Β τάξη, 12η ενότητα, Τα φαινόμενα απατούν

Διδακτικές ώρες: 4

Διδακτικοί στόχοι

1. Να παρατηρήσουν οι μαθητές/τριες τη σχέση μεταξύ του λιτού ύφους του κειμένου και του περιεχομένου του (εκκλησιαστικός, διδακτικός λόγος).

2. Να αναγνωρίζουν τους τύπους της προστακτικής ενεστώτα του ρ. εἰμί και να εξοικειωθούν με τον σχηματισμό και την κλίση της προστακτικής παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων στην ε.φ.

3. Να εξοικειωθούν με την κλίση των επιθέτων πολύς και μέγας και να αναγνωρίζουν τύπους τους σε συνάφεια και με αντίστοιχους τύπους της ν.ε.

Το κείμενο της ενότητας (σελ. 90 σχ. βιβλίου)

Με τη χρήση των γλωσσικών και ερμηνευτικών σχολίων και των ερωτήσεων της σελ. 92, οι μαθητές/τριες προσεγγίζουν νοηματικά το κείμενο.

- Παρατηρούν την ιδιαιτερότητα του κειμενικού είδους (εκκλησιαστικό κείμενο, διδακτικός λόγος)

- Προαιρετικά, το κείμενο προσφέρεται για διαθεματική προσέγγιση (παραβολές Καινής Διαθήκης).

Ασκήσεις: Σελ. 92: 1-3

1. Ετυμολογικά.

Τα νόθα σύνθετα δε θα διδαχθούν.

2. Γραμματική.

Προστακτική ενεστώτα του εἰμί και του παρακειμένου βαρύτονων ρημάτων ε.φ.

- Με αφόρμηση την αναγνώριση τύπων μέσα από το κείμενο αναφοράς, οι μαθητές/τριες καθοδηγούνται με σκοπό την εξοικείωσή τους με τον σχηματισμό της προστακτικής του ρήματος εἰμί και του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων της ε.φ.

Τα επίθετα πολύς και μέγας.

- Στο κείμενο αναφοράς οι μαθητές/τριες αναζητούν τύπους των επιθέτων πολύς και μέγας και εξοικειώνονται με την κλίση τους. Συνιστάται η αντιπαραβολή με τους συναφείς τύπους της ν.ε.

Ασκήσεις

Σελ. 96-97: 1, 2, 3, 4

Σελ. 97: 5

Ο Σίσυφος ήταν θρυλικός για την πονηριά του και τα πανούργα σχέδια που κατέστρωνε σε βάρος θεών και ανθρώπων.
Γι’ αυτό καταδικάστηκε να σπρώχνει αιώνια επάνω σε έναν λόφο έναν μεγάλο βράχο, που κυλούσε πάλι χαμηλά
κι εκείνος τον έσπρωχνε πάλι από την αρχή
(Μελανόμορφος αμφορέας, περ. 510-500 πΧ., Staatliche Antikensammlungen, Μόναχο).

Λίγα λόγια για το κείμενο

Στο κείμενο της ενότητας ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσπαθεί με τον λόγο του να πείσει τους ανθρώπους να μην ενδιαφέρονται για τα υλικά αγαθά αλλά για την ψυχή τους.

Σύμφωνα με τον Χρυσόστομο, τα πλούτη αποτελούν αρρώστια αγιάτρευτη της ψυχής.

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, δεινός εκκλησιαστικός ρήτορας, έδωσε με τον βίο του ένα χειροπιαστό παράδειγμα αφοσίωσης στον συνάνθρωπο και έμπρακτης εφαρμογής των κηρυγμάτων του Χριστού. Στους πολυάριθμους και μακροσκελείς λόγους του στηλιτεύει την υποκρισία που κυριαρχούσε στην εποχή του και τονίζει την ανάγκη να απομακρυνθούν οι πιστοί από τα εφήμερα «αγαθά» και να θεμελιώσουν τη ζωή τους σε ουσιαστικές αξίες.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Το κείμενο

Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος. Μὴ λέγε, μακάριος οὗτος, ὅτι πλουτεῖ, ὀρφανοὺς ἀποδύει, χήρας βιάζεται. Καίτοι οὐ νοσεῖ, ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ, τιμῆς μεγάλης ἀπολαύει καὶ δυναστείας, οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει· ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει, ὅτι καὶ νοσεῖ καὶ οὐ θεραπεύεται. Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρῳ κατεχόμενον, καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἱατρόν, ἀλλά τράπεζαν ἔχοντα Συβαριτικήν, μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον, μακαρίζεις τοῦτον, ἤ ταλανίζεις; Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρῳ κατεχόμενον, ἱατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν, λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα, φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα πικροῖς, οὐχὶ τοῦτον πολὺ μᾶλλον ἐκείνου μακαρίζεις; Ὡμολόγηται· ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται· ὁ δὲ νοσεῖ, καὶ ἀπολαύει ἰατρείας. Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία, ἀλλ’ ὠφέλιμον αὐτῆς τὸ τέλος. Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐν τῷ παρόντι βίῳ.

Ερμηνευτικά σχόλια

τράπεζαν ἔχων Συβαριτικήν: Η Σύβαρις ήταν πόλη της Κάτω Ιταλίας χτισμένη πάνω στον ομώνυμο ποταμό. Οι κάτοικοί της ήταν γνωστοί για τον πλούτο και τη ροπή τους στην πολυτέλεια, τη φιληδονία και την αλαζονεία. Για τον λόγο αυτό το επίθετο «συβαριτικός» έφτασε να προσδιορίζει μεταφορικά καθετί το υπερβολικό και ηδονικό.

Ερωτήσεις

1. Ποιον εκφραστικό τρόπο χρησιμοποιεί ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, για να εξηγήσει στους πιστούς γιατί δεν πρέπει να θαυμάζουν όσους ζουν μέσα στην αμαρτία;

2. Ποια στάση ζωής προβάλλει έμμεσα, με το απόσπασμα που μελετήσατε, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος;

3. Πιστεύετε ότι όσα αναφέρει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έχουν εφαρμογή στην εποχή μας; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας.

Αιώνια τιμωρημένοι

• Για τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Ιωάννης Χρυσόστομος (η προσωνυμία τον συνοδεύει από τον 6ο αι. και του αποδόθηκε λόγω της ρητορικής του δεινότητας) γεννήθηκε μεταξύ 344 και 354 μ.Χ. Αναφορές στον βίο του έχουμε και στο ίδιο το έργο του, αλλά και σε μαρτυρίες σύγχρονων και μεταγενέστερων εκκλησιαστικών ιστορικών. Η οικογένειά του ήταν μία από τις επιφανέστερες της Αντιόχειας.

Ο Ιωάννης σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία και θεολογία και γνώρισε τον μοναχικό βίο. Χειροτονήθηκε διάκονος, πρεσβύτερος και επίσκοπος. Μεγάλο όπλο του, πέρα από την παιδεία του, ήταν η ρητορική δεινότητα και ο μαγευτικός λόγος του. Στην προσπάθειά του για κάθαρση της Εκκλησίας από ανάξιους κληρικούς απέκτησε εχθρούς. Οι σχέσεις του με την αυτοκράτειρα Ευδοξία (σύζυγο του αυτοκράτορα Αρκαδίου) ήταν επίσης ταραχώδεις. Αρχικά ο Ιωάννης κέρδισε τον σεβασμό της, όμως αργότερα καθαιρέθηκε και εξορίστηκε, καθώς κάποιοι αυλικοί επηρέαζαν την Ευδοξία εναντίον του. Αργότερα ο Ιωάννης επανήλθε και η Ευδοξία εκδήλωσε με επιστολή τη χαρά της, ενώ λίγο αργότερα οι σχέσεις τους διαταράχθηκαν ξανά, με αποτέλεσμα δεύτερη εξορία. Μετά τον θάνατο της Ευδοξίας διατάχθηκε να πάει στα Κόμανα του Πόντου, αλλά ο Ιωάννης, εξαντλημένος από τις κακουχίες, πέθανε καθ’ οδόν στην Πιτυούντα το 407 μ.Χ.

