ΑΚΑΝΘΩΔΗ

Η Στήρα

Η στήρα (επιστημονική ονομασία Epinephelus costae) είναι ψάρι της οικογένειας των Σερρανίδων. Ζει σε βάθος έως και 1000 μέτρα σε φυκιάδες, αλλά και σε βράχους. Οι στήρες που είναι σε μικρό μέγεθος, μπορούν να ανέβουν στην επιφάνεια σε μικρές ομάδες. Οι μεγάλες σε μέγεθος στήρες είναι μοναχικές και καθεμία ζει στη φωλιά της είτε σε τρύπες είτε σε φωλιές. Είναι παρόμοιο με τα είδη του βλάχου, του ροφού, της πιγγας και της σφυρίδας. Το μήκος του φτάνει μέχρι και τα 140 εκατοστά και βάρος τα 7 κιλά αλλά στα νερα μας σπάνια ξεπερνά τα 5 κιλά. Η ράχη του έχει καστανή και σκούρα απόχρωση(περίπου μαύρη). Έχει σχεδόν ίδια μορφή στις περισσότερο γέρικες, ενώ στις νεαρότερες έχει και 5-6 σκούρες παράλληλες γραμμές, οι οποίες ξεθωριάζουν όταν το ψάρι μεγαλώσει, αλλά παραμένουν ευδιάκριτες. Επίσης τα ενήλικα έχουν και χρυσή κηλίδα πίσω και πάνω από το βραγχιακό κάλυμμα. Το σώμα της στήρας είναι πιο μικρό από αυτό του ροφού και του βλάχου, αλλά και περισσότερο στενόμακρο σε σύγκριση με τα υπόλοιπα δύο. Η στήρα, σε αντίθεση με το ροφό, δεν έχει κυνόδοντες και το κάτω σαγόνι της εξέχει αρκετά.(Πηγή Βικιπαίδεια)

ΣΤΗΡΑ

Το κρέας της είναι ισάξιο με αυτό του ροφού και τρώγεται φιλέτο ψητό ή στο φούρνο  βραστό σιφάδο και σουπα. Στη Σαμοθράκη στήρες έχει: Στον Άγιο Ανδρέα ανοιχτά στο Μκόοο Βνι στις 12 οργιές στις Μακρυλιες στις Δάφνες στον Μακρύ Γιαλο στη Βουρλιά στα Φανάρια στον Σκεπαστό στον Κατσαμπά και στο Λιμνίδι. Ψαρεύονται κυρίως με παραγάδι πατωτό ψιλό η χοντρό και δόλωμα ψαροδόλι ή γαρίδα και πολύ σπάνια πιάνεται και σε καθετή ή σε πολυάγκιστρο άν εχει δόλωμα σαρδέλα φρέσκια ή παστό ψάρι πατημένο ώστε να βγάζει λαδιά και να κάνει μαλάγρα απο μόνο του Συνταγή για στήρα: Παίρνουμε μια στήρα γύρω στο κιλό την πλένουμε και την καθαρίζουμε απο λέπια και εντόσθια  την λαδώνουμε  της ρίχνουμε αλάτι και πιπέρι και την βάζουμε στο ταψί με λαδόκολλα ή και  χωρίς λαδόκολλα αρκεί να την λαδώσουμε καλά Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200 βαθμούς  βάζουμε το ταψί και το ψήνουμε στο γκρίλ Μόλις πάρει χρώμα το γυρίζουμε απο την άλλη πλευρά και μόλις πάρει και από εκεί χρώμα  την βγάζουμε. Σερβίρεται με μπόλικο λεμονάκι και άγρια χόρτα

