωρη συγκομιδή φαίνεται να επηρεάζει τη σύσταση των τροφίμων σε θρεπτικά συστατικά, όπως τα φλαβονοειδή, γι’ αυτό και αλλάζουν το άρωμα και η γεύση. Αυτός είναι επίσης και ο λόγος που τα εισαγόμενα εκτός εποχής τρόφιμα είναι συνήθως πιο τραγανά και ορισμένες φορές στυφά. Η πρόωρη συλλογή των τροφίμων μπορεί να επηρεάσει και τη σύστασή τους σε κάποια θρεπτικά συστατικά, όπως φυτοσυστατικά με αντιοξειδωτική δράση και ιχνοστοιχεία. Οι παραπάνω διαφορές δεν φαίνεται να επηρεάζουν την ασφάλεια του τροφίμου. Προβληματισμό και ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στον τρόπο επεξεργασίας αυτών των τροφίμων, ώστε να μπορέσουν να συντηρηθούν φρέσκα, αλλά και οι συνθήκες αποθήκευσης και μεταφοράς τους (αναφέρθηκε σε άλλο σημείο η ταυτόχρονη μεταφορά ωμών αυγών και γάλακτος). Πολλές φορές τα τρόφιμα που προέρχονται από το εξωτερικό υπόκεινται σε επεξεργασία όπως το «κέρωμα», για να διατηρηθεί η «παραπλανητική» φρέσκια εξωτερική εμφάνιση και υφή τους, αλλά και να αποτραπεί η γρήγορη ωρίμανση κατά τη μεταφορά και την αποθήκευσή τους. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται επίσης στη διαδικασία μεταφοράς και αποθήκευσης τέτοιων τροφίμων λόγω του κινδύνου μόλυνσης και ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών. Ηορθή χρήση τεχνικών συλλογής, μεταφοράς και αποθήκευσης είναι ίσως και ένα από τα σημαντικότερα σημεία κινδύνου, το οποίο μπορεί να διασφαλίσει και την ασφάλεια τέτοιων τροφίμων.   Του θερμοκηπίου   Τα τρόφιμα προέλευσης θερμοκηπίου, από την άλλη, διαφέρουν κυρίως σε γεύση, άρωμα και υφή εξαιτίας των συνθηκών καλλιέργειάς τους. Οι διαφορές αυτές σε οργανοληπτικά χαρακτηριστικά είναι ανεξάρτητες από την ασφάλειά τους. Η καλλιέργεια τροφίμων εκτός εποχής φαίνεται πως μπορεί να ενέχει και περιβαλλοντικούς κινδύνους που αφορούν την ποιότητα του εδάφους μέσω της χρήσης αγροχημικών για τη βελτιωμένη απόδοση του εδάφους, την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα λόγω της μεταφοράς των προϊόντων και την αλλαγή του κλίματος. Ταυτόχρονα, η σωστή και ομαλή καλλιέργεια τροφίμων εκτός εποχής δημιουργεί αυξημένες ανάγκες στον καλλιεργητή, οι οποίες επιβαρύνουν το κόστος της καλλιέργειας και κατ’ επέκταση την τσέπη του καταναλωτή – αυτός είναι και ο λόγος που το κόστος αυτών των τροφίμων είναι συνήθως αυξημένο. Τα τρόφιμα εκτός εποχής μπορούν να έχουν θετικές επιδράσεις τόσο στην υγεία όσο και στην οικονομία, εξασφαλίζοντας τροφή και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά σε διάφορες ομάδες του πληθυσμού, δίνοντας, με άλλα λόγια, μια διατροφική λύση παγκοσμίως. Καθημερινά γίνονται προσπάθειες από την επιστημονική κοινότητα, ώστε να βρεθούν τρόποι με τους οποίους μπορεί να μειωθούν οι δαπάνες τόσο στην ασφάλεια όσο και στο κόστος τέτοιων καλλιεργειών. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ζητούμενο στην υπόθεση των τροφίμων εκτός εποχής είναι η ύπαρξη σαφούς νομοθετικού πλαισίου για τον έλεγχο καλλιέργειας, εκτροφής και διακίνησης αυτών των τροφίμων.    Ευαισθητοποίηση   Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως, σύμφωνα με τις συστάσεις όλων των επίσημων φορέων, είναι σημαντικό να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή η οποία να περιέχει εποχικά τρόφιμα τα οποία εξασφαλίζουν γεύση, θρεπτική αξία και χαμηλό κόστος, ενώ παράλληλα συμβαδίζουν με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του φυσικού περιβάλλοντος. Η κατανάλωση τροφίμων εκτός εποχής σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι απαγορευμένη, προϋποθέτει απλά μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών ως προς την προέλευση του τροφίμου, την ημερομηνία συγκομιδής και τον τρόπο μεταφοράς. Την επόμενη, λοιπόν, φορά που θα βρεθείτε μπροστά στο δίλημμα, αναζητήστε τα στοιχεία προέλευσης, συγκομιδής ή σφαγής στις ετικέτες των αντίστοιχων τροφίμων, ελέγξτε την εμφάνιση και την οσμή των τροφίμων που έχετε στα χέρια σας και φροντίστε το καλάθι σας να περιέχει και εποχικά τρόφιμα.

