Για τη σημασία των πτώσεων στα αρχαία ελληνικά μπορείς να κατεβάσεις το αρχείο που ετοίμασε η Νίκη Δερμιτζάκη

Η τρίτη κλίση περιλαμβάνει ονόματα:

Περιττοσύλλαβα αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα.

Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά λήγουν στην ονομαστική του ενικού σ' ένα από τα φωνήεντα: α, ι, υ, ω  ή σ' ένα από τα σύμφωνα ν, ρ, ς, (ξ, ψ).

Στη γενική του ενικού λήγουν σε -ος,  -ως, -ους

Είναι περιττοσύλαβα γιατί σε κάποια από τις πλάγιες πτώσεις (γενική, δοτική, αιτιατική) του ενικού (ή ακόμη και σε όλες) σχηματίζουν μια συλλαβή περισσότερη από την ονομοστική και κλητική, π.χ. πρύ-τα-νις, πρυ-τά-νε-ος, (όμως στη δοτική και αιτιατική με 3 συλλαβές: πρυτάνει, πρύτανιν), ἥ-ρως, ἥ-ρω-ος, ἥ-ρω-ι, ἥ-ρω-α.

Καταληκτικά λέγονται όσα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν την ονομαστική του ενικού με την κατάληξη -ς, π.χ. ἥρω-ς, ἰχθύ-ς

Ακατάληκτα λέγονται όλα τα ουδέτερα και κάποια αρσενικά και θηλυκά που σχηματίζουν την ονομαστική του ενικού χωρίς κατάληξη, π.χ. χιών, ἠχώ

Μονόθεμα λέγονται αυτά που σχηματίζουν όλες τις πτώσεις από ένα μόνο θέμα, π.χ. χιτών, χιτῶν-ος

Το θέμα στα μονόθεμα βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί από αυτήν η κατάληξη: πίνακ-ος > πινακ-,  κλητῆρ-ος > κλητηρ-

Διπλόθεμα λέγονται αυτά που σχηματίζουν τις πτώσεις με δύο θέματα, γιατί σε μερικές περιπτώσεις εκτείνουν το φωνήεν της τελευταίας συλλαβής του θέματος· π.χ. ἡγεμόν-ος, ἡγεμών

Στα διπλόθεμα το θέμα που έχει στην τελευταία συλλαβή μακρόχρονο φωνήεν λέγεται ισχυρό θέμα, π.χ. ποιμήν, ῥήτωρ

Στα διπλόθεμα  το θέμα που έχει στην τελευταία συλλαβή βραχύχρονο φωνήεν λέγεται αδύνατο θέμα

Το ισχυρό θέμα στα διπλόθεμα βρίσκεται από την ονομαστική του ενικού, π.χ. ὁ ἡγεμών, ὁ ποιμήν

Το αδύνατο θέμα στα διπλόθεμα βρίσκεται από τη γενική του ενικού, αφού αφαιρεθεί η κατάληξη, π.χ. τοῦ ἡγεμόν-ος > ἡγεμον, τοῦ ποιμένος > ποιμεν-

Φωνηεντόληκτα λέγονται όσα έχουν χαρακτήρα φωνήεν, π.χ. ἥρω-ς ἥρωο-ς, πόλι-ς πόλε-ως

Συμφωνόληκτα λέγονται όσα έχουν χαρακτήρα σύμφωνο, π.χ. κόραξ κόρακ-ος, σωλήν σωλῆν-ος

καταλήξεις της γ' κλίσης

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις στις καταλήξεις των ονομάτων της γ' κλίσης
Από τα ονόματα της γ' κλίσης:
τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν σ' όλες τις πτώσεις τις ίδιες καταλήξεις·
τα ουδέτερα διαφέρουν από τα αρσενικά και τα θηλυκά στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού και του πληθυντικού.

Το ι και το α στη λήγουσα των ονομάτων της γ' κλίσης είναι βραχύχρονα, π.χ.
ἡ γνῶσις, τὸν ἀγῶνα.

Δες και τον αλφαβητικό πίνακα των καταλήξεων

Φωνηεντόληκτα

α-β) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις
1. Η αιτιατική του ενικού σχηματίζεται με την κατάληξη -ν αντί -α και η αιτιατική του πληθυντικού με την κατάληξη -ς αντί -ας, π.χ. τὸν βότρυν, τοὺς βότρυς
2. Η κλητική του ενικού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη, π.χ. ὦ βότρυ,
3. Όλοι οι μονοσύλλαβοι τύποι και η αιτιατική του πληθυντικού γενικά, όταν αυτή τονίζεται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη αντίθετα με τον κανόνα: ἡ δρῦς, τὴν δρῦν, ὦ δρῦ, τὰς δρῦς – τοὺς ἰχθῦς, τὰς κλιτῦς, τὰς Ἐρινῦς.

Κατά το βότρυς κλίνονται: ὁ στάχυς, ἡ πίτυς (είδος πεύκου), ὁ κάνδυς (μηδικός μανδύας), ἡ ἄρκυς (δίχτυ κυνηγού), ὁ ἄλυς (αργία), ἡ κάχρυς (καβουρντισμένο κριθάρι) κ.ά., καθώς και το ουδέτ. τὸ νᾶπυ (= σινάπι).
Κατά το ἰχθὺς κλίνονται: ἡ Ἐρινύς, ἡ ἰλὺς (= λάσπη), ἡ ἰσχύς, ἡ κλιτύς (= πλαγιά), ἡ ὀσφύς (= το κατώτερο τμήμα της σπονδυλικής στήλης), ἡ ὀφρύς (= φρύδι), ἡ πληθύς (= πλήθος), ἡ ἀχλύς (σκοτάδι, ομίχλη) ἡ δελφύς (μήτρα), κ.ά.
Κατά το δρῦς κλίνονται: ὁ και ἡ σῦς ή ὗς (= αγριόχοιρος), ὁ μῦς (= ποντίκι) που ήταν αρχικά σιγμόληκτο (θ. μυσ-) κ.ά.

γ) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα:
αρσενικά και θηλυκά σε -ις (γεν. -εως) // -υς (γεν. -εως)
ουδέτερα σε -υ (γεν. -εως)

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις
Τα φωνηεντόληκτα σε -ις ή -υς:
1. έχουν δύο θέματα: ένα σε -ι ή -υ από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητική του ενικού, και άλλο σε  -ε, από το οποίο σχηματίζονται οι άλλες πτώσεις του ενικού και όλος ο πληθυντικός (και δυϊκός).
2. στη γενική του ενικού έχουν κατάληξη -ως (αντί -ος) και τονίζονται στη γενική του ενικού και του πληθυντικού στην ΠΠΛ αντίθετα με τον κανόνα.
3. συναιρούν τον χαρακτήρα ε με το ακόλουθο ε ή ι των καταλήξεων σε ει, π.χ. πόλεες > πόλεις
4. σχηματίζουν:
α. την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -ν (τὴν πόλι-ν),
β. την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη, π.χ. ὦ πόλι,
γ. και την αιτιατική του πληθυντικού όμοια με την ονομαστική από αναλογία προς αυτή, π.χ. αἱ πόλεις, τὰς πόλεις
5. Στο ουσιαστικό τὸ ἄστυ, στον πληθυντικό αριθμό, ο χαρακτήρας ε συναιρείται με την κατάληξη -α σε -η: (ἄστε-α) ἄστη.

