14ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΤΕΧΝΗ (σελ. 65)

14ΟΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

10. Η ΤΕΧΝΗ

 (σελ. 65)

► Ναοί της αρχαϊκής εποχής. Δωρικός και Ιωνικός ρυθμός. Διαφορές μεταξύ τους. (SOS)

Η αρχαϊκή περίοδος σφραγίζεται από δύο κορυφαίες δημιουργίες: α) την ανέγερση λίθινων ναών και β) τη δημιουργία λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος.

Οικοδομούνται οι πρώτοι ……………… ναοί της αρχαίας Ελλάδας από …………… και ……………… που θα επηρεάσουν την αρχιτεκτονική όλου του κόσμου μέχρι σήμερα. Στο βασικό σχήμα του θυμίζει το μυκηναϊκό/μινωικό μέγαρο, καθώς έχει έναν ανοικτό προθάλαμο – τον ……………… – με δύο κίονες, και ένα κυρίως δωμάτιο το …………… . Αν προσθέσουμε ένα παρόμοιο ανοικτό δωμάτιο πίσω – τον …………………… – και μάι κιονοστοιχία γύρω από το κτίριο – το ……………… – οι ναοί γίνονται μεγαλοπρεπέστεροι και εντυπωσιακότεροι.

Επικρατούν δύο ρυθμοί ναών: ο ………………… που διαμορφώθηκα στα δωρικά κέντρα της ……………………… και ο ………………… από τα ιωνικά κέντρα του Αιγαίου και της Μ. ………… . Οι δύο ρυθμοί διαφέρουν κυρίως στους κίονες.

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΔΩΡΙΚΟΣ: πιο ψηλός/κοντός, βαρύς και αυστηρός, ενώ ο ΙΩΝΙΚΟΣ: ψηλότερος, κομψότερος με πλούσια διακόσμηση στην επάνω απόληξή του – στο …………………… – που αναγνωρίζεται εύκολα από τις έλικες στις οποίες καταλήγει. Το επάνω μέρος των ναών διακοσμείται από ανάγλυφα και ολόγλυφα …………………… και μυθολογικά τέρατα καθώς και μυθολογικά θέματα. Ονομάζονται …………………………   ……………… .  

► Κούροι, Κόρες και αγάλματα θεών στην αρχαϊκή εποχή. Επιτύμβιες στήλες. (SOS)

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται τυποποιημένες και ακίνητες. Οι νεαροί άνδρες – οι …………… – παριστάνονται όρθιοι/καθιστοί , γυμνοί με καλογυμνασμένα σώματα και πλούσια …………… . Οι νεαρές κοπέλες – οι …………… – ορθές, κομψά ντυμένες, καλοχτενισμένες και χωρίς κοσμήματα/στολισμένες με πολλά κοσμήματα. Οι …………………… και οι αξιοσέβαστες γυναίκες (οικοδέσποινες και ιέρειες) καθιστοί σε θρόνους και καρέκλες/σκαμνιά. Οι συμποσιαστές είναι ξαπλωμένοι σε ……………………… . Υπάρχουν επίσης αγάλματα θεών. Διακρίνονται εύκολα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα της θεϊκής δύναμής τους: τόξο, ………… ή μουσικό όργανο για τον ……………………, …………………… για τον Δία. Όλες οι μορφές στέκονται ακίνητες μπροστά στο θεατή με μοναδικό σημάδι κίνησης την προβολή του αριστερού/δεξιού ποδιού και δράσης α, ανάλογα με το θέμα, το λύγισμα των ποδιών. Σπουδαία έργα τέχνης είναι και οι ανάγλυφες επιτάφιες πλάκες – ………………… στήλες.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. ΠΕΡΙΚΛΗΣ

16ΟΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ. ΠΕΡΙΚΛΗΣ

 (σελ. 71)