 Φρούτων περιποίηση  «κλιμακτηρικά» φρούτα

  3.2.4 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΥΣΩΝΑ: Ζούμε σε μία πανέμορφη χώρα της Ν. Ευρώπης, η οποία για αρκετούς μήνες μας προσφέρει τον πλούσιο ήλιο της με όλες τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες. Μία από τις αρνητικές συνέπειες είναι ο συνεχής και επίμονος καύσωνας απέναντι στον οποίο πρέπει να θωρακιστούμε ξεκινώντας από τη διατροφή μας. Πρέπει λοιπόν και αυτή να είναι προσαρμοσμένη στον καύσωνα. «Κάνει ζέστη; Τρώμε σαν σπουργίτια.» Στις υψηλές θερμοκρασίες απαιτείται απαλλαγή από περιττές θερμίδες, άρα χαμηλώνουμε τον εσωτερικό μας θερμοστάτη. Όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία τόσο πρέπει να αδειάζουμε το πιάτο μας. Είναι προτιμότερα τα μικρά και συχνά γεύματα. Η απώλεια βάρους αποτελεί σύμφωνα με τον κ. Καφάτο (Καθηγητή Ιατρικής και Διατροφής του Παν/μιου Κρήτης) το μεγαλύτερο μυστικό, για να αντέχουμε στη ζέστη, δηλ. να ακολουθούμε υποθερμιδική δίαιτα. Δε μειώνουμε απαραίτητες τροφές (φρούτα, λαχανικά) που εξασφαλίζουν ενυδάτωση, αλλά κρέατα και λίπη. Τροφές όπως το αγγούρι, το καρπούζι και το σέλινο είναι απαραίτητες, διότι παρουσιάζουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Στις θερμές χώρες προτιμούνται πικάντικα καυτερά φαγητά (π.χ. τσίλι) που βοηθούν στην εφίδρωση. Ο ιδρώτας έρχεται στην επιφάνεια του δέρματος και η εξάτμισή του δροσίζει τον οργανισμό. Το υπερβολικό αλάτι δεν προλαμβάνει την αφυδάτωση. Απαιτούνται 1 ως 2 λίτρα νερού την ημέρα, όχι όμως παγωμένο, διότι έχει «αποσταθεροποιητικές» συνέπειες προκαλώντας σοκ στον οργανισμό μας. 3.3: ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ   Ανάμεσα στις υπόλοιπες δραστηριότητες εκπονήσανε τα παιδιά ήταν και η καταγραφή των διατροφικών συνηθειών τους. Η συμμετοχή ήταν προαιρετική και φυσικά ανώνυμη. Κάθε παιδί θα έπρεπε να καταγράψει τη διατροφική του συμπεριφορά κατά τη διάρκεια μίας εβδομάδας και επιπρόσθετα και τη διατροφική συμπεριφορά ενός μέλους της οικογένειάς του. Η συμμετοχή έφτασε το 50%, συγκεντρώθηκαν 39 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια που αφορούσαν άτομα με ηλικίες από 13 έως 72 ετών. Από τα ερωτηματολόγια αυτά, τα 14 αφορούσαν αγόρια ή άντρες και τα 25 κορίτσια ή γυναίκες. Η ακριβής μορφή του ερωτηματολογίου ήταν η εξής:   1^η σελίδα   2^η σελίδα (οδηγίες) Από τη στατιστική επεξεργασία των ερωτηματολογίων μπορούν να εξαχθούν πολλά και χρήσιμα στοιχεία. Βέβαια το δείγμα είναι αρκετά μικρό για να είναι αντιπροσωπευτικό, ενώ μπορούμε να υποθέσουμε ότι παιδιά παχύσαρκα ή υπέρβαρα, απέφυγαν να συμμετάσχουν μολονότι η ανωνυμία προσέχθηκε ιδιαίτερα και η συγκέντρωση των ερωτηματολογίων γινόταν από τα ίδια τα παιδιά σε φάκελο στον οποίον είχαν εύκολη πρόσβαση όποτε θα ήθελαν και χωρίς μεσάζοντες. Πάντως μπορούμε να ξεχωρίσουμε μερικά χαρακτηριτικά στοιχεία, όπως:   (1) Το πρωινό δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητες των ατόμων του δείγματος. 