Δείτε εδώ ένα ωραίο βίντεο της Μαρίας Ανδρομιδά και του Χριστόφορου Γαβαλά για την κλίση μετά μουσικής του ουσιαστικού ἡ πόλις

Κατά το δύναμις κλίνονται τα προπαροξύτονα θηλυκά: αἴσθησις, ἀκρόπολις, βεβαίωσις, γένεσις, γέννησις, δήλωσις, δῄωσις, κράτησις, ποίησις κ.ά. και το αρσ. ὁ πρύτανις.
Κατά το πόλις κλίνονται: ἡ κόνις, ὁ μάντις, ὁ ὄφις κ.ά., καθώς και πολλά δισύλλαβα αφηρημένα ουσιαστικά: γεῦσις, ὄψις, πτῶσις κτλ.
Κατά το πέλεκυς κλίνονται: ὁ πῆχυς και ὁ πρέσβυς

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ ΣΕ -ις (γεν. -εως) (που δείχνει ιδίως την ορθογραφία των λέξεων)
ἄρσις, βάσις, δρᾶσις, δόσις, θλάσις, θλῖψις, κάμψις, κλάσις (= θραύση, τσάκισμα), κλίσις, κρᾶσις, κρίσις, κῦψις, λύσις, μεῖξις, νύξις, ξῦσις, πίστις, πλάσις, πλύσις, πνῖξις, πόσις (= πιοτό), πύστις (= ερώτηση, πληροφορία), πρᾶξις, ῥάχις, ῥῆσις (= λόγος, ομιλία), ῥῖψις, ῥῦσις (= σωτηρία, απελευθέρωση) ῥύσις (= ροή, ρεύμα), στάσις, στίξις, στῦψις, τάξις, τάσις, τρῖψις, τύψις, ὕβρις, φάσις, φθίσις, φράσις, φύσις, χύσις, ψῆξις (= ξύσιμο), ψῦξις (= ψύξη).

δ) Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς
ε) Φωνηεντόληκτα ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις στα φωνηεντόληκτα σε -εύς, -οῦς, αῦς:
1. Το υ του χαρακτήρα αποβάλλεται πριν από φωνήεν: βασιλεὺς > βασιλέ-ως
2. Η κλητική του ενικού είναι όμοια με το θέμα (χωρίς κατάληξη): ὦ βασιλεῦ

Στα φωνηεντόληκτα σε -εύς:
1. Η γενική του ενικού έχει κατάληξη -ως (αντί -ος): τοῦ βασιλέ-ως
2. Η αιτιατική του πληθυντικού έχει κατάληξη -ας: τούς βασιλέ-ας
3. Το ε που απομένει στο θέμα μετά την αποβολή του υ συναιρείται με το ακόλουθο ε ή ι των καταλήξεων σε ει: οι βασιλέ-ες > βασιλεῖς
Όσα φωνηεντόληκτα σε -εὺς έχουν πριν από το -εὺς φωνήεν συναιρούν συνήθως το τελικό ε που απομένει στο θέμα με το ακόλουθο ω και α των καταλήξεων στη γενική και αιτιατική του ενικού και πληθυντικού: ἁλιεὺς, τοῦ ἁλιέως > ἁλιῶς· τὸν ἁλιέ-α > ἁλιᾶ· τῶν ἁλιέ-ων > ἁλιῶν.

Κατά το βασιλεύς κλίνονται: βαφεύς, γονεύς, γραμματεύς, γραφεύς, ἱερεύς, κουρεύς, χαλκεύς κ.ά. Ἀμφισσεύς, Ἀχαρνεύς, Μεγαρεύς κ.ά.
Κατά το ἁλιεὺς κλίνονται: Δωριεύς, Ἐρετριεύς, Εὐβοεύς, Πειραιεύς, Πλαταιεύς κ.ά.
Τα βοῦς και γραῦς είναι μοναδικά.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις στα φωνηεντόληκτα σε -ω γεν. -ους:
1. κανονικά δεν έχουν πληθυντικό και δυϊκό αριθμό· όταν όμως τους σχηματίζουν, κλίνονται σύμφωνα με τη β' κλίση, π.χ. ἡ λεχώ, αἱ λεχοί, τῶν λεχῶν
2. σχηματίζουν την ονομαστική με το ισχυρό θέμα -ω χωρίς καμιά κατάληξη· στις πλάγιες πτώσεις συναιρούν τον χαρακτήρα ο του αδύνατου θέματος με τις καταλήξεις και οξύνονται στην αιτιατική αντίθετα με τον κανόνα, από αναλογία προς την ομόηχη ονομαστική, π.χ. ἡ ἠχὼ, τὴν ἠχὼ
3. σχηματίζουν την κλητική με αρχαιότερο θέμα σε -οι χωρίς κατάληξη και παίρνουν περισπωμένη από αναλογία προς την ομόηχη δοτική, π.χ. τῇ ἠχοῖ, ὦ ἠχοῖ

Όμοια κλίνονται μερικά κύρια ονόματα: Γοργώ, Ἐρατώ, Κλωθώ, Λητώ, Σαπφώ κ.ά., καθώς και μερικά προσηγορικά: λεχώ, πειθώ, φειδώ κ.ά.

Συμφωνόληκτα

Αφωνόληκτα

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Τα ουσιαστικά της κατηγορίας αυτής, ενώ φαίνονται πολύπλοκα είναι αρκετά απλά, αρκεί να σκεφτούμε τι γίνεται στα νέα ελληνικά ή πώς λέμε σήμερα το ουσιαστικό. Η κλίση τους θυμίζει πολύ τα νέα ελληνικά. Ακολουθεί πίνακας με τα συνηθέστερα ουσιαστικά της αρχαίας με τη μετάφραση τους στα νέα ελληνικά:

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις στα αφωνόληκτα της γ' κλίσης
Τα περισσότερα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική του ενικού με κατάληξη -α, π.χ. τὸν κόρακ-α, τὴν πατρίδ-α και την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική, π.χ.  ὦ κόραξ, ὦ πατρίς.

α) Ουρανικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

β) Χειλικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

γ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα απλό οδοντικό τ ή δ ή θ

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Δείτε εδώ ένα ωραίο βίντεο της Μαρίας Ανδρομιδά για την κλίση μετά μουσικής του ουσιαστικού ὁ παῖς

Παρατήρηση:
Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ις (γεν. -ιδος, -ιτος, -ιθος) σχηματίζουν την αιτιατική του ενικού σε -ν και την κλητική του ενικού όμοια με το θέμα (χωρίς τον χαρακτήρα), π.χ. τὴν χάρι-ν, τὴν ἔρι-ν, τὸν ὄρνι-ν·  όμοια και μερικά οδοντικόληκτα βαρύτονα σε -ης ή -υς, π.χ. ὁ (και ἡ) Πάρνης του Πάρνηθος, τὸν Πάρνην, ὦ Πάρνη.
Το οξύτονο τυραννίς (-ίδος) και το περισπώμενο ὁ παῖς σχηματίζουν  την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ.  ὦ τυρρανί, παῖ

δ) Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα με θέμα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/-οντος)
ε) Οδοντικόληκτα ακατάληκτα  διπλόθεμα με θέμα σε ντ (-ων/-οντος)
ζ) Οδοντικόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα σε α/-ατος

