Γ' τάξη, 6η ενότητα, Η μουσική εξημερώνει

βιογραφία Πολύβιος Ἱστορίαι, 4.20.4 - 4.21.1



Ο Ορφέας εξημερώνει τα ζώα παίζοντας μουσική, Jacopo del Sellaio

 


 


Διδακτικές ώρες: 5

 

Διδακτικοί στόχοι

1. Να αναγνωρίσουν οι μαθητές/τριες την παιδευτική αξία που απέδιδαν οι Αρκάδες και γενικά οι αρχαίοι Έλληνες στη μουσική.

2. Να συσχετίσουν τη σημασία και τον ρόλο της μουσικής στον αρχαίο κόσμο με τη θέση της στις μεταγενέστερες εποχές με έμφαση στη σημερινή.

3. Να αποδώσουν το περιεχόμενο του κειμένου στη ν.ε.

4. Να ασκηθούν στην παραγωγή και στη σύνθεση λέξεων στην α.ε. και στη ν.ε. και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.

5. Να εξοικειωθούν με τον σχηματισμό του αορίστου β΄ ε.φ. και μ.φ., την κλίση των ουσιαστικών ἡ γυνή και ὁ παῖς και την παιδευτική αξία που απέδιδαν οι Αρκάδες και γενικά οι αρχαίοι Έλληνες στη μουσική.

 

Το κείμενο της ενότητας (σελ. 44 σχ. βιβλίου)

- Ως αφόρμηση ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει Ηχογραφήσεις αρχαίας ελληνικής μουσικής: - Τα γλωσσικά σχόλια της σελ. 45 αξιοποιούνται στη διδακτική πράξη επιλεκτικά, με στόχο την κατανόηση του περιεχομένου του κειμένου και την απόδοσή του στη ν.ε.

- Προτείνεται διαγραμματική απεικόνιση του περιεχομένου του κειμένου με άξονες τα υποκείμενα «οἱ παῖδες» (αναδεικνύονται οι συγκεκριμένες δραστηριότητες των Αρκάδων) και «οἱ πάλαι» (αιτιολογείται το ενδιαφέρον των Αρκάδων και αναδεικνύονται τα οφέλη της μουσικής παιδείας).

- Για την καλύτερη νοηματική προσπέλαση του κειμένου, εκτός από τις ερωτήσεις της σελ. 46 και όσες ο/η εκπαιδευτικός διατυπώσει συμπληρωματικά ή εναλλακτικά, συνιστάται και η αξιοποίηση των παράλληλων κειμένων των σελ. 105106, καθώς και των ερωτήσεων που τα συνοδεύουν (σελ. 107).

Για την ανάδειξη της διαχρονικής σημασίας της μουσικής με αφορμή το κείμενο, βλ. σχετικό διδακτικό σενάριο στο αποθετήριο εκπαιδευτικών σεναρίων «Πρωτέας»:

 

1. Λεξιλογικά - Ετυμολογικά.

Με αφορμή τα κείμενα (της ενότητας και τα παράλληλα), οι διδάσκοντες μπορούν να εστιάσουν στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών/τριών, αξιοποιώντας κυρίως λέξεις που έχουν σχέση με την τέχνη (μουσικήν, χορεύουσι, θεάτροις κτλ.). Η παραγωγή, η σύνθεση και η αναζήτηση ετυμολογικά συγγενών λέξεων ενδείκνυνται στην περίπτωση αυτή.

- Προτείνεται η αξιοποίηση του σχολικού Λεξικού της Αρχαίας Ελληνικής, του ψηφιακού λεξικού των Liddell & Scott , αλλά και ηλεκτρονικών λεξικών της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα).

- Δεν θα διδαχθεί το Β΄ μέρος (σελ. 47 του σχ. βιβλίου) ως έχει.

 

2. Γραμματική.

Αόριστος β΄.

Με επισήμανση των τύπων των κειμένων (αναφοράς και παράλληλων) «παρεισαγαγεῖν» και «εὗρον», ο/η εκπαιδευτικός καθοδηγεί σταδιακά τους/τις μαθητές/τριες στην εξοικείωση με τον σχηματισμό και την κλίση του αορίστου β΄ ε.φ. και μ.φ.. Εντοπίζονται οι ομοιότητες με τις καταλήξεις ενεστώτα και παρατατικού και δίνεται έμφαση στη σωστή χρήση τύπων του αορίστου β΄ στη ν.ε. (να προαγάγει, να συμβάλει κτλ.).

 

Τα ουσιαστικά ἡ γυνή και ὁ παῖς.

- Με επισήμανση των τύπων των κειμένων (αναφοράς και παράλληλων) «οἱ παῖδες» και «τούς παῖδας» και αξιοποιώντας τις καταλήξεις ουσιαστικών της γ΄ κλίσης, οι μαθητές/τριες γνωρίζουν την κλίση του ουσιαστικού ὁ παῖς και επισημαίνουν τις ιδιαιτερότητές του: στον τονισμό της γενικής πληθυντικού και στην κλητική ενικού.

- Εκκινώντας από τη χρήση της γενικής «παίδων» στη ν.ε. (Νοσοκομείο Παίδων), ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ζητήσει από τους/τις μαθητές/τριες να βρουν και άλλους τύπους ουσιαστικών της της α.ε. που απαντούν στο λόγιο χρηστικό επίπεδο της ν.ε. Με αναφορά στη φράση «Συν γυναιξί και τέκνοις» και την αξιοποίηση καταλήξεων της γ΄ κλίσης, οι μαθητές/τριες γνωρίζουν την κλίση του ουσιαστικού ἡ γυνή, επισημαίνοντας την ιδιαιτερότητα της κατάληξης της κλητικής ενικού.

 

Η οριστική – επαναληπτική αντωνυμία.

- Με αφετηρία τον τύπο «αὐτοῖς» του κειμένου και την επισήμανση ότι δεν πρόκειται για δεικτική αντωνυμία, όπως στη ν.ε., οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση και στη λειτουργία των τύπων της οριστικής – επαναληπτικής αντωνυμίας αὐτός, αὐτή, αὐτό.

- Ο/η εκπαιδευτικός κάνει αναφορά στις οριστικές αντωνυμίες της ν.ε.

