Σιγμόληκτα
ουδέτερα ακατάληκτα σε -ος (γεν. -ους)
Βιβλίο Β, (σελ.27): http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2234/Archaia-Elliniki-Glossa_B-Gymnasiou_html-empl/index03.html
Η κλίση
Ενικός
αριθμός
|
τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ
|
βέλος βέλους βέλει βέλος βέλος
|
ἔδαφος ἐδάφους ἐδάφει ἔδαφος ἔδαφος
|
Πληθυντικός
αριθμός
|
τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ
|
βέλη βελῶν βέλεσι(ν) βέλη βέλη
|
ἐδάφη ἐδαφῶν ἐδάφεσι(ν) ἐδάφη ἐδάφη
|
Παρατηρήσεις: Τα
ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ος (γεν.
-ους):
1. έχουν αρχικό θέμα σε -εσ:
βελεσ-, ἐδαφεσ-
2. σχηματίζουν
την ονομαστική, αιτιατική και κλητική
του ενικού χωρίς κατάληξη, αλλά στις
πτώσεις αυτές το φωνήεν ε που
είναι πριν από το χαρακτήρα το τρέπουν
σε -ο: βελεσ- > βέλος, ἐδαφεσ
> ἔδαφος·
3. με το αρχικό θέμα σε
-εσ σχηματίζουν τη γενική και
δοτική του ενικού και όλες τις πτώσεις
του πληθυντικού· αποβάλλουν όμως σε
αυτές το χαρακτήρα ανάμεσα στα δύο
φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα φωνήεντα
αυτά, δηλαδή το ε+ο σε ου (βέλε-ος
> βέλους), το ε+ι σε ει (βέλε-ι >
βέλει), το ε+ε σε ει (βέλε-ε >
βέλει) το ε+οι σε οι (βελέ-οιν
> βελοῖν), το ε+ω σε ω (βελέων
> βελῶν) και το ε+α κανονικά
σε η (βέλε-α > βέλη·
αν όμως πριν από το ε προηγείται
άλλο ε, τότε συναιρούν το ε+α σε α:
τὰ χρέε-α > χρέα, τὰ κλέε-α >
κλέα
4. στη δοτική του πληθυντικού
όπου βρίσκονται δύο σ (βέλεσ-σι)
τα απλοποιούν σε ένα: βέλεσι Μια άσκηση για τα σιγμόληκτα γενικώς (παρατηρήστε τις ομοιότητες με τα νέα ελληνικά) από τον Ελληνικό Πολιτισμό: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/c-klisi-sigmolikta2.htm
|