14 από αυτά (ποσοστό 36%) απλά δεν τρώνε τίποτα ή πίνουν μία κούπα καφέ, ενώ άλλα 6 (ποσοστό 15%) πίνουν μόνο ένα ποτήρι γάλα.   (2) Ούτε και το δεκατιανό φαίνεται να τα πάει καλύτερα. 16 άτομα (ποσοστό 41%) δεν τρώει τίποτα μεταξύ πρωινού και μεσημεριανού. Μάλιστα τα 5 από αυτά δεν τρώνε ούτε πρωινό, ή πίνουν μία κούπα καφέ!   (3) 21 άτομα δήλωσαν ότι τρώνε κόκκινο κρέας δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα. Το ποσοστό είναι ιδιαίτερα μεγάλο (54%) και παρατηρήθηκε ότι και αυτοί που δήλωσαν ότι τρώνε λιγότερο κρέας γενικά, στη συγκεκριμένη εβδομάδα της καταγραφής, όλοι εκτός από δύο, ξεπέρασαν τις 2 φορές κατανάλωσης κόκκινου κρέατος! Χαρακτηριστικό παράδειγμα κάποιο άτομο, που αν και δήλωσε ότι γενικά τρώει 1 φορά την εβδομάδα κόκκινο ή επεξεργασμένο κρέας, κατά την βδομάδα καταγραφής έφαγε γιουβαρλάκια την Τετάρτη, 2 μπριζόλες την Πέμπτη, παστίτσιο το Σάββατο και σνίτσελ την Κυριακή!!   (4) Ευτυχώς με το βραδινό τα πράγματα φαίνεται να είναι καλύτερα. Μόνο 9 άτομα (ποσοστό 23%) τρώνε βαρύ βραδινό (είτε σάντουϊτς με γύρο είτε πίτσα είτε το φαγητό που έφαγαν για μεσημεριανό). Η συντριπτική πλειοψηφία προτιμάει κάτι ελαφρύ (τραχανά, γιαούρτι, φρούτα, σαλάτα κλπ).   (5) Ενώ το κόκκινο κρέας, τα ζυμαρικά και το κοτόπουλο είναι πολύ συνηθισμένα, το ψάρι εμφανίζεται μόνο σε 17 ερωτηματολόγια, μολονότι η περιοχή είναι παραλιακή και υπάρχει άφθονο και καλό ψάρι. Το ποσοστό αυτό (44%) μοιάζει απογοητευτικό, αν μάλιστα σκεφτούμε ότι σε όλες τις περιπτώσεις πλην μίας, το ψάρι τρώγεται μόνο μία φορά την εβδομάδα!   (6) Λαχανικά και φρούτα συναντάμε σχεδόν μέρα σε όλα σχεδόν τα ερωτηματολόγια. Επίσης τα όσπρια (κυρίως φασόλια και φακές) εμφανίζονται μία ή και δύο φορές την εβδομάδα στα 27 από τα ερωτηματολόγια (ποσοστό 69%).   4. Δραστηριότητες στο σχολείο   4.1. Βιωματικό πρωινό   Στα πλαίσια της εργασίας Αγωγής Υγείας, της βιωματικής μάθησης και της διαθεματικότητας (Γερμανικά, Γαλλικά, Χημεία, Βιολογία) οργανώσαμε στο σχολείο πραγματικό πρωινό στην τάξη. Τα παιδιά έφεραν διάφορα υγιεινά τρόφιμα, δημητριακά, γιαούρτι, γάλα (ολόφρεσκο κατευθείαν από κτηνοτρόφο), σπιτική πίτα, βούτυρο, σπιτική μαρμελάδα κ.ά και τα δοκιμάσαμε στην τάξη. Για εκείνη την ημέρα τα παιδιά απαρνήθηκαν τις υποτιθέμενες λιχουδιές του κυλικείου ή ό,τι άλλο τους πασάρεται από τα διάφορα μαγαζιά. Σύμφωνα με την τελική διαπίστωσή τους απόλαυσαν τις τροφές, χόρτασαν με λιγότερη ποσότητα από ό,τι με τις πλαστικές τροφές και αισθάνονταν πολύ όμορφα με τον εαυτό τους.   ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ: http://blogs.sch.gr/gymaspro/2013/04/17/%CE%BC%CE%B1%CE%BC%CE%AC-%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%89-2/ 4.2. Ανίχνευση λιπών, πρωτεϊνών, σακχάρων και αμύλου σε τρόφιμα   Σύμφωνα με τον εργαστηριακό οδηγό προβήκαμε με τα παιδιά υπό την αιγίδα του Διευθυντή του σχολείου Κου Αμπατζίδη σε πείραμα ανίχνευσης των παραπάνω ουσιών σε διάφορα τρόφιμα όπως πατάτα, κρεμμύδι, τοστ, πατατάκια, κ.