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατήρηση:
α) Τα οδοντικόληκτα σε -ας (γεν. -αντος) που τονίζονται στη λήγουσα, σχηματίζουν την κλητική του ενικού ίδια με την ονομαστική, π.χ. ἱμάς.
β) Τα οδοντικόληκτα σε -ας (γεν. -αντος) που δεν τονίζονται στη λήγουσα (βαρύτονα), σχηματίζουν την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ.  ὦ γίγαν, ὦ ἐλέφαν, ὦ Αἶαν.
γ) Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ων (γεν. -οντος) σχηματίζουν την κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη με αφαίρεση του οδοντικού χαρακτήρα, π.χ. ὦ γέρον, ὦ δράκον, ὦ λέον, ὦ τένον.
δ) Τα ουδέτερα οδοντικόληκτα σε -μα (γεν. -ματος) είναι όλα ακατάληκτα, π.χ. κτῆμα, σῶμα, στράτευμα.
Καταληκτικά είναι μόνο τα ουδέτερα φῶς (φῶτ-ς), γεν. φωτ-ός κ.τ.λ. και το ανώμαλο οὖς (οὖτ-ς), γεν. ὠτ-ός
Κατά το ἱμὰς κλίνεται ὁ ἀνδριάς.
Κατά το γίγας κλίνονται ὁ ἀδάμας, ὁ ἐλέφας, ὁ Αἴας, ὁ Κάλχας κ.ά., καθώς και το συνηρημένο (ἀλλάεντ-ς = ἀλλάεις) ἀλλᾶς, γεν. τοῦ (ἀλλάεντ-ος) ἀλλᾶντος κτλ
Κατά το ὀδοὺς κλίνεται και το συνηρημένο (πλακόεντ-ς = πλακόεις) πλακοῦς, γεν. τοῦ (πλακόεντος) πλακοῦντος κτλ.· έτσι και Σελινοῦς (Σελινοῦντος), Τραπεζοῦς (Τραπεζοῦντος), Φλιοῦς (Φλιοῦντος) κ.ά.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ (που δείχνει ιδίως την ορθογραφία των λέξεων)
Α΄. ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΗΛΥΚΑ
1. ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ
(χαρακτ. κ), ἡ αὖλαξ -ακος, ἡ γλαῦξ¹, γλαυκὸς, ἡ δράξ², δρᾰκὸς, ἡ ἕλιξ -ικος, ὁ Θρᾷξ³ Θρᾳκὸς, ὁ θώραξ -ακος, ὁ κῆρυξ⁴ -υκος, ἡ κλῖμαξ -ακος, ἡ κῠ΄λιξ⁵ -ικος, ἡ λάρναξ⁶ -ακος, ὁ μύρμηξ -ηκος, ὁ οἴαξ⁷, οἴακος, ὁ πῖδαξ -ακος, ὁ πίναξ -ακος, ἡ πλάξ, πλᾰκὸς, ἡ σάρξ, σαρκὸς, ὁ φοῖνιξ -ικος, ὁ Φοῖνιξ⁸ -ικος, ὁ φύλαξ -ᾰκος, ὁ χάλιξ -ῐκος
(χαρακτ. γ) ὁ, ἡ αἴξ, αἰγὸς, ὁ λᾰρυγξ -υγγος, ἡ λύγξ⁹, λῠγγὸς, ἡ μάστιξ -ῑγος, ἡ ῥάξ¹⁰, ρᾱγὸς, ἡ σάλπιγξ -ιγγος, ἡ σήραγξ¹¹ -ᾰγγος, ὁ στρόφιγξ¹² -ιγγος, ἡ σῦριγξ¹³ -ῐγγος, ἡ Σφὶγξ -ῐγγὸς, ὁ τέττιξ -ῑγος, ἡ φάλαγξ -αγγος, ἡ , φάραγξ -αγγος, ὁ Φρύξ, Φρῠγὸς,
(χαρακτ. χ), ὁ, ἡ βήξ, βηχὸς, ἡ διώρυξ -ῠχος¹⁴, ἡ θρίξ, τρῐχὸς
2. ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ
(χαρακτ. π) ὁ Αἰθίοψ¹⁵ -οπος, ὁ γύψ, γῡπὸς, ὁ Κέκροψ -οπος, ὁ Κύκλωψ -ωπος, ὁ Πέλοψ -οπος, ὁ σκνὶψ -ῑπὸς
(χαρακτ. β) ὁ λίψ¹⁶, λῐβὸς, ἡ φλέψ, φλεβὸς, ὁ χάλυψ -ῠβος,
(χαρακτ. φ):
3. ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ (χαρακτ. τ):
-ης -ητος: ἡ ἐσθὴς -ῆτος, ὁ θής¹⁷, θητὸς, ὁ Κρής¹⁸, Κρητὸς, ὁ λέβης -ητος, ὁ τάπης -ητος, ὁ Χάρης -ητος,
-ότης -ότητος: ἡ δεξιότης -ητος, ἡ πιστότης -ητος, ἡ ποιότης κ.ά.
-ὶς -ῖδος: ἡ ἁψὶς -ῖδος, ἡ βαλβὶς -ῖδος, ἡ , κηλὶς -ῖδος, ἡ κνημὶς -ῖδος, ἡ κρηπὶς -ῖδος, ἡ νησὶς -ῖδος, ἡ σφραγὶς -ῖδος, ἡ χειρὶς -ῖδος, ἡ ψηφὶς -ῖδος
-ύτης -ύτητος: ἡ βαρύτης -ητος, ἡ βραδύτης -ητος, Αττ. βραδυτὴς -ῆτος, ἡ βραχύτης -ητος, ἡ ταχύτης -ητος, Αττ. ταχυτὴς -ῆτος, ἡ τραχύτης -ητος κ.ά.,
-ις -ιτος: ἡ χᾰ΄ρις -ιτος,
-ως -ωτος: ὁ ἱδρὼς -ῶτος, ὁ γέλως -ωτος, ὁ ἔρως -ωτος,
-ας -αντος: ὁ ἀνδριάς, ὁ ἀδάμας, ὁ ἐλέφας, ὁ Αἴας, ὁ Κάλχας κ.ά., καθώς και το συνηρημένο (ἀλλάεντ-ς = ἀλλάεις) ἀλλᾶς, γεν. τοῦ (ἀλλάεντ-ος) ἀλλᾶντος κτλ.
-ων -οντος, ὁ δράκων, ὁ θεράπων, ὁ λέων, ὁ τένων (= νεύρο), ὁ Κρέων κ.ά.,
-ῶν -ῶντος, ὁ (Ξενοφάοντ-, Ξενοφάωντ-) Ξενοφῶν, τοῦ (Ξενοφάοντ-ος) Ξενοφῶντος, τῷ (Ξενοφάοντ-ι) Ξενοφῶντι κτλ. Έτσι και ὁ Ἀντιφῶν, ὁ Κλεοφῶν, ὁ Κτησιφῶν (όν. προσώπων), ἡ Κτησιφῶν (όν. πόλης) κ.ά.
(χαρακτ. δ)
-ὰς -άδος: ἡ ἀγελὰς -άδος, ἡ Ἑλλὰς -άδος, ἡ λαμπὰς -άδος, ἡ Παλλὰς -, άδος, ἡ τετρὰς -άδος, ἡ τριὰς -άδος κτλ.
-ις -ιδος: ἡ αὖλις¹⁹ -ῐδος, ἡ ἔρις -ῐδος, ἡ ἶρις²⁰ -ῐδος, ἡ Ἶσις²¹ -ῐδος, ὁ Πάρις -ῐδος
-ὶς -ίδος: ἡ ἀσπὶς -ῐ΄δος, ἡ Αὐλὶς -ῐ΄δος, ἡ βαθμὶς -ῐ΄δος, ἡ βλεφαρὶς -ῐ΄δος, ἡ βολὶς -ῐ΄δος, ἡ Ἑλληνὶς -ῐ΄δος, ἡ ἐλπὶς -ῐ΄δος, ἡ θυρὶς -ῐ΄δος, ἡ κεραμὶς -ῐ΄δος, ἡ κορωνὶς -ῐ΄δος, ἡ τυραννὶς -ῐ΄δος, ἡ ψαλὶς -ῐ΄δος κ.ά.
-ὶς -ῖδος: ἡ ἁψὶς -ῖδος, ἡ βαλβὶς -ῖδος, ἡ κηλὶς -ῖδος, ἡ κνημὶς -ῖδος, ἡ κρηπὶς -ῖδος, ἡ νησὶς -ῖδος, ἡ σφραγὶς -ῖδος, ἡ χειρὶς -ῖδος, ἡ ψηφὶς -ῖδος
-ὺς -ύδος: ἡ χλαμὺς -ύδος
(χαρακτ. θ):
-ης -ηθος: ἡ Πάρνης -ηθος,
-υς -υθος: ἡ κόρῠς²² -ῠθος
-ινς -ινθος: ἡ ἕλμινς²³ -ινθος, ἡ πείρινς²⁴ -ινθος,
-υνς -υνθος: ἡ Τίρυνς -υνθος

Β΄. ΟΥΔΕΤΕΡΑ
(οδοντικόληκτα)
(σε -μα, γεν. -ματος): ἅλμα, ἅρμα, ἆσθμα, ᾆσμα, δρᾶμα, θῦμα, κλάσμα, κλῆμα²⁵, κλίμα²⁶, κρᾶμα, κρίμα, κῦμα, μεῖγμα, (ή μίγμα), νᾶμα, νῆμα, πλάσμα, πλῦμα, πρᾶγμα, πτῠ΄σμα, στῐ΄γμα, σχῐ΄σμα, τᾰ΄γμα, φᾰ΄σμα, φρᾰ΄γμα, φῦμα²⁷, χᾰ΄σμα, χρῖσμα
(σε -μμα²⁸, γεν. -μματος): ἄλειμμα, ἅμμα²⁹, βάμμα, βλέμμα, γράμμα, θρέμμα, κάλυμμα, κόμμα, ὄμμα, ῥάμμα, σκάμμα, στέμμα, στρέμμα, τρῖμμα

Ημιφωνόληκτα

Ενρινόληκτα ¹
α) Ενρινόληκτα μονόθεμα καταληκτικά σε: -ις, (-ῑνος) ακατάληκτα σε -αν (-ᾱνος), -ην (-ηνος) και -ων (-ωνος)

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

1. Τριτόκλιτα με χαρακτήρα μ δεν υπάρχουν.

