Το χταπόδι

Πληροφοριακά Στοιχεία

Κατηγορία: ΑΛΙΕΙΑ

Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 07 Μάιος 2015 18:48

Γράφτηκε από τον/την Super User

Εμφανίσεις: 1695

 Το χταπόδι είναι μαλάκιο κεφαλόποδο με οκτώ πλοκάμια, (απ' όπου και το όνομά του), δίχως καθόλου όστρακο Κατά την Συστηματικη ταξινόμηση το χταπόδι ανήκει στην οικογένεια των Οκτωποδιδών, της τάξης των Οκτωποδων ή Οκτωβραχιωνωτών της υφομοταξίας  των  Διβραγχιωτών ή Κολεοειδών της ομοταξίας των  Κεφαλοπόδων  της γενικότερης  συνομοταξίας των Μαλακίων Στο κέντρο των πλοκαμιών υπάρχει το στόμα το οποίο φέρει σιαγόνες από κερατίνη για τον τεμαχισμό της τροφής όπως επίσης και μασητική κατασκευή (Radula). Το χταπόδι διαθέτει πολύ ανεπτυγμένο νευρικό σύστημα και πολύ ανεπτυγμένα μεγάλα μάτια με σύνθετη δομή, ενώ η όρασή του είναι οξεία. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από 3καρδιές από τις οποίες οι δύο ωθούν το αίμα στα βράγχια και η τρίτη στο υπόλοιπο σώμα. Η μεταφορά οξυγόνου εξυπηρετείται από την πρωτεΐνη αιμοκυανίνη, η οποία περιέχει χαλκό και έχει γαλάζιο χρώμα. Κατά μήκος των πλοκαμιών το χταπόδι φέρει μικρές βεντούζες που το βοηθούν να παγιδεύει την τροφή του, να κινείται με ευκολία σε όλων των ειδών τις υποβρύχιες επιφάνειες, αλλά και να προσελκύει μικρά όστρακα και πετραδάκια, προκειμένου να καλύψει τη φωλιά (θαλάμι) του. Τα χταπόδια απαντώνται τόσο σε ρηχά όσο και σε πολύ βαθιά νερά κι εξαρτάται η περιοχή όπου ζουν και αναπτύσονται.(Πηγή Βικιπαιδεία)