ΓΥΛΟΣ

Ο Γύλος

Ο γύλος  (η γύλιους  όπως λέγεται στη τοπική διάλεκτο της Σαμοθράκης) είναι ένα πολύχρωμο μικρό ψάρι το οποίο ανήκει στην οικογένεια των λαβρίδωνκαι το απαντάμε  στην Μεσόγειο και στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό ωκεανό. Έχει ατρακτοειδές στενόμακρο σώμα, μικρά μάτια, μυτερό ρύγχος και με μυτερά πυκνά δόντια. Το χρώμα του γύλου είναι καστανόμαυρο ή πράσινο στη ράχη και λευκό στην κοιλιά. Επίσης, στα πλευρά του έχει μια πορτοκαλο-κόκκινη γραμμή που φτάνει έως την ουρά του. Το βάρος του, συνήθως, φτάνει τα 150 γραμμάρια. Το μήκος του φτάνει τα 20 με 25 εκατοστά. Ζει στον πάτο της θάλασσας σε βραχώδεις και φυκώδεις περιοχές, σε βάθος από ένα μέχρι 60 μέτρα, και  κυρίως  μόνο τα μεγάλα αρσενικά παραμένουν για αρκετή ώρα σε βαθιά νερά. Το χειμώνα τα ψάρια μετακινούνται σε βαθύτερα νερά.Τρέφεται με διάφορα μαλάκια και γαρίδες και με πιο μικρά ψαράκι αφού ειναι αρπακτικό. Δύσκολα πιάνεται σε αγκίστρι: " Χάνος είμαι χάνομαι πέρκα είμαι πιάνομαι γύλος είμαι σε γελώ και το δόλωμα χαλώ". Έχει χαμηλή διατροφική αξία και δεν είναι εμπορικό ψάρι.

GYLOS

Έχει διάφορα είδη γύλων που όλα έχουν κάτι κοινό: Δυντούς κυνοδοντες και γλιστράνε σαν χέλι

GILOS1

 Έχει ένα μοναδικό τρόπο να τρώει τα δολώματα χωρίς να  πιάνεται. δαγκώνει το εξωτερικό μέρος του δολώματος αποφεύγοντας να ακουμπήσει το αγκίστρι. Ροκανίζει το δόλωμα και μετά φεύγει ανενόχλητος. αν ομως τραβήξεις απότομα το αγκίστρι μπορεί να πιαστεί κατά λάθος.. Δεν μπορείς να τον  πιάσεις με το  χέρι γιατί γλυστράει και σε δυσκολεύει. Δεν έχει και ιδιαίτερη εμπορική αξία. Το κρέας του είναι καλό στις κακαβιές και τηγανητό.

gilos

Έχει πολλά είδη γύλων που διαφέρουν κυρίως στα χρώματα ενω η ανατομία τους ειναι η ίδια. Για τους ερασιτέχνες το να πιάσει κανείς γύλο είναι πιο πολύ μπελάς παρά επιτυχία αφού δεν μπορείς να τον βγάλεις απο το αγκίστρι αφού γλυστράει σαν χέλι. Πιάνεται και σε καρτέρια (βλέπε  καρτέρι).

Λαπίνα

Η Λαπίνα

Η  Λαπίνα που σε άλλα μέρη λέγεται και χειλού ή χειλούτα  είναι ένα ψάρι με πολύ ζωντανά χρώματα στα οποία κυριαρχεί το πράσινο και ασημί χρώμα στα συμπιεσμένα πλευρά. Μορφή και χρώμα, το δείχνουν αμέσως πως είναι ένα ψάρι βράχων και το σχήμα του στόματος, που είναι μικρό και στολισμένο με πολύ μικρά δόντια. φανερώνει ποιες είναι οι συνήθειες του, σχετικά με τη διατροφή. Πιάνεται με επιτυχία με τους σωλήνες, τα σκουλήκια της θάλασσας και τις μικρές γαρίδες. Δεν τσιμπάει  και εύκολα σα δολώματα. Έχει ένα στόμα αρκετά ανθεκτικο και πρέπει να την  καρφώσουμε απότομα και να την  ανεβάσουμε γρήγορα. Στη Σαμοθράκη έχει πολλές στα εξής μέρης: Μαύρα Βράχια Άσπρα Βράχια Λιβάδι Λάμπη  Αρχαγγέλοι  Μακρυλιές  Λάκωμα Κοιτάδα Παχιά Άμμο Βουρλιά  Κήποι Λαγκαδιώτη Άγκιστρο Σκεπαστό Φονιά Πλατειά Αλεβάντσα, Κατσαμπά και φυσικά στο λιμάνι.Τρώγεται κυρίως τηγανητή και σούπα.

LAPINA

Δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ψάρεμα της λαπίνας. Πιάνεται σε καρτέρια και σε άλλα δίχτυα και  την μοιράζουν οι ψαράδες αφού δε έχει εμπορική αξία. Όμως στη κακαβιά θεωρείται καρύκευμα .