 

Ασκήσεις

Ενδεικτικά: Σελ. 51: 2, 3

Ενδεικτικά: Σελ. 51: 4

 

 


 

Ορφέας
Ο Ορφέας παίζει λύρα καθισμένος σ' έναν βράχο, ενώ τον παρακολουθούν πολεμιστές.
Αττικός ερυθρόμορφος κρατήρας από τη Γέλα, 440 π.Χ.
Αρχαιολογικό Μουσείο Βερολίνου).
Ορφέας Ορφέας

 

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης (περ. 200-120 π.Χ.) καταγράφει στο έργο του Ἱστορίαι (μετά από μια σύντομη επισκόπηση της περιόδου 264-220 π.Χ.) τα γεγονότα από το 220 έως το 146 π.Χ., επιχειρώντας να δείξει πώς η Ρώμη μπόρεσε να κατακτήσει σημαντικό μέρος του τότε γνωστού κόσμου σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Αναφερόμενος στο τέταρτο βιβλίο των Ἱστοριῶν στους Αρκάδες Κυναιθείς, παρατηρεί ότι αυτοί διαφοροποιήθηκαν από τους γενικά φιλόξενους και πράους συμπατριώτες τους, καθώς έπαψαν κάποια στιγμή να ασχολούνται με τη μουσική και το τραγούδι, τα οποία συντέλεσαν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των υπόλοιπων Αρκάδων.

 


Πολύβιος
Πολύβιος ΙΑΕΓ wikipaideia

 

 

Το κείμενο

 

Μουσικὴν [….] πᾶσι μὲν ἀνθρώποις ὄφελος ἀσκεῖν, Ἀρκάσι δὲ καὶ ἀναγκαῖον. [….] Παρὰ μόνοις γὰρ Ἀρκάσι πρῶτον μὲν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων ᾄδειν ἐθίζονται κατὰ νόμους τοὺς ὕμνους καὶ παιᾶνας, οἷς ἕκαστοι κατὰ τὰ πάτρια τοὺς ἐπιχωρίους ἥρωας καὶ θεοὺς ὑμνοῦσι∙ μετὰ δὲ ταῦτα […] πολλῇ φιλοτιμίᾳ χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτὸν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [….]. Καὶ τῶν μὲν ἄλλων μαθημάτων ἀρνηθῆναί τι μὴ γιγνώσκειν οὐδὲν αἰσχρὸν ἡγοῦνται, τήν γε μὴν ᾠδὴν οὒτ’ ἀρνηθῆναι δύνανται διὰ τὸ κατ’ ἀνάγκην πάντας μανθάνειν, οὒθ’ ὁμολογοῦντες ἀποτρίβεσθαι διὰ τὸ τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς νομίζεσθαι τοῦτο. […] Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν οὐ τρυφῆς καὶ περιουσίας χάριν, ἀλλὰ θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν, θεωροῦντες δὲ τὴν τῶν ἠθῶν αὐστηρίαν, ἥτις αὐτοῖς παρέπεται διὰ τὴν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα καὶ στυγνότητα τὴν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις ὑπάρχουσαν.

 

 

Ερμηνευτικά σχόλια

 

κατὰ νόμους: Ο νόμος ήταν μουσικό είδος προς τιμήν του Απόλλωνα με τυπικά καθορισμένη μορφή, ένα πρότυπο σύνθεσης και εκτέλεσης μεγάλου αισθητικού κύρους, το οποίο όφειλε να ακολουθεί απαρέγκλιτα ο αοιδός, ο κιθαριστής ή ο αυλητής. Συνδύαζε μελωδία, τρόπο, είδος, κλίμακες, ρυθμό και πολλά άλλα μουσικά στοιχεία σε ενιαία αντίληψη και σύστημα κανόνων.

εικ. Ηχογραφήσεις αρχαίας ελληνικής μουσικής [πηγή: Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος-Λίλιαν Βουδούρη]

 

τοὺς ὕμνους: Λατρευτικά άσματα προς τιμήν θεών ή ηρώων που ψάλλονταν από χορό με τη συνοδεία κιθάρας. Ο Πίνδαρος, ο Βακχυλίδης και ο Σιμωνίδης συνέθεσαν ύμνους προς τιμήν κορυφαίων αθλητών αλλά και για τη συνοδεία πανηγυρικών εορτών. Σύμφωνα με τον Παυσανία, αγώνας ύμνων θεσπίστηκε για πρώτη φορά προς τιμήν του Απόλλωνα στους Δελφούς.

 

παιᾶνας: Ο παιάνας ήταν χορικό (δηλ. χορωδιακό και συνοδευόμενο από ρυθμικές κινήσεις) άσμα αρχικά προς τιμήν του Απόλλωνα και στη συνέχεια προς τιμήν άλλων θεών. Περιείχε συνήθως ευχαριστίες για τη λύτρωση από κάποιο κακό· αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως θριαμβευτικό επινίκιο άσμα και ως πολεμικό εμβατήριο.

Βικιπαίδεια Παιάνας [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτὸν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις: Ιερό τραγούδι του Διονύσου ήταν ο διθύραμβος. Περί το 600 π.Χ. ο τύραννος της Κορίνθου Περίανδρος ανέθεσε στον Αρίωνα τον Μηθυμναίο να του δώσει τεχνική μορφή. Τελικά ο διθύραμβος παρουσιαζόταν από χορό πενήντα ανδρών που σχημάτιζαν κύκλο· τα μέλη του χορού εμφανίζονταν μεταμφιεσμένα σε τραγόμορφους Σατύρους (συνήθεις ακολούθους του Διονύσου) και τα θέματα του άσματος ήταν σχετικά με τις περιπέτειες και το μεγαλείο του θεού. Καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στις δωρικές περιοχές και αποτέλεσε το υπόβαθρο στο οποίο βασίστηκε το λυρικό στοιχείο της αττικής τραγωδίας.

εικ. Ο χορός στην αρχαία Ελλάδα [Εκπαιδευτική Τηλεόραση]

 

θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν, θεωροῦντες δὲ τὴν τῶν ἠθῶν αὐστηρίαν: Ο Πολύβιος πιστεύει ότι η μουσική ξεκουράζει τον άνθρωπο από την καθημερινή σκληρή εργασία, ενώ το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει τον χαρακτήρα του. Πρόκειται για αντιλήψεις οι οποίες και σήμερα είναι αποδεκτές.

