ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ

Καλλιέργεια καλαμποκιού

Το καλαμπόκι

Είναι ετήσιο, ψηλό φυτό με χοντρό όρθιο και συμπαγή βλαστό, στενά και μακριά φύλλα σε σχήμα σπαθιού και κυματιστά άκρα. Στην κορυφή του φυτού υπάρχει η αρσενική ταξιανθία που σχηματίζει θύσανο, έχει δε την ονομασία φόβη. Η θηλυκή ταξιανθία αποτελείται από ένα πλατύ στάχυ με παχύ άξονα, πάνω στον οποίο βρίσκονται τα άνθη σε σειρές. Η ταξιανθία αυτή ονομάζεται σπάδικας. Στη συνέχεια τη θέση των ανθών παίρνουν οι κόκκοι που καλύπτονται από φύλλα ενώ στην κορυφή του σπάδικα υπάρχει θύσανος αποτελούμενος από πολλές μακριές τριχοειδείς κλωστές.Ο καρπός του αραβοσίτου είναι καρύοψη, δηλαδή είδος ξηρού καρπού, μονόσπερμου, με πολύ λεπτό περικάρπιο που περιβάλλει το σπέρμα. Αποτελείται από τέσσερα τμήματα: το περικάρπιο, το ενδοσπέρμιο, το έμβρυο και τον ποδίσκο. Το περικάρπιο αποτελείται από κυτταρίνη και ημικυτταρίνες και έχει ρόλο να προστατεύει το σπέρμα από εχθρούς, μολύνσεις και την είσοδο του νερού . Μόλις το περικάρπιο σπάσει το νερό εισέρχεται στο σπέρμα και ξεκινά η βλάστηση. Το ενδοσπέρμιο αποτελείται από κύτταρα με λεπτά κυτταρικά τοιχώματα, τα οποία είναι γεμάτα με αμυλόκοκκους. Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του καρπού και περιέχει υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και μικρές ποσότητες ανόργανων αλάτων και ελαίων. Χωρίζεται με βάση την υφή του σε υαλώδες και αλευρώδες ενδοσπέρμιο. Ο τρόπος που κατανέμονται τα δύο αυτά είδη στον καρπό επηρεάζει το σχήμα και τη σκληρότητά του. Οι εξωτερικές στρώσεις κυττάρων του ενδοσπερμίου διαθέτουν παχιά κυτταρικά τοιχώματα και συγκροτούν ένα διαφοροποιημένο ιστό που ονομάζεται αλευρώνη. Η αλευρώνη περιέχει μεγάλες πρωτεϊνικές δομές, τα πρωτεϊνικά σώματα, τα οποία περικλείονται σε μεμβράνες. Το ενδοσπέρμιο είναι η βασική πηγή ενέργειας και τροφοδοσίας, καθώς είναι εξοπλισμένο με όλα τα απαραίτητα υλικά για την διαδικασία της βλάστησης, μέχρι το νεαρό φυτό να γίνει αυτότροφο. Το έμβρυο είναι μια μικρογραφία του φυτού και φέρει τις καταβολές των πρώτων οργάνων του. Αποτελείται από τον εμβρυακό άξονα και το ασπίδιο. Στον εμβρυακό άξονα διακρίνεται το πτερίδιο, το μεσοκοτύλιο και το ριζίδιο. Το πτερίδιο φέρει το σημείο αύξησης και τις διαφοροποιημένες καταβολές των πρώτων πέντε φύλλων του φυτού. Καλύπτεται από το κολεόπτιλο, έναν προστατευτικό ιστό που λόγω του ατρακτοειδούς σχήματος βοηθάει στην ανάδυση του φυταρίου από το έδαφος. Το μεσοκοτύλιο είναι το όργανο που στηρίζει το φυτό και συνδέει το ριζικό με το υπέργειο μέρος. Επίσης φέρει τις καταβολές των δευτερογενών εμβρυακών ριζών και συμβάλλει ουσιαστικά με την επιμήκυνσή του στην ανάδυση του φυταρίου. Το ριζίδιο εξελίσσεται στην πρωτογενή εμβρυακή ρίζα και καλύπτεται από την κολεόρριζα, που έχει προστατευτικό χαρακτήρα. Το ασπίδιο ή κοτύλη διαθέτει εξειδικευμένα κύτταρα που υδρολύουν το άμυλο του ενδοσπερμίου και μεταφέρουν τα προϊόντα στον εμβρυακό άξονα. Το έμβρυο στο σύνολό του έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε έλαια και πρωτεΐνες καθώς και το μεγαλύτερο ποσοστό των ανόργανων θρεπτικών ουσιών του καρπού. Τέλος ο ποδίσκος είναι το όργανο με το οποίο στηρίζεται ο καρπός πάνω στον σπάδικα και μεταφέρει υλικά από το μητρικό φυτό κατά το γέμισμα του καρπού.(πηγή Βικιπαίδεια)

ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ

Στη Σαμοθράκη λέγεται απουσταριά (αραποσιταριά) και χρησιμοποιείται κυρίως σαν τροφή για ζώα. Απο τον καρπό του γίνεται και η περίφημη μπομπότα ψωμί απο αλέυρι καλαμποκιού χαμηλής διατροφικής αξία αλλά πολύ νόστιμο Επίσης ο καρπός γίνεται ποπ κορν που είναι πολύ νόστιμα. Καλλίεργείται καλαμπόκι κυρίως στο Λιβάδι. Πολλοί βάζουν και στους κήπους μερικούς σπόρους και απο τα φυτά που βγαίνουν έχουν την προσωπική τους χρήση. επίσης τρώγετα ψητό ή βραστό

ο Ζοχός

Ο ζοχός ή ζοχιά (λέγεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και τζοχόςντζοχός ή σφογκός) είναι φυτό μονοετές, διετές ή πολυετές και έχει όρθιο βλαστό και χυμό σαν γάλα. Η επιστημονική του ονομασία είναι Sonchus oleraceus (Σόγχος ο λαχανώδης). Τα φύλλα του είναι απλά και πτερωτά και η βάση τους περιβάλλει το βλαστό. Έχει μικρά και κίτρινα άνθη, συγκεντρωμένα σε κεφάλια που περιβάλλονται από επιμήκη βράκτια. Το γνωστότερο είδος είναι ο Ζοχός ο λαχανώδης ο οποίος έχει πτερόλοβα και οδοντωτά φύλλα. Το ύψος του φθάνει το 1 μ.Είναι φυτό γνωστό από τα αρχαία χρόνια, με το όνομα σόγχος (σόγχος του Θεόφραστου). Αναγνωρίστηκε κυρίως η φαρμακευτική του αξία. Οι ιθαγενείς της Χιλής Μαπούτσε χρησιμοποιούσαν το ζοχό ως αντιπυρετικό και αιμοκαθαρτικόΠεριέχει βιταμίνη C και βιταμίνη Κ.Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά πέντε είδη και συλλέγονται όταν είναι τρυφερά. Ο καρπός του λέγεται ζοχίζωχί, ζώχι - πληθυντικός ζοχιά ή ζώχια, είναι εδώδιμος (για τον άνθρωπο και, όταν ξεραθεί, για τα πτηνά ) και πολύ θρεπτικός. Τα ζοχιά μαγειρεύονται συνήθως μαζί με άλλα άγρια χόρτα.Καρπός Αγριοζοχός Ο αγριοζοχός (Urospermum picroides) ανήκει στην ίδια οικογένεια με το ζοχό. Θεωρείται γενικά ζιζάνιο , γιατί παρεμποδίζει τις καλλιέργειες, ενώ ο ετήσιος κύκλος ζωής του βοηθά στη γρήγορη εξάπλωσή του. Η γεύση του είναι πικρή, απαλύνεται όμως με τη χρήση λεμονιού. Ο αγριοζοχός μπαίνει σε σαλάτες μαζί με άλλα χόρτα ή σε χορτόπιτες.(Πηγή Βικιπαιδεία)

zoxos

 