Το έργο του, το οποίο σώζεται στην πλειονότητά του, είναι ογκώδες και ποικίλο, αποτελούμενο κυρίως από ομιλίες (κηρύγματα), πραγματείες και επιστολές.

Το αρχαίο κείμενο, λεξιλογικές επισημάνσεις και απόδοση νοήματος (Μετάφραση)

Ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σύρε κι άσε

Ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σωστού - λάθους © Νίκος Μυλωνάς

Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου

Κατέβασε τη μετάφραση σε αρχείο

Άσκηση για τη μετάφραση τύπου: σύρε κι άσε

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ ή
εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

μ Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος.

μ Μὴ λέγε, μακάριος οὗτος, ὅτι πλουτεῖ,

μ ὀρφανοὺς ἀποδύει, χήρας βιάζεται.

μ Καίτοι οὐ νοσεῖ, ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ,

μ τιμῆς μεγάλης ἀπολαύει καὶ δυναστείας,

μ οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει·

μ ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει,

μ ὅτι καὶ νοσεῖ καὶ οὐ θεραπεύεται.

μ Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρῳ κατεχόμενον,

μ καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἱατρόν,

μ ἀλλά τράπεζαν ἔχοντα Συβαριτικήν,

μ μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον,

μ μακαρίζεις τοῦτον, ἤ ταλανίζεις;

μ Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρῳ κατεχόμενον,

μ ἱατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν, λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα,

μ φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα πικροῖς,

μ οὐχὶ τοῦτον πολὺ μᾶλλον ἐκείνου μακαρίζεις ¹;

μ Ὡμολόγηται· ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται·

μ ὁ δὲ νοσεῖ, καὶ ἀπολαύει ἰατρείας.

μ Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία, ἀλλ’ ὠφέλιμον αὐτῆς τὸ τέλος.

μ αρχαίο

Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου

O πίνακας που ακολουθεί είναι . Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

1 Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος.
2 Μὴ λέγε, μακάριος οὗτος, ὅτι πλουτεῖ,
3 ὀρφανοὺς ἀποδύει, χήρας βιάζεται.
4 Καίτοι οὐ νοσεῖ, ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ,
5 μεγάλης τιμῆς ἀπολαύει καὶ δυναστείας,
6 οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει·
7 ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει,
8 ὅτι καὶ νοσεῖ καὶ οὐ θεραπεύεται.
9 Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρω κατεχόμενον,
10 καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἰατρόν,
11 ἀλλὰ ἔχοντα τράπεζαν Συβαριτικήν,
12 μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον,
13 μακαρίζεις τοῦτον, ἢ ταλανίζεις;
14 Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρω κατεχόμενον,
15 ἰατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν,
16 λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα,
17 προσκαρτεροῦντα πικροῖς φαρμάκοις,
18 οὐχὶ μακαρίζεις τοῦτον
19 πολὺ μᾶλλον ἐκείνου;
20 Ὡμολόγηται· ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται·
21 ὁ δὲ νοσεῖ, καὶ ἀπολαύει ἰατρείας.
22 Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία, ἀλλ’ ὠφέλιμον αὐτῆς τὸ τέλος.
23 Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐν τῷ παρόντι βίῳ.

Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται μια πειραματική προσπάθεια παρουσίασης του κειμένου κατά «νοηματικά κῶλα».

Για τις καλοδεχούμενες παρατηρήσεις σας πατήστε εδώ.