 

Ερωτήσεις

1. Ποιες συνήθειες των Αρκάδων αποδεικνύουν κατά τον Πολύβιο τη στενή σχέση τους με τη μουσική και με το τραγούδι;

2. Τι ήθελαν να πετύχουν οι Αρκάδες καθιερώνοντας την καλλιέργεια της μουσικής και του τραγουδιού;

3. Ο Πολύβιος αναγνωρίζει στο κείμενο στενή σχέση ανάμεσα στη γεωγραφική θέση και το κλίμα ενός τόπου και στις συνήθειες των κατοίκων του. Πώς επηρεάζει τη σχέση αυτή ο σύγχρονος τεχνικός πολιτισμός;

 

Κεκρωπίδες
Ο χορός των θυγατέρων του Κέκροπα και του μικρού Εριχθονίου στην παράσταση του αναθηματικού γλυπτού της εικόνας θυμίζει ζωηρά σύγχρονους παραδοσιακούς χορούς (Αθήνα, Μουσείο Ακροπόλεως).

 


 

• Για τον Πολύβιο ΙΑΕΓ wikipaideia Κατέβασε σύντομο βιογραφικό για μαθητική χρήση: βιογραφία

• Λεξικά νέας ελληνικής:  για απλή αναζήτηση// για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

 

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Πολύβιος ήταν ιστορικός. Γεννήθηκε γύρω στο 200 π.Χ. στη Μεγαλόπολη της Αρκαδίας(πόλη που ανήκε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία). Τα βιώματα του Πολυβίου ήταν τέτοια (για παράδειγμα, ο πατέρας του Λυκόρτας είχε εκλεγεί πολλές φορές στρατηγός της συμμαχίας), που γρήγορα τον οδήγησαν να συμμετάσχει ενεργά στην πολιτική ζωή της πατρίδας του και της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Το 170/169 π.Χ. έγινε ίππαρχος της Συμπολιτείας, αλλά μετά την ήττα του Περσέα στην Πύδνα το 168 π.Χ. πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Ρωμαίους μαζί με άλλους εξέχοντες Αχαιούς και οδηγήθηκε στη Ρώμη για να δικαστεί, στην ουσία όμως ως όμηρος. Παρέμεινε στη Ρώμη δεκαεπτά χρόνια περιμένοντας τη δίκη του (που δεν έγινε ποτέ).

Κατά τη διάρκεια της ομηρίας έγινε δεκτός στον κύκλο της φιλελληνικής αριστοκρατίας της Ρώμης και συνδέθηκε φιλικά με τον Κορνήλιο Σκιπίωνα Αιμιλιανό, τον Γάιο Λαίλιο τοννεότερο, τον Κάτωνα κ.ά. Χάρη σε αυτούς μπόρεσε να παραμείνει στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας και γύρω στο 149 π.Χ., ακολουθώντας τον φίλο του Σκιπίωνα Αιμιλιανό, πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Καρχηδόνας. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 146 π.Χ., μετά την άλωση της Καρχηδόνας και της Κορίνθου, αλλά συνέχισε τα ταξίδια του επισκεπτόμενος την Αλεξάνδρεια, τις Σάρδεις και άλλα μέρη. Πέθανε σε ηλικία 82 ετών πέφτοντας από άλογο.

Τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του και κυρίως η ραγδαία ρωμαϊκή επέκταση αποτέλεσαν το έναυσμα για να ασχοληθεί με την ιστοριογραφία. Ο ίδιος διακηρύσσει πολλές φορές στο έργο του ότι τον ενδιαφέρει να ερευνήσει με ποιον τρόπο και με ποιο πολίτευμα κατάφεραν οι Ρωμαίοι να επεκτείνουν την κυριαρχία τους. Η άποψη του Πολυβίου είναι ότι μόνο εποπτεύοντας την αλληλουχία όλων των γεγονότων και εξετάζοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές τους μπορεί κάποιος να αποκομίσει όφελος και απόλαυση από την Ιστορία.

Ο Πολύβιος χρησιμοποίησε μεθόδους παρόμοιες με αυτές του Θουκυδίδη (αυτοψία, έλεγχος και μελέτη των πηγών, αλλά και συστηματικός διαχωρισμός άρχών καί αίτιών). Οι Ιστορίαι του αριθμούσαν 40 βιβλία και πραγματεύονταν την αύξηση της δύναμης της Ρώμης και την εδραίωση της εξουσίας της από την αρχή του Β′ Καρχηδονιακού πολέμου (221 π.Χ.)–στα πρώτα δυο βιβλία γίνεται μια σύντομη επισκόπηση της περιόδου 264220 π.Χ.– έως την ήττα του Περσέα (168 π.Χ.). Φιλοδοξία του ιστορικού ήταν να καλύψει και τα γεγονότα που ακολούθησαν, κι έτσι συνέχισε το έργο του φθάνοντας μέχρι την τελική υποταγή της Ελλάδας το 146 π.Χ. Από το έργο του μόνο τα πέντε πρώτα βιβλία σώζονται ακέραια, ενώ τα υπόλοιπα σώζονται αποσπασματικά.

 

 



Το αρχαίο κείμενο, λεξιλογικές επισημάνσεις και απόδοση νοήματος (Μετάφραση)


 

  1. Απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σύρε κι άσε
  2. Απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης τύπου: επιλογής από κατάλογο, doc
  3. Απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σωστού λάθους εικ
  4. Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου doc
  5. Κατέβασε τη μετάφραση doc
  6. Άσκηση για τη μετάφραση τύπου: σύρε κι άσε
  7. Άσκηση για τη μετάφραση τύπου: επιλογής από κατάλογο
  8. Άσκηση στα ομμόριζα του κειμένου, © Κωνσταντία Σάιτ: εδώ

 


Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ ή
εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ


μ Μουσικὴν […] πᾶσι μὲν ἀνθρώποις ὄφελος ἀσκεῖν,

μ Ἀρκάσι δὲ καὶ ἀναγκαῖον. [….]