Ο ζοχός είναι ιδανικό χόρτο για σαλάτα και για πίτες Στη Σαμοθράκη  ζοχούς βρίσκουμε: Στον Άγιο Δημήτριο στα "σέτια" που είναι τα όρια μεταξύ των χωραφιών στα Αμπέλια στο Λιβάδι στον Άγιο Γεώργιο και στον Άγιο Βασίλειο και στην "Κουυυνα" Είναι ο λόφος ανάμεσα στα Αλώνια και στο Ξηροπόταμο

 

 

Η Λαψάνα

Η λαψάνα

Έχει ζωηρά κίτρινα άνθη, που σχηματίζουν ταξιανθίες, και τα φύλλα είναι μετρίου μεγέθους που εναλλάσσονται. Τα περισσότερα είδη είναι ζιζάνια των αγρών. Τα σημαντικότερα είδη είναι τα S. arvensisS. albaS. nigra ή μαύρη μουστάρδα και Brassica juncea ή καφέ μουστάρδα.Η S. arvensis είναι φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά ύψος και έχει σκληρά αγκάθια. Οι καρποί του είναι μακριοί και έχουν 10 –12 σπόρια. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυές γνωστό με τα ονόματα βρούβαλαψάνα ή αγριοσινάπι.Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν τα ζιζανιοκτόνα, ήταν συνηθισμένο στους σιτοβολώνες όπου ανάμεσα στο σιτάρι ξεχώριζαν τα κίτρινα άνθη της λαψάνας.Τα είδη S. albaS. nigra και S. juncea καλλιεργούνται στον Καναδά, στις Η.Π.Α, την Ουγγαρία, τη Γαλλία και τη Βρετανία για τα καυτερά τους σπόρια από τα οποία παρασκευάζεται το γνωστό καρύκευμα μουστάρδα.Τα σπόρια αυτά περιέχουν φυτικά έλαια και ένα ισχυρό υδρολυτικό ένζυμο που ονομάζεται μυροσίνηΌταν ξεραθούν, κονιοποιηθούν και ανακατευτούν με νερό, τότε γίνεται μια χημική αντίδραση, η οποία δίνει ένα έλαιο (αλλυλοσιναπέλαιο)[2], που δεν υπήρχε στο φυτό. Η οσμή του είναι ερεθιστική και η γεύση του καυτερή και στυφή.Από το είδος S. alba παρασκευάζεται η λευκή μουστάρδα, από το S. nigra η μαύρη και από το B. juinca η καφέ. Οι τρυφεροί βλαστοί του S. arvensis (καθώς και του S. alba) τρώγονται βραστοί ως χόρτα (βρούβες).Μια παραλλαγή του είδους S. alba, που είναι γνωστή ως βρουβολάψανο, είναι αυτοφυής στην Ελλάδα.

ΛΑΨΑΝΑ1

Σε αυτό το μέγεθος είναι περιζήτητο σαν εδώδιμο χόρτο πολύ νόστιμο  και κάνει καλό στην υγεία μας.Οι καρποί του είναι αγκαθωτοί, τα σπόρια του κίτρινα και το έλαιο των σπόρων του χρησιμοποιείται ως φωτιστικό. Αν και σημερα κανείς δε τα συλλέγει στη  Σαμοθράκη(Πηγή: Βικιπαιδεία)

ΛΑΨΑΝΑ

Αξίζει να σημειωθεί πως οι βλαστοί της είναι τόσο νόστιμοι και περιζήτητοι που συναγωνίζονται ακόμα και τα "ασφαααάγγια " της Σαμθράκης με τα οποία μοιάζουν κιόλας. Στη Σαμοθράκη τέτοια φυτά έχει: Στον κάμπο στο Λιβάδι στον Άγιο Δημήτριο στην Κουφκή στον Πυργούδ στην Λάμπη στα Αλωνούδια στο Πολυπουδ στα Αμπέλια και αλλού Τρώγονται και ωμοί και θυμίζουν ραπανάκι με την καυτερή τους γεύση.Εκεί όμως που είναι ασυναγώνιστες είναι βραστές με λαδάκι και λεμονάκι και ως  καρύκευμα σε πίτες.