Η πίστη στο δημοκρατικό πολίτευμα

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Μετά το τέλος των Ελληνοπερσικών πολέμων στην πολιτική ζωή της Αθήνας κυριαρχούν δύο ανταγωνιστικά πολιτικά κόμματα: το …………………… και το ………………………… . Το πολίτευμα χάνει το συντηρητικό του χαρακτήρα και γίνεται διαρκώς και πιο αριστοκρατικό/δημοκρατικό. Κυριαρχεί η θέληση του συνόλου. Ο Μ…………………… και ο ……………………, που πρωταγωνίστησαν στους Περσικούς πολέμους, πεθαίνουν. Ο πρώτος στη ……………… και ο άλλος στην εξορία. Ο Κίμων και ο …………………… ανήκουν σε αντίπαλες πολιτικές ομάδες, αλλά δέχονται να είναι οι προικισμένοι ηγέτες της κοινότητας. Ο Κίμωνας δέχεται αδιαμαρτύρητα τον …………………… του το 461 π.Χ. και όταν η πατρίδα του τον ανακαλεί, μπαίνει επικεφαλής του αθηναϊκού στόλου στην τελευταία επιχείρηση εναντίον των Περσών. Πεθαίνει πολιορκώντας τη ………………… της Κύπρου, αλλά νικάει έστω και νεκρός τους Πέρσες (449 π.Χ.). Ο ίδιος ο Περικλής είναι ο ……………. ανάμεσα στους πολίτες. Η μεγαλύτερη δόξα για τον Περικλή ήταν ότι παρά τις πολλές εξουσίες του και τη μεγάλη του δόξα ποτέ δεν ξέφυγε από τη ……………………… νομιμότητα.

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

► Τι σημαίνει για τον Περικλή «δημοκρατία» και ποια μέτρα καθιέρωσε;

Ο Περικλής εμφανίζεται για πρώτη φορά  στην πολιτική ζωή της Αθήνας το 462/463 π.Χ. , όταν δηλαδή το ………………… κόμμα εξοστράκισε τον Κίμωνα, και πήρε την εξουσία. Αφαίρεσε κάθε εξουσία από τον Άρειο Πάγο. Ως αρχηγός του δημοκρατικού/αριστοκρατικού κόμματος αρχίζει να εφαρμόζει το προσωπικό του πολιτικό πρόγραμμα.

Για τον Περικλή «δημοκρατία» σημαίνει ……………… όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο, αλλά ταυτόχρονα και δυνατότητα σε όλους να ζουν μία ……………… ζωή. Καθιερώνει τη «…………………», οικονομική ενίσχυση για τους πιο φτωχούς, ώστε να μπορούν απερίσπαστοι να παρακολουθούν τις συνεδριάσεις της Ε……………… του Δ……………  και να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα, καθώς ακόμη και οι φτωχότεροι είχαν τη δυνατότητα να αποκτούν πολιτικά αξιώματα. Η πολιτεία αναπτύσσει θεσμούς ………………… προστασίας και πληρώνει για τους άπορους το αντίτιμο για την είσοδό τους στο θέατρο (Θ………….  ΧΡΗΜΑΤΑ).  Ανοικοδομούνται μεγάλα δημόσια/ιδιωτικά  έργα, τα οποία προσφέρουν εργασία σε πολλούς και αλλάζουν την όψη της πόλης.

► Ειρήνη του Καλλία

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Εξασφαλίζει για τους αθηναίους την ειρήνη με τους ………… και την απόλυτη κυριαρχία στο ……………… . Οι ταραγμένες σχέσεις με τη …………… εξομαλύνονται με τη σύναψη της Τ………………… Ειρήνης (446 π.Χ., Τριακοντούτεις Σπονδαί). Έτσι η Αθήνα ασχολείται απερίσπαστη με την υλοποίηση ενός υψηλού …………………, καλλιτεχνικού και ……………… προγράμματος.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Η 2η ερώτηση της σελίδας 72 από το βιβλίο: «Λακεδαιμόνιοι ….. ου ψήφω». Να μεταφράσετε τη φράση του Θουκυδίδη και να την αναλύσετε.