Το χταπόδι όπως λέγεται είναι το πιο έξυπνο κεφαλόποδο που υπάρχει. Στην αρχή είχε κέλυφος.Αλλά το απέβαλε και το κενό προστασίας που άφησε η έλλειψη όστρακου αναπληρώθηκε απο την δύναμη την ταχύτητά του και κυρλιως απο την ικανότητά του στο καμουφλάζ στο οποίο θεωρείται πρωταθλητής. Το χταπόδι έχει πολλαπλές ικανότητες: Μπορεί ας πούμε να κτίσει το "σπίτι του" κουβαλώντας διάφορα υλικά τα οποια όμως προδίδουν την θέση του. Προφανώς  έχει και αρσενικό και θηλυκό χταπόδι . Το αρσενικό έχει τα δυο  μπροστινά του πλοκάμια μερικές πολύ μεγάλες βεντούζες και ζουν 1-2 χρόνια. Στα θηλυκά όλες οι βεντούζες είναι ίδιες και ζουν 1 χρόνο. Μόλις γεννήσουν και επωάσουν τα  αβγά ους πεθαίνουν και το σώμα τους γίνεται τροφή για τα μικρά. Ψαρεύονται με μπρακαρόλες (βλέπε λέξη) με συρτή με δίχτυα με καμάκι με σαλαγγιά με γάντζο με "νταούλια" και με τράτα. Στη Σαμοθράκη χταπόδια έχει στα μέρη που είναι πετρώδη και με τραγάνα. Αγαπημένος μεζές του χταποδιού είναι τα καβούρια. Το βράδυ βγαίνουν στον γιαλό έξω έξω για να πιάσουν καβούρια αλλά εκεί τα πιάνουν οι άνθρωποι με  τα χέρια τους.Το βάρος τους φτάνει απο 0,5 ως 6 κιλά αν και εχουν αναφερθεί και πάνω απο 6.Από παλιό ψαρά που δενζει πια έμαθα πως καποτε έπιασε χταπόδι 13 οκάδες. Γενικά τα χταππόδια που ζουν στα ρηχά τα πιάνουμε σχετικά έυκολα με καμάκι ή σαλαγγιά. Αυτα που ζουν στα βαθεία τα πιάνουμε με μπρακαρόλα από Σεπτέμβριο ως και Ιουνιο.Μετά γίνονται πολύ πλαδαρά και δεν μπορεί η μπρακαρόλα να τα ανεβάσει πάνω  στη βάρκα. Κόβονται και δραπετεύουν.Χταπόδια έχει: Στα Μαύρα Βράχια στον Κάβο στα Άσπρα Βράχια στη Σκάλα στον Μακρύ γιαλό στην Βουρλιά στους Κήπους στον Άγκιστρο στα Λουτρά στους Κρυώτες στον Κατσαμπά και έξω απο το λιμάνι. Όταν το ανεβάσεις στη βάρκα πρέπει να το σκοτώσεις αλλιώς θα βρει τρόπο να φυγει. Εύκολος τρόπος είναι να τα κτυπήσεις με τον κόπανο ( βλέπε λέξη).Άλλος είναι να τα τρυπήσεις με κοφτερό μαχαίρι στο σημείο που ενώνεται το κεφάλι με τα πλοκάμια.Έχει τραγανό και αν το πετύχεις το ζώο ασπρίζει και παραλύει. Το χταπόδι τρώγεται τηγανητό βραστό σαλάτα με μακαρονάκι αλλά το πιό νόστιμο είναι το λιόκαφτο

 Λιόκαφτο χταπόδι: Αφού το χτυπήσουμε πολύ για να μαλακώσει και αφού το "σγουρίσουμε" του γυρνάμε την κουκούλα του ρίχουμε αρωματικά φυτά όπως ρίγανη αν θέλουμε και τα κρεμάμε στον ήλιο. Μετά απο 10-15 μέρες είναι μελίχλωρα και τα μαζεύουμε οπότε είναι έτοιμα.Αν θέλουμε τα μασάμε και ετσι σαν τσίχλα. Όμως το σύνηθες είναι να τα ψήνουμε στα κάρβουνα και μετά με ξυδι και λεμονάκι και λάδι είναι ένας  κατ εξοχήν ουζομεζές.Για να γίνει λιόκαφτο το χταπόδι πρέπει να είναι πάνω απο κιλό. Αν είναι μικρό στεγνώνει πολύ και δεν μπορεί κανεις να το μασήσει Στη Σαμοθράκη ως και την δεκαετία του 60 είχε πολλά αχταπόδια στην περιοχή απο την Κοφκή ως τους Αρχαγγελους αλλά σημερα δεν εχει  Θεωρώ πως τα λιπάσματα που ρίχνουν οι γεωργοί και με τη βροχή πέφτουν στην θάλασσα έχουν διώξει τα αχταπόδια. Είναι πολύ γνωστό πως ο θεεικός χαλκός (γαλαζόπετρα) διώχνει το χταπόδι . Είναι και μια μέθοδος που χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες να βγάζουν το χταπόδι απο το θαλάμι αλλά είναι απαγορευμένη όπως και άλλα χημικά  Μία  μέθοδος αλιείας των χταποδιών ήταν και τα νταούλια που δεν χρησιμοποιούνται . Αυτή βασιζεται στι γεγονός πως τοχταπόδι ψάχνει να βρει το "σπίτι" του και μπαίνει μέσα . Σε πολλά μέρη ρίχνουν μικρά κουτιά και εκεί μπαινουν τα χταπόδια τα οποία τα πιάνουν εύκολα Μια ειδική κατηγορία είναι και τα μοσχοχτάποδα ή οι μοσκοί όπως λέγονται στη Σαμοθράκη. Είναι σαν μικρά χταποδάκια αλλά έχουν δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι  μια σειρά απο βεντούζες και πολύ αδυνατη γεύση σε σχέση με τ τα χταπόδια Αλιεύονται με τράτα και χρησιμοποιούνται κυρίως για δόλωμα σε χοντρά παραγάδια και για φαγητό αφού ενισχυθεί με διάφορα μυρωδικά όπως  δάφνη και μπαχαρικά