μ Παρὰ μόνοις γὰρ Ἀρκάσι πρῶτον μὲν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων

μ ᾄδειν ἐθίζονται κατὰ νόμους τοὺς ὕμνους καὶ παιᾶνας,

μ οἷς ἕκαστοι κατὰ τὰ πάτρια τοὺς ἐπιχωρίους ἥρωας καὶ θεοὺς ὑμνοῦσι∙

μ μετὰ δὲ ταῦτα […] πολλῇ φιλοτιμίᾳ

μ Καὶ τῶν μὲν ἄλλων μαθημάτων

μ τήν γε μὴν ᾠδὴν οὒτ’ ἀρνηθῆναι δύνανται

μ διὰ τὸ κατ’ ἀνάγκην πάντας μανθάνειν,

μ ἀλλὰ θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν

μ καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν,

μ ἥτις αὐτοῖς παρέπεται

μ τὴν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις ὑπάρχουσαν.


 



Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου doc

 

O πίνακας που ακολουθεί είναι . Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

1 Μουσικὴν [...] πᾶσι μὲν ἀνθρώποις ὄφελός (ἐστι) ἀσκεῖν,  
2 Ἀρκάσι δὲ καὶ ἀναγκαῖον. [...]  
3 Παρὰ μόνοις γὰρ Ἀρκάσι πρῶτον μὲν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων  
4 ἐθίζονται ᾄδειν κατὰ νόμους τοὺς ὕμνους καὶ παιᾶνας,  
5 οἷς ἕκαστοι κατὰ τὰ πάτρια ὑμνοῦσι τοὺς ἐπιχωρίους ἥρωας καὶ θεοὺς·  
6 μετὰ δὲ ταῦτα [...] πολλῇ φιλοτιμίᾳ  
7 χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτὸν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [...]  
8 καὶ τῶν μὲν ἄλλων μαθημάτων  
9 οὐδὲν αἰσχρὸν ἡγοῦνται ἀρνηθῆναί μη γιγνώσκειν τι,  
10 τήν γε μὴν ᾠδήν οὔτ’ δύνανται ἀρνηθῆναι  
11 διὰ τὸ πάντας μανθάνειν κατ’ ἀνάγκην,  
12 οὔθ’ ὁμολογοῦντες (δύνανται) ἀποτρίβεσθαι  
13 διὰ τὸ τῶν αἰσχρῶν παρ' αὐτοῖς νομίζεσθαι τοῦτο.  
14 Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν  
15 οὐ τρυφῆς καὶ περιουσίας χάριν,  
16 ἀλλά θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν  
17 καὶ συλλήβδην τὸ τῶν βίων ἐπίπονον καὶ σκληρόν,  
18 θεωροῦντες δὲ τὴν τῶν ἠθῶν αὐστηρίαν,  
19 ἥτις αὐτοῖς παρέπεται  
20 διὰ τὴν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα καὶ στυγνότητα  
21 τὴν ὑπάρχουσαν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις.  

 


 

  1. Μουσικὴν [….] πᾶσι μὲν ἀνθρώποις ὄφελος (ἐστι) ἀσκεῖν !
  2. Ἀρκάσι δὲ καὶ ἀναγκαῖον (ἐστι ἀσκεῖν). !
  3. Παρὰ μόνοις γὰρ Ἀρκάσι πρῶτον μὲν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων ᾄδειν ἐθίζονται κατὰ νόμους τοὺς ὕμνους καὶ παιᾶνας !
  4. οἷς ἕκαστοι κατὰ τὰ πάτρια τοὺς ἐπιχωρίους ἥρωας καὶ θεοὺς ὑμνοῦσι∙  !
  5. μετὰ δὲ ταῦτα […] πολλῇ φιλοτιμίᾳ χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτὸν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις !
  6. Καὶ τῶν μὲν ἄλλων μαθημάτων ἀρνηθῆναί τι μὴ γιγνώσκειν οὐδὲν αἰσχρὸν (εἶναι) ἡγοῦνται, !
  7. τήν γε μὴν ᾠδὴν οὒτ’ ἀρνηθῆναι δύνανται διὰ τὸ μανθάνειν κατ’ ἀνάγκην πάντας, !
  8. οὒθ’ ὁμολογοῦντες ἀποτρίβεσθαι (δύνανται) διὰ τὸ νομίζεσθαι τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς τοῦτο !
  9. Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν οὐ τρυφῆς καὶ περιουσίας χάριν, ἀλλὰ θεωροῦντες μὲν τὴν ἑκάστων αὐτουργίαν καὶ συλλήβδην τὸ  ἐπίπονον καὶ σκληρόν τῶν βίων, θεωροῦντες δὲ τὴν αὐστηρίαν τῶν ἠθῶν, !
  10. ἥτις αὐτοῖς παρέπεται διὰ τὴν ψυχρότητα καὶ στυγνότητα τοῦ περιέχοντος τὴν ὑπάρχουσαν κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις. !

 



 

ΘεωρίαΔεν θα διδαχθεί το Β΄ μέρος (σελ. 47 του σχ. βιβλίου) ως έχει. Δες στις οδηγίες.

 

 



 

θεωρίαΗ γραμματική και το συντακτικό της ενότητας:

 

 

θεωρία σχολικού βιβλίου

 

1. Αόριστος β΄ ενεργητικής και μέσης φωνής Αόριστος εικ.

 

Ο τύπος παρεισαγαγεῖν του κειμένου είναι τύπος απαρεμφάτου αορίστου β΄ενεργητικής φωνής.

Μερικά ρήματα δεν σχηματίζουν τον αόριστο κατά το ρ. λύω με τις γνωστές καταλήξεις -(σ)α, -(σ)άμην. Στον σχηματισμό των χρόνων εμφανίζουν τύπο αορίστου που ονομάζεται «αόριστος β΄» και παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:
1. διαφορετικό θέμα από εκείνο του ενεστώτα,
2. καταλήξεις οριστικής παρατατικού στην οριστική έγκλιση και
3. καταλήξεις ενεστώτα στις υπόλοιπες εγκλίσεις και στους ονοματικούς τύπους.