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ σελ. 69-70

15ΟΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ – Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ

 (σελ. 65)

► Πώς οργανώθηκε η συμμαχία της Δήλου; (SOS)

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Μετά την ελληνική νίκη εναντίον των ………………… οι πόλεις του Αιγαίου/Ιονίου φοβόταν μία νέα περσική επίθεση. Στράφηκαν προς τη ………… για βοήθεια. Επειδή όμως ο …………………… κατηγορήθηκε  για συνεννόηση με το Ξέρξη η Σπάρτη δε δέχεται να βοηθήσει αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για την Αθήνα. Με πρωτοβουλία του ……………………… τα νησιά του Αιγαίου και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν μία Σ…………… με την Αθήνα με έδρα τη Δ……… (477 π.Χ. Συμμαχία της Δήλου). Κάθε μέλος της Συμμαχίας διαθέτει μία ψήφο στο συνέδριο, το οποίο συνέρχεται κάθε μήνα/μία φορά το χρόνο στη Δήλο. Η Αθήνα λόγω της δύναμής της κυριαρχεί στη Συμμαχία επηρεάζοντας τις άλλες πόλεις. Όσες πόλεις δεν επιθυμούσαν ή δεν μπορούσαν να συνεισφέρουν ……………… και άνδρες μπορούσαν να καταβάλουν χρηματικό ποσό, το φόρο. Δέκα Αθηναίοι που είχαν τον τίτλο του «……………………» συγκέντρωναν τα χρήματα, τα κατέθεταν στο κοινό ταμείο της Συμμαχίας στη Δήλο και όταν προέκυπτε ανάγκη απέσυραν τα απαραίτητα ποσά για τη συντήρηση των καραβιών. Ο Αριστείδης πρώτος καθόρισε το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με τόσο ……………… τρόπο, ώστε οι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον ………………… από όλους τους ………………».

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

► Ο ρόλος του Κίμωνα στη Συμμαχία της Δήλου

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Όταν πέθανε ο Αριστείδης και ο ……………………… εξορίστηκε με την κατηγορία του ……………… (προδοσία) , Ο Κίμων, γιος του ……………… και ηγέτης του αριστοκρατικού κόμματος, επιβάλλεται ως ο αναμφισβήτητος ηγέτης στην Αθήνα και εφαρμόζει με ακρίβεια τον πολιτικό του σχεδιασμό.: διεύρυνση της Συμμαχίας της δήλου, συνέχιση/διακοπή του πολέμου εναντίον των Περσών και φιλικές σχέσεις με τη …………… . Μετά τη νίκη εναντίον των Περσών στον …………………… ποταμό της Παμφυλίας (467 π.Χ.) οι δυνάμεις της Συμμαχίας κυριάρχησαν πλήρως στο Αιγαίο. Συμμετέχουν περίπου 500 πόλεις. Η αλαζονεία των Αθηναίων όμως προκαλεί αντιδράσεις. Προκύπτουν τάσεις απομάκρυνσης από τη Συμμαχία και γίνονται εξεγέρσεις στη Ν………. και στη Θάσο, αλλά καταπνίγονται από τον Κίμωνα με ειρηνικό τρόπο/βία. Καμία πόλη πλέον δεν μπορεί να αποχωρήσει από τη Συμμαχία χωρίς τη θέληση της Αθήνας.

► Η Συμμαχία όργανο της αθηναϊκής επέκτασης

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Καταργήθηκε η αυτονομία των πόλεων και η Συμμαχία της Δήλου μετατράπηκε σε όργανο επιβολής της π………………  αθ………………  ηγ……………… . Το 454 π.Χ. ο Περικλής, ισχυρός άνδρας της Αθήνας, με μία συμβολική και πολύ σημαντική κίνηση μεταφέρει το …………….. της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Το συνέδριο δε συνέρχεται πια και οι αποφάσεις λαμβάνονται από την Αθήνα. Ο φόρος ορίζεται από την αθηναϊκή ……………… του …………… . Το 449 π.Χ. υπογράφεται μεταξύ της Αθήνας και του Πέρση βασιλιά η λεγόμενη Ειρήνη του …………… και με αυτήν τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι. Οι Πέρσες υποχρεώνονται να αναγνωρίσουν την………………… των ελληνικών πόλεων.  Η Συμμαχία της Δήλου δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης, αλλά η απόκρουση της περσικής απειλής ήταν από καιρό απλώς μία ………………… .