Για κινητό ή τάμπλετ δείτε το κείμενο εδώ

Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος.
Μὴ λέγε,
μακάριος οὗτος, (ἐστι)
ὅτι πλουτεῖ,
(ὅτι) ὀρφανοὺς ἀποδύει,
(ὅτι) χήρας βιάζεται.
Καίτοι οὐ νοσεῖ,
ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ,
τιμῆς μεγάλης ἀπολαύει καὶ δυναστείας,
οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει·
ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει,
ὅτι καὶ νοσεῖ
καὶ οὐ θεραπεύεται.
Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρῳ κατεχόμενον, καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἱατρόν, ἀλλά τράπεζαν ἔχοντα Συβαριτικήν, μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον,
μακαρίζεις τοῦτον,
ἤ ταλανίζεις;
Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρῳ κατεχόμενον, ἱατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν, λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα, φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα πικροῖς,
οὐχὶ τοῦτον πολὺ μᾶλλον ἐκείνου μακαρίζεις
Ὡμολόγηται·
ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ,
καὶ οὐ θεραπεύεται·
ὁ δὲ νοσεῖ,
καὶ ἀπολαύει ἰατρείας.
Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία (ἐστίν) ,
ἀλλ’ ὠφέλιμον (ἐστιν) αὐτῆς τὸ τέλος.
Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐν τῷ παρόντι βίῳ.

ασκήσεις Λεξιλογικός Πίνακας

τέλος [= σκοπός, τέλος]
[στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: τέλος]

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στο λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

		Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
		τελῶ [= κάνω, εκτελώ, πραγματοποιώ] ἡ τέλεσις ἡ τελετή ὁ τελεστής [= (α.ε.) 1. αρχηγός, 2. μυσταγωγός, (ν.ε.) όρος των μαθηματικών και της φυσικής], τελικός τέλειος ἡ τελειότης (τελειότητα) τελειῶ (τελειώνω) ἡ τελείωσις (τελείωση) τό τελείωμα
		τελειωτικός = (α.ε.) αποτελεσματικός (ν.ε.) οριστικός τελευταῖος τελεσφορῶ τελεσφόρος ὁ τελετάρχης διατελῶ ἀποτελῶ ἐκτελῶ ἐπιτελῶ συντελῶ συντέλεια ἀποτελειῶ (-αποτελειώνω) ἡ αὐτοτέλεια αυτοτελής ἡ ἐντέλεια [= η τελειότητα] πολυτελής ὑποτελής ἀτελής ἡ ἀτέλεια ἡμιτελής εὐτελής	τελεσίδικος τελεσίγραφο τελειοποίηση τελειόφοιτος εκτέλεση εκτελεστικός ατελέσφορος ιδιοτελής ιεροτελεστία

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

Να εξετάσετε τη διαφορά στη σημασία που παρουσιάζουν οι λέξεις ἀτέλεια και ὑποτελής στην α.ε. και στη ν.ε. Συμβουλευτείτε τα λεξικά σας. ἀτέλεια , ὑποτελής ,
Αφού συμβουλευτείτε το λεξικό σας, να γράψετε προτάσεις στη ν.ε. χρησιμοποιώντας τις λέξεις «τελεσφορώ» , «αυτοτέλεια» και «υποτελής» .
Να συμπληρώσετε τα κενά με κατάλληλα ουσιαστικά και επίθετα της α.ε. από τον Λεξιλογικό Πίνακα, ομόρριζα των λέξεων που δίνονται παρακάτω:

Πρόσθετες ασκήσεις

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο

Θεωρία Νόθα σύνθετα

Νόθα σύνθετα ονομάζονται οι λέξεις που έχουν ως α΄ συνθετικό ακέραιη πτώση ονόματος και όχι απλό θέμα.
Ειδικότερα στα νόθα σύνθετα:
Το α΄ συνθετικό μένει αμετάβλητο, π.χ. πασίγνωστος (πᾶσι), δορυφόρος (δόρυ).
Το β΄ συνθετικό άλλοτε μένει αμετάβλητο, π.χ. πασίγνωστος (γνωστός) και άλλοτε υφίσταται μεταβολές, όπως στις υπόλοιπες κατηγορίες σύνθετων λέξεων, π.χ. δορυφόρος (φέρω).

ασκήσεις

θεωρία Η γραμματική και το συντακτικό της ενότητας:

1. Προστακτική ενεστώτα ρ. εἰμὶ
και παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων ε.φ.
Κατέβασε την κλίση της ενεργητικής φωνής του ρ. λύω.

θεωρία σχολικού βιβλίου

Ο τύπος ἔστωσαν του κειμένου της Ενότητας είναι τύπος προστακτικής ενεστώτα τον ρ. εἰμί.