 

Σχηματισμός οριστικής αορίστου β΄

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

αύξηση θέμα β΄ αορίστου καταλήξεις παρατατικού
  βέλος   βέλος   βέλος
ε.φ. - βαλ - ον → ἔβαλον
μ.φ. - βαλ - όμην → ἐβαλόμην

 

Σχηματισμός άλλων εγκλίσεων αορίστου

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

  θέμα
β΄ αορίστου
  καταλήξεις αντίστοιχων
εγκλίσεων ενεστώτα
    βέλος   βέλος
υποτακτική ε.φ. βάλ - ω
μ.φ. βάλ - ωμαι
ευκτική ε.φ. βάλ - οιμι
μ.φ. βαλ - οίμην
προστακτική ε.φ. βάλ - ε (β΄εν.)
μ.φ. βαλ - οῦ (β΄ εν.)
απαρέμφατο ε.φ. βαλ - εῖν
μ.φ. βαλ - έσθαι
μετοχή ε.φ. βαλ - ών
βαλ - οῦσα
βαλ - όν
μ.φ. βαλ - όμενος
βαλ - ομένη
βαλ - όμενον

 

Παρατηρήσεις


Για την ενεργητική φωνή

✦ Το απαρέμφατο ε.φ. τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη, π.χ. εἰπεῖν, βαλεῖν, ἐλθεῖν.

✦ Η μετοχή ε.φ. τονίζεται στη λήγουσα στο αρσενικό και στο ουδέτερο γένος, π.χ. εἰπών, εἰπόν, και στην παραλήγουσα στο θηλυκό γένος, π.χ. εἰποῦσα.

✦ Το β΄εν. προστακτικής αορίστου β΄ ε.φ. των ρ. ἔρχομαι, εὑρίσκω, λαμβάνω, λέγω και ὁράω, -ῶ τονίζεται στη λήγουσα, όταν το ρήμα δεν είναι σύνθετο: ἐλθέ, εὑρέ, λαβέ, εἰπέ, ἰδέ, αλλά πελθε, παράλαβε.


Για τη μέση φωνή

✦ Το απαρέμφατο μ.φ. τονίζεται στην παραλήγουσα, π.χ. ἀφικέσθαι, βαλέσθαι.

✦ Το β΄ εν. προστακτικής μ.φ. τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη, π.χ. ἀφικοῦ, βαλοῦ. Τονίζεται στην παραλήγουσα, όταν ο τύπος της προστακτικής είναι μονοσύλλαβος και σύνθετος με δισύλλαβη πρόθεση, π.χ. παράσχου (ρ. παρέχομαι), αλλά ἀντιλαβοῦ (ρ. ἀντιλαμβάνομαι).
Δηλαδή:
έστω το ρ. ἔχομαι: στην προστακτική γίνεται σχοῦ (μονοσύλλαβη)
όταν το ρ. είναι σύνθετο με δισύλλαβη πρόθεση: παρά+ἔχομαι = παρέχομαι, τότε ο τόνος ανεβαίνει στην παραλήγουσα και η προστατική γίνεται παράσχου
έστω το ρ. λαμβάνομαι: στην προστακτική γίνεται λαβοῦ (δισύλλαβη)
όταν το ρ. είναι σύνθετο με δισύλλαβη πρόθεση: ἀντί+λαμβάνομαι = ἀντιλαμβάνομαι, τότε ο τόνος παραμένει στη λήγουσα και η προστακτική γίνεται ἀντιλαβοῦ

 

Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις στους ακόλουθους πίνακες και να τονίσετε τους τύπους:

 

Ενεργητική φωνή (ρ. μανθάνω)

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

  οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική
α΄εν. ἔ-μαθ-ον μάθ-ω.... μάθ-οιμι
β΄εν. ἐμαθ μαθ μαθ μάθ-ε
γ΄εν. ἐμαθ μαθ μαθ μαθ
α΄πληθ. ἐμαθ μαθ μαθ
β΄πληθ. ἐμαθ μαθ μαθ μαθ
γ΄πληθ. ἐμαθ μαθ μαθ μαθ
απαρέμφατο: μαθ, μετοχή: μαθ-ών, μαθ, μαθ

 

Μέση φωνή (ρ. γίγνομαι)

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

  οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική
α΄εν. ἐ-γεν-όμην γέν-ωμαι γεν-οίμην
β΄εν. ἐγεν γεν γεν γεν-οῦ
γ΄εν. ἐγεν γεν γεν γεν
α΄πληθ. ἐγεν γεν γεν
β΄πληθ. ἐγεν γεν γεν γεν
γ΄πληθ. ἐγεν γεν γεν γεν
απαρέμφατο: γεν- μετοχή: γεν, γεν, γεν

 

Πίνακας συνηθέστερων ρημάτων με αόριστο β΄

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ρήμα β΄ αόριστος οριστικής β΄ αόριστος υποτακτικής
ἄγω ἤγαγον ἀγάγω
αἱρῶ εἷλον ἕλω
αἰσθάνομαι ᾐσθόμην αἴσθωμαι
ἁμαρτάνω ἥμαρτον ἁμάρτω
ἀποθνῄσκω ἀπέθανον ἀποθάνω
ἀφικνοῦμαι ἀφικόμην ἀφίκωμαι
βάλλω ἔβαλον βάλω
γίγνομαι, εἰμί ἐγενόμην γένωμαι
ἔρχομαι ἦλθον ἔλθω
εὑρίσκω εὗρον, ηὗρον εὕρω
ἔχω ἔσχον σχῶ
λαγχάνω ἔλαχον λάχω
λαμβάνω ἔλαβον λάβω
λανθάνω ἔλαθον λάθω
λέγω εἶπον εἴπω
λείπω ἔλιπον λίπω
μανθάνω ἔμαθον μάθω
ὁρῶ εἶδον ἴδω
πάσχω ἔπαθον πάθω
πίπτω ἔπεσον πέσω
τυγχάνω ἔτυχον τύχω
τρέχω ἔδραμον δράμω
φέρω ἤνεγκον ἐνέγκω
φεύγω ἔφυγον φύγω

 

2. Η κλίση των ουσιαστικών ἡ γυνήεικ. ὁ/ἡ παῖς εικ.

