Τα κουκιά
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Τα φυτά της Σαμοθράκης
- Δημοσιεύθηκε : Δευτέρα, 15 Ιούνιος 2015 18:48
- Γράφτηκε από τον/την Super User
- Εμφανίσεις: 891
Κουκιά ( Κκιά)
Ο Κύαμος (κουκί) ή (κκί) (ελληνιστί: Κύαμος ο κοινός, λατινιστί: Faba vulgaris ή ελληνιστί: Βίκια φάβα, λατινιστί:Vicia faba) είναιποώδες, ετήσιο φυτό της οικογένειας των Κυαμοειδών, του γένους Βίκος (Vicia) που καλλιεργείται για τους καρπούς του. Τα φύλλα του είναι σύνθετα πτερωτά, τα άνθη της σχηματίζουν βότρυς και μοιάζουν με αυτά του πίσου (μπιζελιά). Έχει λευκή ή ιώδη χροιά με μία χαρακτηριστική μαύρη κηλίδα σε κάθε πέταλο. Το ύψος του φυτού φτάνει το ένα μέτρο και η συγκομιδή των καρπών είναι σχετικά εύκολη, επειδή ο βλαστός του είναι ίσιος ενώ στα περισσότερα είδη των ψυχανθών είναι περιεστραμμένοςΚαλλιεργείται σε ψυχρές και εύκρατες περιοχές. Καταγωγή του είναι η Ασία και η Κίνα όπου γίνεται η μεγαλύτερη παραγωγή παγκοσμίως.
Ευδοκιμεί σε όλα τα χώματα που έχουν καλή στράγγιση. Η σπορά γίνεται τον Οκτώβριο και η ύδρευση την άνοιξηΟ καρπός είναι κοντός, χονδρός, άμισχος και περιέχει περί τους δέκα ογκώδεις σπόρους, τα γνωστά κουκιά. Η θρεπτική αξία του κυάμου είναι μεγάλη, επειδή είναι πλούσιος σε πρωτεΐνες. Κάθε καρπός περιέχει 72% ύδωρ, 8% πρωτεΐνες, 20%υδατάνθρακες, 5% φυτικές ίνες και 1% φυτικά έλαια. Είναι πλούσιος σε φολικό οξύ (104 mg ανά 100 γραμμ.), φωσφόρο,μαγγάνιο, μαγνήσιο, χαλκό, κάλιο, νάτριο, σίδηρο. Περιέχει επίσης λιπαρά οξέα ω6 152 mg/100γρ και ω3 12.0 mg/100γρ.Ο κύαμος καταναλώνεται μαγειρεμένος χλωρός ή ξηρός. Οι καρποί που προορίζονται προς κατανάλωση ως χλωροί μαζεύονται 10 μέρες μετά το δέσιμο του καρπού. Εκτός από τροφή για τον άνθρωπο χρησιμοποιείται και ως ζωοτροφή καθώς και για λίπανση των εδαφών αφού είναι πλούσια σε άζωτο. Αυτή είναι η γνωστή χλωρή λίπανση. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται διάφορες ποικιλίες όπως "κουκιά Σεβίλλης" με μακρούς καρπούς, "πρώιμα Χίου" με τα πλατείς σπόρους "φούλια" με μικρούς καρπούς που συνήθως δίνονται σε ζωοτροφές, "κοινά κουκιά" με κοντό καρπό και μεγάλα αλλά λίγα σπόρια και άλλες.
Ο κύαμος μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση στα ζώα και στον άνθρωπο γνωστή ως κυάμωση, που εκδηλώνεται ως αιμολυτική αναιμία και σε πολλές περιπτώσεις είναι θανατηφόρος. Η κυάμωση προκαλείται σε άτομα που έχουν κληρονομήσει την έλλειψη του ενζύμου G6PD.Κατά την αρχαιότητα ο κύαμος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο επιλογής των αρχόντων, μετά την εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα. Ανάλογα με τον τρόπο εκλογής, το "κυαμεύειν" λάμβανε δύο διαφορετικές σημασίες: Είτε με τη σημασία του "κληρώνονται" (κυαμεύονται) είτε το "κυαμεύσαι" (=ψήφος με κύαμο). Από τις εκφράσεις αυτές διατηρήθηκε και στη σημερινή νεοελληνική "έλαβε πολλά κουκιά στην ψηφοφορία" ή "δεν μετράμε κουκιά" (=ψήφους). (Πηγή Βικιπαίδεια) Στη Σαμοθράκη κουκιά καλλιεργούνται κυρίως στα Αλώνια . Τρώγονται πολύ όταν είναι χλωρά ωμά ή μαγειρεύονται σαν φασολάκια. Όταν είναι ξερά μαγειρεύονται σαν φάβα αλλά κυρίως ψήνονται στη φωτιά ή αν θέλουμε τα βάζουμε στο νερό και γίνονται (ηηηφτοκούκια) . Με λίγο αλάτι είναι τόσο νόστιμα που δεν μπορείς να σταματήσεις να τρως. Μία πολύ προτότυπη σαλάτα είναι τα φύλα απο τα κουκιά. Τα κόβουμε σαν μαρουλάκι και αφού τα πλύνουμε καλά τα αφήνουμε να στεγνώσουν και τους ρίχνουμε ξύδι λαδάκι και αλάτι. Στη Σαμοθράκη επικρατεί και η παροιμια: (Κκιά τρωωωώς Κκιά μαρτυυείς) που δείχνει τον άδολο και απονήρευτο άνθρωπο αφού λέει αυτό που έφαγε. Όταν μαγειρεύουμε χλωρά κουκιά καλό είναι να ρίχνουμε και λίγο μάραθο ή μάλαθοοο που τους δίνει μια ξεχωριστή γέυση και άρωμα. Τα ξερά κουκιά όταν μαγειρεύονται συνοδεύονται πολύ από σκόρδο ωμό και ελιές πατητές Σαμοθράκης (βλέπε λέξη) Τα ξερά κουκιά όταν τα τρώμε ωμά απορροφούν τα στομαχικά υγρά και σταματάνε τις ξυνίλες Προϋποθέτουν όμως γερά δόντια Συνταγή για ξερά κουκιά Χρειαζόμαστε μισό κιλό κουκιά 3-4 σκελίδες σκόρδο 2-3 φύλλα δάφνης 3-4 ντομάτες ώριμες αλάτι και πιπέρι λίγη ρίγανη και ελαιόλαδο Βάζουμε τα κουκια να μουσκεψουν για να φουσκωσουν για 10-12 ώρες αφαιρούμε τη μαύρη λωρίδα και τα βράζουμε για 8-10 λεπτά και τα σουρώνουμε βάζουμε λάδι στη κατσαρόλα και ρίχνουμε κρεμμύδια και το σκόρδο σε φετούλες και μολις τα σωτάρουμε βάζουμε και τα κουκιά και τα ανακατεύουμε Προσθετουμε τις ντοματες το πιπερι τα φυλλα δαφνης προσθετουμε και νερακι σκεπαζουμε την κατσαρολα και τα αφηνουμενα σιγοβρασουν μεχρι να μαλακωσουν τα κουκια και να μεινουν με την σαλτσα τους και τελος ριχνουμε το αναλογο αλατακι και την ριγανη Προαιρετικά μπορούμε να έχουμε τοματοπελτέ Τα χλωρά κουκιά τα μαγειρεύουμε είτε με τον λοβό σαν φασολάκια είτε μόνο το περιεχόμενο (παπούδες) όταν ο καρπός είναι μεγάλος.