Το Τρεχαντήρι

Πληροφοριακά Στοιχεία

Κατηγορία: ΑΛΙΕΙΑ

Δημοσιεύθηκε : Τετάρτη, 29 Απρίλιος 2015 19:54

Γράφτηκε από τον/την Super User

Εμφανίσεις: 2381

Το Τρεχαντήρι

Τo Τρεχαντήρι είναι το πιο αγαπητό πιο ομορφο και πιο καλοταξιδο σκαρί.Θεωρείται ως γνήσιο Ελληνικό κατασκεύασμα. Η κατασκευή του άρχισε γύρω στον 17ο αιώνα και συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Το σκάφος είναι οξύπρωρο και οξύπρυμνο. Το μεγαλύτερο σκάφος έφτανε στα 30 μέτρα. Τα πιο συνηθισμενα όμως ήτανε κάτω απο 18 μέτρα και πάνω απο 5,5

Χαρακτηριστικό της μορφής του είναι το μεγάλο κύρτωμα του κορακιού του, που καταλήγει σ’ ένα είδος κεφαλής και του μυτερού ποδοστήματός του, που είναι ή πλησιάζει την ευθεία γραμμή.Αυτο το κύρτωμα του προσδίδει και μεγάλη ταχύτητα λόγω μικρότερης αντιστασης του νερου στο σκαμπανέβασμα . Από εδώ βγήκε και το όνομα του "Τρεχαντήρι".Η πιο διαδεδομένη χρήση του είναι για επαγγελματική αλιεία, αν και στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε σαν εμπορικό και σαν σφουγγαραδικο. Στις μέρες μας, είναι πολύ δημοφιλές, περισσότερο, για αναψυχή, παρά για επαγγελματική αλιεία.Πατρίδα των Τρεχαντηριών θεωρείται η Ύδρα, αν και το περίφημο αυτό σκάφος έχει κατασκευασθεί και κατασκευάζεται με επιτυχία, ακόμη και σήμερα, στη Σύρο στην Καβάλα  στη Σάμο στο Πέραμα στην Ιερησσό στη Σαμοθράκη  κ.α.Το μεγάλο πλάτος του αναλογικά με το μήκος του είναι ο κυριότερος παράγοντας της ασύγκριτης ευστάθειας, που διαθέτει το σκάφος, σε συνδυασμό με το φορμάρισμα της πλώρης, της πρύμης και των στραβόξυλών του. Έτσι, θεωρείται και είναι το θαλασσινότερο σκαρί στις συχνά τρικυμιώδεις θάλασσες. Ως και την δεκαετία του 80 κυριαρχούσαν σαν σκαριά. Αργότερα εκτοπίστηκαν απο τα καραβόσκαρα και τους ντάκους επείδή προσέφεραν κάπως παραπάνω χώρο με τα ιδια βρεχούμενα. Προσωπικά πιστεύω πως το τρεχαντήρι κρύβει μεσα του ολόκληρη την ιστορία της νησιωτικής Ελλάδας .Από όλα τα σκαριά το τρεχαντήρι έχει αναλογια μήκους:πλατος =3:1. Είχε φαρδυά "λαγγονια"και στις φουρτούνες είχε πολυ καλή ευστάθεια. Όταν ομως του προσθεσαν μηχανή , αλλαξε η σχέση πλώρης -πρύμνης αφού είχε πολύ βάρος πίσω του.Ακόμα και με μηχανη , κράτησαν τα άλμπουρα για λόγους διακοσμητικούς. Εξέλιξη του τρεχαντηριου θεωρειται η μπρατσέρα.Στην εικόνα που δανειστηκα παρουσιάζω μια μικρογραφία του σκαριού όπου φαίνονται τα σταβόξυλα και ξεχωρίζει το "σπιράγιο"Είναι ο χώρος όπου είναι η μηχανή. Κάποιο διάστημα το τρεχαντήρι το λέγανε και "μουτορ" εξαιτίας του ότι είχε μηχανή.Στο πίσω μέρος φαινεται και το τιμόνι του και το δοιάκι και απο εκεί κουμαντάριζαν το σκάφος.Στη Σαμοθράκη υπάρχει ταρσανάς όπου κατασκευάζονται τα καλλιτερα σκάφη του Αιγαίου.