2. Το ουσ. ὁ κτείς είναι το μοναδικό με κατάληξη -εις. Η κατάληξη -εις στην ονομαστική και κλητική του ενικού προήλθε από αποβολή του ένρινου χαρακτήρα μπροστά από το -ς των καταλήξεων και με αντέκταση του προηγούμενου βραχέος φωνήεντος: ὁ κτέν-ς = ὁ κτείς. Οι δισύλλαβοι τύποι τονίζονται στη λήγουσα στη γενική και τη δοτική και των τριών αριθμών.

Σύμφωνα με το ἀκτίς κλίνονται και τα: δελφίς, ἑρμίς, θίς, ρίς, ὠδίς, κτείς (μοναδικό σε –εις), Τραχίς-Τρηχίς, Γόρτυς

Σύμφωνα με το Τιτάν κλίνονται και τα: παιάν, πελεκάν, Αἰνιάν, Ἀκαρνάν, Ἁλκμάν, Εὐρυτάν, Πάν

Σύμφωνα με το Ἕλλην κλίνονται και τα: δοθιήν, κηφήν, λειχήν, πυρήν, σωλήν, σειρήν, μήν, σπλήν κ.ά.

Σύμφωνα με το χειμών κλίνονται και τα: Ἀγάθων, Κλέων, Αὐλὼν, Μαραθών, Λάκων, δόλων, κώδων, σάπων, κλών, ἀγὼν κ.ά.

β) Ενρινόληκτα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ην (-ενος), και -ων (-ονος)

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΟΛΗΚΤΩΝ OYΣIAΣTIKΩΝ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
(που δείχνει ιδίως την ορθογραφία των λέξεων)

1. ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ

-ὰν -ανος: ὁ μεγιστὰν -ᾶνος, (έτσι και: ὁ παιάν, πελεκάν, Τιτάν, Αἰνιάν, Ἀκαρνάν, Ἁλκμάν, Εὐρυτάν), ὁ Πάν, του Πανὸς κ.ά.

-ὶς -ινος: ἡ ἀκτὶς -ῖνος (έτσι: ὁ δελφίς, ἡ ὠδίς¹, Ἐλευσίς, Σαλαμὶς κ.ά.), ἡ ῥίς, τῆς ῥῑνός, ὁ (ἡ) θίς², θῑνός, ἡ ἴς³, τῆς ἰνός, πλ. αἱ ἶνες κ.ά.

-ην -ηνος: ὁ Ἕλλην -ηνος, ὁ δοθιήν⁴ -ῆνος (έτσι και: ὁ κηφήν, ὁ λειχήν⁵, ὁ πυρήν, ὁ σωλήν, ἡ σειρήν⁶), ὁ μήν, μηνὸς (έτσι και: ὁ σπλήν, ὁ σφήν, ὁ (ἡ) χὴν κ.ά.).

-ὴν -ενος: ὁ αὐχήν⁷ -ένος (έτσι και: ὁ λιμήν, ὁ πυθμήν, ὁ ὑμήν⁸ κ.ά ἡ φρήν⁹, φρενός κ.ά.)

-ων -ωνος:

α) τα περιεκτικά: ὁ ἀνθὼν -ῶνος ὁ ἀνδρὼν -ῶνος, γυναικὼν -ῶνος (έτσι και: ὁ δαφνών, δενδρών, ἐλαιών, νυμφών, ξενών, ὀρνιθών, παρθενὼν¹⁰ κ.ά.)

β) τα μεγεθυντικά: ὁ γάστρων¹¹ -ωνος, ὁ γνάθων¹² -ωνος, ὁ χείλων¹³ -ωνος κ.ά.

γ) τα κύρια ονόματα: Ἀπόλλων -ωνος, Ποσειδῶν -ῶνος Ἀγάθων -ωνος (έτσι και: Δάμων, Δευκαλίων, Δίων, Ζήνων, Ἱέρων, Κίμων, Κλέων, Κόνων, Κρίτων, Κύλων, Μέτων, Πλάτων, Σόλων, Φαίδων, Χάρων, Χίλων, Χίρων, Ὠρίων, [Νέρων, Τρύφων] κ.ά.).

δ) ονόμ. αρχ. μηνών: Γαμηλιὼν -ῶνος, (έτσι και: Ἀνθεστηριών, Ἐλαφηβολιών, Μουνιχιών, Θαργηλιών, Σκιροφοριών, Ἑκατομβαιών, Μεταγειτνιών, Βοηδρομιών, Πυανοψιών, Μαιμακτηριών, Ποσειδεών).

ε) τόπων και πόλεων Αὐλὼν -ῶνος, Ἑλικὼν -ῶνος (έτσι και: ἡ Καλυδών, ὁ Κιθαιρών, ἡ (ὁ) Κολοφών, ὁ Μαραθών, ἡ Σιδών, ἡ Σικυών), Κρότων -ωνος κ.ά.

στ) εθνικά παροξύτονα ὁ Λάκων -ωνος, ὁ Ἴων -ωνος κ.ά.

ζ) προσηγορ. παροξύτ. ὁ δόλων¹⁴ -ωνος, ὁ δρόμων¹⁵ -ωνος (έτσι και: ὁ κλύδων¹⁶, ὁ κώδων, ὁ (ἡ) μήκων¹⁷, ὁ πάρων¹⁸, ὁ ῥώθων, ὁ σάπων, ὁ σίφων, [ὁ ἄμβων]).

η) προσηγορ. οξύτ. ὁ κλών, κλωνὸς, ὁ ἀγὼν -ῶνος, ὁ ἀγκὼν -ῶνος (έτσι και: ὁ αἰών, βουβών, κοιτών, κολοφών¹⁹, λειμών, τελαμών²⁰, χειμών, χιτὼν κ.ά.).

θ) προσηγ. περισπώμ. ὁ τυφῶν²¹ -ῶνος (από το τυφάων).

-ων -ονος

α) οξύτ. θηλυκά ἡ ἀηδὼν -όνος (έτσι και: ἡ ἀλγηδών, ἀλκυών, εἰκών, Καρχηδών, σιαγών, σινδών, τερηδών²² Χαλκηδών, χελιδών, χιὼν κ.ά.).

β) οξύτ. αρσενικά ὁ (ἡ) ἀλεκτρυὼν²³ -όνος, ὁ ἡγεμὼν -όνος (έτσι και: ὁ κανών, κηδεμών, Μακεδών, Στρυμών, (συν)δαιτυμών κ.ά.).

γ) παροξύτ. αρσενικά ὁ ἄξων -ονος (έτσι και: Ἁλιάκμων, βραχίων, γείτων, γνώμων, δαίμων, Ἰᾱ΄σων, κίων²⁴, πνεύμων, τέκτων²⁵, Ἀγαμέμνων, Ἀριστογείτων κ.ά.).

2. ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ

-ὴρ -ηρος ὁ θήρ²⁶, θηρός, ὁ ἀροτήρ²⁷ -ῆρος, ὁ ζωστὴρ -ῆρος (έτσι και: ὁ κρατήρ, λαμπτήρ, λουτήρ, νιπτήρ, στατήρ, στρωτήρ, σπινθήρ κ.ά.), σωτήρ -ῆρος (κλ. ὦ σῶτερ).

-ὴρ -έρος ὁ ἀὴρ -έρος (έτσι και: ὁ ἀθήρ, αἰθήρ, ἀστήρ - δοτ. πλ. ἀστράσι κ.ά.).

-ωρ -ωρος ὁ φώρ²⁸, φωρὸς, ὁ ἰχὼρ²⁹ -ῶρος, ὁ πέλωρ³⁰ -ωρος (μεταγ. Βίκτωρ, πραίτωρ κ.ά.).