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

10o κεφ. σελ. 65: Η ΤΕΧΝΗ

14ΟΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

10. Η ΤΕΧΝΗ

 (σελ. 65)

► Ναοί της αρχαϊκής εποχής. Δωρικός και Ιωνικός ρυθμός. Διαφορές μεταξύ τους. (SOS)

Η αρχαϊκή περίοδος σφραγίζεται από δύο κορυφαίες δημιουργίες: α) την ανέγερση λίθινων ναών και β) τη δημιουργία λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος.

Οικοδομούνται οι πρώτοι ……………… ναοί της αρχαίας Ελλάδας από …………… και ……………… που θα επηρεάσουν την αρχιτεκτονική όλου του κόσμου μέχρι σήμερα. Στο βασικό σχήμα του θυμίζει το μυκηναϊκό/μινωικό μέγαρο, καθώς έχει έναν ανοικτό προθάλαμο – τον ……………… – με δύο κίονες, και ένα κυρίως δωμάτιο το …………… . Αν προσθέσουμε ένα παρόμοιο ανοικτό δωμάτιο πίσω – τον …………………… – και μάι κιονοστοιχία γύρω από το κτίριο – το ……………… – οι ναοί γίνονται μεγαλοπρεπέστεροι και εντυπωσιακότεροι.

Επικρατούν δύο ρυθμοί ναών: ο ………………… που διαμορφώθηκα στα δωρικά κέντρα της ……………………… και ο ………………… από τα ιωνικά κέντρα του Αιγαίου και της Μ. ………… . Οι δύο ρυθμοί διαφέρουν κυρίως στους κίονες.

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΔΩΡΙΚΟΣ: πιο ψηλός/κοντός, βαρύς και αυστηρός, ενώ ο ΙΩΝΙΚΟΣ: ψηλότερος, κομψότερος με πλούσια διακόσμηση στην επάνω απόληξή του – στο …………………… – που αναγνωρίζεται εύκολα από τις έλικες στις οποίες καταλήγει. Το επάνω μέρος των ναών διακοσμείται από ανάγλυφα και ολόγλυφα …………………… και μυθολογικά τέρατα καθώς και μυθολογικά θέματα. Ονομάζονται …………………………   ……………… .  

► Κούροι, Κόρες και αγάλματα θεών στην αρχαϊκή εποχή. Επιτύμβιες στήλες. (SOS)

Πλαίσιο κειμένου: Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται τυποποιημένες και ακίνητες. Οι νεαροί άνδρες – οι …………… – παριστάνονται όρθιοι/καθιστοί , γυμνοί με καλογυμνασμένα σώματα και πλούσια …………… . Οι νεαρές κοπέλες – οι …………… – ορθές, κομψά ντυμένες, καλοχτενισμένες και χωρίς κοσμήματα/στολισμένες με πολλά κοσμήματα. Οι …………………… και οι αξιοσέβαστες γυναίκες (οικοδέσποινες και ιέρειες) καθιστοί σε θρόνους και καρέκλες/σκαμνιά. Οι συμποσιαστές είναι ξαπλωμένοι σε ……………………… . Υπάρχουν επίσης αγάλματα θεών. Διακρίνονται εύκολα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα της θεϊκής δύναμής τους: τόξο, ………… ή μουσικό όργανο για τον ……………………, …………………… για τον Δία. Όλες οι μορφές στέκονται ακίνητες μπροστά στο θεατή με μοναδικό σημάδι κίνησης την προβολή του αριστερού/δεξιού ποδιού και δράσης α, ανάλογα με το θέμα, το λύγισμα των ποδιών. Σπουδαία έργα τέχνης είναι και οι ανάγλυφες επιτάφιες πλάκες – ………………… στήλες.