 

• Mε τις καταλήξεις της γ΄ κλίσης ουσιαστικών να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί και να τονίσετε τους άτονους τύπους:

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

  ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός
ονομ. ἡ γυνή αἱ γυναικ-
γεν. τῆς γυναικ-ός τῶν γυναικ-
δοτ. τῇ γυναικ- ταῖς γυναιξί(ν) (<γυναικ-σί)
αιτ. τὴν γυναικ- τὰς γυναικ-
κλητ. (ὦ) γύν-αι (ὦ) γυναικ-

 

Το ουσιαστικό παῖς κλίνεται και στους δύο αριθμούς σύμφωνα με τα οδοντικόληκτα της γ΄κλίσης, παρουσιάζει όμως ανωμαλίες στην κλητική ενικού και στον τονισμό της γενικής πληθυντικού.
• Mε τις καταλήξεις της γ΄ κλίσης ουσιαστικών να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί και να τονίσετε τους άτονους τύπους:

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

  ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός
ονομ. ὁ παῖς οἱ παιδ-
γεν. τοῦ παιδ-ός τῶν παίδ-ων
δοτ. τῷ παιδ- τοῖς παισί(ν) (< παιδ-σί)
αιτ. τὸν παιδ- τοὺς παιδ-
κλητ. (ὦ) παῖ (ὦ) παιδ-

 

3. Η οριστική αντωνυμία αὐτός, αὐτή, αὐτό εικ.

 

Ο τύπος αὐτοῖς του κειμένου είναι τύπος της αντωνυμίας αὐτός, αὐτή, αὐτό, η οποία άλλοτε είναι οριστική και άλλοτε επαναληπτική.

Οριστική είναι, όταν χρησιμοποιείται για να ορίσει κάτι, δηλαδή για να το ξεχωρίσει από άλλα, π.χ.
Αὐτὸς δὲ τὸ πεζὸν ἀπῆγεν εἰς τὴν Μήθυμναν τὸ στρατόπεδον ἐμπρήσας. (= Αυτός έβαλε φωτιά στο στρατόπεδο κι οδήγησε το πεζικό στη Μήθυμνα.)

Στα νέα ελληνικά: Αυτό θέλω.

Επαναληπτική είναι, όταν επαναλαμβάνει κάτι για το οποίο έχει ήδη γίνει λόγος. Με τη σημασία αυτή χρησιμοποιείται στις πλάγιες πτώσεις και αντικαθιστά τύπους της προσωπικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου, π.χ.
Παραλαβοῦσα γὰρ τοὺς Ἕλληνας ἀνόμως ζῶντας καὶ σποράδην οἰκοῦντας, καὶ τοὺς μὲν ὑπὸ δυναστειῶν ὑβριζομένους, τοὺς δὲ δι’ ἀναρχίαν ἀπολλυμένους, τούτων τῶν κακῶν αὐτοὺς ἀπήλλαξεν. (= βρήκε τους Έλληνες να ζούνε χωρίς νόμους και να είναι σκόρπιοι εδώ και εκεί, να καταδυναστεύονται από τυράννους ή να χάνονται από αναρχία, και τους απάλλαξε από όλα τα κακά αυτά)

Στα νέα ελληνικά: Να το παιχνίδι που σου έλεγα, αυτό θέλω.
Γίνεται αναφορά στην αρχή για το παιχνίδι και μετά με την αντ. αυτό (= το παιχνίδι) επαναλαμβάνεται.

Η αντωνυμία αυτή κλίνεται σαν τρικατάληκτο επίθετο β΄ κλίσης σε -ος, -η, -ον χωρίς το τελικό -ν στους τύπους του ενικού στο ουδέτερο γένος.

 

 

ασκήσειςΑσκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

  1. Nα γράψετε τους τύπους αορίστου β΄ των ρημάτων λαμβάνω και εὑρίσκομαι που ζητούνται στην πρώτη στήλη:
  2. Στις ακόλουθες προτάσεις να συμπληρώσετε τους τύπους αορίστου β΄ και τις πτώσεις των ουσιαστικών που ζητούνται
  3. Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους αορίστου β΄ και να μεταφράσετε τις φράσεις:
  4. Να αναγνωρίσετε τη χρήση της αντωνυμίας αὐτός, αὐτή, αὐτό στις παρακάτω φράσεις

Πρόσθετες ασκήσεις

  1. Βρες στο πρώτο από τα παρακάτω κείμενα τις 22 λέξεις που είναι τύποι του ενεργητικού αόριστου β'. doc
  2. Βρες στο δεύτερο από τα παρακάτω κείμενα τις 21 λέξεις που είναι τύποι του μέσου αόριστου β'. doc
  3. άσκηση στα ουσιαστικά παῖς και γυνή άσκηση
  4. άσκηση στην αντωνυμία αὐτός, -ή, -ό άσκηση
  5. 1η Να συμπληρωθούν οι εγκλίσεις του ενεργητικού αόριστου β' των ρημάτων doc
  6. 2η Να συμπληρωθούν οι εγκλίσεις του ενεργητικού αόριστου β' των ρημάτων doc
  7. 1η Να συμπληρωθούν οι εγκλίσεις του μέσου αόριστου β' των ρημάτων doc
  8. 2η Να συμπληρωθούν οι εγκλίσεις του μέσου αόριστου β' των ρημάτων doc
  9. 1η Να συμπληρωθούν οι κατάλληλοι τύποι του ενεργητικού αόριστου β' των ρημάτων doc
  10. 2η Να συμπληρωθούν οι κατάλληλοι τύποι του μέσου αόριστου β' των ρημάτων doc
  11. Σταυρόλεξο με ρήματα στον Αόριστο β' doc
  12. παρεισαγαγεῖν : Να κλιθεί ο αόριστος β’ σε όλες τις εγκλίσεις της εν. φ. © Εύη Πεπέ, Φιλόλογος
  13. παρεισαγαγεῖν : Να κλιθεί ο αόριστος β’ σε όλες τις εγκλίσεις της μ. φ. © Εύη Πεπέ, Φιλόλογος
  14. Να βρεθεί ο αόριστος β' των ρημάτων 1η doc
  15. Να βρεθεί ο αόριστος β' των ρημάτων 2η doc

 

Διαγωνίσματα

1ο κείμενο: Λέων καὶ ἀλώπηξ.