 Τρεχαντήρι που ταξιδευει Φαίνεται ο καπετάνιος στο δοιάκι που έχει βάλλει και μικρή τέντα για σκιά  μπροστά του είναι το σπιράγιο όπου είναι η μηχανή. Τρεχαντηρι πάνω απο 10 μέτρα φέρει και άλμπουρο . Διαφορετικά δεν φαίνεται όμορφο. Το άλμπουρο είναι  για ομορφιά αλλά είναι και λειτουργικό αφού μπορεί να αναρτηθεί και πανί ή βίντσι ή ακόμα και κεραία απο ασύρματο Το αμπάρι μπορεί να διαμορφωθεί και να έχει κουκέτα για ύπνο ή να είναι αποθηκευτικός χώρος για τα παραγάδια τα εργαλεία ακόμα και τα ψάρια που θα πιάσει ο ψαράς. Το τρεχαντήρι θεωρείται απο τα πιο όμορφα κια θεαματικα σκάφη στην Ελλαδα ειδικά όταν ταξιδεύει με τον καιρό όρτσα. Το πρώτο μας καΐκι ήταν τρεχαντήρι: ΑΓ. Νικόλαος Λ.Σ 45. Την πρώτη φορά που ταξίδεψα ήμουν πολύ μικρός και αντιμετωπίσαμε  την σκληρή όψη του Βοριά περνώντας τον κάβο του Αγ. Ανδρέα προς την Καμαριώτισσα  ( το λιμάνι). Πολλά χρόνια αργότερα  η μνήμη εκείνου του ταξιδιού δεν έσβησε . Και αποφάσισα να το αποτυπώσω μουσικά.. Καλή ακρόαση

ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ. Λ.Σ.45

Το καλαμάρι

Πληροφοριακά Στοιχεία

Κατηγορία: ΑΛΙΕΙΑ

Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 07 Μάιος 2015 18:23

Γράφτηκε από τον/την Super User

Εμφανίσεις: 1288

Το καλαμάρι (επιστημονική ονομασία: Loligo) είναι γένος θαλάσσιων ζώων, που ανήκουν στην οικογένεια Μυοψίδες. Διαθέτει τα γενικά χαρακτηριστικά που έχουν τα κεφαλόποδα Υπάγεται στα μαλάκια  και επίσης ανήκει στα διβράγχια και δεκά ποδα. Η κύρια τροφή του είναι τα ψάρια. Κολυμπά διαρκώς και ζει σε κάποια απόσταση από τις ακτές Χαρακτηριστι-κό είναι ότι τα καλαμάρια έχουν δέκα πλοκάμια γύρω από το στόμα, από τα οποία τα δύο είναι αρκετά πιο μακριά και στην άκρη τους φέρουν βεντούζες. Τις τελευταίες τις χρησιμοποιούν ως όργανα σύλληψης. Έχουν μήκος 20-50 εκατοστά. Στο πάνω μέρος του σώματος έχουν δύο μεγάλα μάτια και η όρασή τους είναι καλή. Στη ράχη διαθέτουν ένα ασβεστολιθικό όστρακο, το οποίο είναι διάφανο και εύκαμπτο. Στα πλάγια φέρουν δύο πτερύγια. Έχουν χρώμα λευκό προς το μελανί και επιφανειακά λίγο καστανό. Το δέρμα του περιέχει χρωμοφόρα κύτταρα, που του επιτρέπουν να αλλάζει χρώματα με βάση τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Επίσης, η κάτω πλευρά είναι πιο ελαφριά από την επάνω, ώστε να διαθέτει το καλαμάρι το κατάλληλο καμουφλάζ από τη λεία αλλά και από τους εχθρούς του. Έχουν τρεις καρδιές.Το στόμα του καλαμαριού είναι εφοδιασμένο με ένα μυτερό ράμφος σαν κέρατο, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είναι φτιαγμένο από χιτίνη και πρωτεΐνες και χρησιμοποιείται για να σκοτώνει και να σκίζει τη λεία το σε κομμάτια.Φάλαινες  που έχουν πιαστεί συχνά έχουν ρύγχη καλαμαριών στα στομάχια τους, καθώς το ρύγχος του καλαμαριού είναι το μόνο μέρος του ζώου που δε χωνεύεται.Τα καλαμάρια εξελίχθηκαν από τους προγόνους τους που ήταν μαλάκια , με τρόπο που το σώμα τους παρου-σίασε μεταβολές ως προς το μέγεθος. Αυτά που ήταν πόδια των προγόνων τους άλλαξαν σε ένα σύνθετο ζευγάρι πλοκαμιών και ανεπτυγμένων οργάνων αφής. Τα μάτια τους είναι παρόμοια με τα μάτια των ασπόνδυλων. Το όστρακο των προγόνων τους χάθηκε με εξαίρεση ένα μέρος που λέγεται «στυλό» (pen).Το καλαμάρι γεννά αυγά την άνοιξη  και τα αποθέτει στο βυθό, μέσα σε σάκους, που μοιάζουν με κορύνες. Τα νεαρά καλαμάρια τρέφονται με πλαγκτόν. Τα θηλυκά καλαμάρια έχουν διαφανή ωοθήκη.Το Φεβρουάριο του 2007 πιάστηκε στα ανοικτά των ακτών της Ανταρκτικής  από πλοίο της Νέας Ζηλανδίας ένα κολοσσιαίο καλαμάρι βάρους 495 κιλών και μήκους γύρω στα 10 μέτρα.Τα περισσότερα από τα καλαμάρια δεν ξεπερνούν σε μήκος τα 60 εκατοστά. Ωστόσο, το γιγάντιο καλαμάρι μπορεί να φθάσει σε μήκος τα 13 μέτρα.Το 2003 ανακαλύφθηκε ένα κολοσσιαίο καλαμάρι, το είδος Mesonychoteuthis hamiltoni. Το είδος αυτό μπορεί να φτάσει τα 14 μέτρα σε μήκος και είναι το μεγαλύτερο  ασπόνδυλο Έχει επίσης τα μεγαλύτερα μάτια στο ζωικό βασίλειο. Ένα ακόμα γιγάντιο καλαμάρι (Architeuthis) φωτογράφισαν Ιάπωνες επιστήμονες το 2005. Το χειμώνα του 2012 μια ερευνητική ομάδα κατάφερε να κινηματογραφήσει ένα ζωντανό γιγάντιο καλαμάρι σε βάθος 600 μέτρων νότια της Ιαπωνίας.Πολλά είδη καλαμαριών είναι δημοφιλή στη μαγειρική των χωρών του κόσμου, όπως η Νότια Κορέα και η Κίνα καιχώρες της Ευρώπης. Το σώμα του μπορεί να παραγεμιστεί ολόκληρο, να κοπεί σε κομμάτια ή σε φέτες σε σχήμα δακτυλίου. Τα πλοκάμια, οι βεντούζες και το μελάνι είναι επίσης εδώδιμα. Τα μοναδικά μέρη του καλαμαριού που δεν είναι φαγώσιμα είναι το «στυλό» του και το ρύγχος του.Εκτός από το κοινό καλαμάρι (Τευθίς η κοινή) συναντάται και ένα μικρότερο είδος (Loligo marmara), του οποίου το μήκος φθάνει τα 30 εκατοστά. Έχει κόκκινο χρώμα και διαφανές σώμα.(Πηγή Βικιπαιδεία)