ΕΡΩΤΗΣΗ – ΑΣΚΗΣΗ:

Να περιγραφούν οι διαφορές μεταξύ Δωρικού και Ιωνικού ρυθμού.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ & ΤΕΧΝΗ

5Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

6. ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ & ΤΕΧΝΗ

► Ποιοι θεοί εμφανίζονται στο Μυκηναϊκό Πάνθεον;

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Στο μυκηναϊκό πάνθεον εμφανίζονται όλοι οι μεγάλοι Έλληνες θεοί της ….ης χιλιετίας εκτός από τον ………………… . Στις πινακίδες αναφέρονται ο ……………, η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η ………………, ο Άρης και ο Διόνυσος. Σπουδαία θέση κατέχει μία θεά, η οποία προσφωνείται με την ονομασία Π………… (σεβάσμια). Η «Κυρία Πότνια» είναι αναμφίβολα η κυρίαρχη μυκηναϊκή θεότητα και σε αυτήν προσφέρονται ……………., αρωματικά έλαια, μαλλί και …………. .

Δεν έχτιζαν μεγάλους ναούς.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

► Τι γνωρίζετε για τα Μυκηναϊκά ανάκτορα; Γιατί ονομάζονται «Κυκλώπεια τείχη;»

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Οι Μυκηναίοι χτίζουν τα μνημειακά ανάκτορά τους σε υψώματα – …………………… τις οποίες οχυρώνουν με γιγαντιαία τείχη. Τα τείχη αυτά είναι γνωστά ως «…………………» από τους τεράστιους ογκόλιθους που χρησιμοποιούνταν για το χτίσιμό τους.

► Από ποιους χώρους αποτελούνται τα μυκηναϊκά ανάκτορα;

 Έχουν πιο απλό σχέδιο από τα Μινωικά. Αποτελούνταν από έναν ………………… που βλέπει στην αυλή και από το κύριο δωμάτιο που έχει μεγάλη τετράγωνη/κυκλική εστία στο κέντρο και είναι ο χώρος υποδοχής. Γύρω υπάρχουν και άλλοι δευτερεύοντες χώροι κατοικίας των ηγεμόνων.

► Θολωτοί τάφοι

Περίφημοι είναι επίσης οι ………………… τάφοι, όπως «ο θησαυρός του Ατρέα» στις Μυκήνες, που θεωρήθηκε ως ο τάφος του Μενέλαου, ο «τάφος της ………………………» και άλλοι. Από ένα μακρύ διάδρομο με λίθινους τοίχους φτάνουμε στον ……………… θάλαμο με τη θολωτή οροφή. Μετά την ταφή, διάδρομος και θάλαμος σκεπάζονται με χώμα, ώστε ο τάφος να έχει την όψη λόφου.

► Τέχνες των Μυκηναίων: Ζωγραφική, Κεραμική, Μεταλλοτεχνία

Παρατηρείται μεγάλη επίδραση από τους Μινωίτες. Αξιοπρόσεκτος είναι ο ………………… ρυθμός σε μία κατηγορία αγαλμάτων/αγγείων που διακοσμούνται με παραστάσεις ανθρώπων, ζώων, ……………., ψαριών και με σκηνές με άρματα.

Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Υπ. Καθηγ.
ΓΡΟΥΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Τα κοσμήματα από χρυσό, …………. και άλλα πολύτιμα υλικά είναι απαράμιλλης αξίας. Από παρόμοια υλικά κατασκευάζονται και άλλα πολυτελή αντικείμενα, όπως σκεύη με ανάγλυφες παραστάσεις κυνηγιού, χρυσά ……………… του τάφου του Βαφειού ξίφη, χρυσές προσωπίδες των νεκρών βασιλιάδων κ.ά. . Όλα τα ανεπανάληπτα έργα τέχνης μαρτυρούν μεγάλο πλούτο, δύναμη και επικοινωνία των Μυκηναίων βασιλιάδων με χώρες της Α……………… και της Αιγύπτου, από όπου και προμηθεύονταν τα πολύτιμα υλικά.