α΄ εν. β΄ εν. γ΄ εν. α΄ πληθ. β΄ πληθ. γ΄ πληθ.	---- ἴσθι ἔστω ---- ἔστε ἔστων, ἔστωσαν, ὄντων

Η προστακτική του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων σχηματίζεται
• τόσο περιφραστικά (πιο εύχρηστος τύπος) από την ενεργητική μετοχή παρακειμένου του ρήματος και την προστακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί, π.χ. λελυκώς, -υῖα, -ὸς ἴσθι,
• όσο και μονολεκτικά (σπάνια), π.χ. λέλυκε, λελυκέτω κτλ.

Δες το βίντεο για τον σχηματισμό της προστακτικής

λελυκώς, -κυῖα, -κός
λελυκώς, -κυῖα, -κός

λελυκότες, -κυῖαι,-κότα
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα

ἴσθι
ἔστω

ἔστε
ἔστων

2. Ανώμαλα επίθετα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ὁ πολύς, ἡ πολλή, τὸ πολὺ
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	πολὺ-ς πολλοῦ πολλῷ πολὺ-ν πολὺ	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	πολλὴ πολλῆς πολῇ πολλὴν πολλὴ	τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	πολὺ πολλοῦ πολλῷ πολὺ πολὺ
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	πολλοὶ πολλῶν πολλοῖς πολλοὺς πολλοὶ	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	πολλαὶ πολλῶν πολλαῖς πολλὰς πολλαὶ	τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	πολλὰ πολλῶν πολλοῖς πολλὰ πολλὰ

Παρατήρηση
Με -λ- γράφονται οι τύποι που η κατάληξή τους περιέχει -υ-. Με -λλ- γράφονται οι υπόλοιποι τύποι (παρατήρηση χρήσιμη και για τη ν.ε.).

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ὁ μέγας, ἡ μεγάλη, τὸ μέγα
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	μέγα-ς μεγάλου μεγάλῳ μέγα-ν μέγα	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	μεγάλη μεγάλης μεγάλῃ μεγάλην μεγάλη	τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	μέγα μεγάλου μεγάλῳ μέγα μέγα
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	μεγάλοι μεγάλων μεγάλοις μεγάλους μεγάλοι	αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ	μεγάλαι μεγάλων μεγάλαις μεγάλας μεγάλαι	τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	μεγάλα μεγάλων μεγάλοις μεγάλα μεγάλα

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

Πρόσθετες ασκήσεις στην προστακτική

Πρόσθετες ασκήσεις στα ανώμαλα επίθετα

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Ξενοφών εξηγεί στους στρατιώτες του γιατί μερικές φορές τους συμπεριφέρεται βίαια. Δικαιολογείται λέγοντας ότι τους ασκεί βία, για να τους προφυλάξει στο μέλλον από τη λόγχη του εχθρού, και ότι τους τιμωρεί γα το καλό τους, όπως τιμωρούν οι γονείς και οι δάσκαλοι τα παιδιά.

Ἄλλον δέ γε ἴσως ἀπολειπόμενόν που διὰ ῥᾳστώνην καὶ κωλύοντα καὶ ὑμᾶς τοὺς πρόσθεν καὶ ἡμᾶς τοὺς ὄπισθεν πορεύεσθαι ἔπαισα πύξ, ὅπως μὴ λόγχῃ ὑπὸ τῶν πολεμίων παίοιτο. Καὶ γὰρ οὖν νῦν ἔξεστιν αὐτοῖς σωθεῖσιν, εἴ τι ὑπ᾽ ἐμοῦ ἔπαθον παρὰ τὸ δίκαιον, δίκην λαβεῖν. Εἰ δ᾽ ἐπὶ τοῖς πολεμίοις ἐγένοντο, τί μέγα ἂν οὕτως ἔπαθον ὅτου δίκην ἂν ἠξίουν λαμβάνειν; Ἀπλοῦς μοι, ἔφη, ὁ λόγος· εἰ μὲν ἐπ᾽ ἀγαθῷ ἐκόλασά τινα, ἀξιῶ ὑπέχειν δίκην οἵαν καὶ γονεῖς υἱοῖς καὶ διδάσκαλοι παισί· καὶ γὰρ οἱ ἰατροὶ καίουσι καὶ τέμνουσιν ἐπ᾽ ἀγαθῷ.