-ωρ -ορος ὁ αὐτοκράτωρ -ορος (έτσι και: ὁ κοσμήτωρ, πράκτωρ, προγάστωρ, Ἕκτωρ κ.ά.) (μεταγ. και νεότ.: ἐκλέκτωρ, παντοκράτωρ κ.ά.).

-ὰρ -αρὸς ὁ Κάρ³¹, Κᾱρὸς (πλ. οἱ Κᾶρες).

-εὶρ -ειρὸς ὁ φθείρ³², φθειρὸς (δοτ. πλ. τοῖς φθειρσί), ἡ χείρ, χειρὸς (δοτ. πλ. ταῖς χερσί).

Υποσημειώσεις: 1. (ποιητ.) πόνος του τοκετού (συνηθ. πληθ. ὠδῖνες).- 2. (ποιητ.) σωρός· σωρός από άμμο· ακτή.- 3. νεύρο, λεπτό νήμα, δύναμη.- 4. μικρό εξάνθημα.- 3. λειχήνα· βρύο που φυτρώνει πάνω σε δέντρα, πέτρες κτλ.· εξάνθημα στην επιδερμίδα.- 6. γοητεία ωραίων λόγων· ως κυρ, όν. Σειρήν, θαλασσινή θεότητα που γοητεύει με τη φωνή της τους ναυτικούς.- 7. τράχηλος.- 8. λεπτό δέρμα, μεμβράνη.- 9. το διάφραγμα ανάμεσα στο θώρακα και την κοιλιά· τα γύρω από την καρδιά μέρη· καρδιά, νους.- 10. μέρος του σπιτιού, όπου έμεναν οι παρθένες· ως κυρ. όν. Παρθενών, ναός στην Ακρόπολη της Αθήνας.- 11. κοιλαράς.- 12. (από το όν. ἡ γνάθος = σαγόνι) εκείνος που έχει φουσκωμένα σαγόνια ή φουσκωμένα μάγουλα.- 13. εκείνος που έχει μεγάλα χείλια.- 14. μικρό πανί της πλώρης στα ιστιοφόρα· μαχαίρι ή σπαθάκι κρυμμένο μέσα σε ραβδί, στιλέτο.- 15. ελαφρό πλοιάριο.- 16. κύμα, κλυδωνισμός.- 17. παπαρούνα.- 18. πλοιάριο.- 19. το ακρότατο σημείο ενός πράγματος, ως κύρ. όν. Κολοφὼν (-ῶνος), πόλη της Ιωνίας στη Μ. Ασία.- 20. πλατύ κορδόνι, λουρί δερμάτινο· ως κυρ. όν. Τελαμὼν (-ῶνος), γιος του Αιακού και πατέρας του Αίαντα.- 21. θύελλα, ανεμοστρόβιλος (και κατά την αττ. β΄ κλίση: ὁ τυφῶς, τοῦ τυφῶ)· ως κύρ. όν. ὁ Τυφῶν (-ῶνος), γίγαντας, πατέρας των ανέμων.- 22. σκουλήκι που τρώει τα ξύλα· σαράκι· πάθηση των δοντιών.- 23. (αρσ.) πετεινός, (θηλ. όρνιθα).- 24. κολόνα.- 25. ξυλουργός, μαραγκός- 26. θηρίο.- 27. αυτός που οργώνει· ως επίθ. βοῦς ἀροτὴρ = βόδι που το μεταχειρίζονται για το όργωμα.- 28. κλέφτης.- 29. το αίμα που ρέει στις φλέβες των θεών.- 30. πελώριο ον, τέρας.- 31. κάτοικος της Καρίας.- 32. ψείρα.

Υγρόληκτα

α) Υγρόληκτα μονόθεμα ακατάληκτα σε -ηρ (-ηρος), -ωρ (-ωρος) και ουδέτερα σε -αρ (αρος)
β) Υγρόληκτα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ὴρ (-έρος), -ωρ (-ορος)

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Κατά το κλητήρ κλίνονται τα: ἀγροτήρ (= ἀγρότης), ἀορτήρ, ἀποδεκτήρ, ἀροτήρ, ἀτιμαστήρ, αὐλητήρ, βοτήρ, δηλητήρ, διαλλακτήρ, διωκτήρ, δοτήρ, δωρητήρ, ἐποπτήρ, ἐργαστήρ, ζωστήρ, θελκτήρ, θρεπτήρ, ἱππευτήρ, καμπτήρ, κῑνητήρ, κλητήρ, κλῐμακτήρ, κλιντήρ, κρᾱτήρ, λαμπτήρ, λῡμαντήρ, μνηστήρ, οἰκητήρ, πάνθηρ, πεντηκοντήρ, σᾰγηνευτήρ, σκαπτήρ, σπινθήρ, σωτήρ, φωστήρ, χᾰρακτήρ, ψυκτήρ κ.ά.

Κατά το ἰχώρ κλίνονται τα: πέλωρ, κέλωρ, μήστωρ

Κατά το νέκταρ κλίνονται τα: τὸ ἔαρ (άνοιξη), τὸ θένᾰρ (η παλάμη του χεριού), τὸ ψάρ (ψαρόνι, ψαροπούλι), το αρσενικό ὁ Κάρ (ο κάτοικος της Καρίας) και το θηλυκό ἡ ὄᾰρ (η σύζυγος)

Κατά το ἀθήρ κλίνονται τα: ἀήρ, ἀστήρ [στη δοτ. πληθ. εμφανίζονται και οι δύο τύποι: ἄστρασι (Νόννος, Διονυσιακά 38, 374: ἔτρεμεν Ὠρίων καὶ ἐν ἄστρασι,) - ἀστράσι (Όμηρος, Ιλιάδα, Χ 317: οἷος δ' ἀστὴρ εἶσι μετ' ἀστράσι νυκτὸς ἀμολγῷ)]

Κατά το ῥήτωρ κλίνονται τα: ἀγαπήνωρ, ἀγήνωρ, ἀκέστωρ, ἄκτωρ, ἀλάστωρ, ἀλέκτωρ, αὐτοκράτωρ, ἀφήτωρ, δέκτωρ, ἑστιάτωρ, ἡγήτωρ, ἵστωρ, κτήτωρ, μαστίκτωρ, οἰκήτωρ, πράκτωρ, προπάτωρ, σημάντωρ, τελέστωρ, φώρ κ.ά.

Παρατηρήσεις στα ενρινόληκτα και υγρόληκτα της γ' κλίσης

Τα φωνήεντα ι και α εμπρός από τον χαρακτήρα ν των ονομάτων σε -ις (γεν. -ινος) και αν (γεν. -ανος) είναι μακρόχρονα, π.χ. τῆς ἀκτῖν-ος, τῆς Σαλαμῖν-ος, τοῦ Τιτᾶν-ος, τοῦ πελεκᾶν-ος.

Τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα της γ' κλίσης σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού, π.χ. ἡ ἀκτίς > ὦ ἀκτίς, ὁ Τιτάν > ὦ Τιτάν, ὁ Ἕλλην > ὦ Ἕλλην, ὁ ἡγεμών > ὦ ἡγεμών, ὁ ποιμήν > ὦ ποιμήν, ὁ ἰχώρ > ὦ ἰχώρ.

Τα βαρύτονα διπλόθεμα σε -ων (γεν. -ονος) και -ωρ (γεν. -ορος) σχηματίζουν την κλητική του ενικού όμοια με το αδύνατο θέμα, π.χ. ὁ γείτων > ὦ γεῖτον, ὁ δαίμων > ὦ δαῖμον, ὁ Ἰάσων > ὦ Ἰᾶσον, ὁ ρήτωρ > ὦ ρῆτορ.

Ο χαρακτήρας λ και ρ εμπρός από το σ της κατάληξης παραμένει, ενώ ο χαρακτήρας ν εμπρός από αυτό αποβάλλεται (χωρίς αντέκταση του προηγούμενου τυχόν βραχύχρονου φωνήεντος), π.χ. ὁ ἅλ-ς > τοῖς ἁλ-σι, ὁ ρήτωρ > τοῖς ρήτορ-σι· αλλά: ἡ ἀκτίν-ς  > ἀκτίς ταῖς ἀκτίν-σι > ἀκτί-σι· τοῖς ἡγεμόν-σι > ἡγεμό-σι.