LAPINA

Τις λαπίνες ,όπως είπαμε, τις πιανουμε κυρίως με καρτέρια (βλεπει καρτέρι) και με γουπόδιχτα. Με πετονιά απέξω δε πιάνουμε συχνά κυρίως γιατί αντιπαθεί τα δολώματα και έχει πολύ μαλακό χείλος. Είναι όμως ένας εύκολος στόχος για ψαροντουφεκάδες αφού μπαινει στο θαλάμι της και κάθεται ακίνητη με την ελπίδα να ξεφύγει .Στη Σαμοθράκη ονομαστές είναι οι λαπίνες της Πλατειάς. Πολύ την μπερδεύουν με τους παντελήδες Συνταγή για λαπίνες μελίπαστες: Χρειαζόμαστε δυο λαπίνες αρκετά μεγάλες αλάτι πιπέρι 2 μέτρια λεμόνια και ελαιόλαδο Προαιρετικά σκόρδο και μυρωδικά Φιλετάρουμε τις λαπίνες και τις κόβουμε σε μικρές μπουκίτσες Τοποθετούμε τα κομμάτια σε ένα μπολ και προσθέτουμε το χυμό των λεμονιών με λίγο αλάτι.Αφήνουμε το ψάρι να ψηθεί για περίπου 8 ώρες στο μείγμα Σερβίρουμε το σούσι λαπίνας με λίγο πιπέρι και ελαιόλαδο

Συναγρίδα

 

Η ΣΥΝΑΓΡΙΔΑ

συναγρίδα ή το συναγρίδι όπως λέγεται στην τοπική διάλεκτο της Σαμοθράκης είναι ψάρι που ανήκει στην οικογένεια των Σπαρίδων και το συναντούμε  στην Μεσόγειο Θάλασσα  και στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού Ωκεανού.Έχει σώμα οβάλ, το οποίο είναι επίπεδο στα πλάγια και έχει μεγάλο κεφάλι. Το στόμα της έχει πολύ ισχυρούς κυνόδοντες και στις δύο σιαγόνες. Το βάρος της συνήθως  μπορεί να φτάσει τα 14 κιλά. Έχουν πιαστεί ομως και μεγάλα ψάρια πάνω από 20 κιλά Έχει χρώμα ροζ-ασημί με χρυσές-κόκκινες ανταύγειες. Το χρώμα της επηρεάζεται από την ηλικία της αλλά και από το περιβάλλον που βόσκει. Το σύνηθες μήκος της είναι 50 εκατοστά, αλλά μπορεί να φτάσει και το ένα μέτρο.Συνήθως την συναντάμε σε βάθος από  8ως 22 οργιές, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 200 μέτρα. Ζει  σε καθαρά νερά, σε πετρώδεις βυθούς. Ψαρεύεται  με παραγάδι χοντρό πατωτό και με τη χρήση ζωντανού δολώματος αφού είναι αρπακτικό όπως καλαμάρι , ζαργάνα , αφρόψαρα καλογίτσες ή με χρήση γαρίδας , καλαμάρι , χταπόδι . Ακόμα με τη χρήση συρτήςΣτη Σαμοθράκη συναγρίδες υπάρχουν στα εξής μέρη: Σκάλα , Μικρό βουνί,Μακρύ Γιαλό, Βάτο Βουρλιά , Φανάρια Άγκιστρο, Λιμνίδι. Είναι ψάρι πρώτης κατηγορίας και τρώγεται πλακί, ψητό , σούπα, βραστό και φιλέτο.

SINAGRIDA

Αναφέρεται πως η συναγρίδα κυνηγάει μετα μανίας τη σμέρνα και της κόβει την ουρά. Η συναγρίδα τρώγεται με πολλούς τρόπους. Εδώ παραθέτουμε μια συνταγή πατροπαράδοτη Χρειαζόμαστε ένα ψάρι του κιλού 4 μεγαλες πατάτες 4 μέτρια ξερά κρεμμυδια 1/2 του  κιλού πράσο 2 ντομάτες μέτριες αλλα ώριμες  ένα ματσάκι μαϊντανό λίγα μυρωδικά όπως θυμάρι δάφνη αλάτι και πιπέρι χυμό φρέσκου λεμονιού και φυσικά ελαιόλαδο. Καθαρίζουμε το ψάρι και το αφήνουμε να στεγνώσει ανοίγουμε την κοιλιά του και του βαζουμε αλάτι πιπέρι  και τα μυρωδικά και στο τέλος το περιχύνουμε λίγο χυμό λεμονιού ρίχνουμε ελαιόλαδο και τον χυμό λεμονιού και το σκεπάζουμε. Το βάζουμε στο ψυγελιο για 1 ώρα. Σε ένα ταψί ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο και τις πατάτες αφου τις πλύνουμε καλά και τις κόψουμε σε ροδέλες πάνω στις πατάτες βαζουμε τα κρεμμύδια κομμένα σε ροδέλες  και τα πράσα. Κοβουμε τις ντομάτες και τις βαζουμε στο ταψί μαζι με μαϊντανό  , καρότα και 2 σκελίδες σκόρδο Προθερμαίνουμε τον φούρνο σε 180 βαθμούς βάζουμε το ψάρι με το ζουμι του και το αφήνουμε να ψηθει περίπου για μια ώρα