 

Λέων ἐπιτυχὼν1 λαγωῷ καθεύδοντι τοῦτον ἐβούλετο καταφαγεῖν. Μεταξὺ δ’ ἔλαφον παρελθοῦσαν ἰδὼν ἐκεῖνον ἀπέλυσε καὶ τῆ ἐλάφῳ ἐπέδραμεν· ἐνόμιζε γὰρ πλείονα τροφὴν ἕξειν, ἐὰν τὴν ἔλαφον συλλάβῃ. Ὁ μὲν οὖν λαγωὸς ἀκούσας τῶν ψόφων2 ἔφυγεν· ὁ δὲ λέων ἐπιδραμὼν τῆ ἐλάφῳ καὶ ἀποκαμὼν3 οὐχ οἷός τ’ ἦν ταύτην καταλαβεῖν. Διὸ ταύτην καταλιπὼν ἐπὶ τὸν λαγωὸν ἐπανῆλθε λογιζόμενος· «Εὕροιμι τὸν λαγωόν· ἱκανόν μοί ἐστιν ἐν τῷ παρόντι οὗτος». Επεὶ δ’ ὅμως τὸν λαγωὸν οὐχ ηὗρεν, εἶπε· «Δίκαια ἔπαθον, ὅτι ἔλαθον4 καὶ τὴν ἐν χερσὶ βορὰν5 ἀπολέσας». Ἀλώπηξ δὲ παρατυχοῦσα εἶπεν αὐτῷ· «Μάθε ὡς ἄφρων εἷ· τὸ γὰρ ὑπάρχον ἀγαθὸν περιιδὼν6 ἐπὶ ἀβεβαίαν ἐλπίδα ἔδραμες».

Σημειώσεις: 1. συναντώ, 2. θόρυβος, κρότος, 3. κουράζομαι, 4. ἔλαθον ἀπολέσας: χωρίς να καταλάβω έχασα, 5. λεία, 6. περιορῶ: περιφρονώ

 

2ο κείμενο: Ηρακλῆς ἔφηβος.

 

῾Ηρακλῆς ἔφηβος γενόμενος ἐν ἀπορίᾳ ἦν, ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράποιτο1, τὴν δι’ ἀρετῆς ἢ τὴν διὰ κακίας. Ἐγένετο οὖν ἔξω τῆς πόλεως καὶ ἐνταῦθα τῷ Διὶ ηὔχετο λέγων· «Ζεῦ πάτερ, γενοῦ μοι βοηθός, ἵνα τὴν ἀρίστην τράπωμαι καὶ ὠφέλιμος τοῖς ἀνθρώποις γένωμαι». Αἴφνης ἐπιφαίνεται γυνὴ τὰ μάλιστα κεκαλλωπισμένη. Αὕτη προσγενομένη2 τῷ ῾Ηρακλεῖ λέγει· «Ἐπυθόμην, ὦ ῾Ηράκλεις, ὅτι ἐν ἀπορίᾳ εἶ, ποίαν ὁδὸν ἐπὶ τὸν βίον τράπῃ. Ἐὰν ἕλῃ3 ἐμὲ καὶ ἐπίσπῃ4 μοι, ἔξω σε την ἡδίστην καὶ ῥᾴστην ὁδόν· πάντα δὲ τἀγαθὰ ἕξεις ἀπονώτατα. Οὐδεὶς δὲ φόβος, μὴ γένηταί ποτε ἀπορία5 τούτων· παρέχω γὰρ τοῖς συνοῦσιν ἐμοὶ τὴν ἐξουσίαν εὑρίσκεσθαι τὰ ἀγαθὰ πανταχόθεν καὶ διὰ κλοπῆς». Εν τούτῳ ἐπιφαίνεται μακρόθεν δευτέρα γυνή. Αὕτη ἀφικομένη πλησίον τῷ ῾Ηρακλεῖ λέγει· «Ἐγώ, ὦ Ἡράκλεις ἥκω πρός σε οὐκ ἄπειρος οὖσα τῶν γονέων καὶ γιγνώσκουσα τὴν ἀγαθὴν φύσιν καὶ παιδείαν ἐκ παιδός. Ἐλπίζω δέ, εἰ τράποιο τὴν πρὸς ἐμὲ ὁδόν, γενέσθαι ἄν σε ἀγαθὸν ἐργάτην τῶν σεμνῶν καὶ τῶν καλῶν. Ἐπιλαθοῦ τῶν ἡδέων ταύτης λόγων καὶ ἑλοῦ ἐμέ, ἵνα ἀγαθὸς ἀνὴρ γένῃ». ῾Ηρακλῆς δ ἤρετο, πῶς ταύτας ὀνομάζουσι. Πυθόμενος δ’ ὅτι ἡ μὲν πρώτη Κακία, ἡ δὲ δευτέρα Ἀρετὴ ὀνομάζονται, εἵλετο τὴν Ἀρετὴν καὶ ἀνὴρ ἔνδοξος ἐγένετο.

Σημειώσεις: 1. ακολουθώ, 2. πλησιάζω, 3. αἱροῦμαι: προτιμώ, 4. ἐφέπομαί τινι: ακολουθώ, 5. έλλειψη

 

 



 

Πρώτο παράλληλο κείμενο

 

Η μουσική και το τραγούδι προκαλούν αγαλλίαση και ευφροσύνη στην ανθρώπινη ψυχή. Στους παρακάτω στίχους από την Ἰλιάδα η ομάδα των Αχαιών που έχει αναλάβει να πείσει τον Αχιλλέα να επιστρέψει στη μάχη τον βρίσκει να παίζει κιθάρα και να τραγουδά, και μάλιστα ύστερα από την προσβλητική συμπεριφορά του Αγαμέμνονα που τον πίκρανε.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Μυρμιδόνων δ' ἐπί τε κλισίας καὶ νῆας ἱκέσθην,
τὸν δ' εὗρον φρένα τερπόμενον φόρμιγγι λιγείῃ
καλῇ δαιδαλέῃ, ἐπὶ δ' ἀργύρεον ζυγὸν ἦεν,
τὴν ἄρετ' ἐξ ἐνάρων πόλιν Ἠετίωνος ὀλέσσας·
τῇ ὅ γε θυμὸν ἔτερπεν, ἄειδε δ' ἄρα κλέα ἀνδρῶν.

