14^ΟΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

10. Η ΤΕΧΝΗ

 (σελ. 65)

► Ναοί της αρχαϊκής εποχής. Δωρικός και Ιωνικός ρυθμός. Διαφορές μεταξύ τους. (SOS)

Η αρχαϊκή περίοδος σφραγίζεται από δύο κορυφαίες δημιουργίες: α) την ανέγερση λίθινων ναών και β) τη δημιουργία λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος.

Οικοδομούνται οι πρώτοι ……………… ναοί της αρχαίας Ελλάδας από …………… και ……………… που θα επηρεάσουν την αρχιτεκτονική όλου του κόσμου μέχρι σήμερα. Στο βασικό σχήμα του θυμίζει το μυκηναϊκό/μινωικό μέγαρο, καθώς έχει έναν ανοικτό προθάλαμο – τον ……………… – με δύο κίονες, και ένα κυρίως δωμάτιο το …………… . Αν προσθέσουμε ένα παρόμοιο ανοικτό δωμάτιο πίσω – τον …………………… – και μάι κιονοστοιχία γύρω από το κτίριο – το ……………… – οι ναοί γίνονται μεγαλοπρεπέστεροι και εντυπωσιακότεροι.

Επικρατούν δύο ρυθμοί ναών: ο ………………… που διαμορφώθηκα στα δωρικά κέντρα της ……………………… και ο ………………… από τα ιωνικά κέντρα του Αιγαίου και της Μ. ………… . Οι δύο ρυθμοί διαφέρουν κυρίως στους κίονες.

ΔΩΡΙΚΟΣ: πιο ψηλός/κοντός, βαρύς και αυστηρός, ενώ ο ΙΩΝΙΚΟΣ: ψηλότερος, κομψότερος με πλούσια διακόσμηση στην επάνω απόληξή του – στο …………………… – που αναγνωρίζεται εύκολα από τις έλικες στις οποίες καταλήγει. Το επάνω μέρος των ναών διακοσμείται από ανάγλυφα και ολόγλυφα …………………… και μυθολογικά τέρατα καθώς και μυθολογικά θέματα. Ονομάζονται …………………………   ……………… .  

► Κούροι, Κόρες και αγάλματα θεών στην αρχαϊκή εποχή. Επιτύμβιες στήλες. (SOS)

Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται τυποποιημένες και ακίνητες. Οι νεαροί άνδρες – οι …………… – παριστάνονται όρθιοι/καθιστοί , γυμνοί με καλογυμνασμένα σώματα και πλούσια …………… . Οι νεαρές κοπέλες – οι …………… – ορθές, κομψά ντυμένες, καλοχτενισμένες και χωρίς κοσμήματα/στολισμένες με πολλά κοσμήματα. Οι …………………… και οι αξιοσέβαστες γυναίκες (οικοδέσποινες και ιέρειες) καθιστοί σε θρόνους και καρέκλες/σκαμνιά. Οι συμποσιαστές είναι ξαπλωμένοι σε ……………………… . Υπάρχουν επίσης αγάλματα θεών. Διακρίνονται εύκολα από τα χαρακτηριστικά σύμβολα της θεϊκής δύναμής τους: τόξο, ………… ή μουσικό όργανο για τον ……………………, …………………… για τον Δία. Όλες οι μορφές στέκονται ακίνητες μπροστά στο θεατή με μοναδικό σημάδι κίνησης την προβολή του αριστερού/δεξιού ποδιού και δράσης α, ανάλογα με το θέμα, το λύγισμα των ποδιών. Σπουδαία έργα τέχνης είναι και οι ανάγλυφες επιτάφιες πλάκες – ………………… στήλες.

ΕΡΩΤΗΣΗ – ΑΣΚΗΣΗ:

Να περιγραφούν οι διαφορές μεταξύ Δωρικού και Ιωνικού ρυθμού.

5^Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

6. ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ & ΤΕΧΝΗ

► Ποιοι θεοί εμφανίζονται στο Μυκηναϊκό Πάνθεον;

Στο μυκηναϊκό πάνθεον εμφανίζονται όλοι οι μεγάλοι Έλληνες θεοί της ….ης χιλιετίας εκτός από τον ………………… . Στις πινακίδες αναφέρονται ο ……………, η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η ………………, ο Άρης και ο Διόνυσος. Σπουδαία θέση κατέχει μία θεά, η οποία προσφωνείται με την ονομασία Π………… (σεβάσμια). Η «Κυρία Πότνια» είναι αναμφίβολα η κυρίαρχη μυκηναϊκή θεότητα και σε αυτήν προσφέρονται ……………., αρωματικά έλαια, μαλλί και …………. .

Δεν έχτιζαν μεγάλους ναούς.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

► Τι γνωρίζετε για τα Μυκηναϊκά ανάκτορα; Γιατί ονομάζονται «Κυκλώπεια τείχη;»

Οι Μυκηναίοι χτίζουν τα μνημειακά ανάκτορά τους σε υψώματα – …………………… τις οποίες οχυρώνουν με γιγαντιαία τείχη. Τα τείχη αυτά είναι γνωστά ως «…………………» από τους τεράστιους ογκόλιθους που χρησιμοποιούνταν για το χτίσιμό τους.