Η ρίγανη

Η Ρίγανη

Δεν θα ήτανε υπερβολή ούτε θα είχε εγωϊστικό χρώμα αν λέγαμε πως η ρίγανη της Σαμοθράκης είναι μοναδική σε όλο τον κόσμο.Το φυτό έχει ύψος 20-80 εκ., έχει φύλλα αντίθετα μήκους 1-4 εκ Αναπτύσσεται καλά σε εδάφη με pH 6-9 και μπορεί να εκμεταλλευτεί  όταν καλλιεργείται, ακόμα και πολύ φτωχά  ξηρικά και πετρώδη εδάφη Τα άνθη της έχουν χρώμα άσπρο-μώβ και ανθίζει από Ιούνιο κυρίως μέχρι Αύγουστο αναλόγως της περιοχής Η Ελληνική ρίγανη Greek Oregano είναι φυτό πολυετές και ποώδες η ποιότητα της θεωρείται από τις καλύτερες παγκοσμίως. Η ρίγανη πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση που αφήνει στο φαγητό έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες  με κυριότερη γνωστή  φαρμακευτικά δραστική ουσία την καρβοκρόλη  Στην Ελλάδα η ρίγανη είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές Είναι αντιδιαρροϊκή, αντιφλεγμονώδης βακτηριοκτόνα Υπό μορφή αφεψημάτων χρησιμοποιείται για την ατονία των εντέρων αποχρεμπτικό για το βήχα  βοηθάει στην υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης οριγανέλαιο χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο  Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο  Επίσης με λίγη ρίγανη στην τροφή των πτηνών σας κρατάτε τις αρρώστιες μακριά τους Μία άλλη κύρια χρήση της είναι κατά των χρόνιων ρευματισμών. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη θεραπευτική της αξία και τη χρησιμοποιούσαν πίνοντας το τσάι της σε κολικούς και εξωτερικά σε πρηξίματα και για το στραβολαίμιασμα.Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα κυρίως στη μαγειρική αλλά και σπανιότερα ως αφέψημα, το οποίο αναφέρεται ως εξαιρετικό κατά του βήχα. Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη χωριάτικη σαλάτα. Είναι το βασικό καρύκευμα των χωρών της Μεσογείου και βασικό συστατικό της Ελληνικής, αλλά και της Ιταλικής κουζίνας.(Πηγή Βικιπαίδεια) Η συλλογή της γίνεται κατα την ανθοφορία και αφού γίνει αποξήρανση σε σκιερό μέρος τρίβεται κοσκινιζεται και συσκευάζεται σε γυάλινα βαζάκια καλά κλειστά ή σε χαρτόκουτα ή σε χαρτοσακούλες Το πλαστικό να μην χρησιμοποιθεί γιατι θα μουχλιάσει και θα πικρισει

RIGANHΣτη Σαμοθράκη ρίγανη καλής ποιότητας έχει: Στους κάτω Καρυώτες στους πάνω Καρυώτες στην Πλατειά στον Φονιά στον Σκεπαστό στην Άνω Μεριά στην Κερασιά στον Λαγκαδιώτη  στον Άγιο Πέτρο και αλλού. Η πιο καλή όμως σε άρωμα και γεύση είναι αυτή στον Λαγκαδιώτη που είναι και σε απόμερη θέση οπότε δεν την ξέρουν πολλοι και δεν κινδυνεύει. Ο κίνδυνος για την ρίγανη είναι ο εξής: Πολλοι ,λόγω άγνοιας, την ξεριζώνουν με αποτέλεσμα να εξαφανίζουν το φυτό και να μη του δίνουν ευκαιρία να ξαναφυτρώσει. Γιαυτό πρέπει να μην την ξεριζώνουν αλλά να την κοβουν με κλαδευτήρι "γκατζουίδ" προσεκτικά. Φυσικά αφού κοπεί πρέπει να αποξηρανθεί και να την κοσκινίσουμε για να χρησιμοποιηθεί άφοβα. Στη Σαμοθράκη την χρησιμοποιούν πολύ. Ιδιαίτερα όμως στη "σούγλα" Είναι σούβλα με μεγάλα κομμάτια χοιρινού κρέατος πασπαλισμένο με μπόλικο αλάτι και ρίγανη που είχαν και ρόλο συντηρικού αφού παλιά δεν υπήρχαν ψυγεία για διατήρηση.