 

Ὅμηρος, Ἰλιάς Ι 185-189


Κι ως τέλος στα καλύβια κι άρμενα των Μυρμιδόνων φτάσαν,
να φραίνεται τον βρήκαν με όμορφη, πολύπλουμη κιθάρα,
γλυκόφωνη, που ο καβαλάρης της ξεχώριζε ασημένιος—
κουρσός δικό του, του Ηετίωνα σαν πάτησε το κάστρο.
Με αυτή φραινόταν τώρα κι έψελνε παλικαριές μεγάλες.

Μετάφραση Ν. Καζαντζάκη - Ι. .Θ. Κακριδή

 

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

 

Ο Πίνδαρος ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της χορικής λυρικής ποίησης. Το παρακάτω απόσπασμα ανήκει στο προοίμιο του Α΄ Πυθιόνικου (πρόκειται για ποιήματα που συντέθηκαν για να τιμηθούν νικητές των αθλητικών αγώνων που τελούνταν στους Δελφούς). Εδώ υμνείται η δύναμη του Απόλλωνα και της μουσικής.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Χρυσέα φόρμιγξ, Ἀπόλλωνος καὶ ἰοπλοκάμων
σύνδικον Μοισᾶν κτέανον· τᾶς ἀκούει
μὲν βάσις, ἀγλαΐας ἀρχά,
πείθονται δ' σάμασιν,
ἁγησιχόρων ὁπόταν προοιμίων
ἀμβολὰς τεύχῃς ἐλελιζομένα.

Πίνδαρος, Α' Πυθιόνικος 1-6

Φόρμιγγα χρυσή! Ο Απόλλωνας σε ορίζει,
Μα κι οι Μούσες, θεές μενεξεδομαλλούσες.
Ο δικός σου αχός τα βήματα ρυθμίζει
Τα χορευτικά που ανοίγουν το γιορτάσι·
Οι τραγουδιστές τα σήματά σου ακούνε,
Όταν προανακρούσματα των προοιμίων,
Που οδηγούν χορούς, τρεμάμενη εσύ δίνεις.

Μετάφραση Θρασύβουλος Σταύρου

 

Τρίτο παράλληλο κείμενο

 

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Αιλιανός σχολιάζει τη σημασία που έδιναν οι Μυτιληναίοι στη διδασκαλία της μουσικής.

 

Ἡνίκα τῆς θαλάττης ἦρξαν Μυτιληναῖοι, τοῖς ἀφισταμένοις τῶν συμμάχων τιμωρίαν ἐκείνην ἐπήρτησαν, γράμματα μὴ μανθάνειν τοὺς παῖδας αὐτῶν μηδὲ μουσικὴν διδάσκεσθαι, πασῶν κολάσεων ἡγησάμενοι βαρυτάτην εἶναι ταύτην, ἐν ἀμουσίᾳ καὶ ἀμαθίᾳ καταβιῶναι.

 

Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία, 7.15

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Γλωσσικά σχόλια
ἡνίκαόταν
ἦρξανήταν αρχηγοί, εξουσίαζαν
τοῖς ἀφισταμένοις (μτχ. ενεστ. ρ. ἀφίσταμαι)σε αυτούς που επαναστατούσαν
ἐπήρτησαν (οριστ. αορ. ρ. ἐπαρτάω, ἐπαρτῶ)επέβαλαν
πασῶν κολάσεωναπό όλες τις τιμωρίες
ἡγησάμενοι (μτχ. αορ. ρ. ἡγέομαι, ἡγοῦμαι)επειδή θεώρησαν
καταβιῶναι (απαρ. αορ. β΄ ρ. καταβιόω, καταβιῶ)να περνάει κανείς τη ζωή του
   

 

Μετάφραση

Κείμενο

Όταν οι Μυτιληναίοι εξουσίαζαν στη θάλασσα, επέβαλαν σε αυτούς από τους συμμάχους που επαναστατούσαν αυτήν την τιμωρία, να μη μαθαίνουν, δηλαδή, τα παιδιά τους γράμματα και να μη διδάσκονται μουσική, επειδή θεώρησαν ότι είναι αυτή η πιο βαριά από όλες τις ποινές, να περνάει, δηλαδή, κανείς τη ζωή του χωρίς αρμονία και γνώσεις.

 

 

Ερωτήσεις

 

1. Αντλώντας πληροφορίες από τα παραπάνω παράλληλα κείμενα αλλά και από το κείμενο της Ενότητας, να περιγράψετε ποια φαίνεται ότι ήταν η σημασία της μουσικής και του τραγουδιού για τους αρχαίους Έλληνες.

 

2. Με βάση το παράλληλο κείμενο από τον Αιλιανό, να σχολιάσετε τη σκοπιμότητα των ποινών που επέβαλαν οι Μυτιληναίοι και να εκτιμήσετε τις συνέπειες που θα είχαν για τους τιμωρούμενους.

 

3. Γνωρίζετε από τη μυθολογία ή τη δημοτική μας παράδοση ιστορίες σχετικές με τη δύναμη της μουσικής;

 

 


 

γνωμικό

 

Μπορείτε να επεξεργαστείτε μια λέξη ή μεγαλύτερο μέρος του κειμένου.

1. Για έντονα γράμματα, επιλέξτε τη λέξη ή το κείμενο και πατήστε Ctrl+B ή Ctrl+Shif+B, για πλάγια γράμματα πατήστε Ctrl+Ι ή Ctrl+Shif+I και για υπογραμμισμένα γράμματα πατήστε Ctrl+U ή Ctrl+Shif+U.

2. Για τη μετακίνηση μια λέξης ή ενός τμήματος, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα και σύρτε στη νέα θέση.

. Αλλιώς, για αποκοπή, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα του κειμένου πατώντας Ctrl+X και για επικόλληση Ctrl+V. Για αντιγραφή πατήστε Ctrl+C

3. Για επαναφορά, πατήστε Ctrl+R.

4. Μπορείτε επίσης να διαγράψετε μια λέξη ή να προσθέσετε δικό σας κείμενο.

Σημ. Στο κινητό ή στο τάμπλετ δεν ισχύει το 1.