Το βιβλίο μας: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2238/Archaia-Elliniki-Glossa_G-Gymnasiou_html-empl/index09.html Αντλούμε τις πληροφορίες από το Συντακτικό μας, σελ. 166 κ.ε.: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2326/Syntaktiko-Archaias-Ellinikis-Glossas_A-B-G-Gymnasiou_html-apli/index_02_03_C.html
Αναφορικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που αναφέρονται σε όρο άλλης πρότασης, ο οποίος είτε υπάρχει είτε εννοείται. Όταν βρίσκονται σε στενή λογική σχέση με τον όρο που προσδιορίζουν, λειτουργούν ως αναγκαίοι προσδιορισμοί και κανονικά δε χωρίζονται με κόμμα. Aντίθετα, όταν περιλαμβάνουν πρόσθετες πληροφορίες που μπορεί να παραλειφθούν, ονομάζονται προσθετικές και χωρίζονται με κόμμα:
Γιγνώσκουσιν ἅπαντα ἃ Φίλιππος παρασκευάζεται. [αναγκαίος προσδιορισμός] Δερκυλίδας, ὅσπερ πολέμιος ἦν αὐτῷ, ἐν Ἀβύδῳ ἔτυχεν ὤν. [προσθετική]
N.E.: • Αυτό είναι το βιβλίο που αγόρασα. • Έπαιζαν κοντά στο παράθυρο, το οποίο έβλεπε στον κήπο.
Αναφορικές ονοματικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις που χρησιμοποιούνται στον λόγο ως ονόματα:
Oὐ καλά γε ἦν ἃ ἔπραξα. (αυτά που έπραξα / οι πράξεις μου)
N.E.: Όποιος ξέρει ας απαντήσει.
Eισαγωγή Oι αναφορικές ονοματικές προτάσεις εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες: | ὃς (ο οποίος, που) | ὁποῖος (όποιας λογής) | | ὅστις (όποιος, ο οποίος) | ὁπότερος (όποιος από τους δύο) | | ὅσπερ (ο οποίος ακριβώς) | ἡλίκος / ὁπηλίκος (όσο μεγάλος) | | ὅσος / ὁπόσος (όσος) | ὁποδαπὸς (από τον τόπο που) | | οἷος (τέτοιος που) |
Ἀκούετε τοῦ νόμου τῆς φιλανθρωπίας ὃς οὐδὲ τοὺς δούλους ὑβρίζεσθαι ἀξιοῖ.
Ἐβουλόμην ἰσχύειν τοὺς νόμους οὓς ἐνομοθέτησεν ὁ Σόλων.
➤ Mερικές φορές η αναφορική αντωνυμία δε βρίσκεται σε πτώση αιτιατική, όπως απαιτεί η σύνταξη του ρήματος της αναφορικής πρότασης, αλλά σε γενική ή δοτική, επειδή έλκεται από την πτώση (γενική ή δοτική) της λέξης την οποία προσδιορίζει. Tο φαινόμενο αυτό ονομάζεται έλξη του αναφορικού22.
Ἐμέμνητο τῶν συμφορῶν ὧν ἔπαθεν. [αντί: τῶν συμφορῶν ἃς ἔπαθεν] Συντακτικός ρόλος Oι αναφορικές ονοματικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, όπως και στη N.E., κυρίως ως:
- α) Υποκείμενα (Y):
Ὅστις ζῆν ἐπιθυμεῖ, πειράσθω νικᾶν. [Υ στα πειράσθω και νικᾶν] - β) Αντικείμενα (A):
Ὃ σὺ μισεῖς, μὴ ποιήσῃς. [Α στο μὴ ποιήσῃς] - γ) Κατηγορούμενα (K):
Οὗτός ἐστιν ὃς ψεύδεται. [αντί ὁ ψεύστης: Κ στο οὗτος] - δ) Oμοιόπτωτοι προσδιορισμοί (παραθέσεις, επεξηγήσεις, επιθετικοί προσδιορισμοί):
Ἦν δέ τις Ἀπολλοφάνης, ὃς καὶ Φαρναβάζῳ ἐτύγχανε ξένος ὤν. [παράθεση στο Ἀπολλοφάνης]
Ὦ Κλέαρχε, ἀπόφηναι γνώμην, ὅ,τι σοι δοκεῖ. [επεξήγηση στο γνώμην]
Tόδε ἐστὶ τὸ στρατόπεδον ὃ κατεκαύθη ὑπὸ τῶν Συρακοσίων. [τὸ στρατόπεδον τὸ κατακαυθέν· επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη τὸ στρατόπεδον] - ε) Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί σε μια από τις πλάγιες πτώσεις:
Βούλομαι λαβεῖν τι ὧν ἔχεις. [γενική διαιρετική]
- Η διαδραστική βιντεοπαρουσίαση με την κ. Κ. Σάιτ:
- https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1193851
- Ώρα για εξάσκηση με τον Ελληνικό Πολιτισμό:
- http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/c9-7/c9-7.htm
- http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/anaforikes-onomatikes-1.htm
|