 RIGANH1 Η καλή η ρίγανη διατηρεί το χρώμα της συνεχώς. Αν μαυρίσει καλό ειναι να μην χρησιμοποιηθεί γιατί είναι πικρή και έχει χάσει πολλές απο τις ιδότητές της.Ακόμα χρησιμοποιείται πάνω στην φέτα και μέσα στη χωριάτικη σαλάτα προσδίδοντας ένα άρωμα και μια γέυση πρωτόγνωρη. Η καλλιτερη ρίγανη θεωρώ πως είναι στις πλαγιες στον Λαγγαδιώτη όπου ποτίζεται μόνο όταν βρέχει και είναι τόσο απόκρημνη η πλαγιά που μόνο κατσίκια μπορούν και σκαρφαλώνουν.

Τα Σπαράγγια

Σπαράγγια

Τα σπαράγγια ( ασφαααάγγια) όπως  λέγονται στη  τοπική διάλεκτο ήταν  γνωστά  από την αρχαιότητα και χρονολογείται γύρω στο 5000 π.χ.  Στην Αίγυπτο τα έχουν απεικονίσει και σε τοιχογραφίες. Δεν υπάρχει όμως  κείμενο που να δείχνει  ότι τα καλλιεργούσαν. Ίσως να ήταν αυτοφυές. Διαδόθηκαν κατά την εποχή των Ρωμαίων και τα χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακο  κυρίως στα τσιμπήματα εντόμων και καρδιοπάθειες. Στη Ελλάδα εμφανίστηκε ως αυτοφυές . Αλλά πολύ γρήγορα εκτιμήθηκε η αξία του και άρχισε να καλλιεργείταιΑπό τον Μάρτιο ως και τον Μάιο μπορούμε να βρούμε φρέσκα σπαράγγια . Βασικά υπάρχουν δυο κατηγορίες:

1)Τα ήμερα που είναι άσπρα αν μεγαλώνουν μέσα στο χώμα και πράσινα αν μεγαλώνουν έξω από αυτό και καλλιεργούνται στη Θράκη και στη Μακεδονία

2)Τα άγρια που είναι και τα νοστιμότερα και με αυτά θα ασχοληθούμε αφού αυτά υπάρχουν στη Σαμοθράκη

Τρόποι μαγειρέματος

Πρώτα διαλέγουμε τα φρέσκα να είναι τραγανά και να μην είναι μαλακά

Ο απλός τρόπος είναι τα βράζουμε με νερό και μετά τρώγονται σαλάτα με λαδάκι και λεμονάκι.

Τα πιο νόστιμα όμως είναι τηγανητά με αβγά σαν ομελέτα. Αφού τα βράσουμε λίγο τα ρίχνουμε στο τηγάνι με λάδι και ρίχνουμε 2-3 αβγά. Είναι το νοστιμότερο γρήγορο φαγητό που υπάρχει

Μελέτες έδειξαν πως έχει ελάχιστες θερμίδες αλλά είναι καλή πηγή φολικού οξέος και καλίου και προστατεύει από καρδιοπάθειες. Είναι καλή πηγή  βιταμίνης  C και καθαρίζει τον οργανισμό αφού περιέχεις και αντιοξειδωτικές ουσίες. Περιέχει πέραν των άλλων και ασπαραγγίνη που προσδίδει χαρακτηριστική  οσμή στα ούρα. Γενικά θέλει κατανάλωση με μέτρο γιατί κάποιοι είναι αλλεργικοί στα σπαράγγια.

SPARAGGIA 

 Στη Σαμοθράκη σπαράγγια έχει στα εξής μέρη: Πεζούλια, Απατσανάδες, Κούθλα, στη Κοουύνα , Σταααααχτούρ, στα Αμπέλια στον Σκεπαστό, στον Λαγκαδιώτη στον Άγιο Ανδρέα και αλλού