γ) Υγρόληκτα συγκοπτόμενα διπλόθεμα ακατάληκτα σε -ηρ (γεν. -ρος)

Δες κι ένα διαδραστικό βίντεο που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις:
Από τα συγκοπτόμενα ονόματα της γ' κλίσης:
1. Τα ονόματα ὁ πατὴρ, ἡ μήτηρ, ἡ θυγάτηρ και η γαστὴρ συγκόπτουν, δηλαδή χάνουν, το ε του θέματος στη γενική και δοτική του ενικού και στη δοτική του πληθυντικού· το όνομα ἡ Δημήτηρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και το όνομα ο ἀνὴρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και σε όλες τις πτώσεις του πληθυντικού, στις οποίες εμπρός από τον χαρακτήρα αναπτύσσεται το σύμφωνο δ για να διευκολυνθεί η προφορά.
2. Τα ονόματα πατὴρ, μήτηρ, θυγάτηρ και γαστὴρ στη γενική και δοτική του ενικού τονίζονται στη λήγουσα (πατρός, πατρί, μητρός, μητρί κ.τ.λ.)· το όνομα ἀνὴρ τονίζεται στη λήγουσα στη γενική και δοτική του ενικού και στη γενική του πληθυντικού (ἀνδρός, ἀνδρὶ· το όνομα Δημήτηρ τονίζεται στην προπαραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού, εκτός από την ονομαστική.

Δείτε εδώ ένα ωραίο βίντεο της Μαρίας Ανδρομιδά και των μαθητριών της για την κλίση μετά μουσικής του ουσιαστικού ἡ μήτηρ
 
Τα συγκοπτόμενα ονόματα:
1. σχηματίζουν την κλητική του ενικού όμοια με το αδύνατο θέμα και τονίζονται σ' αυτήν επάνω στην αρχική συλλαβή: ὦ πάτερ, ὦ θύγατερ, ὦ Δήμητερ κ.τ.λ.· μόνο το όνομα γαστὴρ σχηματίζει την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική: ὦ γαστὴρ
2. στη δοτική του πληθυντικού ανάμεσα από το συγκομμένο θέμα και την κατάληξη, για να διευκολυνθεί η προφορά, παίρνουν ένα βραχύχρονο α που τονίζεται: πατρ-ά-σι(ν), ἀνδρ-ά-σι(ν)

Σιγμόληκτα

α) Σιγμόληκτα αρσενικά ακατάληκτα σε -ης (γεν. -ους), ή -κλῆς (γεν. -κλέους)
β) Σιγμόληκτα θηλυκά ακατάληκτα  σε ὼς (γεν. οῦς)

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
	-ης (-ους)	-κλῆς (-κλέους)		ὼς (-οῦς)
ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ	Σωκράτης Σωκράτους Σωκράτει Σωκράτη Σώκρατες	Περικλῆς Περικλέους Περικλεῖ Περικλέα Περίκλεις	ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ	αἰδὼς1 αιδοῦς αἰδοῖ αἰδῶ αἰδὼς	Ἠὼς Ἠοῦς Ἠοῖ Ἠῶ Ἠὼς
Πληθυντικός αριθμός
οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ	Σωκράται Σωκρατῶν Σωκράταις Σωκράτας Σωκράται	Περικλεῖς Περικλέων Περικλεῖς Περικλεῖς

Κατά το Σωκράτης κλίνονται: Ἀριστομένης, Ἀριστοτέλης, Ἀριστοφάνης, Δημοσθένης, Διογένης, Διομήδης, Ἱπποκράτης, Ἰσοκράτης, Ἰφικράτης, Πολυκράτης, Πολυνείκης, Πραξιτέλης - Ἀστυάγης, Τισσαφέρνης, Κυαξάρης κ.ά.

Κατά το Περικλῆς κλίνονται: Ἀγαθοκλῆς, Ἡρακλῆς, Θεμιστοκλῆς, Ἱεροκλῆς, Προκλῆς, Σοφοκλῆς κ.ά.

Παρατηρήσεις:
Τα αρσενικά σιγμόληκτα σε -ης (γεν. -ους) και -κλῆς (γεν. κλέους) είναι όλα κύρια ονόματα και:
1. έχουν θέμα σε -εσ: Σωκράτεσ-, Περικλεεσ-
2. στην ονομαστική του ενικού δεν παίρνουν κατάληξη και εκτείνουν το βραχύχρονο φωνήεν ε του θέματος σε η: Σωκράτης, Περικλέης και με συναίρεση Περικλῆς·
3. στις πλάγιες πτώσεις του ενικού αποβάλλουν τον χαρακτήρα σ ανάμεσα στα δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα δύο αυτά φωνήεντα: τοῦ Σωκράτεσ-ος, Σωκράτε-ος, Σωκράτους
4. στην κλητική του ενικού δεν παίρνουν κατάληξη και ανεβάζουν τον τόνο: ὦ Σώκρατες, ὦ Περίκλεις (με συναίρεση από το Περίκλεες)
5. όσα λήγουν σε -κλῆς συναιρούν το ε της συλλαβής κλε-, όταν ύστερα από αυτό ακολουθεί η ή ε ή ει: (Περικλέη) Περικλῆς (Περίκλεες) Περίκλεις, (Περικλέει) Περικλεῖ·
6. κανονικά έχουν μόνο ενικό αριθμό· όταν όμως χρησιμοποιούνται στον πληθυντικό σχηματίζονται σε -ης (γεν. -ους) κατά την α' κλίση (οι Σωκράται κ.τ.λ.) και τα σε -κλῆς (γεν. -κλέους) κατά την γ' κλίση (οι Περικλέ-ες = Περικλεῖς κ.τ.λ.)

γ) Σιγμόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα σε -ος (γεν. -ους)

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Κατά τό βέλος κλίνονται πολλά δισύλλαβα: ἔθνος, εὖρος (= πλάτος), ζεῦγος, ἦθος, κέρδος, ξίφος, πλῆθος, σκεῦος, τέλος κ.ά. καθώς και το κύρ. όν. τὰ Τέμπη στον πληθυντικό.

Κατά τὸ ἔδαφος κλίνονται τα τρισύλλαβα: μέγεθος, στέλεχος, τέμενος (επίσημος ή ιερός χώρος, ναός), τέναγος (= άβαθα νερά, βάλτος) κ.ά.

Παρατηρήσεις:
Τα ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ος (γεν. -ους):

1. έχουν αρχικό θέμα σε -εσ: βελεσ-, ἐδαφεσ-

2. σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη, αλλά στις πτώσεις αυτές το φωνήεν ε που είναι πριν από τον χαρακτήρα το τρέπουν σε -ο: βελεσ- > βέλος, ἐδαφεσ > ἔδαφος·

3. με το αρχικό θέμα σε -εσ σχηματίζουν τη γενική και δοτική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού· αποβάλλουν όμως σ' αυτές τον χαρακτήρα ανάμεσα στα δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα φωνήεντα αυτά, δηλαδή το ε+ο σε ου (βέλε-ος > βέλους), το ε+ι σε ει (βέλε-ι > βέλει), το ε+ε σε ει (βέλε-ε > βέλει) το ε+οι σε οι (βελέ-οιν > βελοῖν), το ε+ω σε ω (βελέων > βελῶν) και το ε+α κανονικά σε η (βέλε-α > βέλη· αν όμως πριν από το ε προηγείται άλλο ε, τότε συναιρούν το ε+α σε α: τὰ χρέε-α > χρέα, τὰ κλέε-α > κλέα

4. στη δοτική του πληθυντικού όπου βρίσκονται δύο σ (βέλεσ-σι) τα απλοποιούν σε ένα: βέλεσι

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΙΓΜΟΛΗΚΤΩΝ ΟΥΔΕΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
(που δείχνει ιδίως την ορθογραφία των λέξεων)