 

Ο ΣΚΟΡΠΙΟΣ

Ο σκορπιός

Σκορπιός, έχει  σώμα πεπιεσμένο με ογκώδη κεφαλή και με αρκετά ανεπτυγμένα πτερύγια ενώ το σώμα του από την κοιλιά και κάτω είναι λεπτό. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι το κόκκινο χρώμα και ο μεγάλος αριθμός ακάνθων που φέρουν στο κεφάλι και τη ράχη, των οποίων τα νύγματα είναι οδυνηρά αλλά και λίγο επικίνδυνα. Είναι αδηφάγος  και τρέφεται  από άλλα μικρότερα ψάρια. Το κρέας τους είναι κάτασπρο και από τα πιό κατάλληλα στη παρασκευή εξαίρετου ζωμού. Για το λόγο αυτό, στα εστιατόρια σερβίρονται ως σούπα. ψαρεύεται  με δίχτυα και με όλα τα είδη αγκιστριών. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην αφαίρεση του αγκιστριού, ασφαλέστερο πιάσιμο είναι από το κάτω χείλος του. Αρκετή ώρα από την αλίευσή του διατηρείται ζωντανός και σε κάθε πλησίασμα μπορεί να φουσκώσει και να αναπηδήσει προκαλώντας νύγματα που φέρνουν διαπεραστικό πόνο.Ο πόνος από νύγμα σκορπιού επουλώνεται με επίθεμα από 2-3 κόκκους υπερμαγγανικού καλίου που εξουδετερώνει και το  δηλητήριό του. Στη Σαμοθράκη σκορπιούς έχει σε όλα σχεδόν τα  μέρη εκτός αυτών που έχουν άμμο και μερικοί ψαράδες στήνουν καρτέρια ειδικά για σκορπιούς που τους χρησιμοποιούν σαν δόλωμα σε παραγάδια χοντρά ή και για κακαβιά

SKORPIOS

Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στο καθάρισμα αφού και νεκρό το ψάρι έχει δηλητήριο στα αγκάθια του.Τον πιάνουμε προσεκτικά απο  τα ματια και καθαρίζουμε τα αγκάθια του. Συνταγή για φιλέτο σκορπιού: Χρειαζόμαστε 4 ψάρια περίπου 350 γραμμάρια το καθένα ντομάτες ώριμες ελαιόλαδο χυμό λεμονιού αλάτι και πιπέρι και λαδόκολα. Καθαρίζουμε καλά τα ψάρια και τους αφαιρούμε το κεφάλι τα εντόσθια και  το κεντρικό κόκκαλο. Απλώνουμε στο ταψί λαδόκολα και βάζουμε τα φιλέτα τα αλατοπιπερώνουμε και τα σκεπάζουμε με τις φέτες απο ντομάτα. Τα κλείνουμε με την λαδόκολα και τα βάζουμε στο φούρνο στους 175 βαθμούς να ψηθούν περίπου για 30-35 λεπτα. Αφού ψηθούν και όσο είναι ζεστά τα περιχύνουμε με χυμόαπό λεμόνι. Προαιρετικά μπορούμε να βάλουμε και φέτες λεμονιού στη διάρκεια του ψησίματος Σερβίρονται με άγρια χόρτα βρασμένα  . Αν οι σκορπιοί είναι πιο μεγάλοι από 350 γραμμάρια τότε αφήνουμε το ταψί 40-45 λεπτά και αφού δούμε πως ψήθηκε το ψάρι το αποσύρουμε. Με την ίδια συνταγή γίνονται σχεδόν ολα τα πετρόψαρα  Μπορεί να γίνει και με λαχνικά διάφορα. Η πιο καλή συνταγή είναι αυτή της ψαρόσουπας