► Από ποιους χώρους αποτελούνται τα μυκηναϊκά ανάκτορα;

 Έχουν πιο απλό σχέδιο από τα Μινωικά. Αποτελούνταν από έναν ………………… που βλέπει στην αυλή και από το κύριο δωμάτιο που έχει μεγάλη τετράγωνη/κυκλική εστία στο κέντρο και είναι ο χώρος υποδοχής. Γύρω υπάρχουν και άλλοι δευτερεύοντες χώροι κατοικίας των ηγεμόνων.

► Θολωτοί τάφοι

Περίφημοι είναι επίσης οι ………………… τάφοι, όπως «ο θησαυρός του Ατρέα» στις Μυκήνες, που θεωρήθηκε ως ο τάφος του Μενέλαου, ο «τάφος της ………………………» και άλλοι. Από ένα μακρύ διάδρομο με λίθινους τοίχους φτάνουμε στον ……………… θάλαμο με τη θολωτή οροφή. Μετά την ταφή, διάδρομος και θάλαμος σκεπάζονται με χώμα, ώστε ο τάφος να έχει την όψη λόφου.

► Τέχνες των Μυκηναίων: Ζωγραφική, Κεραμική, Μεταλλοτεχνία

Παρατηρείται μεγάλη επίδραση από τους Μινωίτες. Αξιοπρόσεκτος είναι ο ………………… ρυθμός σε μία κατηγορία αγαλμάτων/αγγείων που διακοσμούνται με παραστάσεις ανθρώπων, ζώων, ……………., ψαριών και με σκηνές με άρματα.

Τα κοσμήματα από χρυσό, …………. και άλλα πολύτιμα υλικά είναι απαράμιλλης αξίας. Από παρόμοια υλικά κατασκευάζονται και άλλα πολυτελή αντικείμενα, όπως σκεύη με ανάγλυφες παραστάσεις κυνηγιού, χρυσά ……………… του τάφου του Βαφειού ξίφη, χρυσές προσωπίδες των νεκρών βασιλιάδων κ.ά. . Όλα τα ανεπανάληπτα έργα τέχνης μαρτυρούν μεγάλο πλούτο, δύναμη και επικοινωνία των Μυκηναίων βασιλιάδων με χώρες της Α……………… και της Αιγύπτου, από όπου και προμηθεύονταν τα πολύτιμα υλικά.

3^Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

4. Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ & Η ΤΕΧΝΗ ΤΩΝ ΜΙΝΩΙΤΩΝ (σελ. 26 – 28)

Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Οι Μινωίτες πίστευαν σε ένα …………………… ανδρικών/γυναικείων θεοτήτων που είχαν άμεση σχέση με τη βλάστηση και τη διαδοχή των εποχών, την ……………… και το μαρασμό, το θάνατο και την ………………… . Δεν υπήρχαν στην Κρήτη μεγάλοι ναοί, αλλά μόνο μικρά ανακτορικά ή οικιακά ………………… . Συχνά λάτρευαν τους θεούς σε σπήλαια (Δικταίο Άντρο) προσφέροντας μικρά ………………, τα οποία απεικόνιζαν τους ίδιους τους ………… . Μεγάλη ήταν η σημασία του ιερού δέντρου της ……………, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιζε και ο ………………… . Στις τελετές διεξάγονταν χοροί και ……………… όπως τα …………………………. . Το ιερατείο αποτελούσαν κυρίως γυναίκες/άνδρες , αλλά υπήρχαν και άνδρες ιερείς.

Η ΤΕΧΝΗ

Οι Μινωίτες ανέπτυξαν πολλές μορφές τέχνης σε θαυμαστό επίπεδο. Η τέχνη τους έχει ποικιλία και …………………………… . Όλα τα μινωικά έργα, αγγεία, ………………………, κοσμήματα, τοιχογραφίες, έχουν κίνηση, ζωντάνια και ……………. Και δείχνουν την προτίμησή τους για απεικόνιση της ………………… . Τα θέματα και τα χρώματα/η τεχνοτροπία τους επηρέασαν τους γειτονικούς λαούς ιδιαίτερα τους Κ……………ς και τους Μυκηναίους.

ΚΕΡΑΜΙΚΗ

Τα ωραιότερα αγγεία αυτή την εποχή στη μινωική Κρήτη είναι τα πολύχρωμα …………………, που οφείλουν το όνομά τους στο σπήλαιο των Καμαρών, όπου πρωτοβρέθηκαν. Κατασκευάζονταν στα εργαστήρια της ……………….. και της Κνωσού. Ήταν διακοσμημένα με πολύπλοκα/απλά σχέδια γεμάτα φαντασία και πιο σπάνια με θέματα από το ζωικό και …………… κόσμο.

ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ

Τα περισσότερα μινωικά ειδώλια ήταν πήλινα και παρίσταναν ……………, αλλά και άνδρες και ζώα. Αξιοσημείωτα ήταν τα ρυτά, μεγάλα αγγεία, κάποια είχαν μορφή ……………. ζώου, συνήθως του ιερού ……………. . Επίσης υπάρχουν περίτεχνα κοσμήματα από χρυσό και ………………… και σφραγίδες από ελεφαντοστό και από σκληρούς ημιπολύτιμους λίθους με χαραγμένα γραμμικά σχέδια.

2^Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

3. ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (σελ. 23 – 25)

Η Κρήτη πρωτοκατοικήθηκε τη Ν…………..ή Εποχή.

Σημαντικότερός της οικισμός ήταν η Κνωσσός/Φαιστός

Ο Πολιτισμός της Κρήτης:

α) είναι γνωστός με το όνομα …………… (από το μυθικό βασιλιά Μίνωα)

β) ήρθε στο φως με τις ανασκαφές του Άρθουρ ………. (αρχές 20^ου αι.)

γ) αναπτύχθηκε κατά τη 3η και 2η χιλιετία π.Χ.

Οι Μινωίτες είχαν επαφές με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής ……………… και εμπορεύονταν προϊόντα. Εισάγονται μέταλλα/ορυκτά και πρώτες ύλες (άργυρος από Κυκλάδες, χαλκός από Κύπρο).

Εξάγονται: λάδι, ………….., ξυλεία, λίθινα αγγεία, ίσως υφάσματα και δέρματα.

Ανάπτυξη: Πρωτοανακτορική περίοδος (2000 -1700)

• Ιδρύονται ανάκτορα/κάστρα και γύρω τους οικισμοί – πόλεις, με γνωστότερα αυτά της Κνωσού, Φαιστού, Μαλίων και Ζάκρου.

• Καταστρέφονται από σεισμό (1800)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΤΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ

Τα ανάκτορα είναι μεγάλα …………………… κτιρίων και αποτελούνται από πολλές …………………. δωματίων. Είναι τα διοικητικά, ……………………., θρησκευτικά και καλλιτεχνικά κέντρα της κάθε περιοχής. Δια φέρουν μεταξύ τους αλλά έχουν και ομοιότητες:

α)Είναι προσανατολισμένα στον άξονα Ανατολής/Δύσης//Βορρά/Νότου.

β) Έχουν μία ………………….. κεντρική αυλή και γύρω από αυτήν βρίσκονται τα …………………….. .

γ) Είναι ισόγεια με μεγάλες κλίμακες, φωταγωγούς, σύστημα ύδρευσης και ……………………… . Αρκετοί χώροι είχαν τοιχογραφίες με πληροφορίες για τη ζωή/εργασία των Μινωιτών.

δ) Ήταν οχυρωμένα.

Τα ανάκτορα ήταν η κατοικία του άρχοντα της ευρύτερης περιοχής, όπου συγκεντρώνονταν η παραγωγή και τα ………………. για να διατεθούν στο εσωτερικό του νησιού ή στο ……………………… . Στα ανάκτορα κατασκευάζονταν επίσης πολύτιμα αντικείμενα και καλλιτεχνήματα. Ήταν θρησκευτικά κέντρα, όπου μαζεύονταν πλήθος κόσμου για διάφορες ……………… .

Σε ολόκληρη την …………… υπήρχαν αγροικίες ή επαύλεις που συγκέντρωναν όλη την παραγωγή της περιοχής και έλεγχαν τη …………………. των προϊόντων για λογαριασμό των ανακτόρων.

Το πολιτικό, ………………… και οικονομικό σύστημα της μινωικής Κρήτης ήταν ……………………… με κέντρο τα ανάκτορα.

ΓΡΑΦΗ

Γύρω στα 1800 αναπτύσσεται ένα σύστημα γραφής, το οποίο αρχικά έμοιαζε με …………………., όπως φαίνεται στο δίσκο της Φαιστού/Κνωσού. Αργότερα χρησιμοποιείται η ……………..  …… . Ήταν συλλαβική γραφή (κάθε σημείο αντιστοιχούσε σε μία συλλαβή). Η γραφή αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

ΟΙ ΜΥΚΗΝΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Την εποχή των νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) οι Μινωίτες κυριαρχούν σε ολόκληρο το ……………… . Η εμπορική τους δραστηριότητα γίνεται πιο ……………… . Ιδιαίτερη ζήτηση έχουν τα έργα καλλιτεχνικής παραγωγής (μεταλλοτεχνία, κοσμηματοτεχνία,…).

Γύρω στα 1650 τα μινωικά ανάκτορα καταστρέφονται, μάλλον από σεισμό, εκτός από αυτό της ……………………. . Η διοίκηση των ανακτόρων εξασθένισε και οι Μυκηναίοι βρήκαν την ευκαιρία να καταλάβουν την Κνωσό και να κυριαρχήσουν σε πολύ μεγάλο μέρος της Κρήτης. Το 1370/1470 το ανάκτορο της Κνωσού καταστρέφεται οριστικά. Η Κρήτη αποτελεί πλέον επαρχία του ……………………. πολιτισμού με ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.