ά. . Σκοπός του πειράματος ήταν να αντιληφθούν τα παιδιά τις ποσότητες λιπών και σακχάρων που περιέχονται στο έτοιμο πλαστικό φαγητό και να διδαχθούν από αυτό ότι πρέπει να το αποφεύγουν όσο περισσότερο μπορούν. Συνειδητοποίησαν ότι η φύση, και ειδικά της πατρίδας μας, μας άφθονη υγιεινή τροφή πλούσια σε πρωτεϊνες και άμυλο και αυτήν την τροφή πρέπει να επιλέγουμε για τη διατροφή μας. Τα υλικά και οι ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν απολύτως ασφαλείς και τα χειρίστηκε αποκλειστικά ο Κος Αμπατζίδης, ενώ τα παιδιά δεν ήρθαν καθόλου σε επαφή με αυτά. http://blogs.sch.gr/gymaspro/category/%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1-%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B7%CF%83-%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CE%B3%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B9/

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

–  Καϊτανίδη Μάρθα: ΡΕΠΟΡΤΑΖ   –  Καλλιανιώτη Κωσταλένια, Κλινικός Διαιτολόγος   –  Κυριόπουλος Γιάννης «ΝΕΑ» ο κοσμήτορας και καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας –  ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ,  ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΟΚΚΙΝΟΥ, διαιτολόγοι-διατροφολόγοι   «Τρόφιμα εκτός εποχής  Διατροφική παγίδα ή εύκολη λύση;»   – Τριχόπουλος Δημήτρης, καθηγητής Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ     URL     –  http://vstatic.doldigital.net/vimawebstatic/B626A8D08A07E190E93E4D89C9143340.jpg   –  http://users.sch.gr/babaroutsoup/helth/helth1.htm#%CE%A5%CE%93%CE%95%CE%99% – CE%91_%CE%BA %CE%B1%CE%B9_%CE%9A%CE%91%CE%99%CE%A1%CE%99%CE%9A%CE%95%CE%A3_%CE%A3%CE%A5%CE%9D%CE%98%CE%97%CE%9A%CE%95%CE%A3   –  http://users.sch.gr/babaroutsoup/diatrofi/diatrofian8igiini.htm#%CE%91%CE%BD%CE%B8% 5%CE% B3%CE%B9%CE%BCF%85%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE_       –  http://users.sch.gr/babaroutsoup/diatrofi/diatrofian8igiini.htm#%CE%91%CE%BD%CE%B8% CF%85%CE%B3%CE%B9%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE_     -http://www.incardiology.gr/odigies/mesogeiaki_diaita3.htmhttp://en.wikipedia.org/wiki/Mediterranean_diet http://en.wikipedia.org/wiki/Ancel_Keys http://en.wikipedia.org/wiki/Seven_Countries_Study   – http://www.thedailybeast.com/newsweek/2010/08/15/interactive-infographic-of-the-worlds-best- countries.html – http://en.wikipedia.org/wiki/Fishing_industry_by_country – http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1#.CE. 9F.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AF.CE.B1 – http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE% AF%CE%B1  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1#.CE. 9F.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AF.CE.B1 –  http://en.wikipedia.org/wiki/German_cuisine