Κύρου Ἀνάβασις 5.8.16-19

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Γλωσσικά σχόλια
ἀπολειπόμενόν που	που είχε μείνει πίσω, είχε καθυστερήσει
διὰ ῥᾳστώνην	εξαιτίας της ραθυμίας του, της νωθρότητάς του
κωλύοντα	που εμπόδιζε
ἔπαισα (οριστ. αορ. ρ. παίω) πύξ	χτύπησα με γροθιά
ἔξεστιν αὐτοῖς σωθεῖσιν (δοτ. πληθ. μτχ. παθ. αορ. ρ. σῲζω) δίκην λαβεῖν (απαρ. αορ. β’ ρ. λαμβάνω)	είναι δυνατόν σε αυτούς, αφού σώθηκαν, να με τιμωρήσουν
ἐπὶ τοῖς πολεμίοις	κοντά στους εχθρούς (δηλαδή, είχαν αιχμαλωτιστεί)
ὅτου	για το οποίο
ἐπ ’ ἀγαθῷ ἐκόλασα	για καλό τιμώρησα
ὑπέχειν δίκην	να με τιμωρήσετε

Μετάφραση

Κι άλλον βέβαια πιθανόν που είχε καθυστερήσει σε κάποιο μέρος εξαιτίας της νωθρότητάς του και που εμπόδιζε κι εσάς τους μπροστινούς να προχωρείτε κι εμάς που βρισκόμασταν πίσω (να προχωρούμε) χτύπησα με γροθιές, για να μη χτυπιέται από τους εχθρούς με λόγχη. Και μάλιστα βέβαια τώρα είναι δυνατό σ' αυτούς, αφού σώθηκαν, να με τιμωρήσουν, αν έπαθαν κάτι από εμένα αντίθετα προς το δίκαιο. Κι αν είχαν αιχμαλωτιστεί από τους εχθρούς τι μεγάλο θα πάθαιναν κατά τέτοιο τρόπο, για το οποίο θα αξίωναν να τους τιμωρήσουν; Απλός για μένα, είπε, είναι ο λόγος· αν τιμώρησα κάποιον για το καλό του, αξιώνω να με τιμωρήσετε με την ίδια τιμωρία που και οι γονείς τιμωρούν τα παιδιά τους και οι δάσκαλοι τους μαθητές τους· γιατί και οι γιατροί καίνε και προκαλούν τομές για το καλό.

Ερωτήσεις

Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο Ξενοφών να αποδείξει στους στρατιώτες του ότι τους τιμωρεί για το καλό τους;
Ποια παραδείγματα επικαλείται ο Ξενοφών, για να πείσει τους στρατιώτες του ότι πολλές φορές μια δυσάρεστη συμπεριφορά έχει θετική επίπτωση στον αποδέκτη της;
Ποια κοινά θεματικά στοιχεία διακρίνετε στο παραπάνω παράλληλο κείμενο και στο κείμενο της Ενότητας;

γνωμικό

Μπορείτε να επεξεργαστείτε μια λέξη ή μεγαλύτερο μέρος του κειμένου.

1. Για έντονα γράμματα, επιλέξτε τη λέξη ή το κείμενο και πατήστε Ctrl+B ή Ctrl+Shif+B, για πλάγια γράμματα πατήστε Ctrl+Ι ή Ctrl+Shif+I και για υπογραμμισμένα γράμματα πατήστε Ctrl+U ή Ctrl+Shif+U.

2. Για τη μετακίνηση μια λέξης ή ενός τμήματος, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα και σύρτε στη νέα θέση.

2α. Αλλιώς, για αποκοπή, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα του κειμένου πατώντας Ctrl+X και για επικόλληση Ctrl+V. Για αντιγραφή πατήστε Ctrl+C

3. Για επαναφορά, πατήστε Ctrl+R.

4. Μπορείτε επίσης να διαγράψετε μια λέξη ή να προσθέσετε δικό σας κείμενο.

Σημ. Στο κινητό ή στο τάμπλετ δεν ισχύει το 1.