τὸ ἄγος¹ (ᾰ), ἄλσος (ᾰ), βάθος (ᾰ), βάρος (ᾰ), βρῖθος² (ῑ), δάσος (ᾰ), θάρρος³ (ᾰ), θάρσος³ (ᾰ), θράσος³ (ᾰ), ἴχνος (ῐ), κῆτος⁴, κράτος (ᾰ), κρύος⁵ (ῠ), κῦδος⁶ (ῡ), κῦρος (ῡ), κύτος⁷ (ῠ), λάθος (ᾰ), λίπος (ῐ), μῖσος (ῑ), νεῖκος⁸, ξίφος (ῐ), πάθος (ᾰ), πάχος (ᾰ), πλάτος (ᾰ), πνῖγος⁹ (ῑ), ῥάκος (ᾰ), ῥῖγος (ῑ), σκάφος (ᾰ), σκῦτος¹⁰ (ῡ), στῖφος (ῑ), σφρίγος (ῐ), τάχος (ᾰ), τεῖχος, τεῦχος, ὕψος, φῦκος¹¹ (ῡ), ψῦχος (ῡ)

δ) Σιγμόληκτα ουδέτερα ακατάληκτα σε -ας (γεν. -ως ή -ατος)

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ενικός αριθμός
τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ	κρέας κρέως κρέᾳ κρέας κρέας	γέρας1 γέρως γέρᾳ γέρας γέρας	γῆρας2 γήρως γῆρᾳ γῆρας γῆρας	πέρας3 πέρατος πέρατι πέρας πέρας	κέρας4 κέρως/κέρατος κέρᾳ/κέρατι κέρας κέρας	τέρας τέρατος τέρατι τέρας τέρας
Πληθυντικός αριθμός
τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ	κρέα κρεῶν κρέασι(ν) κρέα κρέα	γέρα γερῶν γέρασι(ν) γέρα γέρα	δεν έχει	πέρατα περάτων πέρασι(ν) πέρατα πέρατα	κέρα/κέρατα κερῶν/κεράτων κέρᾳσι/κέρασι(ν) κέρα/κέρατα κέρα/κέρατα	τέρα/τέρατα τερῶν/τεράτων τέρασι(ν)/τέρασι(ν) τέρα/τέρατα τέρα/τέρατα

Παρατηρήσεις:
Σιγμόληκτα ουδέτερα σε -ας είναι έξι: κρέας, γέρας, γῆρας, πέρας,τέρας, κέρας. Από αυτά:

1. μόνο τα ονόματα: κρέας, γέρας, γῆρας έχουν θέμα παντού καθαρά σιγμόληκτο σε -ασ·-αυτά αποβάλλουν το σ ανάμεσα σε δύο φωνήεντα και έπειτα συναιρούν τα δύο αυτά φωνήεντα: του (κρέασ-ος > κρέα-ος > κρέως

2. το όνομα πέρας σχηματίζει την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού από σιγμόληκτο θέμα σε -ας, χωρίς κατάληξη, και τις άλλες πτώσεις από θέμα σε -ατ, ως οδοντικόληκτο: τοῦ  πέρατ-ος, τῷ πέρατ-ι, τὰ  πέρατ-α, τῶν περάτ-ων

3. το όνομα τέρας σχηματίζει τον ενικό κατά το πέρας: τὸ τέρας,  τοῦ τέρατος κ.τ.λ.

4. το όνομα κέρας σε όλους τους αριθμούς και το όνομα τέρας στον πληθυντικό και δυϊκό σχηματίζονται και κατά τους δύο τρόπους, δηλαδή και ως σιγμόληκτα (κατά το κρέας) και ως οδονικόληκτα (κατά το πέρας): τὸ κέρας, τοῦ κέρως και κέρατος, τῷ κέρᾳ και κέρατι κ.τ.λ.

5. το όνομα γῆρας έχει μόνο ενικό αριθμό.

Αλφαβητικός πίνακας των καταλήξεων

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

Ασκήσεις

1. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος 1^η ΝΕΑ

2. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος 2^η ΝΕΑ

3. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος 3^η ΝΕΑ

4. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος 4^η ΝΕΑ

5. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -ως, γεν. -ωος και σε -υς, γεν. -υος 5^η ΝΕΑ

   
   

6. Συμπλήρωση καταλήξεων διπλόθεμων φων.σε -ις, (θλίψις) *

7. Συμπλήρωση καταλήξεων  μονόθεμων σε -εύς (ἱερεύς) *

8. Συμπλήρωση καταλήξεων ουδέτερων σε -α (δράμα) *

9. Συμπλήρωση καταλήξεων (όλα τα προηγούμενα μαζί) *

10. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα: αρσ. και θηλ. σε -ις / -υς (γεν. -εως) ουδ. σε -υ (γεν. -εως) 1^η ΝΕΑ

11. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα: αρσ. και θηλ. σε -ις / -υς (γεν. -εως) ουδ. σε -υ (γεν. -εως) 2^η ΝΕΑ

12. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα: αρσ. και θηλ. σε -ις / -υς (γεν. -εως) ουδ. σε -υ (γεν. -εως) 3^η ΝΕΑ

13. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα: αρσ. και θηλ. σε -ις / -υς (γεν. -εως) ουδ. σε -υ (γεν. -εως) 4^η ΝΕΑ

14. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά διπλόθεμα: αρσ. και θηλ. σε -ις / -υς (γεν. -εως) ουδ. σε -υ (γεν. -εως) 5^η ΝΕΑ

    
    

15. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς, ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς 1η ΝΕΑ

16. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς, ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς 2η ΝΕΑ

17. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς, ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς 3η ΝΕΑ

18. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς, ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς 4η ΝΕΑ

19. Φωνηεντόληκτα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, -οῦς -αῦς, ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, γεν. -οῦς 5η ΝΕΑ

    
    

20. Αφωνόληκτα: Ουρα/κτα, Χειλι/κτα και Οδοντι/κτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα τ ή δ ή θ 1η ΝΕΑ

21. Αφωνόληκτα: Ουρα/κτα, Χειλι/κτα και Οδοντι/κτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα τ ή δ ή θ 2η ΝΕΑ

22. Αφωνόληκτα: Ουρα/κτα, Χειλι/κτα και Οδοντι/κτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα τ ή δ ή θ 3η ΝΕΑ

23. Αφωνόληκτα: Ουρα/κτα, Χειλι/κτα και Οδοντι/κτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα τ ή δ ή θ 4η ΝΕΑ

24. Αφωνόληκτα: Ουρα/κτα, Χειλι/κτα και Οδοντι/κτα καταληκτικά μονόθεμα με χαρακτήρα τ ή δ ή θ 5η ΝΕΑ

    
    

25. Συμπλήρωση καταλήξεων διπλόθεμων φων.σε -ις, μονόθεμων σε -εύς, ουδέτερων σε -α (σχ. βιβ., Α' 12,  2η) **

26. Συμπλήρωση καταλήξεων διπλόθεμων φων.σε -ις, μονόθεμων σε -εύς, ουδέτερων σε -α (σχ. βιβ., Α' 12,  3η) **

27. Άσκηση για τα διπλόθεμα σε -ων και για τα μονόθεμα σε -ας *

28. Να γραφτούν οι ζητούμενοι τύποι των ουσιαστικών της γ' κλίσης στον ενικό και πλθ. (οδοντικόληκτα) **

29. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις του ουσ. ἡ πατρίς *

30. Να κλίνεις το ουσιαστικό το ξίφος (σχ. βιβλ., Β' 10, 1η) *

31. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ουσ. ὁ Ἕλλην, ὁ ἀγών **

32. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ουσ. ὁ πυθμήν, ὁ πνεύμων **

33. Να γράψετε τις καταλήξεις των παρακάτω συμφωνόληκτων ουσιαστικών (σχ. βιβ., Β' 2,  2η) **

34. Άσκηση για τα αφωνόληκτα γ' κλίσης, από τα αρχαία στα νέα ελληνικά. *

35. Άσκηση για τα αφωνόληκτα οδοντικόληκτα γ' κλίσης, από τα αρχαία στα νέα ελληνικά. *

36. Άσκηση συμπλήρωσης καταλήξεων στα αφωνόληκτα ουσιαστικά της γ' κλίσης *

37. Να μεταφερθούν τα αφωνόληκτα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