Το καλαμάρι συχνά μπερδεύεται με το θράψαλο. 

Το καλαμάρι στο υποκοριστικό του (καλαμαράκι) ειναι συνώνυμο με την νηστεία.

Στη Σαμοθράκη τα καλαμάρια ψαρεύονται με την καλαμαριέρα (βλέπε λέξη). Περιοχές που έχει καλαμάρια είναι: Στα Μαύρα Βράχια στα Άσπρα Βράχια στη Σκάλα στο Λιβάδι στη Λάμπη στις Μακρυλιές στην Κοιτάδα στον Μακρύγιαλο στους Κήπους στον Άγκιστρο στα Λουτρά στους Καρυώτες στον Κατσαμπά και φυσικά μέσα στο λιμάνι της Καμαριώτισσας Προτιμά πάντα τον βυθό που ειναι άσπρος-μαύρος δηλαδή στα όρια αμμώδη με φυκιάδα Τον Απρίλιο μπαίνουν ακόμα και στο λιμάνι να γεννήσουν μέσα στις τρύπες και εκει στήνουν καρτέρι οι ψαράδες με καμάκι ή με σαλαγγιά και πιάνουν τις καλαμαρομάνες Συνταγή για καλαμάρι  γιουβέτσι: Χρειαζόμαστε: 1 -1,2κιλό καλαμάρια  καθαρισμένα και κομμένα σε μεγάλα  κομμάτια 2 μέτρια  ξερά κρεμμύδια, ψιλοκομμένα 100 ml κόκκινο κρασί, ξηρό 120 ml ελαιόλαδο 2 κουταλιές σούπας  ντοματοπελτές , διαλυμμένος σε 1 ποτήρι νερό αλάτι, πιπέρι 250 – 300 γρ. κριθαράκι, χονδρό 1 ματσάκι  μαϊντανός ψιλοκομμένος  Εκτέλεση Σε μια ρηχή κατσαρόλα ζεσταίνουμε τη μισή ποσότητα από το ελαιόλαδο σε δυνατή φωτιά και σοτάρουμε τις σουπιές με το κρεμμύδι και το μπαχάρι για περίπου 2 – 3 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν λίγο και να εξατμιστούν τα υγρά που θα βγάλουν. “Σβήνουμε” με το κρασί, πασπαλίζουμε με πιπέρι και ανακατεύουμε 1 – 2 λεπτά, μέχρι να εξατμιστεί το αλκοόλ. Ρίχνουμε την ντομάτα και ανακατεύουμε για περίπου άλλα 1 – 2 λεπτά. Περιχύνουμε με βραστό νερό τόσο όσο να καλύπτει καλά τις σουπιές, χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία σε μέτρια φωτιά, σκεπάζουμε την κατσαρόλα και μαγειρεύουμε για περίπου 25 - 30 λεπτά μέχρι είναι σχεδόν έτοιμες οι σουπιές. Περιχύνουμε με το υπόλοιπο ελαιόλαδο, ρίχνουμε το κριθαράκι ανακατεύουμε και μαγειρεύουμε για περίπου 20 λεπτά, ή μέχρι να βράσει το κριθαράκι όπως μας αρέσει. Ελέγχουμε κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και αν χρειάζεται, προσθέτουμε λίγο βραστό νερό, ώστε στο τέλος να είναι μελάτο. Το αποσύρουμε και πασπαλίζουμε με μαϊντανό.