38. Να μεταφέρετε τα συμφωνόληκτα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού (σχ. βιβ., Β' 2,  3η)   **

39. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με συμφωνόληκτα ουσ. (σχ. βιβ., Β' 2,  4η)   ***

40. Συμπλήρωσε τους τύπους των ουσ. στον μύθο του Αισώπου (σχ. βιβ., Β' 2,  5η) ***

41. Εντοπίσετε τα τριτόκλιτα ουσιαστικά και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού(σχ. βιβ., Β' 3,  2η)   ***

    
    

42. Οδοντικόληκτα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/οντος), σε ντ (-ων/-οντος), ουδ. σε -α/-ατος 1η ΝΕΑ

43. Οδοντικόληκτα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/οντος), σε ντ (-ων/-οντος), ουδ. σε -α/-ατος 2η ΝΕΑ

44. Οδοντικόληκτα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/οντος), σε ντ (-ων/-οντος), ουδ. σε -α/-ατος 3η ΝΕΑ

45. Οδοντικόληκτα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/οντος), σε ντ (-ων/-οντος), ουδ. σε -α/-ατος 4η ΝΕΑ

46. Οδοντικόληκτα σε ντ (-ας/-αντος και -ους/οντος), σε ντ (-ων/-οντος), ουδ. σε -α/-ατος 5η ΝΕΑ

    
    

47. Ενρινόληκτα σε: -ις/-ῑνος, σε -αν/-ᾱνος, -ην/-ηνος, -ων/-ωνος, σε -ην/-ενος, -ων/-ονος 1η ΝΕΑ

48. Ενρινόληκτα σε: -ις/-ῑνος, σε -αν/-ᾱνος, -ην/-ηνος, -ων/-ωνος, σε -ην/-ενος, -ων/-ονος 2η ΝΕΑ

49. Ενρινόληκτα σε: -ις/-ῑνος, σε -αν/-ᾱνος, -ην/-ηνος, -ων/-ωνος, σε -ην/-ενος, -ων/-ονος 3η ΝΕΑ

50. Ενρινόληκτα σε: -ις/-ῑνος, σε -αν/-ᾱνος, -ην/-ηνος, -ων/-ωνος, σε -ην/-ενος, -ων/-ονος 4η ΝΕΑ

51. Ενρινόληκτα σε: -ις/-ῑνος, σε -αν/-ᾱνος, -ην/-ηνος, -ων/-ωνος, σε -ην/-ενος, -ων/-ονος 5η ΝΕΑ

    
    

52. Υγρόληκτα: σε -ηρ/-ηρος, -ωρ/-ωρος, ουδ. σε -αρ/-αρος, σε -ήρ/-έρος, -ωρ/-ορος, συγκοπτόμενα σε -ηρ/-ρος 1η ΝΕΑ

53. Υγρόληκτα: σε -ηρ/-ηρος, -ωρ/-ωρος, ουδ. σε -αρ/-αρος, σε -ήρ/-έρος, -ωρ/-ορος, συγκοπτόμενα σε -ηρ/-ρος 2η ΝΕΑ

54. Υγρόληκτα: σε -ηρ/-ηρος, -ωρ/-ωρος, ουδ. σε -αρ/-αρος, σε -ήρ/-έρος, -ωρ/-ορος, συγκοπτόμενα σε -ηρ/-ρος 3η ΝΕΑ

55. Υγρόληκτα: σε -ηρ/-ηρος, -ωρ/-ωρος, ουδ. σε -αρ/-αρος, σε -ήρ/-έρος, -ωρ/-ορος, συγκοπτόμενα σε -ηρ/-ρος 4η ΝΕΑ

56. Υγρόληκτα: σε -ηρ/-ηρος, -ωρ/-ωρος, ουδ. σε -αρ/-αρος, σε -ήρ/-έρος, -ωρ/-ορος, συγκοπτόμενα σε -ηρ/-ρος 5η ΝΕΑ

    
    

57. Σιγμόληκτα: αρσ. σε –ης/-ους, -κλῆς/-κλέους, θηλ. σε ὼς/οῦς, ουδ. σε –ος/-ους, σε –ας/-ως ή -ατος 1η ΝΕΑ

58. Σιγμόληκτα: αρσ. σε –ης/-ους, -κλῆς/-κλέους, θηλ. σε ὼς/οῦς, ουδ. σε –ος/-ους, σε –ας/-ως ή -ατος 2η ΝΕΑ

59. Σιγμόληκτα: αρσ. σε –ης/-ους, -κλῆς/-κλέους, θηλ. σε ὼς/οῦς, ουδ. σε –ος/-ους, σε –ας/-ως ή -ατος 3η ΝΕΑ

60. Σιγμόληκτα: αρσ. σε –ης/-ους, -κλῆς/-κλέους, θηλ. σε ὼς/οῦς, ουδ. σε –ος/-ους, σε –ας/-ως ή -ατος 4η ΝΕΑ

61. Σιγμόληκτα: αρσ. σε –ης/-ους, -κλῆς/-κλέους, θηλ. σε ὼς/οῦς, ουδ. σε –ος/-ους, σε –ας/-ως ή -ατος 5η ΝΕΑ

    
    

62. 1η Άσκηση στα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ουσιαστικά *

63. 2η Άσκηση στα ενρινόληκτα και υγρόληκτα ουσιαστικά **

64. 1η Άσκηση στα σιγμόληκτα ουσιαστικά *

65. 2η Άσκηση στα σιγμόληκτα ουσιαστικά *

66. Να γράψετε τα παρακάτω ημιφωνόληκτα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού (σχ. βιβ., Β' 3, 3η) **

67. Γράψτε τη γεν. ενικού των ημιφωνόληκτων ουσ. λαμβάνοντας υπόψη τη μορφή τους στη ν.ε.  (σχ. βιβ., Β' 3, 4η) **

68. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ημιφωνόληκτων ουσιαστικών (σχ. βιβ., Β' 3, 5η) ***

69. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ουσιαστικών ***

70. Άσκηση στα ουσιαστικά παῖς και γυνή **

71. Άσκηση για τα συγκοπτόμενα και για τις αλλαγές στον συνταγματικό άξονα ***

72. Να γράψετε τη γενική και δοτική ενικού και πληθ. των ουσιαστικών (σχ. βιβλ., Γ' 01, 4η) **

73. Να επιλέξετε το κατάλληλο ουσιαστικό και να συμπληρώσετε τα κενά: (σχ. βιβλ., Γ' 12,  2η) **

74. Άσκηση σύγκρισης για τις καταλήξεις των τριών κλίσεων

75. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους ουσιαστικών που ζητούνται. © Νικόλαος Μυλωνάς

76. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους ουσιαστικών που ζητούνται. © Νικόλαος Μυλωνάς

77. Άσκηση στη γ' κλίση συμπλήρωση κενών © Τεστέμπαση Σοφία

78. Άσκηση στη γ' κλίση σωστού λάθους © Τεστέμπαση Σοφία

79. επαναληπτική άσκηση στα ουσιαστικά της γ' κλίσης ** © Τάσος Τριανταφυλλόπουλος, Φιλόλογος M.Sc.

80. Να βάλεις στη σωστή κατηγορία τα παρακάτω ουσιαστικά γ κλίσης με βάση τον χαρακτήρα του θέματός τους © Αγγελική Δούκα

    
    

81. Άσκηση σε όλη τη γ' κλίση 1η ΝΕΑ

82. Άσκηση σε όλη τη γ' κλίση 2η ΝΕΑ

83. Άσκηση σε όλη τη γ' κλίση 3η ΝΕΑ

84. Άσκηση σε όλη τη γ' κλίση 4η ΝΕΑ

Βιβλιογραφία

1. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής, Μιχ. Χ. Οικονόμου, ΟΕΔΒ

2. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Αχ. Τζάρτζανος, ΟΕΔΒ

3. Γραμματική Αρχαίας Ελληνικής, Λιναρδής Ιωάννης, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2007

4. Συμφραστικός πίνακας λέξεων του Ανθολογίου Αττικής Πεζογραφίας

5. Perseus Digital Library